بارانهای اسیدی، نهشت مرطوب و علت افزایش بارندگی در مناطق کوهستان- دکتر موسوی بایگی
تعریف آلودگی هوا:
ترکیب هوای خشک متشکل از ازت، اکسیژن، هلیوم؛ آرگون؛ نئون و....
که 79% آن را ازت،8/19% اکسیژن و تنها حدود 1% را بقیه گازها تشکیل میدهند.
هر یک از گازهای جو اگر از نسبتی که باید در سهم خود داشته باشند زیادتر یا کم تر داشته باشند، هوا آلوده است.
آلایندههای هوا کدامند؟
آلایندههای هوا میتوانند ذرات جامد گردو خاک دود ناشی از سوختهای فسیلی، انواع گازهای گلخانه ای و یا خوشه های یونی از قبیل یونهای سولفور و بنتریت و نیترات و آمونیاک و ...
هستند ؟
آیا همه آلایندههای جوی مضرند خیر بعضی آلایندهها مفیدند، زیرا بسیاری از آلایندههای جوی در فرآیند تشکیل بارندگی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.
ذرات جامد و ریز گردو غبار و نمک با قطر بین راه تا امیکرون جزء این دسته هستند.
ذرات خیلی بزرگ و غول پیکر و ذرات خیلی ریز نمی توانند نقشی در تشکیل هستکهای باران را داشته باشند.
ذرات جامد با قطر اره تا تا امیکرون میتوانند به ارتفاعات بالاتر بروند و رطوبت جوی آنها متراکم میشوند و میتوانند به صورت قطرات باران برگردند.غلظت آلایندههایی که در جو وارد میشوند به طور مستقیم (آلایندههای اولیه) و موادی که از آنها شکل میگیرند (آلایندههای ثانویه) تابعی از شرایط جوی و فرآیندهایی است که در هنگام عبور سیستمهای جوی اتفاق میافتد مهم ترین آلایندهها عبارتاند از NH4,NO2,SO2
دی اکسید سولفور SO2: منشا اصلی آن در جو فعالیتهای انسانی، فعالیت آتشفشانی و سوخت فسیلی است.
اکسیدهای نیتروژن NO2: چشمه اصلی آنها سوختهای فسیلی، زغال سنگ، فعالیت باکتریها، رعد و برق، آتش سوزی جنگلها، فعالیتهای خورشیدی است گازها به دو طریق به زمین بر میگردند:
1- نهشت خشک= که در اثر نیروی وزن خود به زمین میرسند
2- نهشت مرطوب wet deposition= که در اثر بارش باران و ...
به زمین میرسند یا مشخص میکند که چه مقدار اسید در اثر بارندگی به جو زمین وارد میشود
DM(gMm2)=[M] (mgl-1)*Rainfall(mm)*10-3
DM= یون مورد نظر که رسوب میکند
g=جرم
M=غلظت یون
Rainfall =مقدار بارندگی برحسب mm
آلایندهها در اثر کمترین وزش باد به بالا میروند و در قله کوهها جمع میشوند که این نشاندهنده آن است که آلوده ترین بارندگی در قله کوهها صورت میگیرد.
بارندگیهای اسیدی در خاک تولید H+ so4-2, H+ میکنند و بعد وارد دریاها میشوند و با عناصر درون دریا ترکیب میشوند.
در بسیاری کشورها حد بحرانی مقدار اسید خاک را محاسبه کردند و اختلاف باران و خاک را پیدا کردند و راه حلی برای آن در نظر گرفتند.
از مدلی استفاده کردند که میزان نهشت آن را در محیط بدست آوردند.
برای این کار منطقه ای 25*25km در نظر گرفتند.
این منطقه را به 46*46 قسمت درجه بندی و میزان باران اسیدی را که به این منطقه وارد میشود را برآورد کردند میزان اسید این منطقه را با ساحل اقیانوس اطلس مقایسه شد.
بارندگی در ارتفاعات به مراتب بیشتر از مناطق دشت است آب استحصالی از ابر و مه 3 برابر بیشتر از اولین بارندگی است.
ما از این اطلاعات نتیجه میگیریم که در قله کوه بارندگی 3 برابر بیشتر از دشت بود.
در قله کوهها، ابرهای قله ای وجود دارند که قدرت بارش ندارند ولی باعث بارندگی ابرهای بالایی میشوند لذا به آنها seeder-feeder میگوییم.
ابرهای قله ای در هر ساعتی متر مربع 300-250 قطره آب دارند.
افزایش تعداد قطرات آب در ابر موجب کاهش قطر قطرات آب در ا بر شده و لذا از مقدار بارندگی ماکزیمم میکاهد.
همچنین افزایش قطر قطرات موجب شکافتن هوای اطراف آن شده و لذا خطوط جریان در اطراف آن شکل میگیرند.
ما در جو شرایط invertion داریم.
لایه نزدیک زمین سرد و بالا گرم میشود و برعکس شرایط معمول است و هوا به سمت بالا نمی تواند حرکت کند و یک علت آلودگی میباشد.
