مطالعه باکتریولوژیکی آلودگی کیسه های زرده در جوجه های گوشتی در سلیمانیه عراق
ترجمه و تلخیص:
مهندس احمد صلاحی – سرپرست کارخانه جوجه کشی اشراق
مهندس مژده موسی نژاد – عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کهنوج
مقدمه :
عفونت کیسه زرده (YSI=yolk sac infection) یکی از مهمترین علل تلفات هفته اول زندگی جوجه های گوشتی است (1996.jordan) عفونت کیسه زرده در تمام گله ها رخ می دهد و زمانی بیشتر می شود که در صد هچ پائین آمده و میزان تلفات و نیز درصد جوجه حذفی افزایش یافته باشد. دیده می شود که این مساله سبب می گردد رشد جوجه ها به تاخیر بیفتد (ماسکودا ولوسیو 1985) میزان تلفات در جوجه ها بین 5 تا 10 درصد بوده که درصورت آلوده بودن کیسه زرده در جوجه های هفته اول سبب افزایش بیشتر تلفات می شود. (wray و همکاران ، 1996) عفونت کیسه زرده زمانی بیشتر می شود که پوسته تخم مرغ تولیدی دارای آلودگی باکتریایی بوده که این آلودگی بلافاصله بعد از تولید تخ مرغ اتفاق می افتد. این آلودگی زمانی بیشتر خواهد شد که کوتیکول پوسته مرطوب باشد . به عبارت دیگر هر عامل باعث مرطوب شدن پوسته شود آلودگی کیسه زرده را افزایش خواهد داد (Saif و همکاران ، 2003)
آلودگی را می توان در عوامل مهمی همانند فاکتورهای زیر خلاصه نمود:
- فقدان بهداشت در لانه ها
- افزایش تخم مرغ های زمینی (بستری)
- خواباندن تخ مرغ های کثیف یا تخ مرغ هایی با نقایص پوسته ای.
هنچنین نطفه داری ضعیف یاکم، ضد عفونی بد تخم مرغ ها، سطح رطوبت از عوامل دیگری هستند که می توانند به عنوان یک محرک در آلودگی تخم مرغ ها باشد (1979 Bains) یکی از مسائل مهم در این زمینه این است که نفوذ باکتریها به تخم مرغ علاوه بر آلودگی زرده سبب بسته شدن بد ناف جوجه ها یا ناف ملتهب می گردد. اطلاعات جمع آوری شده در خصوص باکتریهای دخیل در عفونت کیسه زرده نشان می دهد که مهمترین آنها E.coli بوده هرچند که باکتریهای زیر نیز جدا شده اند.
- پروتئوس (proteus spp) - انتروباکتر (Enterobacter spp)
- پزودوموناس (pseudomonas spp) - کلبسیلا (klebsilla spp)
- استافیلوکوکوس (staphylococcus spp) - استریپتوکوکوس (streptococcus)
- کلستریدیوم (Clostridium spp) - باسیلوس سرئوس (Bacillus cereus)
- انتروکوکوس (Entrococcus)
در حالیکه در تحقیق Al-Mayah در سال 1990 در کشور عراق مشخص گردید که مهمترین باکتریهای دخیل در آلودگی یا عفونت کیسه زرده شامل E.coli ، استروپتوکوکوس، استافیلوکوکوس و پروتئوس می باشد. در این مقاله سعی گردیده که عوامل دخیل در عفونت کیسه زرده در استان سلیمانیه عراق و داروهای موثر در آن مشخص گردد.
مواد و روش ها
1- جوجه ها: در این پژوهش از 140 قطعه جوجه 1-15 روزه استفاده گردید که تعداد 73 قطعه از آن از جوجه کشی LawLaw در استان سلیمانیه که آلوده بوده و تعداد 67 قطعه از کلنیک ها و بیمارستان های دامپزشکی جمع آوری گردید.
2- محیط کشت باکتری:
الف – محیط کشت اولیه شامل Bovine blood agar و brain heart infusion agar می باشد.
ب – محیط کشت انتخابی و تفریحی: مک کانکی آگار، سالمونلا- شیگلا آگار، ائوزین متیلن، بلوآگار، Brilliant green agar ، mannitol salt Agar از این جمله اند.
3- رنگ (Stains) : شامل Grams stain و Capsule stain می باشد.
4- تست حساسیت :
الف –مولر – هینتون آگار ب- هشت نوع از قرص های ضد میکروبی شامل آموکسی سیلین، سفالکسین، فلورفنیکل، کوتریموکسازول، انروفلوکساسین، اریترومایسین، فلومکوئین و تترا سایکلین می باشد.
بررسی و نتایج
در این مطالعه 71 قطعه از جوجه ها دارای علائم زیر بوده اند:
- جوجه های پژمرده با شکم متورم و بادکرده (Distended Abdomens)
- تمایل جوجه ها به حرکت نکردن و جمع شدن در یک نقطه دارند
- اسهال و دهیدراتاسیون
در 56 قطعه دیگر علائم زیر دیده می شود:
- عفونت یا تورم ناف (omphalitis)
- ناف کاملا و بصورت مشخص ضخیم شده و به رنگ آبی تیره در می آید.
در این پژوهش مشخص گردید که عدم جذب کیسه زرده در 112 قطعه دیده می شد. کسیه زرده جذب نشده (unabsorbed) سبب متورم شدن شکم شده که در اثر باز شدن کیسه زرده مایعی زرد رنگ غلیظ و یا زرده متمایل به قهوه ای و بصورت آبکی و بدبو یا متعفن (Fetid) مشاهده می گردد.
در 33 قطعه (ا 112 قطعه) که کیسه زرده آنها جذب نشده بود دارای علائم ریر بوده اند:
- سپتی سمی (Septicemia) شامل پری تونیت (peritonitis) پری کاردیت (pericarditis) پتی شی (peticheal) و خون مردگی هموراژیک (ecchymotic hemorrhages) در روی سطح سروزی اندامهای احشایی (بویژه در روده ها) و پهن تر شدن رگهای خونی زیر پوستی از آن جمله اند.
در 67 قطعه از جوجه ها التهاب و پرخونی (congestion) و بزرگ تر شدن شش (ریه) ها، کبد و کلیه ها دیده می شود.