دانلود تحقیق زعفران

زعفران از جمله محصولاتی است که کاشت آن از گذشته دور در مناطق جنوبی خراسان معمول بوده است و در بین گیاهان ایران مناسب ترین زراعت کشت متراکم ( Antensive) برای نقاط محروم ودور افتاده کشور است چرا که اغلب مناطق زعفران کاری کشور در فاصله دوری از مرکز واقع شده و فاقد استعداد های صنعتی و امکانات تولیدی دیگر می باشند و چون در محدودیت شدید و ادواری آب کشاورزی نیز به سر می برد.

در سال 79-78 نیز سطح کشت زعفران 41325 هکتار گزارش شده که با توجه به معضل خشکسالی 5/125تن محصول تولید شده است که از این مقدار تولید حدود 110تن آن به ارزش تقریبی 40میلیون دلار به خارج از کشور صادر شده است.

به رغم سهم ایران در تولید و صادرات زعفران، کشور ما نقشی در تجارت بین المللی آن ندارد و حاکمیت بازار زعفران دنیا فعلا در دست اسپانیا است و این کشور تا این اواخر محصول ایران را به نازل ترین قیمت خریده و آن را در بسته بندی های خود به نام اسپانیا به بازارهای جهانی عرضه نموده است.

1- دانستنی های عمومی
1- 1 تاریخچه کشت و گسترش زعفران در ایران
زعفران از گیاهان بومی فلات ایران است کشت این گیاه از گذشته بسیار دور، در بسیاری از مناطق مرکزی ایران متداول بوده است در زمان فتح ایران توسط اعراب ایرانی ها به زعفران ”لارکیماس ” می گفتند سپس با گسترش فرهنگ عربی در گویش فارسی، این واژه به ” الزعفران ” و پس از آن به زعفران تغییر نام داد کشت زعفران توسط اعراب در قرن دهم میلادی در اسپانیا رواج یافت و در پی آن در قرن هجدهم میلادی کشت آن در انگلستان در ناحیه ای به نام Walden گسترده شد که امروزه این محل به نام Saffron Walden معروف است کشت زعفران در حال حاضر در ایران در مناطق خراسان جنوبی، کرمان، استان مرکزی، یزد و به ویژه اصطهبانات فارس منحصر گردیده است.

1-2 مشخصات گیاهان و پراکنش آن :
زعفران Saffron گیاهی است از تیره زنبقیان Iridaceae از جنس کروکس Crocus که پراکندگی آن از پرتقال و مراکش در غرب اسپانیا گرفته تا قرقیزستان و ایالت سین کیانگ چین ادامه می یابد.

کروکس ها گیاهانی هستند دائمی، علفی، زینتی، کوتاه که در اوایل پائیز یا در اوایل بهار گل می‌دهند.

کروکس : دارای ساقه زیر زمینی مدور، سخت، گوشتدار و تو پر بوده که پوسته فیبری قهوه ای رنگی آن را احاطه نموده است.

ساقه زیر زمینی زعفران را در اصطلاح کشاورزان پیاز و در گیاه شناسی به آن بنه یا کرم Corm می گویند.

پوشش فیبری روی بنه ها یا کرم ها بر اساس نوع بافت در کروکس ها مختلف و متفاوت است که این خود موجب تشخیص کروکس ها از یکدیگر می گردد.

انواع پوشش ها در زعفران ها به شرح زیرند :
1- مشبک Reticulated Fibres
2- حلقوی Annulated Fibres
3- غشایی (با الیاف موازی ) Memberanous Fibres
4- در هم بافته Interwoven Fibres
1-2-1 مشخصات زعفران زراعی :
زعفران زراعی مانند زعفران های زینتی گیاهی است علفی، دایمی و دارای ساقه زیر زمینی یا بنه می باشد که در بین کشاورزان به پیاز زعفران مشهور است.

در راس پیاز ها بسته به درشتی و شادابی آنها از 4-1 جوانه راسی دیده می شود، جوانه های راسی ایجاد گل و برگ می کند.

درشتی پیاز های زعفران از یک نخود تا یک گردو در حد بین 20-1 گرم تغییر می کند.

ریشه های زعفران افشان و کوتاه و از این رو خاک عمیق و حاصلخیز و سبک برای رشد و نمو پیاز و عملکرد مطلوب نیاز دارد.

گل زعفران اولین اندامی است که در اوایل پائیز ظاهر می شود در سال اول کشت به علت ضعف پیاز ها و عدم استقرار کامل آنها در خاک جوانه های گل توان کافی برای رویش ندارند.

