پنبه
خصوصیات گیاهی:
پنبه گونه های وحشی زیاید دارد که همگی به جنس Gossypium تعلق دارد . بنظر می رسد که منشأ تمام گونه ها از آفریقای استوائی باشد .
قابلیت شستشو ،دوام ، استحکام (هنگام خشک و تر بودن ) ،قابلیت هدایت بخار آب ، دوام شیمیایی ، نرمی ، قابلیت انعطاف و سهولت آب رفتن یا تجمع اولیه از خصوصیات الیاف پنبه می باشد .
بیشتر ارقام زراعی از گونه G.hirsutum می باشد . پنبه گیاهی است ذاتاً چند ساله که بصورت گیاهی یکساله مورد زراعت قرار می گیرد . پنبه دارای ریشه مستقیمی است که به سرعت زیادی به اعماق خاک نفوذ می کند .میوه بصورت کپسول یا غوزه است .
سازگاری:
پنبه گیاهی است گرما دوست که به هوای گرم و یک فصل رشد بدون یخبندان حداقل 200 روزه محتاج است . پنبه به آفتاب فراوان نیاز دارد . کمبود نور موجب افزایش رشد سبزینه ای و نقصان تولید غوزه می شود .
ارقام:
بیشتر ارقامی که امروزه در جهان کاشته می شود به گونه G.hirsutum تعلق دارد .
تناوب زراعی:
پنبه به عنوان اولین محصول وجینی پس از گیاهان علوفه ای چند ساله ،کود سبز و یا کود حیوانی فراوان ( 30 الی 50 تن در هکتار ) قرار می گیرد .
پنبه از محصولاتی است که می توان آن را طی چند سال مداوم در یک زمین کاشت بدون آنکه عملکرد آن نقصان یابد .
مثالهایی از تناوب پنبه عبارتند از :
یونجه پنبه ذرت گندم آیش
کود سبز ( خلر ، منداب ، شنبلیله ، لوبیا روغنی و یا شبدر ) ، پنبه حبوبات گندم
کود سبز ( خلر ، چاودار، ماشک ) ، پنبه
پنبه آیش گندم
پنبه آیش
کود شیمیایی:
تولید هر تن وش ( دانه همراه با الیاف ) موجب خروج 32 تا 46 کیلو ازت ،12 تا 15 اکسید فسفر ، 32 تا 43 کیلو اکسید پتاسیم ، 30 الی 40 کیلو اکسید کلسیم (cao) و 8 تا 10 کیلو منیزیوم (Mgo) از زمین می گردد . بطور معمول 90 الی 150 کیلو ازت ، 90 تا 120 کیلو فسفر و در صورت کمبود پتاسیم 50 تا 60 کیلو اکسید پتاسیم در هکتار بکار می برند .
تاریخ کاشت:
حداقل درجه حرارت برای جوانه زدن بذر پنبه حدود 15 درجه سانتی گراد می باشد . بهترین درجه حرارت برای جوانه زدن و رشد گیاهچه پنبه حدود 34 درجه سانتی گراد است . میانگین درجه حرارت شبانه روزی هوا به حداقل 15 درجه سانتی گراد رسیده .
روش کاشت:
بذر سالم پنبه می تواند تا 11 سال قوه نامیه خود را حفظ نماید مشروط بر آنکه در شرایط مساعدی نگهداری شود .چنانچه درصد جوانه زدن بذری از 80 درصد کمتر باشد بایستی از کشت آن خودداری شود .
مساله دیگر در کشت پنبه وجود کرک روی پنبه دانه است . کرک نه تنها بر کار دستگاه ردیف کار ایجاد اختلال می نماید بلکه در جذب آب دخالت نموده و جوانه زدن را به تأخیر می اندازد .
برای کرک زدائی می توان از وسایل مکانیکی سانیده استفاده نمود .اما مواد شیمیایی ماند اسید سولفوریک ( فرو بردن بذر در محلول 1 نرمال اسید برای 10 تا 15 دقیقه و سپس شستن کامل و خشک کردن بذر ) و یا قرار دادن پنبه دانه تحت تأثیر بخار اسید کلریدریک نتیجه بهتر و کامل تری می دهد و کرکها بهتر حذف می کند .
