دانلود گزارش کارآموزی زراعت سویا

سویا که آن را به انگلیسی soybean می‌نامند گیاهی است که اکثرا" بخاطر دانه اش در دنیا کشت می‌شود از دانه ی این نبات روغن استخراج می‌گردد که در تهیه ی روغن نباتی وتغذیه ی انسان به کار می‌رود از کنجاله ی سویا نیز که دارای مقدار زیادی پروتیین مرغوب می‌باشد در دامپروری و مخصوصا" مرغداری استفاده می‌شود همچنین در بعضی از نقاط دنیا این نبات را به عنوان علوفه کشت می‌کنند
تا دو سال پیش در ایران زراعت سویا از لحاظ سطح کشت و مقدار محصول در مقام بعد از آفتابگردان قرار داشت ولی توجه دولت مخصوصا" وزارت کشاورزی ومنابع طبیعی به توسعه ی این زراعت موجب گردید که در سال 1345 سطح زراعت ویا به پای سطح آفتابگردان برسد امروزه زراعت این نبات در خیلی از نقاط دنیا یکی از مهمترین زراعت‌های منطقه می‌با شد.

گیاهشناسی سویا:
نام علمی سویا GLYCIN MAXL ازخانواده ی لگومینوز و حساس به شوری واز نباتات روز کوتا است.

نکته: اگر شوری خاک بیشتر از 7میلی موز بر سانتی متر باشد گره بندی در ریشه متوقف میشود.

ریشه:هر ریشه سویا از ریشه اصلی و ریشه‌های فرعی تشکیل شده، ریشه اصلی میتواند تا عمق 5/1متر پایین برود ولی ریشههای در اعماق فرو میرود، قسمت عمده ریشه در 60سانتی متری اولیه خاک قرار دارد، رشد ریشه ها تا موقع گل دادن نبات ادامه دارد وبعد ازآن متوقف میشود.

برگ: به غیر از دو برگ اولیه، سویا مرکب است از 3 برگچه نسبتا" بیضی شکل و پهن و کرکدار تشکیل شده است.

ساقه: ساقه ی اصلی سویه عمودی بوده و از آن ساقه‌های کوچکتر فرعی منشعب میشوند
گل: گلهای سویا خود گشن و به رنگ سفید یا بنفش کمرنگ است، گل آذین آن ازنوع خوشه ای است که عوامل محیطی مانند رطوبت،
حرارت، و.

.

در موقع گل دادن روی آنها تاثیر عمده می‌گذارد.

میوه: میوه سویا از نوع نیام که با دو شکاف طولی با زمینگردد و عموما" 2 تا 3 دانه در درون آن قرار دارد.

نکته: صفر بیولو‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‌ژیک سویا حدود 10 درجه سانتیگراد است و شروع رشد آن زمانی است که درجه حرارت خاک در این محدوده باشد.

شرایط آب و هوایی:
به طور کلی سویا نباتی است که در طول رشد خود احتیاج به بارندگی دارد ولی موقع رسیدن بهتر است که هوا آفتابی باشد بعلاوه سویا شرایط آب وهوایی مرطوب را دوست دارد و در این شرایط کمتر دچار آفت می‌شود
حرارت کمتر از 10 درجه برای سویا مناسب نیست و حرارت بیش از 38 درجه نیز ممکن است به سویا صدمه بزند در مورد درجه حرارت‌های بالا نوع رقم سویا موثر است برخی از ارقام با بالا رفتن درجه حرارت دانه ی آنها چروکیده شده و از ارزش آنها کاسته می‌شود.

تهیه ی زمین:
تهیه ی زمین مهمترین مسۀله در زراعت سویا است .

تهیه ی زمین از زمان برداشت محصول قبلی شروع می‌شود که باید بلافاصله بعد از برداشت زراعت قبلی زمین را شخم نیمه عمیق زد تا بقایای زراعت قبل در خاک مدفون گردد و در جریان پاییز وزمستان پوسیده وتبدیل به هوموس گردد و در طول پاییز وزمستان هر زمان که میسر شود باید زمین را چنگک زد تا هم علف‌های هرز را از میان برداشته وهم با شکستن عروق شعریه از تبخیر و هدر رفتن ذخیره ی آب زمین جلوگیری گردد.

