مقدمه
چغندرها و سوئیس چاردها از کنوپودیاسیها ( خانواده غازپاها) هستند .
علاوه بر چغندهها و سوئیس چاردها این خانواده شامل منگل ورزلها، چغندرقندها و لمس کوارترها می باشند .
مجموعه چغندقنندها شامل پیبل بیت، فرش مارکت و پروسیسنگ و سوئیس چارد می باشند .
ولی شامل منگل ورزل (چغندرهایی) که به عنوان غذای دامها استفاده می شود ) یا چغندرقند که به عنوان محصولی جهت تولید تجاری شکر پرورش داده می شود ، نمی باشد.
تصور براین است که چغندرها از چغندر دریایی بومی اروپای شمالی گسترش یافته اند .
چغندرها حداقل از قرن سوم میلادی کشت شده و در قرن سوم به عنوان یک محصول کشاورزی توسط تولیدکنندگان فرانسوی و آلمانی کشت شده اند.
چغندرها به خاطر سبزیهای دست چین شده ، ریشه های دست چین شده و ریش های چغندر و برای تولیدات مختلف دیگر توسط تهیه کنندگان به کاربرده می شوند .
برگهای تر و تازه سوئیس چارد برای برنج سازی و مخلوط سالاد برداشت می شود و برگهای بزرگ برای بسته بندی برداشت می شوند.
(1)
انواع و کشت
چغندر پروسیسنگ چغندرهایی هستند که برای پروسیسنگ پرورش داده می شوند .
معمولاً استوانه ای شکل هستند .
چغندرهای استوانه ای برای تولید چغندرهای قطعه قطعه شده یکنواختی شکل و کارایی بیشتری دارند و نیاز بزرگی برای پروسیسرها می باشند .
غیر پیوندها : دارای شاخه های کوتاه ، ریشه گرد و قرمز رنگ دارای انتهای قرمز مایل به زرد هستند .
پیوندیها: رد ای سی اف یک ضد سرکسسپرا ( نوعی بیماری) چغندرهای پیوندی دارای مزیت بذردهی بالا، تقویت و رشد ریش ها و شاخه ها و پایداری ایجاد کردن در مقابل بعضی بیماریها چون سرکسپرا می باشد .
در مقابل توان بالای چغندرهای پیوندی منجر به رشد بیش از اندازه ریشه ها شود که در اثر به تعویق افتادن زمان برداشت آب و هوای نامناسب یا دلایل دیگر این رشد سریعتر صورت گیرد.
(2)
تیبل بیت
تیبل بیت که بعنوان چغندرهای فرش مرکت هم شناخته شده اند انواع گرد و قرمز آن عبارتنداز : استینهای دترویتی، رابی کوئین، پیوندها: رد سی اف یک، پیس مارکر پیوندتری، برای آزمایش: اونگراف یک ، بیگ رد، ایواکس، واریوراف یک.
برای دسته چین کردن : کروسبیرگرین تاپ و نیترکیپر .
(3)
ناولتی بیت
بعضی از چغندرها رنگها و شکلهای غیرمعمولی دارند .
اپن چغندرها به عنوان چغندرهای ناولتی شناخته شده اند .
قرمز و دراز: سیلیندرا، فورنو.
رنگ قرمز و سفید متناوب ، چیاگیا، زرد و گرد: بارپی گرلدن ، گرد و سفید: شووایت ، آلبینو بیشتر انواع چغندرهای استوانه ای شکل مزه خاک می دهند که باعث شده عرضه آنها محدود شود .
(3)
چغندرهای اسفناجی
چغندرهای اسفناجی ، تیبل بیت هستند که به خاطر برگهای آبدارشان پرورش داده می شوند .
این نوع چغندر در دوره های زیادی می تواننند برداشت شوند .
نوع اصلی آن بارپی رد بول است .(3)
سوئیس چارد
سوئیس چارد چغندری است که به خاطر برگهای خوردنی آن پرورش داده می شود .
گلبرگهای بزرگ و پهن دارد که ممکن است سبز، قرمز یا رنگانگ ( چند رنگ) باشد .
گلبرگ سبز، کولوموس، گلبرگ قرمز، شارلون، روبارب چارد .
گلبرگ های چند رنگ : رنگهای روشن ( قرمز، زرد ، سفید نارنجی، ارغوانی و صورتی ).
