بررسی جهانی و برآورد خسارت در مورد بیماریهای ذرت:
ذرت میتواند به 60 نوع بیماری مختلف مبتلا گردد که موجب عدم دستیابی به حداکثر محصولدهی میشوند.
PAYAK وRENFRO برآورد کردهاند که محصول دانه 10 تا 12 درصد در هندوستان کاهش مییابد که با قیمت 60 روپیهای برای هر 100 کیلوگرم میانگین زیان سالانه مبلغ 280000000 روپیه HOOKER در یک بر آورد محتاطانه، زیان سالانه را برای 12 ایالت مرکزی و شمالی (آمریکا) تولیدکننده ذرت، بیش از 436 میلیون دلار تعیین کرده است.
بر طبق گفته Kramer ، در اروپا که تولیدکننده بیش از 12% از کل تولید جهانی است، بیماریها، 3% محصول را کاهش میدهند.
آفریقا، تولیدکننده 5/6% از کل تولید جهانی ذرت است و بیماریهای پوسیدگی خوشه (ear rots) در تانزانیا باعث 30% کاهش، exserohilum turcicum (he lminthosporium) باعث کاهش بیش از 10% در نیجریه، بیش از 10% در سودان، بوتسوانا، کنیا و زیمباوه و در حدود 10% در مورد موریس و نیاسالند شده است.diplodiazeae و Gibberellaspp.
موجب کاهش بیش از 10% در بوتسوانا و زیمباوه و کمتر از 10 % در تانزانیا گردیده و Puccinia Polysora باعث کاهش بیش از 10% در توگو، غنا، اوگاندا و سیرالئون شده است.
Kramer گزارش کرده است که Ustilago Maydis نیز کمتر از 10% در غنا، بوتسوانا و نیجریه و بیش از 10% در سودان و کنیا محصول را کاهش میدهد.
Padwick اعتقاد دارد که مجموعه بیماریها در کشورهای آفریقایی که قبلا مستعمره انگلستان بودهاند، 6/13% در سال 1956 م.
محصول را کاهش دادند.
در برخی از کشورهای واقع در غرب آفریقا Puccinia Polysora به تنهایی باعث 49 تا 95 درصد کاهش محصول شده است.
آسیا 8% از کل تولید جهانی ذرت را دارد.
Peronospora Philippinensis (Sclerospora) که یک سفیدک دروغی یا داخلی است، باعث 60% کاهش محصول در فیلپین و Puccinia sorghi 1% و Exserohilum turcicum (Helminthosporium) نیز 1% در مالزی محصول را تقلیل میدهند.
بطور کلی برای آسیا 12% کاهش محصول به علت تاثیر بیماریهای ذرت برآورد معقولی است.
در سطح جهانی به علت خسارات کل بیماریهای ذرت رویهم رفته کاهش 32656000 تن محصول دانه یا 4/9% از کل تولید جهان با ارزش 1650 میلیون دلار آمریکا برآورد گردیده است.
بیماریها در دوره از کاشت تا برداشت بر روی محصول تاثیر میگذارند.
حتی بعد از برداشت محصول، کپکها میتوانند در انبار مشکلات جدی و مهمی را بوجود آورند.
بیماریهای ذرت بطور کلی به طبقات زیر گروهبندی میشوند:
• پوسیدگیهای بذر و مرگ ماهیچه
• بیماریهای شاخ و برگ
• پوسیدگیهای ساقه و ریشه و پژمردگیهای گیاه
• پوسیدگیهای خوشه ماده و چوب بلال
• بیماریهای انباری و اختلالاتی که در دانه بوجود میآید.
1.
بیماریهای ذرت در دوره اولیه رشد (Seedling stage)
نام بیماری:
پوسیدگیهای بذر (Seed rots) و مرگ ماهیچه (Seedling blights)
علائم بیماری: کاهش تراکم بوته در هکتار و تنک به نظر رسیدن مزرعه، رشد ناجور و تکه تکه که به علت خفگی بوتهها (مرگ ماهیچه) قبل و بعد از ظهور گیاهچه در سطح خاک میباشد.
زخمهای فرورفته قهوهای رنگ روی مزوکوتیل، بیرنگ شدن و آب سوختگی قسمتهایی از طوقه گیاه.
پژمردگی گیاهچه، رشد و ظاهرشدن عامل بیماری روی قسمتهای خارجی و پوسیده.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Rhizoctonia Spp., Cephalosporiuym acremonium, Fusariummonilifprme,
Pythium species (P.irregulae, P.debaryanum, P.ultimum, etc.), Penicillium oxalicum, Aspergillus Spp.