کنترل علفهای هرز:
پنبه به علف کشهای هرونی بسیار حساس است . علف کشی مانند تریفلورالین را می توان قبل از کاشت با خاک مخلوط نمود . این علف کش اثر بقائی داشته و بذر علفهای هرز را در مرحله جوانه زدن تا 2 الی 3 ماه پس از سبز شدن محصول کنترل می کند بدون اینکه بر پنبه اثر نامطلوبی گذارد .
آفات مزارع پنبه
کرم برگخوار پنبه یا پرودینا Spodoptera littoralis
(Lep: Noctuidae)
معرفی آفت
یکی از آفات پلی فاژ بوده که به گیاهان مختلفی نظیر پنبه، چغندرقند، گوجه فرنگی، نخود، پیاز، بادمجان، هویج، برنج، ذرت، یونجه، شبدر، لوبیا، جعفری، اسفناج، تربچه و… خسارت می زند. لاروهای سنین اولیه آفت به طور دسته جمعی از پارانشیم برگها تغذیه کرده و برگها را مشبک می سازند و به تدریج که لاروها بزرگتر می شوند دامنه فعالیت آنها گسترش یافته تمام سطح برگها را به استثنای رگبرگ اصلی خورده و به سایر اندامهای گیاه میزبان نیز حمله ور می شوند.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت شفیره در داخل خاک به سر می برد. با مساعد شدن شرایط آب و هوا در فروردین ماه پروانه ها ظاهر و پس از تغذیه از گرده و شیره گلها جفت گیری و تخمریزی می نمایند. محل تخمریزی پشت برگها بوده و حشره تخمهای خود را به صورت دسته ای در دستجات 250 تا 500 عددی در پشت برگها قرار داده و روی آنها را با ماده چسبناک و کرک های انتهای شکم خود می پوشاند. دوره جنینی 12-3 روز، سپس لاروها خارج و شروع به تغذیه می نمایند. دارای 6 سن لاروی بوده و طول دوران لاروی در فصول گرم 20-15 روز و در پائیز تا دو ماه به طول می انجامد. لاروهای کامل در داخل خاک پیله خاکی ساخته و در داخل آن تبدیل به شفیره می شوند. دوره شفیرگی حدود 18-8 روز به طول می انجامد. دوره یک نسل آن در فصول گرم 45-32 روز و در فصول معتدل 65-50 روز است. ممکن است تا 5 نسل در سال داشته باشد.
کنترل:
1. در صورت شدت آفت اتریمفوس (اکامت) به نسبت 2 لیتر در هکتار استفاده شود.
2. مونوکرتوفوس(نواکرون SL40%) و 2لیتر
3. دلتامترین(دسیس EC25% ) و750سی سی
کرم سرخ پنبه Pectinophora gossypiella
(Lep: Gelechiidae)
Pink cotton boll worm
معرفی آفت
این حشره اولین بار از هندوستان گزارش گردیده و در سایر کشورهای همجوار مانند پاکستان و افغانستان انتشار دارد. این آفت در نواحی جنوبی کشور (سیستان و بلوچستان) احتمالاً وجود دارد ولی گزارش دقیقی از آن در دسترس نیست.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت لارو سن آخر در داخل بذر به صورت دیاپوز بسر می برد. برخی اوقات زمستان را در زیر خاک می گذراند. گاهی اوقات لارو تا 2.5 سال در داخل بذر به صورت وقفه بسر می برد. در شرایط مساعد به شفیره و حشره کامل تبدیل می شود. انتشار این آفت بیشتر از طریق حمل بذرهای پنبه از کشوری به کشور دیگر صورت می گیرد. حشره ماده پس از جفت گیری تخمهای خود را به صورت دسته ای یا منفرد روی گیاهان خانواده پنیرکیان Malva Ceae و مخصوصاً روی قوزه جوان قرار می دهد. 6-4 روز بعد لاروهای جوان بیرون آمده و از رگبرگها و قسمتهای داخلی قوزه و مغز پنبه دانه تغذیه می کنند. سه الی چهار هفته بعد رشد لارو کامل شده و مجدداً تبدیل به شفیره و پروانه می گردد. ممکن است تا چندین نسل در سال داشته باشد.