(4)
زراعت پاییزه چغندرقند در مناطق گرمسیری
از مزایای کشت پاییزه در مقایسه با کشت بهاره چغندرقند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- بهره گیری گیاه از بارندگیهای پاییزه و زمستانه در نتیجه مصرف آب کمتر در مقایسه با کشت بهاره به میزان 20 الی 30 درصد
2- پایین بودن هزینه تولید در مقایسه با کشت بهاره
3- پایین بودن تراکم علفهای هرز و آفات در فصل زمستان در مقایسه با کشت بهاره
4- امکان کشت دوم بعد از زراعت چغندرقند
5- بازده تولید در واحد سطح بیش از مناطق دیگر ا زمتوسط عملکرد در کشت پاییزه 40 تن در کشت بهاره 27 تن در هکتار است .
شرایط اکولوژیکی لازم برای کشت چغندرقند
چغندرقند گیاهی از تیره اسفناج می باشد .
مناسبترین درجه حرارت برای جوانه زدن بذر چغندرقند 8 درجه و برای رشد و نمو آن در دوره رشد 28-20 درجه سانتیگراد است .
یخبندان در مراحله جوانه زدن موجب از بین بردن جوانه اولیه آن می گردد.
چغندرقند برای رشد و نمو کامل و ذخیره قند در غده احتیاج به نور خورشید گرما و رطوبت مناسب دارد .
این گیاه نسبت به خاکهای شور و قلیایی مقاومت خاصی نشان داده و احتیاج به خاکهای با PH خنثی و قلیایی دارد .
خاکهای رسی و رسی لیمونی بهترین نوع خاک برای کشت چغندرقند می باشد .
طول مدت رشد و نمو در کشور معمولاً حدود 8 ماه خواهد بود و در این مدت هر هفت روز و در نواحی سردسیر هر ده روز به آبیاری نیاز دارد که به صورت غرقابی انجام می گیرد.(6)
تاریخچه کشت چغندرقند در ایران
این گیاه در گذشته به عنوان سبزی در ایران کشت و مصرف می شد .
از سال 1275 اولین کارخانه قند ایران در قریه کهریزک نصب گردید و عملاً کشت چغندرقندبه منظور تولید قند و شکر شروع شد ولی متاسفانه به خاطر اوضاع و احوال سیاسی آن زمان کارخانه تعطیل شد و باعث متوقف شدن کشت چغندرقند گردید .
در سال 1310 کارخانه مجدداً آغاز بکار گردید.
و تا کنون با استقرار و فعالیت 10 کارخانه در استان خراسان، 5 کارخانه در فارس، 4کارخانه د رآذربایجانغربی و حدود 16 کارخانه در سایر استانها یکی از فعالیتهای زراعی ایران تشکیل می دهد.(6)
پراکندگی کشت چغندرقند در ایران کشت چغندرقند هم اکنون در اکثر استانهای کشور رایج است .
طبق تحقیقات استان خراسان با دارا بودن 9/41 درصد سطح زیر کشت 3/41 درصد تولید و استان خوزستان با داشتن 2/4 درصد سطح زیر کشت 7 درصد تولید را به خود اختصاص داده است .
(6) تقویم کشت چغندرقند کاشت چغندرقند کشت چغندرقند در اغلب نقاط کشور به استثنای استان خوزستان در بهار کشت و در پاییز برداشت می شود و در خوزستان چغندرقند در پاییز کشت و در بهار سال بعد برداشت می گردد .
در خراسان در اوایل فروردین کشت چغندرقند آغاز می شود و تقریبا تا 15 اردیبهشت ادامه می یابد گاهی ممکن است کاشت این محصول هم صورت گیرد ولی بازدهی خوبی نخواهد داشت .
در استانهای باختران 15 اسفند تا آخر فروردین ،همدان 15 فروردین تا آخر اردیبهشت ، مرکزی 15 اسفند تا آخر فروردین ، تهران 15 اسفند تا آخر فروردین و خوزستان 15 شهریور تا آخر دی ، زمانهای مناسب کاشت چغندرقند می باشند .
برای کاشت چغندرقند باید زمین را شخم و تسطیح گردد و کشت با بذرپاش صورت گیرد.
(6) کاشت محصول چغندرقند گیاه یکساله می باشد .
محصول فصل سرماست که در درجه حرارت 46-50 درجه فارنهایت (10-17 درجه سانتیگراد) بهترین رشد خود را انجام می دهد .
درجه حرارت بالاتر باعث رشد سریع گیاه و ایجاد حلقه های سفید در درون چغندر می شو .
حداقل درجه حرارت خاک برای جوانه زدن بذر چغندرقند 41 درجه (5 درجه سانتیگراد ) می باشد .
بالاترین درجه حرارت برای جوانه زدن 95 فارنهایت (25 درجه سانتیگراد )می باشد .
چغندرقند به یک دوره سرما به مدت دو هفته با درجه حرارت 39-50 درجه فارنهایت ( 10-9/3 درجه سانتیگراد) نیاز دارد تا برای گلدهی تحریک شود .
