معرفی آفات و بیماری های مهم در خیار گلخانه ای
سفیدک دروغین (کاذب)
بیماری سرخی
1) عامل بیماری :
قارچ pseudoperonospora cubensis
2) علایم :
در سطح بالای برگ لکه های روغنی و زاویه دار زرد و قهوه ای به قطر 1تا2 سانتی متر
در اثر پیشرفت بیماری در زیر برگ نیز لکه های ارغوانی یا بنفش ایجاد می شود
حاشیه برگ ها خشک شده و به سمت بالا می رود.
شرایط ایجاد بیماری :
در آب و هوای گرم و مرطوب
در صورت وجود آب روی شاخ و برگ توسط مه، شبنم و...
تحت تنش دما ( روز های گرم و شب های سرد )
رطوبت بالا (95 درصد)به مدت طولانی
فقر عناصر غذایی ( پتاس،روی،مس و منیزیم)
در گلخانه ها با پوشش پلاستیکی بسیار شایع است.
4) کنترل بیماری:
ایجاد تهویه مناسب جهت کاهش رطوبت و دما
وجود تشتک آهک یا اسفنج آغشته به آهک در ورودی گلخانه جهت ضد عفونی
هرس برگ های آلوده و معدوم کردن آنها
استفاده از برنامه سمپاشی منظم با سموم مسی، کاپتان، بنومیل، دودین، زینب،مانکوزب و...
سفیدک حقیقی (سطحی)
پاتوژن:
Erysiphe cichoracearum
Sphaerotheca fuliginea
شرایط ایجاد بیماری:
آب و هوای مرطوب و خنک
شرایط ازدحام زیاد گیاه ،سایه اندازی زیاد( نور کم)،زیادی آب و کود
در شرایط رشد کند گیاه ،این بیماری ایجاد می شود.
به ویژه در شب سرد و مرطوب این بیماری ایجاد می شود.
علایم:
لکه های کوچک و مدور و سفید رنگ در اندازه های مختلف ایجاد میگردد
آلودگی از برگ های پایین آغاز به سمت بالا پیشرفت می کنند.
بافت نرم و نخ مانند سفید رنگ روی برگ پخش می باشد.
برگ های آلوده تر زرد یا قهوه ای شده و خشک میگردند.
پودر سفید رنگ بر روی ساقه و دمبرگ هم دیده می شود.
آنتراکنوز
1) عامل بیماری:
Colletotrichum lagenarium
2) شرایط ایجاد بیماری :
در شرایط مرطوب و دمای بین 21تا27 درجه سانتی گراد دیده می شود.
آبیاری بارانی عامل اصلی انتشار بیماری است.
علایم
ابتدا لکه های به رنگ سبز مات ظاهر می شود و سپس به رنگ قهوه ای مایل به قرمز با حاشیه زرد که 1 سانتی متر وسعت دارد.
لکه ها بیشتر در حاشیه رگبرگ ها است.
زخم ها روی دمبرگ و ساقه دراز،سطحی و زرد مایل به قهوه ای می باشد.
در مرکز زخم اجسام ریز سیاه رنگ وجود دارد.
در میوه ها زخم ها به صورت لکه های سبز رنگ پریده که سریع بزرگ شده و عمیق و فرورفته می شوند.
4) کنترل :
رعایت بهداشت گلخانه ( قارچ روی خاک، چوب،کاه و... زنده می ماند.
تیمار بذر با مواد شیمیایی ( بیماری با بذر منتقل می شود)
سمپاشی منتظم با سموم زینب و فربام
گموز خیار (اسکب،جرب)
عامل بیماری:
Cladosporium cucumerinum
2) علایم:
نقاط قهوه ای رنگ با حاشیه زرد رنگ روی برگ ظاهر می شود.
میوه های کوچک دارای لکه های آبسوخته کمی فرو رفته می باشد.گاهی از این لکه ها ماده صمغی قهو ه ای رنگ تراوش می کند و به صورت دانه های قهوه ای خشک می شوند.
شرایط ایجاد بیماری:
آب و هوای سرد (5 تا 15درجه) و مرطوب
هوای راکد و تهویه نا مناسب
4) کنترل :
استفاده از ارقام مقاوم
حفظ دمای گلخانه در حدود 27 درجه و چند روز خشک نگه داشتن شاخ و برگ
زهکشی مناسب خاک
پژمردگی باکتریایی:
1) عامل بیماری :
باکتری
Erwinia tracheiphila
2) شرایط ایجاد بیماری :
سوسک خیار حامل این باکتری می باشد و آن را وارد سیستم آوندی گیاه می کنند.