آلودگی خاک Soil pollution - دکتر فتوت آلودگی خاک به آلودگی آبهای سطحی و آلودگی آبهای زیر زمینی تقسیم میشوند.
البته آلودگی هوا وجود دارد که مورد بحث ما نیست .اثر آلودگی بر روی رفتار گیاه استinteraction with plant و اینکه این آلایندهها چگونه از چرخههای مختلف وارد زنجیره غذایی شده و به بدن انسان میرسند تعریف آلودگی (از دیدگاه خاک): تجمع بیش از حد یک عنصر و ساده را که منجر به ضرر در انسان میشود.
طبیعت هیچ جا را به عنوان آلودگی نمی شناسد مثلا معدن مس به نظر طبیعت آلودگی نیست.
در اتمسفر حرکت Diffution دارد.
و طبیعت تلاش میکند که توضیح یکنواخت و همگن ایجاد میکند سپس co2 در یک جامع نمی شود و محکوم به حرکت است که ترمودینامیک نیز آن را اثبات میکند.
وجود یک معدن به این صورت است که مثلا 10000 سال گذشته عناصر در مکانهای مختلف Difution میکند و این حرکت امکان دارد در چندین مرتبه به یک جا ختم شود و تولید معدن کند.آلودگی به این صورت است که ما طول عمرمان کم بود.
و اگر عمرمان را میتوانستیم با زمان مطابق کنیم دیگر موضوع آلودگی را نداشتیم.
آلودگی Pollution=1-soft pollution 2-Hard pollution Soft pollution= یعنی وقتی آلاینده وارد بدن انسان میشود، این اثر سمی میتواند به نوعی دفاع تبدیل شود مثلا فاضلاب بیمارستانی اگر وارد کاهو شود، این پاتوژن وارد بدن انسان میشود و با عمل پوشاندن، شستن، خرد کردن و پوست کردن میتوان آلودگی را کم کردن و یا با داروهایی درمان شود.
اگر سموم زیاد علفکش وارد گیاه و بعد وارد بدن انسان شود، امیدواریم که این آلاینده بشکند (degree) و تجزیه سوزی شود و اثر سوء خودش را از دست بدهد .
Hard pullotion=یک اتم جیوه یا یون سرب و فلزات سنگین وقتی وارد خاک شود قابل تغییر نسبت و شکستن و پختن فرقی نمی کند و وارد گیاه میشود و بعد وارد بدن و اثر خودش را میگذارد در بافتهای چربی عناصر تجمع مییابد، فلز سنگین که وارد بافت چربی میشود با استرس و بیماری وارد جریان خون میشود Bioaccumulation بسته به شغل، استرس، سن فرق میکند.
فلزات سنگین در تمام زندگی ما است، در شامپو، دستمال کاغذی، با طراحی ساعت.
EDTA یک کمپلکس کننده است chelate اغلب فلزات سنگین کمپلکس میکند.
اگر ما جسمی داشته باشیم که در آن فلز سنگین باشد میتواند به راحتی آن را حل کند و بکشد.
هر عنصری که بخواهد توسط گیاه جذب شود باید به صورت قابل حل در بیاید مثلا ZnCO3 که بسیار نامحلول است و چیزی عاید گیاه نمی شود و EDTA میتواندآن را به راحتی کمپلکس کند و وارد گیاه شود.
EDTA یکی از ترکیبات تشکیل دهنده مواد بهداشتی است.
این EDTA وارد فاضلاب شده.
هر ماده آلی که وارد خاک میشود از این فاضلاب برای آبیاری زمین استفاده میشود و باعث کاهش pH خاک و در یک کلمه باعث افزایش حلالیت فلزات سنگین میشود عکاسیها، آبکاری، بازار طلا، بسیاری از صنایع جزء آلاینده مطرح میشود.
تنها منشاء کود فسفاته، سنگهای فسفاته است کاملا معدنی است هر کشوری سنگ فسفات بیشتری داشته باشد، کود فسفات زیادی دارد مثلا مراکش ما وارد کننده سنگ فسفات و کود فسفات هستیم.
هر فلزی که چگالی آن از 5-6gr/cm3 یا بیشتر باشد جزء فلزات سنگین مطرح میشود خاکهای ما خاک آهکی است و حلالیت فلزات سنگین کاهش مییابد.
نکته مهم دیگر کربنات کلسیم در خاک ما زیاد است که باعث رسوب یکسری عناصر سنگین و نامحلول کردن آن میشود این دو نکته برای خاکهای ما اهمیت زیادی دارد و ما به شدت کشورهای دیگر مشکل نداریم.
به علت رشد جمعیت در کره خاکی به انبوهی از سطح مصرف مواجه هستیم که رابطه خطی با افزایش جمعیت دارد.
اگر جمعیت 5/1 برابر میشود مصرف بیشتر تولید و ضایعات بیشتری را به همراه خواهد داشت.
