حبوبات آبی
الف- توصیه بر اساس آزمون خاک
در مورد حبوبات نکته ای که حائز اهمیت است امکان همزیستی آنها با باکتری ریزوبیوم است که این باکتریها قادر به تثبیت بیولوژیکی ازت می باشد بنابرین می توان با تلقیح بذر این گیاهان با باکتری ریزوبیوم در کوددهی آنها صرفه جویی کرد با این حال برای این محصولات مقداری کود از ته بصورت شروع کننده ( starter ) داده می شود که این مقدار حدود 50 تا 100 کیلو اوره در هکتار می باشد در صورت موجود باکتری مورد نظر در خاک ویا تلقیح بذر با باکتری دیگر احتیاجیبه کوددهی نمی باشد این نکته را باید در نظر گرفت در صورت کوددهی از ته ریز وبیوم ها در خاک و ریشه گیاه ناتوان شده وقادر به همزیستی با گیاه نمی باشد بنابرین در مورد توصیه کودی آنها بیشتر به فسفر ، پتاسیم ، گوگرد و عناصر ریز مغذی توجه شود در تحقیقات انجام شده حد بحرانی فسفر وپتاسیم به صورت زیر بر آورد شده است .
جدول 14 حد بحرانی فسفر و پتاسیم در حبوبات
براساس حدود بحرانی بدست آمده برای حبوبات می توان توصیه کودی نمود .
جدول 15 توصیه کودی برای کشت حبوبات براساس آزمون خاک
ب توصیه عمومی
جدول 16 توصیه های عمومی کودی برای عناصر پر مصرف و کم مصرف در زراعت حبوبات ( بر حسب کیلو گرم در هکتار )
در صورت استفاده از کود کامل ماکروتوصیه های کودی بصورت ذیل خواهد بود :
کود کامل ماکرو به میزان 200 کیلو گرم در هکتار قبل از کشت
سولفات روی 40 کیلو گرم در هکتار
سولفات منگنز 40 کیلو گرم در هکتار
کود میکروی کامل با غلظت 3 در هزار بصورت محلول پاشی در هکتار
ج روش و زمان مصرف کودها :
تمامی کودهای اوره ،سوپر فسفات ترپیل و سولفات پتاسیم در زمان کاشت و قبل از زدن شخم به مصرف خواهند رسید .
در زمان کاشت تمامی کودهای کم مصرف توصیه شده را به نسبت یک به پنج با خاک خشک ونرم مخلوط و قبل از زدن شخم به صورت یکنواخت در سطح مزرعه پخش خواهند شد .
مصرف این کودها هر دو سال یکبار خواهد بود .
محلول پاشی با کود میکروی کامل با غلظت 3 در هزار در دو مرحله ( ده روز قبل و بیست روز بعد از گل دهی ) با رعایت کلیه نکات فنی انجام خواهد رسید .
تذکر مهم : مقدار مصرف کود در حبوبات دیم معادل 30 تا 50 درصد حبوبات آبی توصیه می گردد .
6 سبزی وصیفی
61 گوجه فرنگی
الف توصیه بر مبنای آزمون خاک
جدول 17 توصیه بر اساس آزمون خاک برای گوجه فرنگی
مصرف ازت بایستی به صورت سرک در چند نوبت ( بعد از استقرارنشاء، قبل از گلدهی و پس از چین اول میوه ) انجام شود .
کلرور پتاسیم و ریزمغذیها را پس از گلدهی نیز می توان به صورت سرک همراه با آبیاری و یا محلول پاشی چند بار مصرف نمود .
محلول پاشی کلرورکلسیم با غلظت 5 در هزار در اوایل دوره رشد، قبل و بعد از گلدهی جهت جلوگیری از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی توصیه می شود .
ب توصیه عمومی
مصرف ازت بر اساس کود اوره به میزان 350 کیلوگرم در هکتار
مصرف فسفر براساس آزمون خاک صورت می گیرد .
مصرف پتاسیم بر اساس کلرور پتاسیم به میزان 400 کیلوگرم در هکتار
تمامی ریز مغذیها ( سولفات روی 50 کیلوگرم ، سولفات آهن 100 کیلوگرم ، سولفات منگنز 40 کیلوگرم، وسولفات مس 25 کیلوگرم و اسید بوریک 25 کیلوگرم در هکتار )قبل از کاشت بهتر است همراه با کودهای فسفاته یا سولفات پتاسیم مصرف شود .
62 خیار
الف توصیه بر اساس آزمون خاک
جدول 18 توصیه کودی بر اساس آزمون خاک برای خیار
نصف کود ازت بایستی به صورت سرک در طی برداشت میوه خیار به بوته های خیار داده شود.