پوشش گل از سه کاسبرگ و سه گلبرگ همرنگ بنفش تشکیل شده، به طوریکه تشخیص کاسبرگ از گلبرگ مشکل است.

تعداد پرچم ها سه و طول پرچم ها دو برابر بساک است، بساک زعفران زرد رنگ می باشد، تخمدان گل زعفران در داخل چمچه و در چند سانتی متری سطح خاک قرار دارد.

خامه میله باریک و بلندی است که از روی تخمدان بیرون می آید و در انتها به 3 کلاله قرمز عنابی ختم می شود و در طول هر رشته کلاله در حدود 3-2 سانتی متر است.

هر رشته کلاله ظاهر بوقی شکل دارد، دهانه بوق دنده دار و پهن به عرض 4-3 میلیمتر است و قسمت مورد استفاده زعفران همین کلاله سه شاخه آن می باشد، که به هنگام برداشت میله خامه نیز با آن همراه است.

بر گها معمولا بعد از ظهور گل ها ظاهر می شوند، مگر آنکه در آبیاری زعفران تعجیل شود، در این صورت ممکن است برگ ها زود تر گل زعفران ظاهر شوند.

برگ ها مستقیما از روی پیاز خارج می گردند .

زعفران فاقد ساقه هوایی است از این رو مزرعه زعفران حالت چمن زاری را دارد که بوته های چمن به ارتفاع نسبتا زیادی روئیده باشند.

برگ های زعفران سر نیزه ای، باریک به ارتفاع 40-30 سانتی متر در اراضی حاصلخیز برگ های زعفران به تعدا زیاد و به صورت بلند رشد می کنند، به طوری که فاصله پیاز کاری را کاملا می پوشانند.

گاهی بر روی یک پیاز چه چنانچه قبلا نیز اشاره شد، به جای یک مجموعه گل و برگ دو یا سه مجموعه نیز ممکن است بوجود آید.

1-2-2 مشخصات ژنتیکی و اصلاح نژاد زعفران :
کاراساوا اتوتریپلوئید یا نازا بودن طبیعی زعفران را عنوان کرده و کروموزوم های زعفران را در سه گروه 8 تایی 2N=3N=24 گزارش نموده است.

در سنوات اخیر در دانشگاه تهران ( بخصوص در مرکز تحقیقات بیو شیمی و بیو فیزیک ) مطالعاتی بر روی زعفران توسط آقایان استیلائی، نوری، آقا محمدی، کیا لاشکی، ابراهیم زاده و بویژه غفاری انجام شده و نظریه اتو تریپلوئید بودن زعفران مورد تایید قرار گرفته است
توجه به اتوتریپلوئید بودن زعفران و عدم ایجاد بذر، امکان تلقیح زعفران مزروعی با سایر زعفران ها منتفی است، بنابر این برخی افراد با مشاهده گل هایی که ندرتا بیش از سه کلاله داشته اند به فکر افتاده اند که چنین پیاز هایی را جمع آوری و تجدید کشت نمایند به امید اینکه صفات مذکور ارثی باشد و تحولی در میزان تولید زعفران ایجاد گردد.

لیکن در این مورد نیز موفق نبوده‌اند.

1-2-3 فیزیولژی رشد ونمو زعفران :
پیاز زعفران در اواخر مهر ماه یا در طول آبان ( بسته به منطقه ) گل می دهد.

دوره گل دادن یک مزرعه 20-15 روز طول می کشد.

بعد از گل دادن کم کم برگ ها ظاهر و سطح مزرعه از برگ های زعفران پر می شود.

دوره رشد زعفران بسته به آب و هوای منطقه تا اواخر اردیبهشت نیز ممکن است به طول انجامد، در این موقع ارتفاع برگ ها به حدود 45-30 سانتی متر می رسد.

از اواسط یا اواخر اردیبهشت ماه به تدریج برگ های زعفران رو به زردی نهاده و بوته ها به سمت پیاز ها متوجه می‌شود.

از اواخر اردیبهشت ماه برگ ها کاملا زرد و خشک شده و دوره استراحت پائیز شروع می شود.

پیاز زعفران در واقع از اوایل خرداد تا اواخر مرداد ماه پس از یک دوره استراحت شروع به فعالیت می کند.

ابتدا ریشه های جدیدی از خود ظاهر ساخته و در مهر ماه با یک فقره آب دادن مجددا زندگی فعال پیاز آغاز می شود.