با افزایش جمعیت میزان مصرف به مراتب بیشتر از نظرات کمی به جامعه اضافه خواهد شد نمونه آن برق، تلفن اما در جهان سوم مصرف بیشتر به صورت صعودی قیمت و هزینه زیادی میشود انواع آلایندهها 1-organic = آلی 2-inorganic= غیر آلی - معدنی با بررسی اجمالی در آلایندهای آلی organic چندین گروه مطرح میشوند انواع آنیونها: نیترات No3 فسفاتها H2po4، سولفاتها so4، کلراتها cl- وفلورایت F- اگر غلظت نیترات بیش از 45pmm در آب آشامیدنی باشد.
منجر به ناراحتی گوارش خواهد شد.
در پستانداران باعث (MJethemogloglpbinemia) خواهد شد.
در اثر افزایش No3 در سیستم گردش خون تبدیل به نیتریت میشود و برای تامین اکسیژن خود به سراغ گلوبول قرمز میرود و اکسیژن هموگلوبین را میگیرد و گلبولهای قرمز قادر به انتقال اکسیژن نخواهد بود و اگر غلظت این نوع گلوبولها بیشتر از 70% شود، فرد خواهد مرد.
فسفاتها افزایش بیش از حد غلظت فسفردر آبهای سطحی را اوترو فیکاسیون گویند که سبب افزایش جلبکهای و کاهش اکسیژن میشود.
و در اثر مرگ جلبکها باعث تجمع مواد آلی در آبهای سطحی میشود که باید لاشه جلبکها تجزیه شود.
و برای تجزیه مواد آلی نیاز به اکسیژن است که سیستم آبزی از شرایط اکسید به شرایط احیا تبدیل خواهد شد فلوراید: فلورین یا گاز فلوئور F2 یا گاز کلر cl2 تصفیه کننده هستند فلئور باعث استحکام استخوان و دندانها میشود و در خمیر دندان فلوراید وجود دارد و حتی فلوئور را در حد مجاز در آب آشامیدنی وارد میکنند.
و دامهای که از علوفه ای که فلوراید زیادی دارد تغذیه میکنند دچار بیماری فلورسیس میشوند که باعث نرمی استخوان دام میشود.
در خاکهای شور، سدیم کلراید و منیزیم کلراید که افزایش بیش از حد کلر باعث شوری میشود که نوعی آلودگی است.
2-کاتیونها: مثل سدیم، منیزیم، کلسیم، فلزات سنگین که بیش از 90 درصد آنها کاتیون دو ظرفیتی هستند مثل نیکل، سرب، جیوه، و روی و مس، کادمیم.
این دسته از فلزات به علت اهمیت زیادی که دارند جزء یک گروه جداگانه از آلایندهها تقسیم میشوند.
3-مواد رادیو اکتیو= این گروه در حال زوال و فرسوده شدن هستند و جرم آنها در حال کاهش است.
عنصر رادیواکتیوی که نیمه عمر کمی دارد را به نوعی میتوان کنترل کرد ولی اگر نیمه عمر بالایی داشته باشد یعنی همیشه و به مدت طولانی تشعشع ساطع خواهد کرد.
برای اصلاح خاکهای آلوده به ایزوتوپهای رادیواکتیو هیچ راهی وجود ندارد تنها راه این است که بین این مواد و قربانیها فاصله ای بگذاریم 4-مواد جامد معلق= این نوع آلاینده گاهی توسط بعضی گیاهان جذب میشودد مثل ذرات سرب و هم در سطح برگ مایع تبادل اکسیژن و CO2 میشوند.
همه این آلایندهها توسط گیاه جذب میشوند و جزء hard pollutant آلایندههای آلی این گروه ترکیبی هستند اغلب از ملکولهای درشت و بر اساس فرمول شیمیایی و یا کاربرد تقسیم بندیهای مختلفی دارند.
سمومی که در کشاورزی مصرف میشود شامل pesticide، herbicide, Nematocide ,Fungicide ,insecticide میباشد از مهمترین ترین این گروه میتوان حشره کش ددت را نام برد که در جنگ جهانی دوم استفاده شد و در بدن ماهیهای اقیانوس اطلس جنوبی دیده شد PAH ,PCBها ترکیبات آلی هستند که مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت دارند و حلالهای بسیار خوبی هم هستند وقتی روی گیاه اسپری میکنیم.
50% به هوا متصاعد میشود.
30-25ّ% وارد خاک میشود و 10 درصد صرف هدف میشود سپس 99% سم وارد محیط زیست میشود نیمه عمر ددت 20 سال است.
هر چه PH خاک پایین تر باشد جذب علف کشها توسط کلوئیدهای خاک بیشتر صورت میگیرد.
منابع آلوده کننده محیط 1-فعالیتهای معدنی 2-سوختهای فسیلی از جمله نفت و بنزین و گازوئیل که در آنها سرب وجود دارد.
3-فعالیتهای کشاورزی 4- فاضلابها: استفاده مجدد از فاضلابها ما را به چندین هدف میرساند.
الف)فاضلابها دارای مقدار زیادی نیتروژن و فسفر هستند و نیز دارای مواد آلی خوبی هستند و مقدار اصلی زیادی آب صرفه جویی میشود و از تجمع فاضلاب جلوگیری میکند اما فاضلاب 2 تا مشکل دارد.