ب توصیه عمومی
اوره به میزان 200 کیلوگرم در هکتار
مصرف فسفربراساس آزمون خاک از منبع سوپر فسفات تریپل
مصرف پتاس بر اساس کود سولفات پتاسیم به میزان 100 کیلوگرم درهکتار
ریز مغذیها شامل سولفات روی 50 کیلوگرم ، سولفات منگنز 20 کیلوگرم واسید بوریک 25 کیلوگرم در هکتار
برگپاشی با کود میکروی کامل با غلظت 3 در هزار
ج روش و زمان مصرف کود :
نصف کود اوره در زمان کشت و نصف دیگر بصورت سرک در طی مرحله برداشت میوه خیار به میزان 15 کیلوگرم در هکتار همزمان با دور آبیاری مصرف شود .
کودهای فسفره و پتاسیمی قبل از کشت بصورت نواری در فواصل 105 سانتی متر در دو طرف بوته به مصرف خواهند رسید .
در صورتی که امکان مصرف نواری نباشد بطور یکنواخت در سطح مزرعه پخش نموده و با شخم زیر خاک نمود.
ـ کودهای سولفات روی ، سولفات منگنز و اسید بوریک در صورت امکان همراه با کودهای فسفره و پتاسیمی بصورت نواری مصرف گردد.
در صورتی که امکان مصرف نواری آن مقدور نباشد به نسبت یک به پنج با خاک خشک و نرم مخلوط و بطور یکنواخت در سطح مزرعه پخش و با شخم زیرخاک نمود.
ـ برگپاشی با کود میکروی کامل پس از مرحله 3 برگی بوته خیار در صورت مشاهده علائم کمبود عناصر با غلظت 3در هزار بفواصل زمانی هر دو هفته یکبار انجام و این کار تا برطرف شدن علائم کمبود با رعایت کلیه نکات فنی تداوم می یابد.
7 ـ گیاهان جالیزی الف ـ توصیه کود بر اساس آزمون خاک جدول 19 ـ توصیه کودی برای کشت جالیزبر اساس آزمون خاک ب ـ توصیه عمومی کودی برای گیاهان جالیزی جدول 20 ـ توصیه عمومی کودی برای گیاهان جالیزی مصرف اسید بوریک در ارا ضی شور توصیه نمی شود توجه : هندوانه به کمبود Zn , Fe , B , Mg و Ca بسیار حساس می باشد .
محلولپاشی کودهای محتوی این عناصر در بعضی از حالات در بهبود کیفیت هندوانه سودمند می باشد .
ج ـ زمان وروش مصرف کود : ـ کود اوره در چهار مرحله مصرف خواهد شد ( مرحله اول : هنگام کشت، مرحله دوم : هنگام منشعب شدن ساقه، مرحله سوم : دقیقا قبل از میوه دهی، مرحله چهارم : بعد از تشکیل اولین میوه ها ).
ـ تمام کودهای سوپر فسفات تریپل،یک دوم کود کلرورپتاسیم، سولفات روی، سولفات منگنز، سولفات آهن و اسید بوریک قبل از کشت به مصرف خواهند رسید.
ـ یک چهارم کود کلرورپتاسیم به هنگام منشعب شدن ساقه و یک چهارم باقیمانده دقیقا قبل از میوه دهی همراه همراه با تقسیط های دوم و سوم اوره به مصرف خواهند رسید .
ـ کودهای سولفات روی، سولفات منگنز و سولفات آهن قبل از کشت بصورت نواری در فاصله چند سانتیمتری زیر بذر جایگذاری شوند .
ـ محلول پاشی با کلرورکلسیم بعد از تشکیل میوه دردو تا چهار مرحله با فواصل زمانی 20 روزه و با رعایت کلیه نکات فنی توصیه می شود.
8 ـ دانه های روغنی الف ـ توصیه بر اساس آزمون خاک 8 ـ1ـ سویا ازت : چون این گیاه از خانواده لگوم بوده وقادر به همزیستی با Bradyrhizobium می باشد لذا نیاز به مصرف کود ازته ندارد و تنها به مقدار کمی کود ازته به عنوان استارتر در خاکهای با ماده آلی پائینتوصیه می شود .
بدین منظور در خاکهای مختلف از لحاظ بافت و ماده آلی بین ، 50 ـ 25 کیلوگرم ازت بایستی در ابتدای کشت مصرف گردد ( معمولا در خاکهای سنگین 25 ودر خاکهای سبک 50 کیلوگرم درهکتار ازت توصیه می گردد).لازم به ذکر است که بایستی حتما قبل از کشت بذور سویا را به مایه تلقیح آغشته وبعد کاشته شود .در صورت موجود بودن امکانات محلول پاشی، توصیه می گردد در مرحله پر شدن غلافها از محلول پاشی 2 ـ 1 درصد نترات آمونیوم ( جهت بهبود کیفیت محصول ) استفاده گردد.