با توجه به مراتب فوق می توان گفت که گیاه زعفران دارای سه مرحله رشدی است که عبارتند از رشد رویشی – رشد زایشی و حالت کمون یا استراحت تابستانه در این مرحله تغییراتی در سلول های مریستم انتهایی به وجود می آید که باعث تمایز و بوجود آمدن اندام زایشی و سپس رویشی گیاه می گردد.

استفاده از مواد فعال کننده نظیر جیبرلین و کنیتین در مرحله ورود به مرحله زایشی در رشد ساقه های گل دهنده دارد و تیمار با جیبرلین محصول زعفران را که همانا کلاله باشد به 30تا 50 درصد افزایش می دهد.

1-3 ترکیبات و خواص غذایی : در زعفران مواد معدنی، موسیلاژ، چربی، موم و یک اسانس معطر ترپنیک، مقدار کمی سینئول و سه هتروزید به نام پیکروتین، پیکروکروسین و کروسین و ویتامین هایی مانند ریبوفلاوین و تیامین وجود دارد زعفران دارای 10-12درصد آب 5تا7 درصد مواد کانی مقدار کمی گلوسید 5تا8 درصد مواد چربی و موم 12تا13 درصد مواد پروتئیدی به همراه مقدار بسیار کمی روغن اسانسی (همان عطر زعفران ) می باشد.

2- سطح زیر کشت : 2-1 سطح زیرکشت زعفران در ایران : زعفران فقط در کشور ایران کشت می شود و اطلاعاتی در مورد دیگر کشور ها موجود نیست.

بر اساس آخرین اطلاعات موجود، سطح زیر کشت زعفران در سال زراعی 77-1376 برابر 30376 هکتار بوده است که نسبت به سال زراعی گذشته 8/19 درصد و نسبت به سال (68-1367 ) 5/151 درصد افزایش داشته است.

سطح زیر کشت زعفران در ده سال مورد بررسی از 12077 هکتار به 30376 هکتار رسیده و نیز روندی صعودی داشته است.

کمترین سطح زیر کشت زعفران در سال زراعی 72-1371 کاهش بسیار جزئی داشته است.

بر اساس آمار موجود در سال زراعی 77-1376، بیشترین سطح زیر کشت زعفران در استان خراسان با 29788هکتار می باشد که 98 درصد از سطح زیر کشت زعفران کشور را به خود اختصاص داده است.

پس از خراسان که مقام اول را در کشور دارا است، استان های فارس، کرمان و یزد به ترتیب مقام های دوم تا چهارم را به خود اختصاص داده اند.

سطح زیر کشت (بارور ) زعفران در سال های زراعی 77-1368 جدول شماره 1 واحد : هکتار 3- تولید : 3-1 تولید زعفران در ایران : تولید زعفران در سال زراعی 77-1376 در کشور حدود 131 تن بوده است که بالاترین رقم تولید در ده ساله مورد بررسی می باشد.

این مقدار تولید نسبت به سال گذشته از رشدی برابر با 9/6 درصد برخوردار بوده است که نسبت به سال پایه دوره مورد نظر 9/127 درصد افزایش نشان می دهد.

به طور کلی تولید سال 1377 نسبت به متوسط 9 سال پیش از آن 4/30 درصد رشد داشته است.

در بین استان های کشور، استان خراسان عمده ترین تولید کننده این محصول در طی 10 سال مورد گزارش بوده است، بطوریکه در آخرین سال مورد بررسی حدود 98 درصد از زعفران کشور در این استان تولید شده است.به بیان دیگر 5/98 درصد تولید کشور در این دوره از آن استان خراسان می باشد.

پس از خراسان در سال 1377، استان فارس با 8/0 درصد سهم در تولید زعفران کشور و کرمان با 72/0 درصد سهم در تولید به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار گرفته اند.

در بین استان های تولید کننده کمترین میزان تولید 036/0 تن بوده که متعلق به استان تهران می باشد.

میزان تولید زعفران در سال های زراعی 7-1368 جدول شماره 2 واحد : تن پانویس : سازمان های کشاورزی استان ها و آمار نامه های کشاورزی اداره کل آمار و اطلاعات وزارت کشاورزی 4- عملکرد : 4-1عملکرد زعفران در ایران در سال زراعی 77-1376 متوسط تولید زعفران کشور 3/4 کیلو گرم در هکتار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5/0 کیلوگرم (4/10 درصد ) و نسبت به سال زراعی 68-1367 نیز 5/0 کیلوگرم کاهش داشته است در دوره ده ساله مورد بررسی بیشترین مقدار عملکرد زعفران مربوط به سال زراعی 74-1373 بوده و کمترین آن با 3/4 کیلوگرم مربوط به سال زراعی 77-1376 بوده است.