ضمنا" در در اراضی جنگلی بخوصوص در زمین‌های تازه آباد شده حتما" باید قبل از کاشت زمین را هرس بزنند تا بقایای در ختان وگیاهان جنگلی نپوسیده و نیم پوسیده از خاک خارج شود.

مراحل آماده سازی زمین:
عملیات شخم: بهتر است در پاییز اقدام به شخم زدن کنیم و تا عمق 30 سانتی متری زمین را شخم بزنیم و قبل از شخم باید 150تا200 کیلو گرم کود فسفات آمونیوم داد.

برای از بین بردن کلوخه ها از دیسک استفاده می‌کنیم که در بهار این کار انجام میشود و برای آماده شدن و ایجاد یک بستر مناسب برای کاشت از دو دیسک عمود بر هم استفاده میکنیم و سپس زمین را ماله می‌کنیم.

عملیات کاشت:
عمق کاشت بر طول زمان خروج گیاه از خاک اثر می‌گذارد نونهالانی که در عمق زیاد کشت شده اند باید مسافت بیشتری را تا سطح خاک طی کنند.

به علاوه، حرارت در عمق پایین تر، سرد تر بوده و رشد نونهال کند تر خواحد بود.

سویا را هرگز عمیق تر از 5/3 سانتی متر کشت ننماید.

بهترین عمق بین 2تا3 سانتی متر میباشد.

علف‌های هرز برای جذب رطوبت و المنت ها رقابت شدیدی با سویا خواهند داشت، انجام یک کلتیواتور سطحی قبل از کشت کمک بزرگی به کنترل علف هرز خواهد کرد، وقتی که گیاه سویا در زمین محکم شد کنتر علف هرز به وسیله ی کلتیواتور بهترین اقدام خواهد بود.

اقداماتی که هنگام کاشت معمولا" رعایت می‌شود:
1).

آغشته کردن بذر به باکتری: مقدار کمی آب به همراه آغشته کردن بذرها به باکتری و قرار دادن آن در جای خشک و خنک و دور از نور آفتاب صورت می‌گیرد و اینکه اطمینان پیدا کنیم تمام قسمت‌های بذر به باکتری آغشته شده باشد و سریعا" بعد از این عملیات بذور را کاشته و آبیاری را انجام می‌دهیم.

2).

بذر را با ماشین‌های بذر پاش به صورت خطی کاشت می‌کنند ، فاصله ی کاشت در ارقام زود رس 40 تا 50 cm و در ارقام دیر رس و متوست رس بین 75 تا 60 cm است فاصله ی کشت روی خط 3 تا 8 cm می‌با شد عمق کاشت در خاک‌های رسی تا 3 cm است واگر خاک خشک تر با شد عمق کاشت را بیشتر می‌کنیم.

برای کاشت سویا با ید ابتدا زمین را آبیاری کرد زیرا کشت سویا به صورت خشک باعث می‌شود که بعد از آبیاری زمین سله ببندد، که از عیب‌های مهم می‌باشد.

3).

مقدار مصر ف بذر حدود 120-60 کیلو در هکتار است که بستگی به نوع رقم، وزن هزار دانه، قوه ی نامیه و نوع کشت دارد.

4).

تاریخ کاشت: در ایران سویا را در دو فصل کشت می‌کنند:الف در بهار- که بیشتر مربوط به مناطق مازندران و گرگان ولرستان است که از نیمه ی فروردین تا آخر اردیبهشت ماه صورت می‌گیرد.

ب در تابستان - که بیشتر مربوط به مناطقی از گرگان است که در زمین برداشت گندم صورت گرفته باشد که از اواسط خرداد تا اواسط تیر انجام می‌شود.

طرز کاشت: سویا را حتما" بایستی خطی کشت نمود و مخصوصا" برای کاشت آن از ماشین‌های بذر افشان استفاده نمود در این طرز کاشت عملیات وجین، سله شکن، و دفع آفات بهتر امکان پذیر بوده و مقدار بذر در این طریقه کمتر از دست پاش است ولی مهمترین دلیل کشت خطی این است که می‌توان بذر را در عمق مناسبی در مجاورت رطوبت کافی قرار داد و بدین ترتیب سبز شدن آن را تسهیل نمود بعلاوه در کاشت دست پاش چون مقدار زیادی بذر در اعماق مختلف می‌افتد لذا خوب سبز نمی شود.