فسفر و پتاسیم : در جدول 21 توصیه کودی فسفر وپتاسیم صورت گرفته است .
جدول شماره 21 ـ توصیه کودی برای سویا بر اساس آزمون خاک به جای سولفات پتاسیم ، می توان از کلرور پتاسیم استفاده نمود .
مقادیر مصرف کودهای ریز مغذی بر اساس توصیه های عمومی .
ب ـ توصیه های عمومی : درصورت عدم امکان انجام آزمون خاک توصیه های کودی ذیل پیشنهاد می گردد.
ـ 50 کیلوگرم اوره ( همزمان با کاشت ) ـ مقدار مصرف کودهای فسفره بر مبنای آزمون خاک تعیین و همزمان با کاشت مصرف خواهد شد .
ـ کلرور و یا سولفات پتاسیم به میزان 50 کیلوگرم در هکتار ( همزمان با کاشت ) ـ سولفات روی به میزان 50 کیلوگرم در هکتار ( همزمان با کاشت ) هر سه سال یکبار ـ سولفات منگنز به میزان 30 کیلوگرم درهکتار ( همزمان با کاشت )هرسه سال یکبار ـ کود میکروی کامل به صورت برگپاشی با غلظت 3 درهزار با رعایت کلیه نکات فنی در دو مرحله ده روز قبل از گل دهی وبیست روز بعد از گل دهی 8 ـ2 ـ کنجد الف : توصیه بر اساس آزمون خاک در جدول 22 توصیه عناصر پرمصرف ارائه گردیده است .
جدول 22 ـ توصیه کودی برای کنجد بر اساس آزمون خاک ازت در سه تقسیط هنگام کاشت یک سوم ،دو سوم بقیه در دو تقسیط قبل از گلدهی مصرف گردد.
فسفر وپتاسیم قبل از کشت با خاک مخلوط گردد.
8 ـ3ـ آفتابگردان الف : توصیه براساس آزمون خاک درجدول23 توصیه عناصر پر مصرف ارائه گردیده است .
جدول 23 ـ توصیه کودی برای کشت آفتابگردان بر اساس آزمون خاک ازت باید با سه تقسیط هنگام کاشت ، هشت برگی و قبل از گلدهی مصرف گردد.
ب ـ توصیه های عمومی : در صورت عدم امکان آزمون خاک می توان از توصیه های عمومی مندرج در جدول 24 استفاده نمود .
جدول 24 ـ توصیه های عمومی کودی عناصر پرمصرف وکم مصرف در زراعت آفتابگردان ( برحسب کیلوگرم درهکتار ) مصرف سولفات آهن بصورت نواری درفاصله چند سانتی متری زیر بذر صورت گیرد .
ج ـ روش وزمان مصرف کود : ـ کود اوره باید با سه تقسیط یک سوم هنگام کاشت ، یک سوم در مرحله هشت برگی ویک سوم در مرحله قبل از گلدهی همراه با آب آبیاری مصرف گردد .
ـ کودهای سولفات منیزیم ، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم در زمان کاشت وقبل از زدن شخم به مصرف خواهند رسید .
ـ در زمان کاشت تمامی کودهای کم مصرف توصیه شده را به نسبت یک به پنج با خاک خشک ونرم مخلوط وقبل از زدن شخم به صورت یکنواخت در سطح مزرعه پخش خواهند شد .مصرف این کودها هر دو سال یکبار خواهد بود .
ـ مصرف کود حیوانی کاملا پوسیده به میزان حداقل ده تن در هکتار قبل از کشت توصیه می گردد .
ـ برگپاشی با کود کامل میکرو با غلظت 3 درهزار ده روز قبل و بیست روز بعد از گل دهی با رعایت کلیه نکات فنی انجام خواهد گرفت .
8 ـ 4 ـ کلزا الف ـ توصیه بر اساس آزمون خاک با استفاده از نشریه تغذیه بهینه کلزا می توان بر اساس آزمون خاک برای کلزا توصیه نمود: در جدول 33 ـ توصیه عمومی کودی برای اراضی شور ( پنبه ) برحسب کیلوگرم درهکتار ج ـ ملاحظات کلی ـ در اراضی شور ودر اراضی که کیفیت آب آبیاری نامطلوب است ، به جای کلرور پتاسیم از سولفات پتاسیم اتفاده شود .
ـ در مناطقی که سال ذراعی قبل ، پنبه علائم کمبود منیزیم را نشان داده است ( درکمبود منیزیم برگها به رنگ قرمز در می آیند اما رگبرگها سبز باقی می مانند) از سولفات منیزیم استفاده گردد .برای این منظور ، اگر در سال قبل قرمزی رنگ برگها متوسط بوده است به مقدار 100 کیلوگرم درهکتار سولفات منیزیم مصرف شود واگر قرمزی برگها شدید بوده است به مقدار 200 کیلوگرم درهکتار سولفات منیزیم مصرف گردد.