علت این کاهش مستقیما به افزایش حدود 5 هزار هکتار مزارع جدید ارتیاط دارد که از باردهی اندک برخوردار بوده ولی در محاسبات عملکرد کل کشور دخالت داشته اند.

در بین استان های کشور در سال زراعی 77-1376 بالاترین تولید در واحد سطح با 6 کیلوگرم مربوط به استان مرکزی و کمترین آن با 4 کیلوگرم متعلق به استان های تهران و خراسان بوده است.

عملکرد زعفران در سال های زراعی 77-1376 جدول شماره 3 واحد : کیلوگرم پانویس : سازمان های کشاورزی استان ها و آمار نامه های کشاورزی اداره کل آمار و اطلاعات وزارت کشاورزی 5- فرآیند تولید 5-1 مرحله کاشت : کشت و تولید زعفران امروزه در ایران بر همان شیوه سنتی و قدیمی استوار است با این تفاوت که در برخی از نقاط زعفران خیز که کشاورزان از امکانات مادی بیشتری برخور دارند، از وسایل و ابزار جدید کشاورزی مانند انواع ماشین آلات کشاورزی، کود های شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی استفاده می نمایند.

در هر صورت با توجه به اینکه بنه زعفران پس از کاشت اولیه 7 تا10 سال متوالی محصول می دهد ( البته به توصیه کارشناسان سن اقتصادی 6 سال است ) بنابر این عملیات مرحله کاشت منحصرا در سال اول انجام می گیرد و طی سال های یعد تنها عملیات مربوط به مراحل داشت و برداشت در مزارع زعفران اجرا می شود.

در نتیجه مرحله کاشت زعفران از اهمیت خاصی برخوردار است.

آب و هوای مناسب برای زعفران : زعفران گیاهی است نیمه گرمسیری که در نقاطی که دارای زمستان های ملایم و تابستان های گرم و خشک باشد به خوبی می روید.

مقاومت زعفران در مقابل سرما زیاد است ولیکن چون دوران رشد آن مصادف با پائیز و زمستان و اوایل بهار است طبعا در این ایام به هوای مناسب و معتدلی نیاز دارد.

در دوره خواب یا استراحت گیاه ( تابستان ) بارندگی یا آبیاری برای آن مضر است بنابراین کشت و کار آن در مناطق گیلان و مازندران و مناطق گرم جنوب کشور معمول نیست.

اراضی آفتاب گیر و بدون درخت که ضمنا در معرض باد های سرد نیز نباشد برای رشد زعفران مناسب است.

حداکثر دمای این گیاه بین 40-35 درجه سانتی گراد و در ارتفاع بین 1300 تا 2300 متر از سطح دریا عملکرد خوبی را نشان داده است.

خاک مناسب پرورش زعفران : از آنجائیکه پیاز زعفران مدت نسبتا زیادی (7-5 سال ) در زمین می ماند خاک زمین باید سبک یا ترکیبی از شن و رس باشد که پیاز بتواند در این مدت علاوه بر تامین مواد غذایی، در مقابل شرایط خاص منطقه نیز مقاومت نماید.

بنابر این جهت رشد ونمو مناسب گیاه و تولید محصول مرغوب و مطلوب زمین های حاصلخیز و زه کشی شده بدون درخت با خاک ( لومی، لیمونی، رسی وشنی )و آهک دارد که PH آن بین 8-7 باشد بر زمین های شور، فقیر و مرطوب، اسیدی ترجیح دارد.

5-1-1 تهیه زمین زعفران کاران عملیات تهیه زمین را که معمولا از اوایل بهار آغاز می گردد به ترتیب زیر انجام می دهند در بهار پس از قطع باران های بهاری و گاورو شدن زمین، مزرعه را به عمق 25-30 سانتی متر شخم می زنند که این زیر ورو کردن زمین برای مبارزه با علف های هرز می باشد.

اگر خاک کمی رطوبت داشته باشد کلوخه ها نیز از بین می روند.

پس از انجام این عملیات، زمین را تا اوایل تابستان به حال خود رها می کنند تا مدتی آیش بماند.