از عوامل بیماریزای فوق، یکی یا تمام آنها ممکن است در تمام نواحی ذرتخیز جهان باشد.
مبارزه: مصرف قارچکشها مثل تیرام یا کاپتان به نسبت 5/2 در هزار.
انتخاب بذور گواهی شده، سالم.
حذف بذوری که خراشیده و پوسته پوسته شدهاند، اندوپریکارپ یا لایه برون بر آنها صدمه دیده است.
خودداری از کاشت بذور سبک و پوک.
2.
بیماریهای شاخ و برگ: نام بیماری: (Northern leaf blight) Turcicum leaf blight علائم بیماری: ظاهر شدن زخمهای باریک و کشیده دوکی یا بیضی شکل که به رنگ قهوهای یا سبز متمایل به خاکستری میباشند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Setosphaeria turcica, Exserophilum (Helminthosporium) turcium پخش و انتشار در تمام نقاط جهان.
مبارزه: کاشت هیبریدها و کمپوزیتهای مقاوم از جمله: Ganga 101, Deccan, Ganga 5, Kisan, Deccan 101, Jawahar استفاده مستقیم از قارچکشهای (زینب، دیتان ـ ام ـ 45) به صورت 3-4 سمپاشی برگی از موقعی که ذرتها در حدود 50 سانتیمتر ارتفاع دارند تا موقع تشکیل خوشه ماده.
نام بیماری: (Southern leaf blight) Maydis leaf blight علائم بیماری: ظاهرشدن خطوط موازی و هم جهت به رنگ متمایل به خاکستری، همچنین زخمهای لوزی شکل که دارای حاشیه نامنظم 5/0 تا 5/1 سانتیمتری یا بیشتر میباشند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: (Helminthosporium Maydis) Cochliobolus heterostrophus که در تمام سطح جهان پخش است.
نام بیماری: سفیدکهای دروغی یا داخلی (Downy mildews) که به وسیله قارچهای Peronosclerospora بوجود میآیند.
علائم بیماری: برگها به صورت نواری و خط زرد شده (کلروز) و در شرایطی که بیماری پیشرفت دارد، رشد متوقف میشود و قسمتهای آلوده به بیماری زبرو خشبی و کم رشد شده و به رنگ مایل به سفید دیده میشوند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Peronosclerospora philippinensis (در فیلیپین، هندوستان و چند کشور دیگر).
P.maydis (اندونزی، زئیر و سومالی) P.sacchari (تایوان، استرالیا، هندوستان و گینه جدید) P.sorghi (هندوستان، آمریکا، فلسطین اشغالی، تایلند و خیلی از کشورهای دیگر).
مبارزه: قارچکشها بر روی این بیماری موثر نیستند.
تنها روش ممکن کاشت ارقام مقاوم میباشد.
فیلیپین و تایوان، پیشرفت قابل ملاحظهای در تشخیص و تعیین ژنهای مقاوم داشتهاند.
ضدعفونی کردن بذر با Ridomil به نسبت 4 گرم برای هر کیلوگرم بذر جهت پیشگیری از آلودگی به بیماری موثر است.
نام بیماری: سفیدک دروغی یا داخلی (Downy mildews) که به وسیله قارچ Sclerophthora بوجود میآید.
علائم بیماری: تشکیل نوارهای زرد رنگ با حاشیه کاملاً مشخص که به تدریج به رنگ زرد کاهی تا قهوهای روشن درآمده و بطور آشکار به وسیله رگبرگها محدود میشوند.
اندامهای قارچ، عامل بیماری بطور غیرمحسوسی در محل نوارها دیده میشوند.
عامل بیمار و مناطق انتشار: هندوستان، احتمالاً نپال و پاکستان.
مبارزه: کاشت ارقام مقاوم، هیبرید Ganga 5 و کمپوزیتهای Kisan و Jawahar که در هندوستان وجود دارند، در مقابل این بیماری مقاوم هستند.
نام بیماری: Crazy top علائم بیماری: بدشکل شدن قسمتهای رویشی (Vegetative) و زایشی گیاه که رشد گیاه را متوقف میکند.
گیاهان آلوده و بیمار، بلالهای نارس و ناقص که تعداد کمی دانه داشته و یا اصولاً دانه ندارند، تولید میکنند.