ـ اگر در سال قبل مزرعه علائم کمبود را نشان نداده باشد یا در سال قبل مزرعه تحت کشت پنبه نبوده است ، اما درسال جاری علائم قرمزی برگها مشاهده شود ، بلافاصله مزرعه را با سولفات منیزیم به مقدار 6 کیلوگرم در هکتار محلول پاشی نمائید .
در مزراع وسیع می توان محلول پاشی باهواپیما انجام داد .
ـ در صورت امکان کودهای ازته بصورت تقسیط استفاده شود .
برای این کار می توان نصف قبل از کاشت ونصف دیگر قبل از گلد هی بصورت سرک استفاده شود.
ـ درخاکهای آهکی بهتر است از سولفات آمونیوم استفاده شود.
ـ در اراضی شور بهتر است از نیترات آمونیوم استفاده نشود .
ـ محلول پاشی با کود کامل میکرو دو مرتبه قبل از غوزه رفتن با فاصله دو هفته (به مقدار 3 کیلوگرم در هکتار )در صورت امکان توصیه می شود .
محصولات باغی 1ـ توصیه کودی سیب وگلابی وبه ( توصیه عمومی ) ـ مصرف خاکی اوره به میزان 300 کیاوگرم در هکتار یا معادل آن نیترات آمونیوم ـ مصرف خاکی بیوفسفات طلائی به میزان 400 ـ350 کیلوگرم در هکتار ـ مصرف خاکی کلرور پتاسیم به میزان 300 کیلوگرم در هکتار ـ مصرف خاکی کود سولفات آهن به میزان 200 ـ150 کیلوگرم ، سولفات روی 150 کیلوگرم ، اسید بوریک 50 کیلوگرم ، سولفات منیزیوم 150 کیلوگرم ، بیو گوگرد طلائی 150 کیلوگرم در هکتار ـ در تمام باغهای میوه کشور منبعد بیوفسفات طلائی جایگزین کودهای فسفاته خواهد شد.
ـ یک سوم کود ازته از منبع نیترات آمونیوم در اواخر زمستان همراه با بیوفسفات طلائی وپتاسیم و کود دامی در چالکودها به همراه کودهای ریز مغذی قرار داده می شود.
دو سوم باقی مانده کود ازته در خاکهایی که میزان کربنات کلسیم آنها درتجزیه خاک بیش از 20 درصد است از منبع سولفات آمونیوم مصرف شود و در خاک هایی که کربنات کلسیم آنها کمتر از 20 درصد است می توان از کود اوره استفاده نمود .
این مقدار کود بصورت سرک حداقل در دو نوبت یکی در زمانی که میوه بصورت فندقه شده است در اوایل خرداد ماه و مرحله بعد بلافاصله 5/1 ماه بعد مصرف شود .
بیوفسفات طلائی چیست ؟
این کود یکی از تولیدات کودی داخل کشور می باشد که در کیسه های 50 کیلوگرمی عرضه می شود .
هر کیسه حاوی 30 کیلوگرم خاک فسفات غلیظ شده ، 10 کیلوگرم گوگرد پودری ، 8 کیلوگرم کود آلی و دو کیلوگرم سولفات روی به همراه یک کیسه نیم کیلوگرمی باکتری تیوباسیلوس می باشد و اثر بخشی آن در افزایش تولیدات کشاورزی حتمی است .نیاز گیاهان به گوگرد بیش از فسفر ( غلظت گوگرد در داخل گیاه به مراتب بیش از فسفر است ) بوده ، چه گوگرد به اندازه ازت در تشکیل پروتئین گیاهی نقش دارد .
علی رغم تولید سالانه بیش از یک میلیون تن گوگرد در داخل کشور ،متاسفانه تا کنون ، حتی در خاکهای آهکی وقلیائی ،به عنوان کود از آن استفاده نشده است .از طرف دیگر اکثر خاکهای کشاورزی کشور آهکی وآبهای آبیاری نیز دارای بی کربنات بالا می باشند.
یکی از روشهای بهبود مدیریت تغزیه ای در خاکهای آهکی با بی کربنات بالای آب آبیاری ،استفاده از اسید سولفوریک است.
چون مصرف اسید سولفوریک در مزرعه و باغهای میوه کشور با مشکلات فراوانی منجمله سوختگی همراه میباشد ،بنابرین لازم است با کمک باکتریهای تیوباسیلوس،گوگرد را به سولفات تبدیل نمود.زیرا باکتریهای تیوباسیلوس دارای این توانمندی هستند که گوگرد را به اسید سولفوریک تبدیل نمایند با مصرف موضعی این کود(چالکود،نواری و ..)اسید تولید شده با کمک باکتریهای تیو باسیلوس،سبب کاهشPH خاک و نهایتا آزاد سازی فسفر از خاک فسفات موجود می گردد.بدین ترتیب کاهش PHخاک در محل رشد ریشه درختان میوه،باعث افزایش قابلیت جذب فسفر موجود در خاک فسفات ودیگر عناصر غذایی ریزمغذی موجود در خاک ،برای گیاه می گردد.