1-اغلب EC بالایی دارند و مشکل pollutant که در راس آنها فلزات سنگین هستند.
خاک یک فیلتر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بسیار خوب است و عمل تصفیه را به خوبی انجام میدهد.
گیاهان و فلزات سنگین عنصری که توسط گیاه جذب نشود عملکرد به شدت تحت تاثیر آن قرار گیرد و کاهش یابد را عنصر ضروری گویند دامنه ای که عنصر خاصی توکسیک میشود برای بدن ما قبل از رنج سمیت برای گیاه است و این از مشکلات فلزات سنگین است.
گیاهان عنصرها را به صورت یکسان درخود ذخیره نمی کنند.، بیشترین در ریشهها و بعد ساقه برگ و از همه کمتر در میوه و دانههاست و گیاهانی همانند گندم و جو که از بذر آنها استفاده میکنند کمترین نسبت را دارند.
با دستگاه Atomic adsorption نمی توانیم در حدppb آنالیز کنیم.
روشهای اصلاح آلودگی فلزات سنگین 1-انتقال یا جابه جایی خاک آلوده 2-0تثبیت فلزات 3-شستن خاک با انواع ترکیبات شیمیایی مثل اسیدها همه این روشها یک ویژگی مشترک دارند.
بسیار گران، وقت گیر و در یک کلام غیر عملی در سطوح گسترده هستند .
بسیاری از میکروارگانیزمها به ویژه باکتریهای آلایندههای خاک را Biodegrade میکنند گیاهانی شناسایی شدهاند تحت عنوان Hyperaccumulatq که میتوانند بیش از حد یک عنصر را دریافتهای خود تجمع دهند مثل گیاه Ihlaspi از خانواده چلیپائیان که این گیاهان را میتوان در فلزات سنگین خاک را استخراج کند و بعد گیاه را برداشت کنیم و فلزات سنگین آن را مثل یک معدن استخراج کنیم.
باید بانک ژنی این گیاهان در چرخه تولید وارد شوند میتوان ژنی را شناسایی کرد که در گیاه hy peraccumultor باعث مقاومت به فلزات سنگین میشود و بعد این ژن را به گیاهان حساس منتقل کرد از ریشه این گیاهان موادی ترشح میشود که فلزات سنگین را رسوب میدهد و تثبیت میکند.
مطالعه ژنتیکی کیفیت نانوایی در گندم – دکتر شهریاری پروتین در گندم به عنوان عامل مهمی در کیفیت نانوایی مطرح است و سعی بر این است که مقدار آن را بالا ببرند.
اما در افزایش پروتین محدودیتهایی وجود دارد که بررسی خواهد شد.
یکی از محدودیتها این است که یک رابطه منفی بین پروتین و عملکرد وجود دارد.
یکی دیگر این که اگر پروتین زیاد شود، پروتینهای ذخیره ای گندم که شامل آللومین، گلولبین، گلو تامین و گیادین است به مقدار مساوی زیاد نمی شوند و به نفع گلیادین تمام میشود و مقدار زیاد گلیادین باعث ضعیف شدن خمیر میشود.
ارقامی از گندم را که از لحاظ پروتئین در یک سطح بودند از نظر کیفی نانوایی بررسی کردند و دیدند که دو رقم با پروتئین یکسان از کیفیت نانوایی متفاوتی برخوردارند.
با استفاده از آزمون رسوب پذیری یا sedlimentation test این کار را انجام دادند و نتیجه این که همیشه افزایش پروتئین منجر به بهبود کیفیت نانوایی نمی شود.
کیفیت پروتئین در گندم: به طور کلی در گندم منظور پروتیئنهای ذخیره ای یا seed storage proteins است که از چند بخش تشکیل شده شامل آلبومین و گلوتنین و گلیادین که گلوتنین و گلیادین گلوتن را میسازند.
آن چیزی که در نانوایی بیشتر مورد توجه است بخش گوتن آن است و امروزه ثابت شده که دارای خاصیت ویسکوالاستیسته است .
با استفاده از تکنیکی به نام الکتروفورز ارقام مختلف گندم را مورد آنالیز قرار میدهند.
الکتروفورز به معنی حرکت ذرات باردار (ماکرومولکولهای داخلی سلول) در یک میدان الکتریکی و بررسی یک بستر مناسب است.
ماکرومولکولها ممکن است بر اساس بار، شکل و اندازه در وزن مولکولی از هم جدا شوند.
با انتخاب یک بستر مناسب که عمدتا ژل است ویک پروتوکل مناسب برای استخراج نمونه میتوان تصمیم گرفت که ماکرومولکول را بر اساس شکل، بار یا اندازه جدا کرد.
این بستر یک شبکه ژلی است که میتوان سوراخهایی روی آن تعبیه کرد وذرات میتوانند از این سوراخ عبور کنند میخواهیم استخراج قرار دهیم.
بخشی که غیر قابل حل در اتانول 70% است گلوتنین است و بخشی که قابل حل در اتانول 70% است گایادین است.
نمونهها دربستر مناسبی تحت عنوان سیستم الکتروفورز SDS-PAGE تزریق میشوند.