عامل بیماری: Sclerophthora macrospore مبارزه: این بیماری در نواحی که زمین زهکشی مناسبی ندارد، شدت مییابد.
لذا زهکشی مناسب جهت کاشت خسارت بیماری ضرورت دارد.
اگرچه بیماری از طریق بذر میتواند منتقل شود، ولی امکان انتشار بیماری از طریق بذر محدود است.
3.
زنگها: نام بیماری: زنگ معمولی ذرت Common rust علائم بیماری: تاولهای تخممرغی شکل که رنگ آنها قهوهای دارچینی بوده و در هر دو سطح برگ به طور پراکنده مشاهده میشوند.
این تاولها در موقع رسیدن محصول به علت تشکیل شدن تلوتوسپورها به رنگ قهوهای متمایل به سیاه درمیآیند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Puccinia sorghi، میزبان واسط.
عامل این بیماری، ترشک میباشد.
انتشار آن در تمام جهان است.
مبارزه: تنها ژن مقاوم در رقم Cuzco مربوط به کشور پرو، موجود و گزارش شده است.
نام بیماری: Southern corn rust علائم بیماری: سورهای اوردو در پشت و روی برگها بوجود میآیند، ولی فراوانترین آنها در سطح فوقانی برگ بیشتر میباشد و اکثراً گرد و کوچک هستند.
سورهای تلوتو باریک و کشیده بوده و از ایپدرم پوشیده شدهاند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Puccinia polysora (آمریکای جنوبی و شمالی، آفریقا، همچنین در کشورهای آسیایی مثل تایلند و فیلیپین).
مبارزه: کاشت ارقام مقاوم و رعایت اصول و مقررات قرنطینهای.
نام بیماری: Tropical corn rust علائم بیماری: تاولهای اوردو در روی سطح برگ بوجود میآیند.
سورهای تلوتو به رنگ قهوهای شکلاتی بوده که سورهای اوردو را احاطه کردهاند و در زیر بشره برگ باقیماندهاند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Physopella zeae (نیم کرده غربی، آمریکا، مکزیک و ..) مبارزه: این بیماری اهمیت زیادی نداشته و از نظر اقتصادی مبارزه با آن مقرون به صرفه نمیباشد.
نام بیماری: Brown spot علائم بیماری: زخمهای کوچکی که رنگ آنها متمایل به زرد بوده و بعد به رنگ قهوهای تبدیل میشوند.
بر روی پهنک و غلاف برگ و قسمتی از ساقه که نزدیک پایه برگهاست، ظاهر میگردند.
ساقهها نیز در محل گرهها آلوده شده و در شرایط آلودگی شدید از این محل میشکنند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Physoderma maydis که در بعضی از کشورهای جهان وجود دارد.
مبارزه: بین لاینهای خالص از نظر مقاومت به این بیماری تفاوتهایی وجود دارد.
ارقام Hunius, Phil DMRI در برابر این بیماری از خود مقاومت نشان دادهاند.
نام بیماری: Curvularia leaf spot علائم بیماری: تشکیل لکههای ریز یا نکروزه به رنگ زرد که گاهی هاله آنها شفاف میباشد.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Curvularia lunata در تایلند و C.pallescens در هندوستان و نیجریه.
مبارزه: لاینهای خالصی وجود دارند که به این بیماری مقاوم هستند.
از جمله CM104 در تایلند و CM300 در هندوستان.
4.
پوسیدگیهای ساقه و ریشه و پژمردگیهای قارچی و باکتریایی گیاه: بیماریهای قارچی: نام بیماری: Late wilt علائم بیماری: بوتهها قبل از بلوغ و رسیدن به محصول، شروع به پژمرده شدن و خشک شدن میکنند.
گاهی بعد از گل دادن یا در دوره پرشدن دانهها از مواد آلی.
بعضی از بوتهها، رگهها و خطوط دراز و کشیدهای را در روی پوسته خارجی نشان میدهند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Cephalosporium maydis، مصر و هندوستان.
مبارزه: این بیماری به وسیله بذر و خاک منتقل میشود.
واکنش لاینهای خالص، هیبریدها و کمپوزیتها از نظر مقاومت به این بیماری متفاوت است.
در مصر، ژنهای مقاوم شناخته شده و تعیین شدهاند.
نام بیماری: بیماری پوسیدگی خوشه ذرت یا Diploodia stalk rot علائم بیماری: رنگ سبز قسمتهای پایینی ساقه به رنگ قهوهای مایل به زرد یا متمایل به قهوهای برمیگردد و مغز ساقه نرم میشود.