بعلاوه گوگرد عنصری(S) برای گیاهان قابل استفاده نیست.باکتریهای تیو باسیلوس با اکسیده کردن گوگرد و تبدیل آن به سولفات(SO4)، امکان استفاده از گوگرد عنصری را فراهم می نمایند.
کاهش موضعی PH خاک می تواند به کاهش Ph شیره در درون آوندهای درختان کمک نماید.
و این امر باعث افزایش قابلیت استفاده عناصر غذایی مهم نظیر فسفر،آهن،روی و ..
برای درختان می گردد.
در نتیجه علاوه بر افزایشعملکرد(حداقل 15 درصد)،بهبود کیفیت نیزفراهم می گردد.
در آزمایشهایی که در اقصی نقاط دنیا انجام گردیده،کاربرد این کود باعث افزایش عملکرد محصولات کشاورزی اعم از باغی و زراعی تا حد 60 درصد نیز شده است.
مصرف این کود هر دو الی سه سال یکبار (بنا به تشخیص و توصیه محققین و کارشناسان تغذیه گیاهی در کشور)به مقدار یک الی دو کیلوگرم به ازاء هر درخت در پای درختان میوه با روش چالکود (حداقل دو چالکود برای هر درخت) و یا جایگذاری عمقی (نواری) توصیه می گردد.
بایستی به این نکته توجه نمود که قبل از مصرف در چالکود،باکتریهای تیوباسیلوس با این کود کاملا مخلوط گردد.
2ـ هلو،شفتالو،شلیل،گیلاس،آلبالو و زردآلو(توصیه عمومی) مصرف خاکی اوره به میزان 300کیلوگرم در هکتار یا معادل آن نیترات آمونیوم مصرف خاکی بیو فسفات طلایی به میزان 350کیلوگرم در هکتار مصرف خاکی کلرور پتاسیم به میزان 300کیلوگرم در هکتار مصرف خاکی کود سولفات آهن به میزان 250کیلوگرم،سولفات روی 150کیلوگرم،سولفات مس 40 کیلوگرم و اسید بوریک 60کیلوگرم در هکتار تمام کودها همراه با کود دامی به صورت دو یا سه چاله کودی درون خاک قرار داده می شود.
وآبیاری بایستی بصورت تشتکی بوده ودر مسیر چاله های کودی هدایت شود .
برای جلوگیری از نرم شدن زود هنگام و افزایش عمر ماندگاری میوه های هلو، گیلاس، شلیل و زردآلو پس از فندقی شدن میوه ها ( حدود سه هفته پس از تشکیل میوه ) بایستی چندین مرتبه اقدام به محلول پاشی کلرور کلسیم با غلظت 5 در هزار در هکتار نمود میزان مصرف کلرور کلسیم 10 کیلوگرم برای دوبار محلولپاشی در طول فصل در هکتار می باشد .
محلولپاشی برای تشکیل میوه با ترکیبات اوره سولفات روی و اسید بوریک در زمان متورم شدن جوانه ها در بهار با غلظت 5 در هزار به میزان 5 کیلوگرم در هکتار می باشد .
3ـ انگور 3 ـ 1ـ انگور آبی ( توصیه عمومی ) 700-600 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیوم دردو نوبت - سولفات پتاسیم 700 کیلوگرم در هکتار -اسید بوریک 50 کیلوگرم در هکتار - ساری کود ( گوگرد کشاورزی) 500 کیلوگرم در هکتار - سولفات آهن 250کیلوگرم در هکتار - سولفات منیزیم 250 کیلوگرم در هکتار - بیوفسفات طلائی 400کیلوگرم در هکتار سولفات روی 100 کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز 50 کیلوگرم در هکتار سولفات مس 25 کیلوگرم در هکتار کود کامل میکرو 6 کیلوگرم در هکتار ( به صورت محلولپاشی سه هفته پس از ریزش گلبرگ با غلظت سه در هزار ) 3 ـ 2 ـ انگور دیم ( توصیه عمومی ) کود کامل میکرو به صورت محلولپاشی با غلظت 3 در هزار (6 کیلوگرم در هکتار ) 4 ـ بادام 4 ـ 1 ـ بادام آبی ( توصیه عمومی ) محلول پاشی پائیزه اوره، اسید بوریک و سولفات روی از هر کدام 5 کیلوگرم در 1000 لیتر آب جمعا با غلظت 15 در هزار نیترات آمونیوم 300 کیلوگرم در هکتار در دو تقسیط 15 و45 روز بعد از تمام گل سولفات پتاسیم 350 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی 75 کیلوگرم در هکتار سولفات منیزیم 200 کیلوگرم درهکتار سولفات منگنز 25 کیلوگرم در هکتار ساری کود ( گوگرد پودری ) 250 کیلو گرم در هکتار سولفات مس 25 کیلوگرم در هکتار بیو فسفات طلائی 250 کیلوگرم در هکتار 4 ـ 2 ـ بادام دیم توصیه عمومی : ـ نیترات آمونیوم 80 کیلوگرم در هکتار ـ کود کامل ماکرو 60 کیلوگرم در هکتار ـ کود کامل میکرو 60 کیلوگرم در هکتار ( در صورت محلول پاشی کود کامل میکرو با غلظت سه در هزار) 5 ـ گردو توصیه کودی برای گردو ( توصیه عمومی ) محلول پاشی فروت ست .
