مقدمه
قارچ چیست؟ قارچ جانداری است که جزء گیاهان و حیوانات نیست بلکه جزء دیسه داران است. قدمتش از گیاهان و جانوران بیشتر است. چون کلروفیل ندارد نمی تواند مانند گیاهان سبز عمل فتوسنتز را انجام دهد و از کربن هوا استفاده می نماید. به همین دلیل قارچ ها مجبورند برای رشد و حیات از کربن آماده شده توسط گیاهان سبز اسفتاده کنند.
منابع کربن مورد اسفتاده قارچ کاه و کلش و کود حیوانی است چون فتوسنتز انجام نمی دهد پس به نور نیازی ندارد و در تاریکی رشد می کند.
مرفولوژی یا شکل قارچ
1- ریسه 2- پایه 3 - لامل 4- کلاهک
قارچ بجای ریشه ریسه دارد که به آن ها هیف می گویند. که بعد از اینکه ریسه ها از بستر قارچ بیرون بیایند به آنها میسلیوم می گویند.
لامل به تیغه های زیر کلاهک که معمولا تیره رنگ هستند گفته می شود که به مجموعه لاملها گیل می گویند.
کلاهک قارچها هم بسته به نوع و گونه قارچ اشکال مختلف دارند.
مشخصه معروف قارچ ها
1- دارای کمپوست یا بستر
2- بو و مزه ی خوب
3- دارای مواد معدنی و آنزیم (لیستین کاهنده قند و کلسترل)
4- آهن و سدیم (فشار خون را پائین می آورد)
5- بیش از سبزیجات پروتئین دارند بجز کلم بروکلی
قارچ به دلیل طعم و بوی خاص غذای ثروتمندان مصر بوده و در آفریقا به علت کمبود گوشت قارچ می خورند و در کشورهایی مثل آلمان ، فرانسه و سوئیس هم تولید کننده و هم مصرف کننده های خوبی هستند و در کشور ما نیز جایگاه خود را در سبد غذایی پیدا کرده است.
تقسیم بندی قارچ
قارچ به سه گروه تقسیم می شود.
1- قارچ های خوراکی
2- قارچ های سمی
3- قارچ های داروئی
که این طبقه بندی بدون در نظر گرفتن رابطه علمی و گونه های مختلف قارچ ها دسته بندی شده است وتنها بر اساس ارزش مصرفی آن است.
1- قارچ خوراکی : از مهمترین قارچهای خوراکی می توان قارچ دکمه ای و انواع صدفی - والواریا (چینی) ، مورالها، قارچ مرغوب چوب یا رقص پروانه ای، کوپرینوس یا مرد پشمالو، گوش چوب و قارچ خوراکی شی تاکه یا قارچ جنگل و .......... می توان اشاره کرد که این قارچ ها را می توان در محیط مصنوعی پرورش داد و جزء قارچهای زراعی باشند. تعدادی از قارچها نیز غیر زراعی بوده که به صورت وحشی در مراتع و مزارع دیده می شوند.
2- قارچ های دارویی: استفاده از قارچ ها بعنوان دارو از زمانهای دور مرسوم بوده بطوری که آزتکها از قارچ بعنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده می کردند. یکی از مهمترین آنتی بیوتیکها که در مبارزه با بیماری های عفونی کاربرد دارد پنی سیلین می باشد. رتین یکی از ترکیبات ضد سرطانی است که وجود آن در قارچ خوراکی A.campestris گزارش شده است و دیگر نیتروفرون که از عصاره آن استفاده می کنند.
3- قارچ سمی : از گذشته های دور قارچ ها به خصوص انواع وحشی سمی آن موجب ترس و وحشت مردم می شوند و راجع به سمی بودن قارچ ها افسانه و داستانهای زیادی نقل شده است.
قارچ های سمی به دو شاخه مرکب ( comrinus) و مورالها (Morchella) تقسیم می شوند که برخی از قارچ ها اگر همراه با الکل مصرف شوند سمی و کشنده اند ولی مصرف آنها به تنهایی هیچ اثر سوئی ندارند.
مسمومیت های ناشی از قارچ های سمی
1- قارچ هایی که بر روی سیستم عصبی اثر می گذارند: قارچهایی هستند که حساسیت به الکل ایجاد می کنند که سیستم عصبی را به هم می زنند، توهم زا و روان گردان هستند و کار مواد مخدر را انجام می دهند. به طوریکه قارچهای مخدر از جمله قارچ هایی هستند که شخص با مصرف آن صداها و مناظری که وجود ندارد حس می کند و دچار اوهام می گردد که آمانیت قرمز یا زرد یکی از قارچهای مخدر است که باعث مرگ نمی شود ولی مسمومیت شدید دارد. آمانیت ها، فالاتوکسین و آماتوکسین (زرد و قرمز) را تولید می کنند که از مهمترین آنها آمانیتاموسکاریکا است.