دانلود مقاله نقش تنظیم کننده های رشد در تعیین جنسیت گیاهان

 مقدمه:
 هورمون ها در جانوران موادیکه در بخشهای به خصوصی از بدن ساخته شده و جهت پاسخ به یک محرک داخلی یا خارجی در بخشهای خاصی مورد استفاده قرار می گیرند ولی فیتوهورمون ها موادی هستند که در بخشهای خاصی از گیاه ساخته شده و در جهت مشخص حرکت کرده ودر محل تولید یا اندام دیگری جهت پاسخ به یک محرک داخلی یا خارجی مورد استفاده قرار می گیرند.
 فیتوهورمون ها: رشد و نمو گیاه را تنظیم و ساختار ظاهری گیاه را هماهنگ می کنند. گیاهان ممکن است که از نظر ژنتیکی هورمون خاصی را کمبود داشته باشند( منبع داخلی) و به کاربرد خارجی( منبع خارجی) عکس العمل نشان بدهند.
 تنظیم کننده های رشد گیاهی به سه دسته تقسیم می شوند:
1- فیتوهورمون ها 2- مواد موثر در رشد مثل فیتوکروم، پلی آمین، ترکیبات فسیلی، پلی ماکارین 3- مواد شیمیایی صنعتی.
 تنظیم کننده های رشد گیاهی جزو مهمی در تولیدات گیاهان زراعی می باشند. تنظیم کننده های رشد گیاهی اکنون در بیش از یک میلیون هکتار از اراضی جهان جهت انواع محصولات در هر سال استفاده می شوند. کاربرد این مواد در محصولات باغی نسبت به محصولات زراعی بیشتر است؛ این مواد برای مدیریت محصولات چند کاربرد دارند:
 الف: تنظیم کننده های رشد گیاهی به صورت پیوسته در برداشت میکانیکی محصولات به کار می روند.
 ب : تنظیم کننده های رشد گیاهی برای یک تاریخ برداشت مشخص به کار می روند.
 ج: این مواد شامل جنبه های دیگری نیز می شوند. مثلاً تاخیر در رشد


جوانه های جانبی در توتون، این عمل به وسیله مالیک هیدرازید انجام می گیرد. در غیر این صورت کیفیت کاهش می یابد. یا اسید تری یدوبنزوئیکTIBA عملکرد سویا را افزایش می دهد این کار از طریق تحریک شاخه دهی انجام می شود یا دینوز _ عملکرد دانه را 10% تا 15% به وسیله تحریک ریشه دهی اولیه و پر شدن خوشه ها افزایش می دهد.




















 تنظیم کننده های رشد:
 تنظیم کننده های رشد گیاهی Plant Growth Regulator به 5 گروه تقسیم می شوند:
1- اکسین ها 2- جیبرلین ها 3- سیتوکنین ها 4- بازدارنده ها 5-اتیلن
 اندام های سازنده هورمون های رشد عموما همان اندام های واکنش دهنده نیستند، بنابرین سیستم انتقال برای اندام های سازنده هورمون ها لازم می باشد به جز اتیلن، البته آنالوگهای مصنوعی زیادی از PGR تولید شده اند. برخی به عنوان علفکش یا سایر مصارف به کار می روند مانند: 2.4.Dicloro phenoxy acetic acid) )2.4.D که یک اکسین یا C.C.C سایکوسل که یک بازدارنده رشد است.
 یکی دیگر از نقشهای PGR ها نقشی است که در تعیین جنسیت در گیاهان به عهده دارند. البته در این میان PGRها به تنهایی این نقش را ایفا نمی کنند بلکه عوامل ژنتیکی و فاکتورهای محیطی نیز بر عملکرد این مواد بسیار موثرند و در حقیقت با تاثیر فاکتور های محیطی از قبیل نور،دما، CO2، طول روز،رطوبت و ... بر روی گیاهان و تاثیر آنها در غلظتهای PGRها موجب عملکرد این مواد روی فاکتورهای ژنتیکی می شود.
 به عبارت دیگر بروز جنس در گیاهان توسط فاکتورهای ژنتیکی تعیین می شود که با سیستم هورمونی کنترل می شود.
 حال به برسی این 5 گروه از PGRها پرداخته و سپس تاثیر آنها بر روی جنسیت گیاهان برسی می شود.
 اکسین ها:
 واژه«اکسین»برای مواد شیمیایی طبیعی ومصنوعی که رشد کولئوپتیل وساقه را موجب می گردند به کارمی رود. همان گونه که خواهیم دید، اکسینها برروی دیگر فرایندهای فیزیولوژیکی گیاه همچون آغازرشدوخواب جوانه های جانبی نیزتاثیر گذارند.
 در سال 1934 دانشمندی به نام کوگل1 توانست اکسین را تجزیه و فرمول آن را پیدا کند و مشخص نماید که ماده ای شیمیایی به نام اسید ایندول اسیتیک «IAA» می باشد.

Indole -3-acetic acid
(IAA)
 برسی های بعدی نشان دادند که این هورمون در تمام گیاهان وجود دارد ولی در گروه خود منحصر به فرد می باشد، بدین معنی که هرچند در گیاهان چند ماده دیگر نیز یافت می شود که خاصیت اکسینی دارند، ولی همگی اثر خود را از راه تبدیل شدن به اسید ایندول استیک به ظهور می رسانند و خودشان اکسین نیستند، ایندول اسیتیک اسید ((IAA از مواد بارز و اولین ماده ای است که مشخص گردیده است.
 سطوح اکسینی به وسیله سرعت ساخت و تجزیه کنترل می گردند. و مکانیسم دقیق بیوسنتزIAA هنوز ناشناخته است. در بیشتر گیاهان،IAA از اسید آمینه تریپتوفان ساخته می شود اما چندین مسیر برای تبدیل تریپتوفان به IAA شناخته شده است. احتمالاً در اکثر گیاهان عالی، مسیر ایندول -3- اسید پیروویک (IAAD) و ایندول -3- استالدئید (IAAD) و هم چنین ایندول استو نیتریل(IAN) اتفاق می افتد. مسیری که در آن تریپتامین به عنوان واسطه عمل می کند تنها در چند گونه گیاهی شناسایی شده است. به طور کلی بیوسنتزIAA در یک گیاه با مکان هایی که تقسیم سلولی در آنها با سرعت ادامه دارد و به ویژه به اندام های هوایی مربوط می شود.
 IAA معمولا به شکل طبیعی و به شکل آزاد وجود ندارد و بلکه بیشتر به فرم متصل با اسید آسکوربیک، قند، اسید آمینه و ترکیبات آلی دیگر (به شکل پیوسطه)
وجود دارد که این شکلهای پیوسطه به وسیله هیدرولیز آنزیمی به آسانی تبدیل به
__________________________________________________1- Kogl
IAA آزاد می شود.
 اثرات متنوع اکسین اغلب به تعدای از عوامل نظیر:
1- مرحله نموی بافت یا اندام
2- غلظت اکسین
3- نوع اکسین (طبیعی یا مصنوعی)
4- حظور سایر هورمون های گیاهی
5- کاربرد بافت سالم در مقابل بافت جدا شده برای آزمایشات، بستگی دارد.