با استفاده اوره، اسید بوریک و سولفات روی ( هر کدام با غلظت 5 در هزار ) یک بار در پائیز بعد از برداشت محصول و یک بار در بهار ( هنگام متورم شدن جوانه ها ) نیترات آمونیوم 400کیلوگرم در هکتار در سه نوبت بیو فسفات طلائی 350 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم 400 کیلوگرم در هکتار سولفات روی 75 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک 50 کیلوگرم در هکتار 6 ـ فندق توصیه عمومی سولفات آمونیوم 350 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم 400 کیلوگرم در هکتار سولفات روی 60 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک 40 کیلوگرم در هکتار گوگرد پودری 400 کیلوگرم در هکتار بیوفسفات طلائی 150 کیلوگرم در هکتار محلول پاشی پائییزه اوره ،اسید بوریک و سولفات روی هر کدام با غلظت 5 در هزار در هکتار بعد از برداشت محصول با رعایت کلیه نکات فنی 7 ـ سماق ( توصیه عمومی ) ـ مصرف خاکی کود ازته به شکل اوره به میزان 150 کیلوگرم در هکتار ـ مصرف خاکی کود فسفاته ، به شکل بیوفسفات طلائی به میزان 150 کیلوگرم در هکتار ـ مصرف خاکی پتاسیم به شکل کلرور پتاسیم به میزان 150 کیلوگرم در هکتار ـ محلولپاشی با کود کامل میکرو به میزان 4 در هزار یک یا دو بار به میزان 6 کیلوگرم در هکتار توصیه می شود .
توجه : برای باغهای دیم مصرف کودهای توصیه شده به نصف کاهش می یابد و در نیمه خارجی سایه انداز درخت کودها بصورت نواری جایگذاری می شود .
8 ـ درختان غیر مثمر سایه دارو زینتی الف ـ درختان کوچک ( کمتر از 8 متر ارتفاع ) با شاخه های باز که سایه اندکی دارند مصرف سالانه ازت به مقدار 240 کیلوگرم در هکتار به صورت خاکی در سه بار مصرف شود یعنی در فواصل سه هفته ای هر بار 80 کیلوگرم در هکتار .در فاصله یک متری از تنه درخت کود را استفاده نکنید .در فواصل سه تا 5 ساله کود کامل ماکرو در چاله هایی به مقدار 240 کیلوگرم در هکتار و آهن به مقدار 25 کیلوگرم در هکتار از منبع سولفات آهن استفاده شود .
حفراتی که برای جایگذاری کود استفاده می شوند بایستی در دو دایر متحدالمرکزی اطراف تنه قرار گیرند اولین دایره نبایستی نزدیکتر از یک متری تنه قرار گیرد و دوایر بعدی در فواصل 50 سانتیمتری .
فاصله بین هر دو حفره در هر دایره باید 50 سانتی متر باشد .این دوایر بایستی تا سایه انداز گیاه ادامه یابد .
ب) دراختانی که سایه زیاد دارند مصرف سالانه 240 کیلوگرم ازت در هکتار توصیه می شود.
برای فسفر وپتاسیم و آهن از روند حالت الف پیروی شود .
ج)برای درختان گل دهنده ، زینتی .
درختان کوچک مصرف سنگین ازت ممکن است که گلدهی را کاهش دهد اگر کود دهی لازم است از کود کامل ماکرو در چاله ها به تر تیبی که در بالا ذکر شد به همراه 120 کیلوگرم در هکتار ازت استفاده شود .
د ) درختان همیشه سبز برای درختان بزرگ از رویه حالت الف وب پیروی شود و برای درختان کوچک از حلت ج استفاده شود .