بذر سویا را با ماشین‌های بذر پاش خطی کشت می‌نمایند و برای این کار می‌توان از بذر پاش پنبه یا چغندر قند استفاده کرد ولی بایستی صفحه ی توزیع کننده ی بذر را تعویض کرد.

عمق کاشت مخصوصا" در کشت ردیفی با ماشین یکی از مهمترین علل موفقیت در کاشت سویا می‌باشد زیرا اگر بعد از کاشت به دانه ی سویا رطوبت کافی نرسد سبز نمی شود و اگر در سبز شدن سویا تاخیر گردد هم از تاثیر باکتری ها کاسته می‌شود و هم ممکن است خود دانه در خاک مورد حمله ی قارچ ها و آفات دیگر قرار گرته از بین برود و لذا لازم است که دانه در زمین در مجاورت رطوبت کافی قرار بگیرد و در این مورد بهتر است قبل از کاشت عمقی را که دارای رطوبت کافی است تعیین نموده وسپس عمق بذر پاش را با توجه به این عمق تنظیم نمود.

عملیات داشت: ( وجین ): اگرزمین در پاییز شخم خورده باشد دو دیسکی که در بهار عمود بر هم زده می‌شود در کنتر علف‌های هرز بسیار موثر است.

استفاده از سموم علف کش قبل از کاشت این مبارزه را کامل می‌کند چنانچه با سبز شدن بوته‌های سویا علف‌های هرز نیز سبز شوند لازم است که این علف ها را از بین ببریم برای این کار در زراعت‌های کوچک و غیر ردیفی از فوکا ودر زراعت‌های بزرگ وردیفی از کولتیواتور استفاده می‌کنیم.

وجین: برای جلوگیری از خسارت علف‌های هرز، اولین شرط این است که موقع کاشت سویا زمین کاملا" از علف هرز بهاره پاک باشد.

اگر سویا به طور منظم سبز گردد بعد از این که بوته ها رشد کافی پیدا کردند، زمین را می‌پوشانند و در این موقع دیگر احتیاج به وجین نیست ولی تا موقعی که بوته ها کوچک می‌باشند بایستی از رقابت علف‌های هرز جتوگیری نموده آنها را وجین کرد.

در کولتیواتور زدن با تراکتور بایستی فاصله ی بین ردیف ها طوری باشد که چرخ‌های تراکتور موجب له شدن بوته شود.

بنابراین بایستی فاصله ی چرخ‌های تراکتور جهت این منظور تنظیم شده است.

برای اینکه عمل کولتیواتور زدن در عمل دچار مشکل نشود بایستی فواصل مابین خطوط به اندازه ی کافی زیاد باشد اگر عمل کولتیواتور زدن با تراکتور معمولی انجام می‌شود بایستی فواصل خطوط 70 سانتی متر باشد ولی اگر تراکتور دارای چرخ‌های باریک باشد می‌توان فواصل خطوط را تا 50 سانتی متر کم نمود.

توضیح مراحل رشد بوته: ظهور برگ تک برگچه ای، ظهور اولین برگ سه برگچه ای، تشکیل چهارمین بند، تشکیل ششمین بند، 50 درصد گیاهان شامل یک گل می‌باشند، ظهور گل در دومین بند ساقه، ظهور غلاف در یکی از چهار بند بالای گیاه، غلاف‌های 105 سانتی متری در یکی از چهار بند بالای گیاه، وجود دانه ی کامل در یکی از چهار بند بالای گیاه، غلاف ها زرد می‌شوند و 50 در صد برگ ها نیز زرد شده- اند، 95 درصد غلاف ها قهوه ای شده اند.

شرح مراحل: ظهور برگ تک برگچه ای: دو برگ تک برگچه ای اولین برگ‌های حقیقی گیاه سویا هستند که در بالای لپه ها ظاهر می‌شوند.

هر یک از این برگ عا دارای یک پهنک ویک دمبرگ می‌با شند که در یک نقطه در طرفین ساقه بوجود می‌آیند تاثیر ریزش این برگ ها در کاهش میزان برداشت کمتر از تاثیر ریزش لپه ها می‌باشد.