چغندر برفک و یخبندانهای ملایم را تحمل می کند.
(6) بذرپاشی یا کاشت در مزرعه نخستین کاشت معمولاً در ماه مرس یا آوریل صورت می گیرد .
چغندرقند بروسیسنگ می تواند در اوایل ماه می یا اواخر ماه ژانویه کاشته شوند .
برای عرضه مداوم چغندرهای دست چین شده هر 2 یا 3 هفته یکبار بذرافشانی کنید.
برای چغندرهای فرش مارکت گیاه ها باید 2 یا 3 اینج (5/7-5 سانتیمتر ) با هم فاصله داشته باشند .
ردیف ها به طور معمول 40 –32 اینچ فاصله (102-81 سانتیمتر) از هم فاصله باید داشته باشند و گیاهان باید حدود 24-12 اینج ( 61-5/30 سانتیمتر ) از هم فاصله داشته باشند .
دانه ها را در عمق 4/0-1 اینچی (5/2-1 سانتیمتر) بکارید .
معمولاًدر هر جریب 10-8 پوند دانه (2/11-9 کیلوگرم) کاشته می شود .
تعداد دانه های تیبل بیت در هر 30 گرم 600و 1 عدد می باشد .
سویس چارد معمولاً در قطعه های 40 اینچی (102 سانتیمتری) با فاصله 12-9 اینج بین گیاهان کاشته می شود .
حدود 8-6 پوند دانه برای کاشت در هر جریب لازم است.
اگر تمایل دارید که چغندرهای کوچک تو در تو داشته باشید این کار را می توانید با کم کردن فاصله بین ردیف ها تا حدود 15-10 اینج (25-38 سانتیمتر ) و با نگهداشتن حدود 35-30 گیاه در هر فوت (115-100 تا در متر ) انجام دهیم .
خاکها چغندر خاکهای عمیق خرد شده و زهکشی شده را ترجیح می دهد .
مانند خاک گلدانی – شنی، خاک گلدانی- لجنی، کود.
چغندر ممکن است در زمینهای سنگین تر (گلی تر ) نیز رشد نماید .
اما برداشت آن مشکل تر می شود و رشد ریشه نیز ممکن است معیوب باشد .
میزان بالای مواد آلی در خاک مطلوب است و به تولید رطوبت کافی و مناسب کمک خواهد کرد چغندر سیستم بزرگ ریشه ای دارد که حدود 3 فوت (1متر) یا بیشتر در خاک فرو می رود .
مگر اینکه رشد آن محدود شود.
رطوبت یکنواخت خاک برای بدست آوردن کیفیت عالی حیاتی است .
محصولات را آیش نمائید تا از بیماریهای رطوبتی و پوسیدگی ریشه جلوگیری شود .
رطوبت روی خاک که ممکن است آن را غرق کند یا تحت تاثیر هوا قرار دهد حساس است .
برای بدست آوردن حداکثر محصول PH خاک را به 0-6 یا بیشتر برسانید .
از پیشنهادات آزمایش خاک برای میزان استفاده از آهک پیروی نمایید .
مزارعی که در آن چغندر پورسیسنگ کاشته می شود زمین توسط افراد باری باقیمانده های کلریدهیدروکربن آزمایش می شود که اگر مقدار باقی مانده و غیرقابل قبول بود پس داده می شود .(6) کوددهی آزمایشات خاک پیش از کاشت دقیقترین راهنماییها برای نیازمندیهای کود دهی هستند اگر پاسخ های مطلوب کوددهی در چغندرها تشخیص داده شد .
مدیریت خوب کارها حیاتی است .
این کارها شامل استفاده از مقادیر پیشنهادی ، انتخاب مناسب خاک ، کنترل خوب علفهای هرز ، کنترل حشرات و بیماریها ، آماده سازی محل کاشت بذر و روشهای مناسب بذرپاشی و برداشت به موقع می باشد .
به خاطر تاثیر نوع خاک ، شرایط آب و هوایی و بعضی مسائل فرهنگی دیگر پاسخ محصول به کود دهی ممکن است همیشه دقیقاً قابل پیش بینی نباشد .
نتایج آزمایش خاک ، تجربه مزرعه و علم و نیازمندیهای خاص محصول به تخمین میزان کود و نوع آن کمک می کند .
مراحل پیشنهاد شده نمونه گیری خاک باید دنبال شود تا نیاز کوددهی تخمین زده شود .
(7) نیتروژن به کارگیری حدود 200-150 پوند عنصر نیتروژن برای هر جریب پیشنهاد می شود .