در زمان کاشت زعفران حدود 25-30 تن در هکتار کود گاوی کاملا خشک و پوسیده عاری از بذر علف های هرز را با شخم عمیق با خاک مخلوط کرده، سپس زمین را کاملا هموار و مسطح می کنند.

پس از عملیات ردیف کشی با توجه به شیب زمین کرت هایی ایجاد می کنند و زمین مرز بندی می شود.

بزرگی و کوچکی کرت بستگی به فاصله منابع آبی از کرت ها دارد و هر چه منبع آب نزدیک تر باشد کرت را بزرگتر و منبع دورتر باشد، کرت کوچکتر تهیه می کنند.

5-1-2 انتخاب بنه : تکثیر زعفرا ن از طریق بنه که به اشتباه پیاز گفته می شود، صورت می گیرد.

بنه هایی که برای کاشت انتخاب می شوند از فندق بزرگتر و از گردو کوچکتر و وزن آنها 8 گرم به بالا و دارای جوانه انتهایی سالم و بدون پوسیدگی است، هر چه بنه درشت تر باشد محصول بدست آمده مرغوب تر و عملکرد سال های ابتدایی کشت بیشتر خواهد بود به همین دلیل معمولا بنه ها را از مزارع 3تا4 ساله انتخاب می کنند.

بنه زعفران در سال های بعد، بنه های دیگری بوجود می آورد به طوریکه در سال های هفتم تا دهم بصورت گروهی از بنه های ریز و درشت متراکم در می آیند.

در هر صورت هنگامی که برگ ها کاملا خشک شدند ( از اواسط خرداد ماه ) بنه ها را از خاک در می آورند که معمولا به دو روش انجام می گیرد.

روش اول به نام پیاز خشکه کن است، به اینصورت که بنه هارا بوسیله بیلچه یا خیش از زمین در می آورند.

روش دیگر را پیاز ترکن گویند که زمین را آبیاری و پس از گاورو شدن بنه ها را از زمین خارج می کنند که در این روش بنه ها کمی مرطوب خواهند شد.

از این روش زمانی استفاده می گردد که کاشت سریع و بلافاصله مورد نظر باشد زیرا انبار کردن پیاز مرطوب به مراقبت های ویژه دارد.

نگهداری پیاز های خشکه کن معمولا به این صورت انجام می شود که بنه های درشت وسالم را جدا نموده و در انبار های خشک و دارای تهویه مناسب تا ارتفاع 20 تا 30 سانتی متر انباشته و تا اواخر تابستان ( مرداد و شهریور )، که زمان کاشت است، نگهداری می کنند.

برای جلوگیری از هر گونه آلودگی قارچی، پیاز ها را با سموم قارچ کش مانند بنلیت و سولفات مس ضد عفونی می کنند و به هنگام کاشت، غلاف قهوه ای رنگ روی آن را جدا می کنند به طوریکه آخرین لایه روی پیاز بماند.

5-1-3نوع و مقدار کشت پیاز زعفران : به طوریکه گفته شد زعفران بوسیله غده ساقه که عبارت از پیازهای توپر (بنه) می باشد ازدیاد می شود و اندازه ان از یک فندق تا یک گردو متفاوت است.

پیازهای انتخابی باید درشت تر، سالم تر و بدون زخم و خراشیدگی و عاری از هر نوع بیماری باشند.

پیاز ها بهتر است قبل از کاشت با سموم قارچ کش از قبیل سرزان، تری تیزان و گرامنیون و غیره به نسبت 500-300گرم سم برای یکصد کیلو پیاز به همراه مقداری از پوسته آزاد روی پیاز جدا شوند، تا جذب آب بوسیله پیاز آسان تر و جوانه زدن آن زودتر انجام شود.

مقدار کاشت پیاز بسته به ریزی و درشتی از 10 – 3 تن در هکتار فرق می کند.

فواصل کاشت معمولا 30 – 25 سانتی متر از هر طرف می باشد.

تعداد پیاز انتخابی جهت کاشت در هر چاله 3 پیاز با وزن متوسط 6 گرم برای هر پیاز می باشد در صورتی که پیاز ها ردیفی در فارو کاشته شوند به صورت منفرد و با فاصله 8 –6 سانتی متر از یکدیگر به مقدار 3 تن و در صورتیکه به صورت سنتی و در هر چاله 5 عدد مصرف کنند میزان کاشت پیاز به 5 تن بالغ خواهد شد.