گلوتن پلی مراست یعنی از زیر واحدهای مختلفی تشکیل شده که توسط پیوند دی سولفیدی به هم متصل هستند که توسط دترجنت SDS این اجزا از هم میشکنند.
اگر SDS را به محلول استخراجی اضافه کنیم کل مولکول، بار منفی پیدا میکند و میتوان آن را بر اساس وزن مولوکول استخراج کرد.
در این سیستم SDS پیوندهای سولفیدی شکسته میشوند.
با انجام الکتروفورز دو سری subunit روی ژل قابل تشخیص است شامل HMW یا High molecular weight glutenin subunit که دارای وزن ملوکولی بالا هستند و گروه دوم LMW ((low molecular weight glutenin subunit )که وزن مولوکولی پایین دارند.
مراحل الکتروفورز: استخراج نمونه با کمک اتانون-دستگاه تهیه ژل- تزریق نمونه به درون ژل انجام الکتروفورز: از طریق جریان الکتریکی، نمونهها درون بستر ژل حرکت میکنند تا اجزاء آن از طریق اختلاف دروزن مولکولی جدا شوند – رنگ آمیزی: باندها در اثر ترکیب رنگ میگیرند – رنگ زدایی: زمینه ژل را بی رنگ میکنند تا باندها نمایان شوند- تفسیر باندها.
به طور کلی با بررسیهایی که از لحاظ ژنتیکی انجام شده یک نقشه ژنتیکی برای گندم ایجاد شده گندم 3 ژنوم D,B.,A دارد و در هر ژنوم 7 کروموزوم وجود دارد.
برای اجزاء باوزن مولکول بالا سه تا مکان ژنی هستند که روی بازوی بلند گروه 1D 1B 1A وجود دارد که زیر واحدها روی آنها واقع شده این مکانهای ژنی دستخوش موتاسیون میشوند.
در هر مکان تنوعات آلی وجود دارد که صرفا در اثر موتاسیون حاصل میشود.
معمولا بالاترین باند توسط مکان ژنی ژن GLU-1A GLU-1B GLU-1D کنترل میشود.
در مجموع برای هر رقم 5 تابانده به عنوان حاصل وجود دارد.
میخواهیم ارتباط این فرمهای مختلف آلی را با کیفیت نانوایی بسنجیم ارتباط بین ترکبیات آلی با کیفیت نانوایی: در سیستم اکتروفورز از یک بذر استفاده میکنیم که حاوی جنین است.
در الکتروفورز بذر نصف میشود نیمه ای که حاوی جنین است حفظ میشود و الکتروفورز روی نیمه دیگر انجام میشود.
نیمه ای که حاوی جنین است را میکاریم که منجر به یک گیاه خواهد شد و مقداری بذر خواهد داد.
ما با کمی بذر میتوانیم از طریق یکسری آزمونهایی کیفیت نانوایی را بررسی کنیم.
حالا به عنوان یک اصلاح کننده نباتات چگونه میتوان ارقام را بهبود بخشید یک آزمون بسیار دقیقی به وسیله دستگاه اکتنسو گراف- فارینوگراف، در این دستگاه قرار میگیرد.
نیرویی خمیر را میکشد تا زمانی که نقطه پارگی آن ثبت شود در همین اثناء گراف هم رسم میشود که دو پارامتر دارد یکی نقطه اوج منحنی که اصطلاحا MAXIMUM RESISTANCE است که بیانگر قدرت خمیر است (واحد BU ) و دیگری طول منحنی که نشان دهنده میزان کشش خمیر یا Extensiblity آن است این آزمون این دو پارامتر را خواهد داد.
مثلا برای بیسکویت یا خمیر مسطح، متخصصین صنایع غذایی طول و قدرت خمیر را پیشنهاد میکنند و اصلاح کننده بر اساس گندم را اصلاح میکند قدرت خمیر دقیقا با دست ورزی در HMW امکان پذیر است استراتژی برای تغییر قدرت خمیر: 1- قدرت خمیر بالا 2- قدرت خمیر متوسط 3- قدرت خمیر پایین امتیاز کلی از جمع زدن کل امتیازات هر مکان ژنی به دست می آید.
معمولا حداکثر اسکوری که وجود دارد 10 است پس برای قدرت خمیر بالا باید اسکور 10 باشد.
قدرت خمیر بستگی به وزن مولکولی بالا دارد، آلل هایی از گلوتنین باید انتخاب شوند که قدرت خمیر مناسب را برای نوع فرآورده مورد نیاز بدهد.
از طریق روش بک کراس می توان تلاقی داد و ارقام با قدرت خمیرهای متفاوت را سلکسیون کرد.
استراتژی برای تغییر کشش پذیری خمیر: با دست ورزی در اجزا با وزن مولکولی پایین می توان کشش پذیری خمیر را کنترل کرد.
تعداد باند بیشتر معادل کشش پذیری بیشتر.
هر چه در یک رقم تعداد باندهای با وزن مولکولی پایین بیشتر باشد، کشش پذیر بیشتری به ما خواهد داد.