مقادیر پایین نیتروژن برای هر جریب باید بعد از محصول گیاهی چون یونجه یا شبدر قرمز به کار برده می شود .
مقادیر بالای نیتروژن باید در پی جو یا دانه علف به کار برده شود .
نیتروژن را قبل از کاشت پخش نمائید .
یا نصف آن را به عنوان پوشش اول فصل به کار برید .
نیتروژن در رشد قسمت بالای (ساقه ها ) چغندر که برای برداشت مورد نیاز است مهم است .
چون وسایل سنتی برداشت چغندر را از طریق قسمت بالایی آن کنترل می کنند.
(1) فسفر فسفر برای توانمند کردن رشد اولیه بذر ضروری است .
چون ممکن است خرابی ناشی از رطوبت را کاهش دهد .
70-50پوند فسفات را در هر جریب به عنوان سوپرفسفات یا کود سه گانه فسفات به فاصله یک اینج در زری دانه قرار دهید .
اخطار : اگر مخلوط نیتروژن – فسفر یا کودهای حاوی پتاسیم مستقیماً زیر دانه قرار گیرد ممکن است بذرها بسوزند .
بقیه فسفر را به داخل محل کاشت بذر قبل از بذرپاشی پخش نمائید .
همانطوریکه در جدول شماره یک گفته شد .
میزان استفاده از فسفر پتاسیم پتاسیم را به صورت پتاس پخش نمائید .
و قبل از کاشت آن را در خاک قرار دهید و مقادیر بیان شده در جدول شماره 2 را به کار برید .
جدول شماره یک : میزان استفاده از فسفر برای چغندر سولفور گیاهان سولفور را به شکل سولفات جذب می کنند .
کود، سولفور را به شکل سولفات و عنصر سولفور عرضه میکند .
عنصر سولفور باید در خاک قبل از اینکه در دسترس گیاهان قرار گیرد به سولفات تبدیل شود .
تبدیل عنصر سولفور به سولفات معمولاً در خاکهای خوب و گرم و مرطوب سریع صورت می گیرد.
نیازمندیهای تیبل بیت به سولفور به وسیله یکی از این موارد تامین می شود: به کارگیری 20-15 پوند سولفور به شکل سولفات در هر جریب در زمان کاشت به کارگیری 40-30 پوند سولفور به عنوان عنصر سولفور در زمین خوب برای سال بعد به کارگیری عنصر سولفور در مقادیر زیاد و در فواصل کم در زمینهای خشن منیزیم وقتی میزان منیزیم در هر 100 گرم خاک کمتر از 1 میلی گرم بود به کارگیری 15-10 پوند منیزیم در هر جریب پیشنهاد می شود .
منیزیم می تواند در زمینهای با مواد قلیائی ( مانند آهک که میزان اسید خاک را کاهش می دهند) به کار برده شود که در این صورت باید چندین هفته قبل از کاشت منیزیم با خاک قلیایی مخلوط شده و به داخل محل کاشت بذر ریخته شود .
(1) برن کمبود برن در بعضی از مناطق کالیفرنیا برای چغندرهای تیبل وجود دارد .
در این مناطق محلول برن علاوه بر بکارگیری برن در خاک باید مورد استفاده قرار گیرد .
فقدان رطوبت کمبود برن را بدتر می کند .
برن نباید به یک قسمت خاص محدود شود بلکه باید در تمام مزرعه به کار برده شود .
اگر همه برن مورد نیاز بخواهد فقط پیش از کاشت مورد استفاده قرار گیرد 10-8 پوند عنصر برن در هر جریب معمولاً به کار برده می شود .
هر چند علاوه بر این کاربرد به کارگیری یکی از برنامه های زیر پیشنهاد می شود : پیش از کاشت: 5-3 پوند برن را در هر جریب به کار برید ( پخش نمائید) این میزان مناسب جائی است که در آنجا کمبود برن نبوده است .
طرز عمل ترکیبی : این عملکرد زمانی باید به کار رود که کمبود برن وجود داشته است یا در جائی که چغندرها برای آخرین برداشت نگه داشته می شوند .
کاربرد پیش از کاشت 5-3 پوند در هر جریب با اضافه 3-2 ورقه از برن که به صورت محلول در آورید و استفاده کنید .
برای استفاده از ورقه های برن ، 1 پوند برن را در 100-50 گالن آب در هر جریب به کار برید.
در زمان بزرگ شدن چغندر در زمانی که ریشه آن 2-5/1 اینج (4-5 سانتیمتر) هستند از این محلول استفاده کنید .
14-10 روز دیگر این کار را تکرار کنید .
(2) آهک تیبل بیت نسبت به ذرت شیرین و بوته های لوبیا کمتر می تواند از خاک اسیدی را تحمل نماید .