گفتنی است که در تحقیقی که به منظور شناسایی اثر وزن پیاز در عملکرد محصول توسط آقای مهندس بهزاد صادقی انجام شد مشخص شد که وزن پیاز در عملکرد محصول بویژه در سال اول تاثیر معنی داری داشته و بهترین پیاز ها پیاز های با اندازه 8 گرم بود.

5-1-4 چگونگی کاشت : با توجه به اینکه گل های زعفران به سرما حساس هستند و ممکن است صدمه ببینند و برای آنکه باز شدن گل ها همزمان با سرما نباشد، زود تر اقدام به کاشت پیاز می کنند.

کاشت زعفران به دو صورت انجام می گیرد : الف ـ کاشت دستی با بیل : در ردیف هایی با فاصله 10 – 20 سانتی متر، چاله هایی به عمق 10 تا15 سانتی متر به فاصله 10 تا 20 سانتی متر روی ردیف کنده و 3 تا 5 پیاز سالم داخل آن طوری قرار می دهند که جوانه انتهایی آن به طرف بالا باشد و روی آن به ارتفاع 5 تا 10 سانتی متر خاک ریخته و آن را با ماله می پوشانند.

ب – کاشت با گاو آهن : در این روش پس از تهیه و تسطیح زمین، شیار هایی موازی و به فاصله حدود 20 – 25 سانتی متر و عمق 10 تا 15 سانتی متر با گاو آهن ایجاد کرده سپس بنه ها را به فاصله 5 – 10 سانتی متر می کارند.

مقدار بنه مصرفی، بستگی به وزن پیاز ها دارد.

5-1-5 زمان کاشت پیاز : بهترین زمان کاشت بنه زعفران معمولا از تیر ماه تا اواسط مهر ماه می باشد و آن زمانیست که بنه کهنه تمام مواد خود را به بنه جدید داده و دیگر آثاری جز تیغه نازکی باقی نمانده است و تمام علف زعفران زرد و خشک شده است تا نیمه مهر ماه که جوانه های بنه به حدی رشد کرده که هنگام حمل و نقل نشکنند، این زمان مناسب ترین زمان کاشت بنه می باشد.

5-2 مرحله داشت : زعفران گیاهی است چند ساله که پس از کاشت 7 تا 10 سال متوالی محصول می دهد، بنابر این عملیات داشت در مزارع زعفران از اهمیت خاصی برخوردار است که عبارتند از سله کشی و وجین علف های هرز که با دقت زیادی انجام می گیرد زیرا اهمیت زیادی در کیفیت تولید دارد.

از زمان کاشت بنه تا زمان گل دهی زعفران، زمین را پس از هر آبیاری، سله شکنی کرده و خاک مزرعه را کاملا نرم وعلف های هرز را از بین می برند.

این عملیات در طول سال های بهره برداری از نیمه اول شهریور ماه شروع و بوسیله شن کش اقدام به سله شکنی به عمق 8 تا 6 سانتی متر می نمایند.

سایر عملیات داشت عبارتند از : آبیاری،کود دهی، دفع آفات و بیماری ها 5-2-1 آبیاری : پس از پایان کاشت پیاز های زعفران که حداکثر تا آخر شهریور ماه طول می کشد حدود 15-10 روز بعد از کاشت اقدام به آبیاری مزرعه می نمایند.

در نقاط مختلف خراسان بسته به وضعیت آب و هوایی منطقه از اواسط مهر ماه تا دهه اول آبان ماه آبیاری زعفران شروع می شود.

با توجه به اینکه گل کردن زعفران تا حدودی تابع آب اولیه می باشد، لذا برای اینکه برداشت زعفران با اشکال مواجه نشود آب اول را بین قطعات با فاصله چند روز تقسیم می کنند تا بدینوسیله دوران اوج گل دهی قطعات با یکدیگر همزمان نباشد.

آب اول زعفران خیلی مهم است و تمام نقاط زمین باید به طور کافی و یکنواخت آب بخورد تا گل های یک قطعه با هم و همزمان بیرون آیند.

پس از آبیاری اول به فاصله 20 – 15 روز بعد از آن اولین گل های زعفران ظاهر می شوند.

بدیهی است که مزرعه زعفران در سال اول محصول قابل توجهی نمی دهد.

از اوایل فروردین تا زمانی که رنگ برگ ها به زردی مایل شود هر 12 – 6 روز یکبار آبیاری انجام می شود.