در نتیجه ساقههای بیمار به آسانی در اثر باد و باران میشکنند.
اندامهای باردهی قارچ بر روی پوسته خارجی میان گرههای پایینی ساقه بوجود میآیند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Diplodia maydis، آمریکا و چندین کشور دیگر.
مبارزه: کاشت هیبریدهای مقاوم به این بیماری توصیه میشود.
هیبریدهای دیررس از این بیماری کمتر صدمه میبینند.
مصرف کودهای پتاسه، توسعه و رشد بیماری را کاهش میدهد.
نام بیماری: Gibberella stalk rot علائم بیماری: علائم بیماری شبیه بیماری ایجاد شده به وسیله Diplodia maydis است، اما مغز ساقه در این بیماری تغییر رنگ داده و به رنگ متمایل به قرمز یا ارغوانی و به صورت خرد و شکسته درمیآید.
عامل بیماری و مناطق انتشار: (Fusarium graminearum) Gibberalla، مناطق انتشار در آمریکا و چندین کشور دیگر.
مبارزه: اصلاح حاصلخیزی خاک و کاشت هیبریدهای دیررس.
نام بیماری: Charcoal rot علائم بیماری: بیماری ابتدا به ریشههای گیاهان جوان حمله میکند.
در زمان رسیدن محصول بیماری در روی طوقه گیاه و میان گرههای پایینی ظاهر میشود.
قسمتهای داخلی ساقه به صورت خرده و مجزا از هم درمیآیند.
قسمتهای ساقه به صورت خرد و مجزا از هم درمیآیند.
لکههای ریز سیاه سختینه یا اسکلروتها در روی پوسته خارجی و دستههای آوندی پخش شدهاند.
عامل بیماری: Macrophomina phaseoli مبارزه: بعد از گل دادن، زمانی که درجه حرارت خیلی بالاست، چنانچه کمبود آب باشد و گیاه در مضیقه کمآبی قرار گیرد، این بیماری شدن مییابد.
لذا میتوان با آبیاری بعد از گل دادن گیاه با این بیماری مبارزه کرد.
ارقام مقاوم مانند هیبرید Gagna 5 در هندوستان مشاهده شده است.
نام بیماری: Pythium stalk rot علائم بیماری: بوتهها بطور ناگهانی از محل پوسیدگی میشکنند.
پوسیدگی ساقه فقط به میان گرهای که درست در بالای سطح خاک قرار دارد، محدود میشود.
بوتههای شکسته شده برای مدتی زنده میمانند.
روی قسمتهای آلوده، اندامهای قارچ، عامل بیماری که به رنگ سفید رشد کردهاند، مشاهده میشود.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Pythium aphanidermatum، هندوستان، آمریکا و نیجریه مبارزه: مقاومت در هیبرید ساده CM 400XCM 300و هیبریدهای تاپ کراس مضاعف، مثل: Hi – starch, Ganga safed 2 وجود دارد.
بیماریهای باکتریایی: نام بیماری: پژمردگی باکتریایی ذرت یا Bacterial wilt علائم بیماری: هیبریدهای حساس سریعاً پژمرده میشوند.
گیاهان بیمار نوارهای دراز و نامنظم به رنگ سبز کمرنگ تا متمایل به زردی که بعدا ً خشک و قهوهای میشوند، نشان میدهند.
در صورت قطع ساقه انبوه باکتریها به رنگ متمایل به زرد به آهستگی از مقطع به خارج جریان مییابد.
عامل بیماری و مناطق انتشار: (xanthomonas stewarti) Erwinia stewarti، آمریکا و تعداد کمی از کشورهای دیگر.
مبارزه: ذرت دندان اسبی در برابر این بیماری خیلی مقاومتر از ذرت شیرین یا قندی است.
هیبریدهای مقاوم در ذرت شیرین عبارتند از: Evergreen, Country gentleman نام بیماری: Erwinia stalk rot علائم بیماری: نرم شدن میان گرههای پایینی و در قسمت پایه گیاه.
گیاهان ممکن است پژمرده شده و بوی ترشیدگی و تخمیر بدهند.
خوشههای ماده ممکن است نرم و پوسیده شوند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: (Corn pathotype) Ervinia chrysanthemi (Erwinia carotovora zeae)، استرالیا، هندوستان، مکزیک، فلسطین اشغالی، آفریقای جنوبی، مصر و آمریکا.