برای رفع کلروز آهن به شرایط فراهمی رطوبت به مقدار مصرف 500 گرم سولفات آهن به همراه 2 کیلوگرم گوگرد عنصری بتونیت دار گرا نوله (ساری کود ) و 20 کیلوگرم کود دامی کاملاپوسیده در چاله های در سایه انداز درخت توصیه می شود .
ه ) برای درختان زینتی بسیار با ارزش مانند انواع ماگنولیا و نوئل جهت رفع کمبود آهن توصیه می شود کلات آهن سکو سترین 138 به مقدار 100 گرم برای هر درخت در 20 لیتر آب حل کرده و در اطراف درخت ریخته شود و بعد با خاک پوشانده شود .
فصل سوم : یادآوریهای مهم 1 ـ 1 ـ بیو فسفات طلائی محتوی روی که برای باغهای مرکبات و چای (مصرف موضعی)در آن استان بسیار مفید است .
این کود که محتوی خاک فسفات تغلیظ شده ، گوگرد، مواد آلی ، باکتریهای تیو با سیلوس و روی می باشد در افزایش عملکرد و حفظ محیط زیست بسیار کار ساز و مؤثر خواهد بود .
این کود تولید داخل جایگذین قسمتی از کودهای فسفاته وارداتی خواهد شد .
شرح کامل بیو فسفات طلائی محتوی روی قبلا توضیح داده شده است .
1 ـ2 ـ ساری کود ( گوگرد کشاورزی گرانوله ) : این کود بصورت گرانوله بوده و قبل از کاشت محصولات زراعی ( مصرف موضعی ) مصرف می گردد .
مصرف این کود در خاکهای آهکی مخصوصا برای دانه های روغنی اکیدا توصیه می گردد.
شرح کامل ساری کود ( گوگرد کشاورزی گرانوله ) قبلا درج گردیده است .
3 ـ در مناطق سردسیری و در باغهای کشور کاربرد سرک نیترات آمونیوم کارا تر از اوره بوده و مصرف آن ( در صورت موجود بودن ) به اوره ترجیح داده می شود .
4 ـ در باغهای میوه کشور برای تامین ازت مورد نیاز درختان میوه ، بهتراست در مرحله اول از سولفات آمونیوم، در مرحله دوم از نیترات آمونیوم ودر غیر اینصورت از اوره به تقسیط ( حداقل در دو مرحله در اوایل و در اواخر بهار ) استفاده شود .
5 ـ به هنگام محلول پاشی با کلرور کلسیم رعایت موارد ذیل الزامی است : 5 ـ 1 ـ غلظت محلول مورد استفاده بسیار مهم بوده و باید مطابق استانداردهای توصیه شده کنترل شود.
غلیظ بودن محلول علاوه بر گرفتگی نازلها، موجب سوزش برگها می شود.
باید دقت نمود که در مواقع خشکسالی از غلظت های کمتری از کود استفاده نمود.
هرچه مقدار آب مصرفی کاهش یابد، غلظت کود مصرفی نیز باید کاهش داده شود.
5 ـ 2 ـ زمان محلول پاشی نیز بسیار مهم است .
بهتر است محلول پاشی در هوایی خنک در صبح زود و یا عصر انجام شود .
برای جذب بهتر کود باید قبل ویا بعد از محلول پاشی مزرعه و یا باغ را آبیاری نمود تا حرکت آب در درون سیستم گیاهی ورطوبت نسبی محیط باغ و مزرعه افزایش یابد .
5 ـ3 ـ انتخاب نوع سمپاش برای محلول پاشی اهمیت زیادی دارد.
سمپاش انتخابی باید قدرت پودر کردن محلول را داشته باشد، تا بتواند کودها را به صورت قطرات بسیار ریز روی برگ ها و میوه ها بپاشد .
5 ـ4 ـ برای انجام محلول پاشی باید ابتدا کودهای مورد نظر را در آب کاملا گرم حل نموده ، سپس محلول زلال رویی را با تنظیف و صاف نمودن در درون تانکر سمپاش ، رسوبات باقیمانده را به صورت مصرف خاکی در چالکود مصرف نمود .
زیرا در غیر این صورت رسوبات به خصوص زرات حل نشده ، موجب سوزش برگها خواهد شد .
5 ـ5 ـ برای جذب بهتر مواد غذایی توسط برگ ومیوه بهتر است از مویان سیتویت و یا مایع ظرفشویی با غلظت نیم در هزار استفاده شود .
این مواد سبب می شوند تمام سطح برگ به طور یکنواخت خیس و مرطوب گردند .
5 ـ 6 ـ توجه به غلظت محلول مورد استفاده بسیار مهم است .
اگر قرار است کود میکروی کامل با غلظت چهار در هزار محلول پاشی شود، در هر بار محلول پاشی، در هر هکتار چهار کیلوگرم کود میکرو در هزار لیتر آب استفاده شود.
