پیوند زدن یک تکنیک ساده است که به کشاورزان کمک کند تا بدون بکارگیری گندزداهای شیمیایی و آفت کشها ، ازآن برای افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری های ناشی از خاک بهره گیرند . گوجه فرنگی به لحاظ ژنتیکی نمی تواند در برابربیماری مقاومت کند و به راحتی در معرض بیماری های همه گیر در زمین قرار میگیرد . کشاورزان به این بازار پر درآمد ( گوجه فرنگی ) علاقه دارند و نمی خواهند میوه های با کیفیت را از دست بدهند . پیوند زدن راهی است برای تلفیق ایجاد مقاومت در برابر بیماری های ناشی از خاک و افزایش استحکام گوجه فرنگی دو رگه با کیفیت بالای
میوه .
پیوند زدن : یک فناوری قدیمی با یک تکنیک جدید
پیوند زدن سبزیجات برای کنترل بیماری های ناشی از خاک ، فرآیند آسانی است . بدین منظور بخش زیرین گیاه که در داخل زمین است یعنی ریشه اندوخته به خاطر توانایی ژنتیکی اش برای مقاومت در برابر بیماری انتخاب می شود . پیوند زدن به روش ژاپنی یا پیوند از طریق گیره های لوله ای تکنیک جدیدی است که برای تولید گوجه فرنگی در گلخانه های تجاری در سر تا سر جهان مورد استقبال زیادی قرار گرفته است دلیلش این است که این فرآیند بسیار سریع بوده و از طریق آن می توان تعداد زیادی از گیاهان پیوندی را در سرتاسر دوره پیوند به آسانی مدیریت ( مراقبت ) کرد . هر گیاه بذری درست از بالای لپه جدا می شود . آن بخش از گیاه که روی زمین قرار گرفته یعنی همان شاخه پیوندی یا قلمه به ریشه گیاه مقاوم در برابر بیماری متصل می شود . به محض اینکه بخش های پیوندی به هم جوش خوردند می توان آنها را در زمین کاشت و طبق سیستم تولیدی زارع مدیریت نمود .
گرچه پیوند زدن سبزیجات یک تکنیک نسبتا جدید است امابر یک اصل قدیمی استوار است . قرنهاست که در صنعت باغبانی از پیوند زدن برای انواع گونه های درختی مثل سیب و انگور استفاده می شود . عمل پیوند زدن برای اولین بار در دهه 1900 جهت ریشه کن کردن بیماری های ناشی از خاک و کاهش فرسودگی فوراریوم ( نوعی قارچ ) برای هندوانه استفاده شد . اخیرا این تکنیک در سیستمهای تولید گیاهانی به کار می رود که خصلت ژنتیکی برای مقاومت در برابر بیماری در آنها به شدت مرتبط با یک ویژگی منفی مثلا کوچکی اندازه میوه است . به عنوان نمونه از پیوند زدن ، اغلب جهت کاهش پوسیدگی باکتریایی ( بوسیله باکتری رالشتونیا سولاناسیاریوم ) در گیاه گوجه فرنگی استفاده می شود . کنترل این باکتری به علت فراوان بودن میزبانهای آن و توانایی ماندگاری اش در چندین دوره برداشت محصول ، بسیار دشوار است . به علاوه نشاء گوجه فرنگی هایی که در برابر پوسیدگی باکتریایی مقاومند معمولا قادر به تولید میوه هایی بزرگ و در اندازه بازاری نیستند . استفاده همگانی از عمل پیوندزدن با ریشه مقاوم تا حد زیادی شیوع پوسیدگی باکتریایی را در عین حفظ کیفیت میوه حتی در خاکهای شدیدا آلوده ، کاهش داده است .
مزایا
کشاورزان می توانند از پیوند زدن برای افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماریهای ناشی از خاک و حفظ کیفیت میوه برای رقابت در بازار تولید میوه استفاده نمایند . قلمه زدن می تواند در عین حفظ کیفیت میوه مقاومت در برابر بیماری را کاهش داده ، تحمل در برابر فشار و استحکام ریشه اندوخته را افزایش دهد ( جهت دسترسی به جزئیات بیشتر مبنی بر اینکه پیوند زدن چگونه برای افزایش تولیدات گیاهی در سر تاسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است به توصیه های خواندنی در آخر این نشریه مراجعه کنید )
مقاومت در برابر بیماری
بنا به نظر محققان در سر تا سر جهان پیوند زدن راهی مؤثر برای کاهش انواع بسیاری از بیماری های قارچی ، باکتریایی ، ویروسی و انگلی است . از این روش مدتهاست که برای ریشه کن کردن پوسیدگی های قارچی همچون فوزاریوم و ور تیئولوم در گیاه گوجه فرنگی در کشورهایی چون ژاپن ، کره و یونان استفاده می شود . در کشور نیوزیلند نیز این تکنیک جهت کاهش مقادیر پوسیدگی ریشه چوب پنبه بکار می رود .
در مراکش و یونان برای از بین بردن نخسانه های ( انگل های ) متصل به ریشه ( گونه ملوئیدوکین ) ، هم در گیاه گوجه فرنگی و هم کدو از عمل پیوند زدن استفاده می شود . محققان استفاده از گیاهان پیوندی ر ابه جای متیل بروماید برای کنترل بیماری های ناشی از خاک در این مناطق از جهان توصیه کرده اند . در صنعت باغبانی کشورهای آسیایی جهت توقف شیوع پوسیدگی باکتریایی در محصولات سولاناسه همچون گوجه فرنگی و فلفل استفاده از پیوند زدن امری ضروری است .
در اقلیمهای گرمسیری مثل پادشاهی برونئی در جنوب آسیا که در آنجا شیوع پوسیدگی باکتریایی آنقدر فراوان است که فقط در صورت استریلیزه کردن خاک یا استفاده از ریشه های مقاوم می توان به کاشت گوجه فرنگی پرداخت ، نیز این روش کاربرد دارد . در کشور هندوستان در آزمایشی جهت کاهش پوسیدگی باکتریایی گیاه گوجه فرنگی ، از ریشه های مقاوم در برابر پوسیدگی استفاده شد تا آخر فصل هیچکدام از گیاهان گروه کنترل ( غیر آزمایشی ) باقی نماندند اما 100 در صد گیاهان پیوندی به رشد خود ادامه دادند . به علاوه بازدهی محصولات گوجه فرنگی با اندوخته ریشه مقاوم ، چهار برابر گیاهان غیر پیوندی مستعد بیماری است . در نتیجه پیوند زدن ، ابزاری با ارزش برای کاهش پوسیدگی باکتریایی در گوجه فرنگی ، فلفل و دیگر محصولات مشابه محسوب می شود .