پس اگر بخواهند رقمی از گندم دارای خمیر با کشش پذیری بالا داشته باشند از طریق افزایش تعداد باندهای با وزن مولکولی پایین امکان پذیر است.
اثرات محیطی موثر بر کیفیت نانوایی گندم: افزایش مقدار پروتئین: تعادل بین مقدار گلیادین نسبت به بخشهای گلوتنین و آلبومین و گلبولین را بر هم خواهد زد و این تعادل به نفع گلیادین تمام می شود، اختلاط خمیر پذیری ضعیف (mixing dough) لاین های با پروتئین بالا از خمیر پذیری ضعیفی برخوردارند.
مقدار پروتئین به طور منفی با ویسکوالاستیسیته گلوتن در رابطه است.
در یک تحقیق تامین گوگرد را در رابطه ازت بررسی کردند.
برای ساختن اسیدهای آمینه گوگرد و ازت لازم است کمبود گوگرد باعث میشود که باندهای مربوط به اسیدهای آمینه گوگردی (سیستئین.
سیستین و میتومنین) تغییر یابند.
تغییر در مقدار ازت کشش پذیری خمیر را تغییر میدهد کمبود گوگرد که توام با افزایش بیش از حد ازت باشد باعث تغییر در ترکیب گلوتن میشود که باعث نسبت بالاتری از گلیادین میشود افزایش توام ازت و گوگرد.
کاهش در مقاومت خمیر را به دنبال دارد.
اثر متقابل ازت و آب در دوره پر شدن دانه: رطوبت بالا در میحط به نفع سنتز بیشتر نشاسته تمام میشود اگر میزان بالایی کود از ته به کار ببریم هر پروتیئن و هم عملکرد زیاد میشود.
هر چه مقدار نشاسته دانه بالا رود, مقدار پروتئین موجود به صورت درصد کل وزن دانه کاهش مییابد.
اثر تنش گرما بر خواص رئولوژیکی خمیر: اگر در دوره پر شدن دانه با دمای 40 برخورد کنیم، این شرایط سنتز گلیادین ادامه مییابد.
و زیر واحدهای با وزن ملوکول پایین زیاد میشوند اما سنتز اجزا با وزن مولکولی بالا (HMW) متوقف میشود.نسبت HMW/HLW نشانه ای از خواص رئولوژیکی خمیر است که هر چه بالاتر باشد خواص رئولوژیکی بالاتر میشود تحت تنتش گرما این نسبت کم میشود و خواص رئولوژیکی بهم میخوردو خمیری ایجاد میشود که مدت زمان زیادی برای اختلاط یا mixing نیاز دارد.
معیار دیگر نسبت گلوتینین (پلی مر)/گلیادین (منومر) است نقش بیشتر را در خصوصیت الاستیسیته, گلوتنین دارد.
تحت شرایط تنش, سنتز گلیادین ادامه مییابد و این نسبت بهم میخورد خمیر پذیری ضعیف خواهد شد .
رطوبت بیش از حد در زمان برداشت محصول هم عواقب دارد.
اگر محصول رسیده باشد و بارندگی بیاید بهینه سازی و مدیریت مصرف آب در کشاورزی : (دکتر علیزاده) در دنیا در حال حاضر حدود 1346 کیلو متر مکعب آب مصرف میشود.
تنها چیزی که نمی شود آن را زیاد کرده آب است و فناپذیر است در حال حاضر 1162 کیلومتر مکعب آب در کشاورزی مصرف میشود ولی در سال 1400 شمسی به 1314 کیلومتر مکعب میرسد.
در ایران 98% تولیدات ما از آبیاری تامین میشود.
توان تولید گندم تقریبا 15 تن در هکتار است که 60% کاهش عملکرد آن به دلیل خشکی و کمبود آب است.
دنیا با آب سبز کشاورزی میکند فقط 15% کشاورزی بر اساس آب آبیاری است و 85% کشاورزی دنیا انجام نمی شود.
در ایران 75% آب سطحی کشور فقط در خوزستان است ولی 70% کشاورزی خارج از خوزستان میباشد آب قهوه ای= آبی است که نه دیم است و نه فاریاب و در خاک ذخیره میشود و برای تولید مصرف میشود.
دیدگاه ما نسبت به کشاورزی باید Agronomic یا مهندس Engineering باشد؟
کارایی مصرف آب wateruse efficiency: کارایی هیچ ربطی به کشاورزی ندارد چون کارایی یا است.
سیستم زراعت به سه بخش تقسیم میشود.
1-Hydroulic system 2-crop-soilsystem 3-crop-physiology syst در سیستم هیدرولیکی بحث راندمان آب و کارایی بارندگی داریم, کارایی انتقال آب و کارایی توزیع آب, کارایی مصرف آب وکارایی بارندگی.
حاصل کل ضرب این کارهای راندمان آبیاری است.
در ایران بارانهایی که کم تر از 24mm باشند برای کشاورزی مفید نیستند.
سیستم دوم crop-water use efficiency است.
گیاه تعریق میکند.