آهک باید زمانی به کار برده شود که PH خاک 8/5 یا کمتر است یا اینکه میزان کلسیم در هر 100 گرم خاک 7 میلی گرم باشد .
آهک باید چندین هفته قبل از کاشت با خاک مخلوط شود و بهتر است این عمل در پاییز صورت گیرد تا برای سال بعد قابل استفاده باشد .
کارکرد آهک برای چندین سال موثر است .
استفاده از آهک آبیاری با دقت به چغندرها آب دهید .
مخصوصاً در اوایل فصل از زیاد آب دادن بپرهیزید .
زیرا زیاد آب دادن باعث می شود که برگها چغندر قرمز شود و برای مدتی از رشد بماند .
بطورکلی 12-10 اینج آب ممکن است در مناطقی تولیدی کالیفرنیا نیاز باشد .
نوع خاک در مقدار کلی آب مورد نیاز اثر گذار نیست .
اما در فواصل آبدهی تاثیر می گذارد .
خاکهای سبک تر به آبدهی با میزان کم ولی دفعات زیاد نیاز دارند .
آبدهی زیاد یا رطوبت زیاد در اوایل فصل رشد باعث خراب شدن و سایر آسیبهای دیگر می شود .
هر چند که فقدان آب نیز کمبود برن را بدتر می نماید .
به کنترل در آوردن رطوبت در چغندرها مهم است مخصوصا در طی کاشت ، اوایل مرحله رشد و انشعاب ریشه های چغندر زمانی که سطح خاک سفت و خشک باشد دانه کوچک چغندر قادر به پدیدار شدن نیست .
آبیاری در دوره قبل از جوانه زدن سطح خاک را باید نرم و مرطوب نگه دارد و برای کنترل این هدف نیاز به آبیاری مداوم و سبک است .
برعکس آبیاری زیاد و عمیق باعث ایجاد موجودات غیر از هوازی در خاک می شود که بذرهای در حال رشد را پوسیده نموده و توقف موقت رشد گیاهان را باعث می شود .
در زمان باقیمانده فصل رشد رطوبت خاک نباید از 50% کمتر شود .
چون چغندر بیشترین رشد خود را در نیمه دوم رشد خود انجام می دهد .
در این دوره باید بیشتر مرقب آبیاری بود .
کمبود آب در این دوره بدترین اثر خدو را روی محصولات خواهد گذاشت .
هر چند برای مناسب نگهداشتن رطوبت باید تعادل وجود داشته باشد .
زیرا رطوبت کاهنده باعث ایجاد بیماریهایی توسط آلتونادیا ، سوکسپورا و راپیولاریا در سایه می شود .
در طی نیمه دوم رشد تنها در اوایل روز آبیاری نمائید تا فرصت کافی برای جذب سریع آب در سایه ایجاد شود .
بیشترین میزان استفاده از آب که ماه جولای اتفاق می افتد 21% ( 35/0 سانتیمتر) در هر روز می باشد .
(1) انواع چغندر چغندرقند بر حسب حجم ریشه ، مقدار برگ و درصد قند به رقم های زیر تقسیم می شود : رقم E: این رقم دارای ریشه های بزرگ و سنگین است .
سر آن نسبتاً پهن و تعداد برگهای آن زیاد است .
محصول این رقم در واحد سطح زیاد است ولی درصد قند آن نسبت به سایر قم ها کمتر است .
قم N : سر این رقم کوچکتر و تعداد برگهای آن کمتر از رقم E است .
محصول چغندر در هکتار آن از رقم E کمتر ولی درصد قند آن بیشتر است .
این رقم برای مناطقی که امکان کشت زود هنگام (هراکش ) وجو نداشته باشد مناسب است ( هراکش در برابر کرپه یعنی کشت زودهنگام که محصول آن نیز زودتر بدست می آید ) رقم Z : چغندر های این رقم باریک و کشیده اند و مقدار برگ آن از رقم های فوق کمتر است .
مقدار محصول آن در واحد سطح کمتر ولی و درصد قند آن بیشتر از رقم های یاد شده زودرس تر است .
رقم ZZ :خصوصیات ظاهری این رقم شبیه رقم Z است ولی مقدار قند آن بیشتر است .
کشت آن اقتصادی نیست و تنها برای دورگ گیری و اصلاح بذور از آن استفاده می شود .(4) انتخاب انواع چغندر در برداشت چغندرقند نباید عملکرد غده مدنظر باشد بلکه از نظر زارع محصول برگ ، ریشه و کیفیت چغندرقند یعنی میزان درصد قند آن دارای اهمیت ویژه ای است .