زیرا بارها گزارش از سوختگی و ریزش برگها با استفاده از کودهای میکرو و حتی کلرور کلسیم رسیده است .
در بررسی های به عمل آمده مشاهده گردید که اگر قرار است کلرور کلسیم را با غظت پنج در هزار محلول پاشی نماید ( تعداد درخت در هر هکتار 400 اصله و برای هر درخت 5/2 لیترآب)، بعضا این محلول تهیه شده در تانکر 10 لیتری در سطح کمتر از نیم هکتار مصرف می شود.
به طوری که ملاحظه می شود تحت چنین شرایطی غلظت محلول از 10 در هزار نیز تجاوز می نماید و این چنین بی احتیاطی موجب خسارت خواهد شد .
6 ـ برای حفظ سلامت جامعه ( کاهش غلظت کادمیم در مواد غذایی ) و جلوگیری از انباشتگی فسفر در خاکهای زراعی کشور ، امکان جذب بهتر عناصر ریزمغذی بویژه روی (Zn ) صرفه جویی در وقت و هزینه های مولدین کشاورزی ، بهتر است از کود کامل ماکروکه محتوی 15 درصد ازت، 10 درصد فسفر، 15 درصد پتاسیم و 10 درصد سولفات منیزیم و ریز مغذیها نیز می باشد ، استفاده شود .
بدیهی است با کاربرد کود کامل ماکرو قبل از کاشت دیگر نیازی به مصرف کودهای ازته، فسفره و پتاسیمی ( قبل از کاشت ) نخواهد بود .
7 ـ برای افزایش بازیافت کودها ( خصوصا کودهای پتاسیمی، فسفره و ریز مغذیها ) توصیه می گردد در صورت امکان با استفاده از ردیف کارهای توام بصورت نواری استفاده گردد.
منابع مورد استفاده ـ بای بوردی، محمد، محمدجعفر ملکوتی، هرمزامیر مکری و مهدی نفیسی.
1379.
تولید و مصرف بهینه کود شیمیایی در کشور در راستای اهداف کشاورزی پایدار.
نشر آزمون کشاورزی.کرج، ایران.
ـ بلالی محمدرضا، پرویزمهاجر میلانی، زهرا خادمی، محمد سعید درودی، حمیدحسین مشایخی و محمد جعفر ملکوتی.
1379 .
مدل جامع کامپیوتری توصیه کودهای شیمیایی در راستای تولیدات کشاورز پایدارـ گندم.
نشر آموزش کشاورزی، معاونت تات وزارت کشاورزی ، کرج ، ایران .
ـ ملکوتی، محمد جعفر .
1377 .روش جامع تشخیص ومصرف بهینه کودهای شیمیایی .
چاپ چهارم.
انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
شماره 2، تهران، ایران.
1378.
کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران .چاپ دوم با بازنگری کامل .
نشر آموزش کشاورزی معاونت تات وزارت کشاورزی، کرج، ایران .
ـ ملکوتی، محمد جعفر و محمد مهدی طهرانی .
1378 .
نقش ریزمغذی در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی (( عناصر خرد با تاثیر کلان )) .
انتشارات دانشگاه تربیت مدرس شماره 43 ، ایران .
ـ ملکوتی، محمد جعفر و محمد آقا لطف اللهی.
نقش روی در افزایش کمی وکیفی محصولات کشاورزی و بهبود سلامتی جامعه ( روی عنصر فراموش شده ).
نشر آموزش کشاورزی، سازمان تات وزارت کشاورزی، کرج، ایران .
ـ ملکوتی، محمد جعفر و سید جلال طباطبایی.
تغذیه صحیح درختان میوه .
نشر آموزش کشاورزی .
ایران .
ـ ملکوتی ، محمد جعفر .
مدیریت تغذیه بهینه در باغهای میوه کشور (( تولید بیشتر با کیفیت برتر )) .
نشر آموزش کشاورزی ، کرج ، ایران .
ـ ملکوتی ، محمد جعفر وحامد رضایی .1379 .
نقش گوگرد ، کلسیم ومنیزیم در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی ((جایگزینی قسمتی از کودهای فسفاته وارداتی با بیو فسفات طلائی )).
کرج .
ـ ملکوتی محمد جعفر ومحمدنبی غیبی .
تعیین حد بحرانی عناصر غذایی مؤثر در خاک گیاه و میوه در راستای افزایش عملکرد کمی وکیفی محصولات استراتژیک کشور.نشر آموزش کشاورزی .
کرج ، ایران .
ـ ملکوتی ، محمد جعفر .1379 .تغذیه متعادل گندم راهی به سوی خود کفائیدر کشور و تامین سلامت جامعه ( مجموعه مقالات ).
نشرآموزش کشاورزی ، سازمان تات وزارت کشاورزی ، کرج ، ایران .