مبارزه: در آمریکا مصرف آب کلردار به غلظت 1ppm با سیستم آبیاری بارانی از گسترش و پخش بیماری به طور قابل ملاحظهای میکاهد.
در هندوستان، مقاومت در یک رقم محلی آزاد گردهافشان به نام CM600 مشاهده شده است.
5.
سیاهکها: نام بیماری: سیاهک معمولی یا Common smut علائم بیماری: گالهای آشکاری که از پوستههای گیاه میزبان پوشیده شدهاند، در تمام قسمتهای هوایی گیاه واقع در قسمت بالای سطح خاک (رویشی یا زایشی) رشد میکنند.
این گالها ترکیده و تودههای اسپور سیاهرنگی از آنها خارج میشود.
عامل بیماری و مناطق انتشار: Ustilago maydis، در تمام نقاط جهان انتشار دارد، اما بیشتر در نواحی معتدل وجود دارد.
مبارزه: روشهای زیادی پیشنهاد شده است، اما کاشت ارقام مقاوم، عملیترین و تنها روش ممکن به نظر میرسد.
نام بیماری: Head smut علائم بیماری: سورهای سیاهک معمولاً در سنبل رشد میکنند و باعث بدشکلی و تغییر شکل قسمت انتهایی میگردد.
تودههای اسپور سیاه و پودرمانند منتشر میشوند.
عامل بیماری: Sphacelotheca reliana مبارزه: هیچگونه روش مبارزهای برای آن شناخته نشده است.
6.
بیماریهای ویروسی: نام بیماری: بیماری بازماندگی رشد در ذرت یا Corn stunt disease علائم بیماری: نوارهای سبز متمایل به زرد کمرنگ روی برگهای جوان ظاهر شده و میان گرههای بالایی کوتاه میشوند و به دنبال آن زرد شدن و توقف رشد دیده میشود.
در مزرعه در روی برگهای ذرت، قسمتهای نامنظم به رنگهای متمایل به قرمز و متمایل به ارغوانی (زرشکی) ظاهر میشود.
عامل بیماری: معلوم شده است که این بیماری به وسیله شبه میکوپلاسماها بوجود میآیند.
انتقال بیماری به وسیله زنجرهها مانند D.elimatus, Dalbulus maydis صورت میگیرد.
مبارزه: در بعضی از ارقام، مقاومت مشاهده شده است.
نام بیماری: بیماری موزائیک کوتولگی ذرت Maize dwarf mosaic virus علائم بیماری: علائم بیماری شبیه بیماری Corn stunt است، کوتاه شدن میان گرههای بالایی که به گیاه، ظاهری چون جاروب گردگیر میدهد.
با رشد و نمود گیاه، روی برگها موتل و حالت موزائیک پیدا میشود.
این موزائیک بعداً از بین رفته و برگها سبز متمایل به زرد میشوند و ممکن است به صورت رگههای قرمز و محو در آید.
عامل بیماری: ویروسی است که به وسیله این گونه حشرات منتقل میشود: شته برگی ذرت (Rhopalosiphum maydis) Corn leaf aphid، شته پنبه و جالیز (Aphis gossypii) Melon aphid، شته سبز هلو (Myzus persicae) Green peach aphid.
مبارزه: مقاومت در لاینهای خالص و هیبریدها وجود دارد.
نام بیماری: موزائیک ذرت یا Maize mosaic virus علائم بیماری: گیاهان آلوده و بیمار، رنگ سبز کمرنگ داشته، رشد آنها متوقف شده و موتل و حالت موزائیک نشان میدهند.
عامل بیماری: نژادی از ویروس موزائیک نیشکر که به شکل ذرات میلهای شکل میباشد و به وسیله Rhopalosiphum maydis منتقل میشوند.
مبارزه: لاینهایی از ذرت مانند CM 103, CM 104 که مقاوم بوده و اغلب در برابر این بیماری مصونیت دارند.
هیبریدهای Ganga 101, Ranjit, Deccan نیز مقاوم هستند.
نام بیماری: Maize streak virus علائم بیماری: نوارهای زرد رنگ کشیده در روی برگها ظاهر میشوند و معمولاً باعث توقف رشد میگردند.
عامل بیماری و مناطق انتشار: ویروسی است که به وسیله Cicadulina molia منتقل میشوند (کشورهای آفریقای مرکزی).
مبارزه: تا کنون مطالعات و بررسیهای زیادی بر روی این بیماری انجام نشده است.
7.