هدفهای به نژادی چغندر را بیشتر براساس ارزش فیزیولوژیک آن دانسته و آنها را به تیپ های زیر تقسیم بندی می کنند: چغندر تیپ یا نوع E : این تیپ چغندر همراه با حداکثر عملکرد غده و قند از هر واحد زراعی یا هکتار می باشد در حالیکه محتوی قند آن رضایتخبش نمی باشد این تیپ چغندر دیررس بوده و در زمان برداشت حداکثر عملکرد برگ را همراه دارد .
این تیپ چغندر قند مناسب مناطقی است که دارای دوره رشد و نمو طولانی و خاک گرم می باشد و در ضمن به دوره های خشک طولانی بهتر از سایر تیپ ها سازش دارد .
این تیپ می تواند از کود و سایر مواد غذایی حداکثر استفاده را بنماید .
چغندر تیپ یا نوع Z : این تیپ چغندر محتوی حداکثر قند حداقل وزن غده می باشد .
این تیپ به دلیل زودرسی دارای عملکرد برگ کمتری نسبت به تیپ E , N می باشد .
توقع این تیپ نسبت به مصرف آب زیاد است و باید آن را در مناطقی که دوره رشد و نمو کوتاهی دارد کشف نمود از آنجائی که این تیپ غده ها محتوی حداکثر ماده خشک است و آب کمتری دارد لذا مناسب مناطقی است که مسافت زیادی از لحاظ حمل و نقل تا کارخانه قند دارد .
این تیپ چغندر را می توان در مناطق کوهستانی یا ساحلی با خاکهای سرد که با اندازه کافی رطوبت و بارندگی داشته باشد کشت نمود.
چغندر تیپ یا نوع N : در این تیپ محصول غده بزرگ و قند بین تیپ های Z, E می باشد .
یکی از مشخصات این تیپ در این است که بعضی ارقام به تیپ Z و بعضی ارقام دیگر به تیپ E تمایل پیدا می کنند .
این تیپ می تواند سازشی بین زارعین و کارخانه ها از لحاظ تولید محصول رضایتبخش غده ، برگ و تفاله و همچنین محتوی قند تولید نماید و این تیپ چغندر احتیاج به آب و حرارت کافی دارد .
چغندر تیپ یا نوع ZZ : این تیپ به چغندرهایی اطلاق می شود که بیش از سایر تیپ ها قند داشته و در زراعت کمتر کشف و کار آن رواج دارد و از این تیپ چغندرها فقط تشخیص به نژاد کننده می تواند در کارهای دورگ گیری خود با ارقام پرمحصول ولی با قند کمتر استفاده نماید.
در برابر چهار نوع فوق چغندرهایی در کشت و کار رواج یافته اند که دارای قدرت تولید علوفه ای زیاد بوده و به علت خارج بودن غده از خاک، برداشت آن سهلتر از دیگر گونه ها صورت می گیرد از سال 1951 میلادی نوع چغندرهایی در بازار بنام « چغندرهای نوع پلی پلوئید» رواج یافت .
این نوع چغندرهای پلی پلوئید دارای تعداد کروموزم بیشتری نسبت به تیپ های ZZ, Z, E, N هستند .
انواع چغندرهای پلی پلوئید دمبرگ کوتاه ، ضخیم و برگهای بزرگ و عریض داشته و با ضخیم بودن برگ از انواع دیپلوئید قابل تشخیص می باشد .
(3) بذر چغندرقند و جنس های آن جنس بتا Beta ، تعداد معدودی از گیاهان بومی مناطق مدیترانه و اورپای شرقی و غربی است .
در بین گونه های مختلف گونه بتا ولگاریس با چهار رقم زراعی به نامهای چغندرقند ، چغندر سالادی، چغندر علوفه ای و سوئیس چارد از اهیت بیشتری برخوردار است .
هر یک از این ارقام برای مصارف ویژه ای کشت می شوند .
گونه بتا ولگاریس از نظر تولید حجم متنابهی از ساکارز استخراجی و کریستالی ، گونه منحصر به فرد است .
به همین دلیل گیاه چغندرقند یکی از محصولات زراعی مهم تولید قند اکثر کشورهای مناطق معتدله و نیز محصولی زمستانی در نواحی گرمسیری .
چون دره انیلد در کالیفرنیا تلقی می شود .
چغندر سالادی یا چغندر یاغی دارای ریشه ای خوراکی است و نیز رقم سوئیس چارد با داشتن اندامهای هوایی خوراکی به عنوان سبزی در اکثر مناطق دنیا مورد استفاده قرار گرفته است .
گونه بتا ولگاریس از نظر تولیدمثل می توان یکساله یا دوساله باشد .