اسامی آب های اول تا سوم و آب آخر زعفران به این شرح است : آب اول به نام بسار آب ( یعنی آب بعد از شیار و شخم ) آب دوم به نام زائیج آب ( چون به تازگی برداشت گل های زعفران به پایان رسیده آن را با زن زائو یا زائیج مترادف می دانند ) آب سوم به نام کوش آب ( زیرا که از این آب بعد از وجین و پخش کود های شیمییایی به زمین داده می شود.) باید توجه داشت که بعد از وجین یک نوبت آبیاری به تاخیر بیفتد تا علف های هرز از بین رفته و مجددا سبز نشوند.

- سر انجام آب آخر که در دشت شدن پیاز مؤثر است و به نام زرد آب یا مرگ آب معروف است 5-2-2 سله شکنی: بعد از آبیاری اول به محض گاورو شدن زمین و سطح مزرعه باید سله شکنی شود به نحوی که پیازها صدمه نبیند.

بهترین وسیله سله شکنی کج بیل و بیل شیار دار و گاو آهن ایرانی و کولتیواتر است.

سله شکنی باعث می شود که گل ها به آسانی از خاک بیرون آمده و کود حیوانی با خاک مخلوط گردد.

در مواقعی که زارع نتوانسته باشد به زمین خود کود دهد قبل از آبیاری می توان کود لازم را در سطح خاک پخش نموده و با شخم سطحی با خاک مخلوط نمود.

5 – 2-3 کود دهی : کود حیوانی :سطح مزرعه زعفران را از سال اول به بعد، پیش از اولین آبیاری، حدود 10 – 15 کیلو کود حیوانی کاملا پوسیده و بدون تخم علف های هرز می پوشانند که علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز، پوشش گرمی برای بنه ها خواهد بود.

کود شیمییایی : در صورت لزوم در سال بعد، با توجه به نوع خاک پس از اولین آبیاری کود اوره حدود 150 کیلو، کود فسفات به میزان 100 کیلو گرم و پتاس 50 کیلو گرم در هکتار را در سله شکنی ( چهار شاخ زدن ) با خاک مخلوط می کنند.

5-2-4 آفت ها، بیماری ها و علف های هرز : آفت های زعفران : آفت های زعفران عبارتند از : کرم های Ditylenchus Clipoaci : ( به سیب زمینی و سیر نیز حمله می کنند ) که به بنه زعفران حمله و پس از مدتی باعث باد کردن و فاسد شدن آن می گردد برای مبارزه با این آفت از روشهای زیر استفاده می شود : نگهداری پیاز ها در آب 34 – 44 درجه به مدت 3 ساعت پیش از کاشت ضد عفونی کردن پیاز ها بوسیله سولفور دو کربن آبیاری با آب های آمونیاک دار کنه بنه زعفران : این کنه با فعالیت بر روی پیاز و دمبرگ باعث تضعیف گیاه می شود.

گیاهان آلوده در اوایل بهار سریع تر خزان می کنند، که برای مبارزه از روش های زیر استفاده می شود : کشت عمیق تر پیاز ها در مناطق آلوده (20 سانتی متر ) کاهش عمر بهره برداری از مزارع موش ها : که خسارت زیادی به بنه های زعفران وارد می کنند و در اثر زخمی کردن آنها، باعث فساد می شوند.

موش ها را با روش زیر از بین می برند : استفاده از خمیر نان یا نان آغشته به پروتکسی دو باریم کشت نعنا در نزدیک مزرعه زعفران، زیرا موش از بوی نعنامتنفر است استفاده از دانه گاستریکس به همراه سایر مواد مانند فسفر دو زنگ که سوزشی در دهان موش ایجاد نمی کنند ولی بسیار سمی است استفاده از سیانور دو کلسبم که تولید اسید سیانیدریک می نماید استفاده از موش کش های کومارینی مانند فورماسن – کوماگلرو دیکومارول و قرص فستوکسین خرگوش ها : که با زخمی کردن پیاز ها و خوردن برگ ها، صدمه زیادی به گیاه وارد می کنند.

برای از بین بردن خرگوش ها از طعمه مسموم با ترکیب زیر استفاده می شود : ذرت 100کیلوگرم فسفر دو زنگ 5کیلوگرم روغن مایع 2 کیلوگرم خاک رس 5کیلوگرم انقوره 125 گرم خون 8 لیتر کود حیوانی 5کیلوگرم بیماریهای زعفران : بنه زعفران ممکن است مورد حمله قارچ های متفاوتی به شکل زیر قرار گیرند بیماری زوال زعفران : این بیماری در اثر پیدایش قارچ ریزوکتونیا ویولاسه در پیاز بوجود می آید.