سیستم آب گیاه هم سیستم بیولوژیکی است و ربطی به گیاه ندارد.
90% آبی است که در سیستم آب – گیاه وارد میشود تبخیر میشود.
سیستم سوم crop-water productivity که عبارت است از بهره وری آب توسط گیاه در بهره وری تبدیل در کاراست ولی در کارایی تبدیلی در کار نیست.
Cwp=psp*ye*Hi بهره وری آب یا water productivity حاصلضرب wue*cwp است.
راهکارهای بالا بردن water productivity: 1- راهکارهای اگرونومیکی مثل بذر خوب، دفع آفات، شخم خوب 2- راهکارهای تشکیلاتی یعنی باید این کار متولی داشته باشد 3- راهکارهای فنی مثلا تغییر سیستم آبیاری.
بررسی طرح افزایش تولید گندم در ایران- دکتر زارع مقدمه: غلات از دیر باز با زندگی انسان عجین شده اند.
گندم یکی از قدیمی ترین و پر ارزش ترین غله است.
16% سطح زیر کشت جهان یعنی بین 217 تا 231 میلیون هکتار سطح زیر کشت گندم است و تولید آن 500 تا 610 هزار تن است.
چین 29 میلیون هکتار یعنی 5/13% سطح زیر کشت گندم جهان را دارد با تولید 114 میلیون تن.
کل نیاز گندم در سال 2020 حدود 770 میلیون تن است و در سال 2020 با 100 میلون تن کمبود مواجه هستیم.
گندم در 20 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارد و از 35 درجه به بالا فتوسنتز آن صرف تنفس نگهداری میشود.
حدود 90% انرژی ما به فرآوردههای گیاهی وابسته است که 60 % آن مربوط به غلات و 45% مربوط به گندم است.
طرح خودکفایی گندم 2 میلیارد و 600 میلیون دلار صرفه جویی ارزی داشته .
عوامل موثر بر افزایش تولید گندم سه عامل مهم اقلیمی، ژنتیکی و مدیریتی.
عوامل اقلیمی: در بحث اقلیم در طی سالهای گذشته متوسط بارندگی بیشتری داشتیم اما در استان خراسان کاهش بارندگی داشتیم و افزایش درجه حرارت در بهار و کاهش درجه حرارت در پاییز.
اگر بارندگی کمتر باشد پنجه دهی کم میشود و کاهش تولید در اثر کاهش تعداد سنبله در متر مربع است ولی در بهار که بارندگی کم میشود، کاهش تعداد دانه و وزن هزار دانه را موجب میشود.
عوامل ژنتیکی از سال 1309 که موسسه اصلاح بذر شروع به فعالیت کرد در طول یک دوره 50 ساله فقط 45 رقم اصلاح شده داشتیم با پتانسیل تولید 3/3 تا 2/4.
ولی در سالهای اخیر 22 رقم در طی 3 سال تولید شده در سالهای اخیر برای پایداری تولید گندم باید از رشد مطلق جلوگیری کرد بلکه ارقامی خوباند که در شرایط مطلوب و نامطلوب سازگاری نسبی داشته باشند.
پتانسیل تولید ارقام جدید 6/6 تن است.
عوامل مدیریتی: در سالهای اخیر تعداد ماشینهای کشاورزی افزایش یافته و درجه مکانیزاسیون بالا رفته که معمولا در مراحل کاشت و برداشت است و در مراحل داشت هنوز به آن سطح نرسیده ایم.
هنوز بخش زیادی از زمینها به صورت غیر مکانیزه کاشت و برداشت میشوند.
استفاده از آفت کشها در گندم خیلی زیاد شده و به 2 برابر رسیده.
مصرف کود شیمیایی در طی سه سال اخیر 1 میلیون تن افزایش یافته.
ماده آلی خاکهای خیلی کم است، 76/0 در بالاترین مقدار و تا 3/0 در بیرجند که این کاهش حاصلخیزی با افزایش کود شیمیایی جبران نمی شود.
از نظر مقدار عناصر میکرو مثل آهن و روی در خراسان خیلی کمبود داریم.
در استان خراسان به دلیل محدودیت آب نمی توانیم بهترین تاریخ کاشت را داشته باشیم.
کاهش حجم آب آبیاری در هر دوره و افزایش تعداد دورههای آبیاری، استفاده از کود مناسب و نهاده به صورت بهینه و استفاده از ارقام پر محصول اهمیت دارد.
اهمیت و جایگاه گیاهان دارویی- دکتر فیلابی آیا کشاورزی میتواند محور استفاده باشد؟
دو عامل آب و خاک محور کشاورزی است.
و کشور ما از لحاظ تنوع اقلیمی و فلور گیاهی مشکلی ندارد.
11 اقلیم داریم یعنی از لحاظ تنوع اقلیمی مشکلی نداریم.
از نظر حرارت مشکل چندانی نداریم.
مشکل خاکها کمبود مواد آلی و شوری و قلیائیت است.
از لحاظ نیروی انسانی هم مشکلی نداریم.
کشاورزی حداقل تامین کننده 80% نیاز غذایی است 250% تولید ناخالص ملی ما وابسته به کشاورزی است.