بنابراین ممکن است در سال اول بعد از کشت تولید بذر کند و یا برای گلدهی نیاز به یک دوره زمانی ( حدود 120 –50 روز ) سرمایی داشته باشد .
بذرها عموماً در مناطقی با درجه حرارتهای نسبتاً کم ( 0 تا 10 درجه سانتیگراد یا 30 تا 50 درجه فارنهایت ) که خطر سرما زدگی و یخبندان وجود نداشته باشد تولید می شوند .
مناطقی چون ایالات اورگون ، پوتا و آریزونا در ایالات متحده و نیز کشورهای فرانسه و ایتالیا از نظر تولید بذر بسیار حائز اهمیت است .
برخی از ژنوتیپ های این گونه گیاهی دارای صفت نرعقیمی سیتوپلاسمی یا ژنتیکی بوده و دانه گرده تولید نمی کنند .
گیاه چغندرقند ممکن است خود بارور یا خود عقیم بوده و بذرهای آن گاه چند جنینی و گاهی تک جنینی است .
دوصفت نرعقیمی و بذرهای تک جنینی در تولید چغندرقند تغییرات مهمی را ایجاد کرده اند .
صفت نرعقیمی ممکن است امکان تولید بذرهای هیبرید را با هزینه های قابل قبول فراهم کند .
صفت تک جنینی بذرها نیز کشت آنها را در شرایط مطلوب در فواصل زمانی مشخص و در یک ردیف برای تولید چغندرهای یکسان و هماهنگ میسر می کند .
وجود این صفات و نیز امکان دسترسی به علف کش های مختلف بالقوه ، موجب حذف هزینه های مازاد تولید چغندرقند شده است .
در مناطقی که سرمازدگی و یخبندان مشکل چندانی مهمی تلقی نمی شود ممکن است ریشه ها قبل از عمل آوری محصول برای مدتی در خاک باقی بمانند در حالیکه در مناطق سردسیر برداشت ریشه های در فصل پاییز آنها را در معرض فاکتورهای محیطی مخرب ، چون سرمازدگی پوسیدگی و فساد قرار خواهد داد.
میزان بذر چغندرقند را در هکتار 35-25 کیلوگرم از بذرهای چند جوانه ای که دارای رنگ قهوه ای باشد در نظر می گیرند .
بذرها دارای رنگ سبز کاملاً نرسیده مناسب برای کاشت نمی باشند .
بذرهای مناسب کاشت باید دارای 17درصد آب باشند .
میزان بذر چغندرقندهای تک دانه ای یا مونوژرم را نصف میزان بذرهای معمولی در هکتار (15-10 کیلوگرم ) انتخاب می کنند .
بذر چغندر را نباید بیش از 4-2 سانتیمتر عمیق کاشت .
بذر چغندرقند که جهت کشت انتخاب می گردد باید فاقد هرگونه ناخالصی ، صدمه یا خسارت آفات و بیماری نداشتن رنگ تیره و یا هرگونه عوامل نامطلوب دیگر باشد.
(4) آبیاری چغندرقند آب مورد احتیاج چغندرقند نسبت به سایر گیاهان چندان زیاد نبوده و یک کیلوگرم ماده خشک آن به حدود 300 لیتر آب احتیاج دارد .
میزان مصرف آب چغندرقند در مناطق مختلف کشور متفاوت بوده و بطورکلی یک کیلوگرم ماده خشک آن به 350 تا 450 لیتر آب احتیاج دارد یا از زمان کاشت تا برداشت به 12000 تا 14000 مترمکعب آب احتیاج دارد .
نوع آبیاری چغندرقند در کشور و زراعتهای مکانیزه نشتی و با شلنگ صورت می گیرد و در بعضی از مناطق دیگر کشور نیز آبیاری بارانی نیز معمول می باشد .
زارعین کشور کشت چغندر را کرتی و آبیاری آن را غرقابی انجام می دهند .
دفعات آبیاری چغندرقند در اکثر نواحی کشور 7 روز به 7روز و در نواحی سردسیر 10 روز به 10 روز صورت می گیرد.
به طور کلی آبیاری چغندرقند به سه روش زیر انجام می گیرد: آبیاری کرتی: برای کشت های دست پاش که زمین را بصورت کرت در می آورند آبیاری کرتی انجام می شود .
درازا و پهنا ی کرت با توجه به جنس و شیب زمین و مقدار آب در دسترس تفاوت می کند .
در این روش تلفات آب زیاد است و نیروی انسانی بیشتری برای آبیاری بکار گرفته می شود ضمناص خاک اطارف بوته ها سفت و متراکم می شود و رشد ریشه ها را کند می کند و حساسیت گیاه در برابر بیماریها افزایش می یابد.