این قارچ به سطح پیاز حمله کرده وبر روی آن لکه های ارزنی شکل سرخ رنگ ایجاد و به تدریج به داخل بنه نفوذ می کند.

نفوذ این قارچ به داخل پیاز موجب برآمدگی هایی در سطح آن و پوسیدن و خشک شدن برگ ها می گردد.

این قارچ محصولات دیگری چون سیب زمینی، چغندر قند و یونجه را نیز مورد حمله قرار می دهند.

کشاورزان با این بیماری به روش زیر مبارزه می کنند : نکاشتن بنه زعفران پس از گیاهان هم میزبان جمع آوری و سوزاندن پیاز های آلوده ضد عفونی کردن زمین با سولفور دو کربن به مقدار 250کیلوگرم در هکتار نکاشتن بنه زعفران در زمین های آلوده برای مدت 6 تا 8 سال بیماری سیاهک زعفران: عامل این بیماری قارچی به نام فوماگو است.

این قارچ بر روی برگ های زعفران نشو و نما می کند و کم کم به پیاز زعفران می رسد.

با این بیماری به روش زیر مبارزه می شود : جمع آوری و سوزاندن برگ ها و پیاز های آلوده بنه را پیش از کاشت با سموم جیوه ای از قیبل سرزان، گرانوزان و تری تیزان در مقابل بیماری های قارچی ضد عفونی می کنند.

- بیماری ورم بنه : این بیماری، تولید ورم های شاخی در سطح پیاز می کند، در این وضعیت بنه ها معمولا کوچکتر از حد طبیعی شده و در ضمن خود بوته نیز کوتاه تر از حد طبیعی می شود.

علف های هرز زعفران علف های هرز اغلب از طریق بذر زیادی که تولید می کنند، تکثیر می شوند وبذر آنها از راه باد، آب،حیوانات و انسان از نقطه ای به نقطه دیگر انتشار می یابد.

برای از بین بردن علف های هرز شیوه های زیادی وجود دارد اما معمولا از ترکیب دو یا چند روش نتیجه مناسب تری بدست می آید.

با علف های هرز به روش مکانیکی، زراعی، بیولوژیکی و شیمییایی مبارزه می کنند، اما در زراعت زعفران روش مکانیکی به ویژه وجین متداول است و روش شیمییایی با توجه به خواب تابستانی زعفران عملی می باشد.

وجین : با توجه به این که بوته زعفران ضعیف، کوتاه و ظریف است، وجین از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا چنانچه زمین کشت از وجود علف های هرز پاک نشود پس از مدتی تمام مزرعه را پوشانده و نابودی آنها به سختی امکان پذیر خواهد بود.

بنابراین در پنج ماه بهار و تابستان که پیاز زعفران دوره استراحت تابستانی خود را می گذراند، کشاورزان با استفاده از وسایل دستی و ماشینی، به راحتی علف های هرز را از بین می برد.

کشاورزان از بردن ماشین آلات سنگین به داخل زمین خود داری می کنند زیرا این وسایل باعث کوبیدگی سطح خاک می شوند.

در هر صورت اولین وجین زعفران پس از برداشت گلها (گل پاک )، دومین آن به فاصله یک ماه پیش از آبیاری و پس از شخم زمین و وجین سوم به هنگام برداشت علوفه زعفران و سرانجام آخرین وجین در فصل تابستان انجام می شود.

برای مبارزه با علف های هرز مزرعه زعفران از سموم زیر استفاده می شود : سونالان برای از بین بردن علف های هرز بذری پیش از سله شکنی (چهارشاخ زدن ) استفاده می شود استفاده از گالانت برای کنترل علف های هرز باریک برگ، زمانی که علف های هرز چهار برگه شده باشند.

استفاده از سنکور برای کنترل علف های هرز پهن برگ.

معمولا گالانت و سنکور در بهمن و اسفند ماه استفاده می شوند.

جدول شماره 4 نشانگر علف های هرز مزارع زعفران است.

علف های هرز مزارع زعفران جدول شماره 4 پانویس : گرد آوری از ” زراعت زعفران ”، دکتر بهنیا 5 – 3 برداشت فرآوری زعفران گل دادن: معمولا دوره گل دان زعفران در حدود 15-20 روز و دوره براشت گلها 10-15روز است، تعداد گل ها در روزهای اول و آخر دوره گل دادن کم بوده و ارزش برداشت ندارند و از این رو دوره گل دادن مزرعه طولانی تر از دوره برداشت می باشد.