علایم :
آلودگی روی 1 یا 2 برگ به صورت لکه های سبز تیره می باشد.
برگ های آلوده بلافاصله پژمرده می شود.
4) کنترل:
استفاده از ارقام دیر گل
از بین بردن سوسک خیار
روش شناسایی آلودگی باکتریایی:
عرض ساقه را برش داده و زمانی که دو قسمت
برش خورده به آرامی از همدیگر جدا می شوند
یک ماده شیری رنگ که گاهی چسبنده نیز
می باشد به صورت تار هایی بین دو مقطع ساقه
تراوش می کنند.
بوته میری
1) پاتوژن:
قارچ های خاکزی
2) شرایط:
سرما،رطوبت، خاک ضدعفونی نشده
کنترل:
استفاده از بذور تیمار شده با بنومیل و تیرام
ظروف نشا را روی خاک نگذارید.
دمای آب ابیاری 17تا 18 درجه مناسب است.
تهویه مناسب گلخانه و عدم فشردگی ذرات خاک
ویروس موزاییک خیار(CMV)
1) علایم:
در گیاهان 6تا8 هفته ای دیده می شود
لکه های کم رنگ(شبیه موزاییک) در برگ ها دیده می شود.
برگ ها بدشکل شده ورشد گیاه متوقف میشود.
میوه ها به رنگ سبز مایل به زرد روشن با لکه های برجسته سبز تیره در می آید
مرگ گیاه در فاصله 7 روز بعد از آلودگی اتفاق می افتد.
3) کنترل:
استفاده از ارقام مقاوم
کنترل شته ها ( عامل اصلی انتقال ویروس)
آفات خیار گلخانهای
در چند دهه اخیر تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگی نظیر تهران بازار مصرف بزرگی را برای محصولات کشاورزی فراهم کرده است. لذا زمین های کشاورزی، تا شعاع زیادی نسبت به این مراکز برای رفع نیازهای غذایی این جمعیت اختصاص یافته است اما با گسترش جمعیت در شهرها به تدریج نیاز به روش های جدیدی که توانایی تولید بالاتر و برداشت محصول خارج از فصل را داشته باشد، بیشتر آشکار می شد لذا به تدریج گلخانه ها این تحول عظیم را به وجود آوردند. گلخانه ها با ایجاد شرایط بسیار مناسب رشد محصولات به صورت مصنوعی برای اولین بار این امکان را به وجود آورد ند که محصولات مختلف را در تمام فصول به دست مصرف کننده برسانند.
از جمله محصولاتی که با این روش تولید شد خیار درختی بود که برای کاشت و عرضه این محصول به بازار گلخانه های متعددی در اطراف شهرهای بزرگ از جمله تهران ساخته شدند. گلخانه ها با به وجود آوردن شرایط آب و هوایی مساعد می توانند همزمان به تکثیر آفت و بیماری های این محصول نیز کمک کنند. در این مقاله سعی می شود حشراتی که در محیط گلخانه روی محصول خیار خسارت وارد می سازند، معرفی شوند تا گلخانه داران با شناخت بهتر این حشرات را ه های مقابله با آنها را به طریق علمی به کار گیرند، زیرا بسیار دیده شده است که یک گونه حشره توانسته به محصول گلخانه های زیادی خسارت هنگفتی وارد کند.