آبیاری نشتی: در این روش آب در شیارها یا جویچه هایی که به هنگام کاشت ایجاد شده اند حرکت کرده و رطوبت با حرکت جانبی به پشته ها نفوذ می کند .
عمق شیارها بین 15-25 سانتیمتر است و طول آنها با توجه به جنس خاک و شیب زمین انتخاب می شود .
آبیاری بارانی : در این روش آبیاری در سالهای اخیر در برخی مزارع رایج شده اند آب بوسیله آبپاشهایی که روی لوله های تحت فشار قرار دارند به صورت باران در اختیار گیاه گذاشته می شود تلفات آب در این روش متر از روشهای پیشین است ولی هزینه سرمایه گذاری اولیه بیشتر است .
بطورکلی چغندرقند به علت آنکه دارای برگهای پهن و توسعه پافته بوده و تنفس و تبخیر آن از طریق برگها شدید می باشد .
در دوره زندگی به آب زیادی نیاز دارد .
مصرف آب کافی موجب بالا رفتن ماده خشک گیاهی خواهد شد و این مقدار آب در برابر تغییرات ریشه متغیر است .
بذر چغندرقند چون دارای یک لایه پوشش نسبتاً سخت می باشد در زمان کشت برای تولید جوانه به رطوبت زیاد نیازمند است و مقدار رطوبت (آب) تقریباً دو برابر نیاز آبی بذر سایرگیاهان در موقع تولید جوانه است .
بذر چغندر در این مرحله اطراف خود حدود 120 تا 150 درصد وزنش آب لازم دارد تا جوانه آن تندش کرده و از بذر خارج شود .
زمانیکه جوانه ها تولید و هنوز از بذر خارج نشده اند ( این زمان در شرایط مناسب رطوبت و حرارت بین 7 تا 10 روز می باشد ) لازم است برای سهولت و سرعت خروج جوانه های ضعیف اولیه از خاک ، زمین را آبیاری نمود تا سطح خاک نرم و مرطوب شود .
پس از آنکه جوانه ها از خاک خارج شدند فواصل و تعداد آبیاری و مقدار مصرف آب بستگی به شرایط جوی ( مقدار ریزش باران ، درجه حرات ، درصد رطوبت محیط و تیپ چغندر ) دارد .
مقدار آب در ابتدای دوره زندگی بنات کم و فواصل آبیاری طولانی تر است .
در ماههای خرداد و تیر و مرداد بعلت افزایش درجه حرارت و طولانی بودن روزها مقدار مصرف آب زیادتر و فواصل آبیاری کمتر است .
لکن در ماههای شهریور و مهر به ترتیب کار به عکس خواهد بود .
بطورکلی فواصل آبیاری در مراحل اولیه رشد ، بویژه در فصل بهار با در نظر گرفتن درجه حرارت محیط هر 10 تا 14 روز یکبار در تابستان هر 7 تا 8 روز یکبار انجام شود هر چه فواصل آبیاری کمتر باشد رشد و نمو نباتات سریعتر شده و مقدار محصول در هکتار بالا خواهد رفت .
در کشورهاییکه درصد رطوبت و ریزش باران زیاد و مقدار آن به 600 تا 800 میلی متر می رسد .
این گیاه به آبیاری احتیاج ندارد و چغندرقند را بصورت دیم کشت می نمایند .
چغندرقند بطورکلی در دوره ردش 6000 تا 8000 مترمکعب آب در هکتار نیاز دارد لکن در کشورهایی که هوای خشک دارند و ریزش باران به اندازه کافی نیست کشت دیم چغندر امکان ندارد و باید در دوره رشد گیاه را آبیاری نمود اینگونه شرایط آب مورد نیاز حدود 10000 تا 12000 مترمکعب می باشد چغندرقند حدود دوسوم کل آب مورد نیاز خود را از لایه فوقانی خاک و تا عمق 40 سانتیمتر جذب و یک سوم بقیه را از اعماق زیاد جذب می نماید .
بنابراین در نواحی خشک که ریزش باران کم است باید نسبت به حفظ رطوبت در اعماق زمین اقدام شود .
بطوریکه اگر ارتفاع باران زمستانه حدود 500 تا 600 میلی متر باشد .
خاک چغندرقند را قبل از کاشت تا عمق 80 تا 60 سانتیمتر و اگر میزان بارندگی 300 میلی متر بود تا عمق 100 تا 120 سانتیمتر باید کاملاً مرطوب نمود.
هرگاه چغندر قبل از برداشت آبیاری نگردد .
غلظت قند در ریشه بالا رفته و ادامه این وضع موجب کم شدن وزن ریشه می شود .