حدودا 3/1 ارز آوری کشور مربوط به محصولات زراعی است.
23% اشتغال کشو در بخش کشاورزی است.
از 51 میلیون هکتار اراضی مناسب کشاورزی 5/18 میلیون هکتار مورد استفاده قرار میگیرد.
در بخش گوشت قرمز و تخم مرغ از 50% امکانات بالقوه داریم استفاده میکنیم.
در بخش شیلات از 25% ظرفیت موجود استفاده میکنیم.
5% از کل سرمایه گذاریها در اقتصاد کشور به بخش کشاورزی اختصاص دارد.
این عدد نشان میدهد که دولتمردان توجهی به کشاورزی ندارند.
1/12% از کل تولیدات کشاروزی مربوط به خراسان است.
از مزیتهای نسبی کشاورزی خراسان زعفران، زیره سبز وگیاهان دارویی هستند این گیاهان در مناطق خشک سازگار شده اند.
6 کشور صنعتی در دنیا بزرگترین وارد کنندگان گیاهان دارویی و بزرگترین صادر کنندگان داروهای سنتتیک هستند.
زعفران: زعفران تقریبا یک محصول ارگانیک است.
50 هزار هکتار زراعت زعفران در خراسان داریم.
در سال 1381، 53/178 تن تولید زعفران داشتیم که 121 تن آن صادر شده است.
ارزش صادراتی هر کیلو زعفران 450 دلار بوده که معادل قیمت 15 بشکه نفت است.
هر کیلو زعفران معادل 3 تن گندم است.
نیازهای اکولوژیکی زعفران- زعفران دمای 22- تا 15- و تا 40+ درجه سانتیگراد را میتواند تحمل کند.
خاکهای سبک و با آهک و کلسیم زیاد را میپسندد.
خاک لوم سیلتی را دوست دارد.
بین 80-16% عملکرد زعفران مربوط به متغیرهای خاک است و 10% آن مربوط به آب است.
اگر زارعین پیازهای زعفران را سورت کنند و در سال اول پیازهای 10-8 گرمی بکارند در همان سال اول به گل میرود.
توصیه میشود که در هر متر مربع 50 بوته بکارند، کشت خردادماه به جای مرداد و شهریور توصیه میشود.
آخر اردیبهشت تا 10 تیرماه دوره خواب کامل پیاز است، 16 تیر تا 10 مرداد تکوین برگهای اولیه در جوانه پیاز 10 مرداد تا 25 مرداد آفرینش جام گل و دستگاه زایشی.
نیاز آبی آن حدود 3 هزار متر مکعب است.
10 مرداد تا 25 مرداد چون دوره تکوین گل است یک بار آبیاری در این زمان توصیه میشود.
زعفرانی که در سایه است خیلی زودتر گل میدهد.
بالاترین نیاز آبی زعفران در فروردین و اردیبهشت است.
زمان آبیاری در خراسان 15 مهر است.
بعد از گل پاک 100 کیلو اوره و گرنه 45 تن کود دامی در سال توصیه میشود.
یا کود کامل یا مایع مخلوط به نسبت 12% N ، 8% p2o5 و 4% K2O و مقداری آهن، روی، منگنز و مس ترجیحا اسفند ماه توصیه میشود.
برای کنترل علفهای هرز پهن برگ از علف کش مذکور به صورت پس رویشی و از علف کش گالانت برای مبارزه با باریک برگها و از 2-4-D رانداپ برای علفهای هرز تابستانه استفاده میشود.
تعریف گیاه داروئی گیاه دارویی به گیاه تک منظوره ای گفته میشود که توجیه اقتصادی داشته باشد و در پیکره خود دارای قابلیتهای ثانویه است که از گیاه استخراج میکنند.
از جمله گیاهان دارویی پر مصرف در ایران: بابونه که اشرف گیاهان دارویی است، آویشن باغی Thymus vulgaris، نعناع فلفلی یا Menta ، اسفرزه ، زوفا، بادرشبو، بادرنجویه، همیشه بهار، سنبل الطیب (علف گربه) ریحان معطر، رزمارینوس و رازیانه که به راحتی در ایران تولید میشوند.
کشت مستقیم اکثر گیاهان داروئی در آخر اسفند صورت میگیرد و از روشهایی مثل خزانه، تقسیم بوته، بذر وابسته بودن به عنوان.
روشهای غیر مستقیم تکثیر استفاده میکنید.
آویشن باغی بذر گرانی دارد ولی نشا و تقسیم بوته آن خیلی راحت است.
نعناع فلفلی هم با ریزوم تکثیر میشود و هم با تقسیم بوته.
اسفرزه یکساله است و با بذر کاشته میشود زوفا چند ساله و با تقسیم بوته ولی بهتری است نشاء کاری شود.
رزماری هم با تقسیم بوته و نشاء تکثیر میشود.
یک کیلو زعفران خشک، 60 تا 75 کیلوگل زعفران میدهد و هر یک کیلوگل معادل 2000 تا گل میدهد که حدود 12 گرم زعفران خشک دارد.