0- شته ها (خانواده Aphididae)
شته ها از مهم ترین آفات گلخانه ها هستند که تهدیدی جدی برای خیار گلخانه ای محسوب می شوند. در ابتدای چرخه زندگی این حشرات ماده موسس قرار دارد. این حشره ماده می تواند چندین نسل را بدون جفت گیری به وجود آورد. پس از گذشت مدتی تعداد شته ها به میزان زیادی افزایش می یابد. در این بین حشرات بالداری به وجود آمده اند که می توانند با پرواز تمام گلخانه یا حتی گلخانه های دیگر را نیز به تصرف خود در آورند. اما شته ها چگونه به گیاه خسارت وارد می کنند؟ این حشرات شیره گیاه را می مکند و هنگامی که تعداد زیادی شته این عمل را انجام دهند گیاه به تدریج ضعیف می شود و توانایی رشد آن هم کم می شود که این پدیده مستقیماً روی میزان محصول به دست آمده اثر می گذارد. از طرف دیگر شته با انتقال عوامل بیماری زای گیاهی و نیز ترشح ماده ای چسبناک از انتهای بدن خود به نام عسلک که محیط مناسبی برای رشد انواع قارچ ها فراهم می آورد نیز به گیاه آسیب وارد می کند. عسلک ترشح شده مورچه ها را نیز به سوی خود جلب می کند و باعث می شود که مورچه ها گاهی خود، تخم شته ها را به گلخانه وارد کنند تا بعد از تکثیر شته، مورچه از شیره آن استفاده کند. لذا در بعضی موارد از شته ها به عنوان گاو مورچه ها نام برده می شود چرا که مورچه ها عسلک شته ها را می دوشند و به مصرف تغذیه خود می رسانند. برای مبارزه با شته ها یکی از مهم ترین راه ها مبارزه با مورچه ها است. از طرف دیگر مبارزه با علف های هرز محیط گلخانه که می توانند به عنوان پناهگاهی برای شته ها به شمار روند، استفاده از کفشدوزک هفت نقطه ای که از شته ها تغذیه می کنند و نیز به کار گیری نوارهای زردرنگ چسبنده که این حشرات را به خود جلب می کنند و پس از نشستن حشره روی آن به آن چسبیده و نابود می شوند، موثر خواهند بود. به عنوان آخرین راه مبارزه با شته ها و دیگر آفات گلخانه ها از سموم شیمیایی نیز استفاده می شود.
۲- مگس های سفید (خانواده Aleurodidae)
در ابتدا باید یادآور شد که مگس های سفید اصلاً مگس نیستند ولی به این نام شهرت دارند. این حشرات خرطوم نسبتاً بلندی دارند و مانند شته ها می توانند از شیره گیاه تغذیه کنند و از این طریق و نیز از طریق انتقال عوامل بیماری زای گیاهی خسارت خود را به خیار گلخانه ای وارد کنند. این مگس های سفید دارای گردسفیدی روی بال های خود هستند و به این دلیل است که سفید به نظر می رسند. حشراتی که از تخم به وجود می آیند و پوره سن اول نامیده می شوند متحرکند. این مرحله به راحتی امکان گسترش این آفت را فراهم می کند زیرا به دلیل سبکی به راحتی به وسیله باد و عوامل دیگر جا به جا شده و سبب گسترش حشره در گلخانه ها می شوند. پوره های سنین بعدی ثابت هستند و پس از مدتی به حشره ای بدون بال تبدیل می شوند که بال نیزدر مراحل بعد ظاهر می شود. مبارزه با این آفت با استفاده از قارچ های حشره کش مثل مایکوتال و یا استفاده از زنبور پارازیت Encarsia formosa و نیز گونه های مشابه انجام می گیرد.
0- تریپس ها (راسته Thysanoptera)
حشرات کوچکی هستند که برخی بالدار و برخی بدون بال هستند به این راسته از حشرات به دلیل داشتن ریشک هایی در روی بال «بال ریشکداران» گفته می شود. پنجه پای تریپ ها به جای ناخن، بادکش دارد که برای چسبیدن به گیاه به کار می رود. این حشرات نیز از شیره گیاهان و از جمله خیار گلخانه ای تغذیه می کنند. البته معمولاً خسارت چندان بالایی به جای نمی گذارند مگر در مواردی که تعداد آنها در گلخانه بسیار زیاد شود.
گاهی در روی گیاه خیار گونه هایی از پروانه های خانواده Lyonetidae که پروانه ها یا شب پره های مینوز نامیده می شوند هم فعالیت می کنند تخم های این پروانه ها اغلب در سطح زیرین برگ گذارده می شود و لارو خارج شده از آن وارد بافت داخلی برگ شده و تغذیه می کند. به تدریج با ادامه تغذیه این حشره اشکالی در برگ به وجود می آید که در حقیقت مسیر حرکت و تغذیه حشره درون برگ را نشان می دهد.
Warning: date() expects parameter 2 to be long, string given in /home/saatrap/public_html/libs/jdf.php on line 45
کلیات گلخانه
احداث گلخانه برای تولید میوه های خارج از فصل و همچنین گل و گیاهان زینتی از قرن 17 میلادی در اروپاآغاز و در سالهای اخیر به منظور استفاده بهینه از منابع خاک وآب و یا اشتغال زایی در سراسر جهان گسترش یافته است.