پوسیدگیهای خوشه ماده و چوب بلال و اختلالاتی که در دانه ذرت بوجود میآید نام بیماری: (Red ear rot) Gibberella ear rot علائم بیماری: این بیماری به نام red ear rot نیز شناخته شده است.
کپک متمایل به قرمزی که خوشه ماده را از نوک به سمت پایین آلوده میکنند، یکی از علائم مشخصه این بیماری میباشد.
عامل بیماری: Gibberella zeae که همچنین باعث پوسیدگی ساقه نیز میشود.
مخصوص آمریکا و چند کشور دیگر.
مبارزه: این بیماری خاص نواحی خنک مرطوب است.
نام بیماری: Rhizoctonia ear rot علائم بیماری: رشد کپک سفید روی خوشههای ماده که با بالا رفتن سن گیاه، خوشههای آلوده به رنگ خاکستری تیره درمیآیند.
عامل بیماری: Phizoctonia Spp.، مخصوص ایالات ساحلی خلیج مکزیک و هندوستان.
مبارزه: شناخته نشده است.
نام بیماری: Macrophomina ear and cob rot علائم بیماری: خوشههای ماده کم وزن و پوشالی میشوند.
ساقههای گیاه و چوب بلالها به صورت خرد و مجزا از هم درآمده و نرم میگردند.
عامل بیماری: Macrophomina phaseolina که همچنین باعث پوسیدگی ساقه نیز میشود.
8.
بیماریهای قارچی ذرت سیاهک خوشه ذرت، بیماری سیاهک ذرت (Head smut) Sphacelotheca reiliana (kuehn) clint Syn: Ustilago reiliana kueh.
قریه دشتی اصفهان سیاهک معمولی ذرت Common smut یا Boil smut Ustilago maydis (DC.) corda Syn: Ustilago mays – zeae (DC.) magn Ustilago zeae (Bechmann.) ung.
اطراف مشهد، اصفهان، گرگان، ورامین و سمنان.
سیاهک پوسیده یا پنهان ذرت خوشهای Sphacelotheca sorghi (link) Syn: Sporiosporium sorghi (link) Ustilago sorghi link Tilletia sorghi tul.
بروجرد، بلوچستان، دزفول، کاشان، اصفهان، اردستان، ورامین و کرج.
Puccinia sorghi schw Syn: Puccinia maydis bereng سفیدک داخلی یا دروغی ذرت Selerospora graminicola (Sacc) schroet قائمشهر بیماری لکه قهوهای برگ ذرت Drechslera turcica (Pass.) subram.
Et jain Syn: Helminthosporim turcicum سفیدرود، گیلان و رشت پوسیدگی خوشه ذرت Aspergillus sp.
ورامین پوسیدگی خوشه ذرت Penicillium sp.
ورامین بیماری پوسیدگی خوشه ذرت Fusarium verticillioides (Sacc.) nirenb Syn: Fusarium moniliform sheld.
Var.
anthophilum (A.
) Wr., var.
subglutinans Wr.
Et Rg.
بندرانزلی، لشت نشاء، ساری، ورامین، لاهیجان، استانهای گیلان و مازندران و گرگان.
پوسیدگی ساقه ذرت Rhizoctonia sp.
ساری، لشت نشاء Olpitrichum sp.
Syn: Rhinothrichum sp.
مازندران Fusarium oxysporum schlecht.
بندر انزلی Fusarium semitectum berk.
Et rav.
بندرانزلی Fusarium solani (mart) sacc.
بندر انزلی Fusarium flocciferum corda.
بندر انزلی Fusarium aquaeductuum (rad 1.
et rab) lagerh.
medium wr.
بندر انزلی 9.
بیماریهای ویروس ذرت: موزائیک نقطهای ذرت اطراف شیراز، باجگاه موزائیک نواری ذرت Maize streak virus مزرعه د انشکده کشاورزی کرج یکی از رابدر ویروسها Rhabdovirus فارس Reovirus یکی از رئوویروسها فارس ویروس رشتهای، احتمالاً از گروه potyvirus کرج، تهران و شیراز یک ویروس رشته که گیاه (Eleusine indica)را در استان بوشهر آلوده میکند و به کمک شته به ذرت منتقل میگردد.
بوشهر ویروس موزائیک کنه زادگندم موزائیک نوار کلروتیک قیاق (رودبال، سپیدان وایج در استهبان) ویروس موزائیک ذرت Maize mosaic virus بیماریهای ویروسی موتولگی زبر ذرت Maize rough dwarf virus