ظهور اولین برگ‌های سه برگچه ای گیاه: برگ‌های سه برگچه ای عهده دار فعالیت‌های حیاتی گیاه یعنی فتوسنتز می‌باشند فتوسنتز عبارت است از:مراحلی که به وسیله ی آن سلول‌های گیاهی با استفاده از گاز کربنیک و آب در حضور کلروفیل و نور، مواد قندی مورد احتیاج گیاه را می‌سازند.

میزان برداشت محصول بستگی به جذب نور توسط برگ ها دارد گیاه سویا در حدود 15 تا 20 سانتی متر طول دارد و دارای 2 بند همراه با برگ‌های کاملا" باز شده می‌باشد این برگ ها سه پهنک جدا از هم دارند از هر بند فقط یک برگ سه برگچه‌ای به وجود خواهد آمد که یک برگ در سمت چپ ساقه وبعدی در سمت راست ساقه قرار دارد این برگ ها عامل اصلی فتوسنتز بوده وریزش 50 برگ ها در این مرحله باعث کاهش میزان برداشت به مقدار 3 در صد خواهد شد.

تشکیل چهارمین بند: در این مرحله گیاه به طول 20 تا 25 سانتی متر می‌باشد، چهار برگ گیاه (یک برگ در هر بند) کاملا" باز شده است در بعضی از بوته ها یک یا هر دو بوته به زمین افتاده اند.

تشکیل ششمین بند: گیاهان در حدود 30 تا 35 سانتی متر طول داشته و ششمین برگ کاملا" باز شده است.

گلدهی: در این مرحله در گیاه در حدود 37 تا 45 سانتی متر می‌باشد گیاه شاخه تولید کرده و در حدود 50 درصد شاخه ها حد اقل یک گل دارند گلها کاملا" باز شده و قد گیاه به 52 تا 56 سانتی متر رسیده است، گلها در بالا ترین بند گیاه تشکیل می‌شوند ریزش 50 درصد برگ ها در این مرحله میزان برداشت را به مقدار 9 درصد کاهش خواهد داد.

شروع تشکیل غلاف: گلدهی سویا از بند‌های سوم تا ششم نسبت به سطح خاک شروع شده وسپس به بالا و پایین ادامه می‌یابد و به همین ترتیب غلاف ها تشکیل می‌شوند معمولا" گلدهی حدود 3 هفته ادامه خواهد داشت و در حدود 70 تا 75 در صد گلها به زمین ریخته وهیچ گاه بار ور نخواهد شد.

رشد سریع غلاف ها و سپس تکامل انها: این مرحله، مرحله ی پایان گلدهی و شروع رشد سریع غلاف‌ها می‌باشد، پر شدن (بارور شدن) غلاف ها با دانه حدود 3 تا 5 هفته به طول می‌انجامد .

در این مرحله بیشتر از مرحله‌ی قبل میزان برداشت را در اثر کاهش تعداد دانه در هر غلاف و اندازه ، هر دانه، پایین می‌آورد.

غلاف‌های فوقانی گیاه در شتر وکامل تر از غلاف‌های تحتانی گیاه می‌باشد.

تشکیل دانه: دانه به سرعت در حال پر شدن است، احتیاج گیاه به آب ومواد غذایی به حد اکثر رسیده است حداقل مقداری از فسفر وپتاسیم لازم را با شخم به داخل زمین عمقی که که رطوبت، وجود دارد قرار داده شود تا جذب آن توسط ریشه تضمین شود ، صدمات احتمالی به گیاه در این مر حله بیش از هر مر حله ی دیگری میزان برداشت را کاهش می‌دهد.

رشد کامل دانه: گیاه در حدود 80 تا 90 سانتی متر رشد طولی نموده است، برگ‌های تحتانی در حال زرد شدن بوده ورشد غلاف‌های فوقانی به پایان رسیده است.

ریزش50 درصد برگ ها باعث کاهش میزان برداشت به مقدار7 درصد خواهد شد.

بوته ها تقریبا" از حالت عمودی خارج شده وخوابیدگی را نشان می‌دهند.

در اثر تراکم زیاد، رشد طولی گیاه بیشتر شده و در نتیجه درجه ی خوابیدگی گیاه بیشتر شده وتعداد غلاف ها در هر بند کاهش می‌یابد که تمام اینها باعث کاهش میزان برداشت می‌گردد، هرچه درجه ی خوابیدگی بشتر گردد، مقدار بیشتری بذر در هنگام درو با کمباین به زمین پاشیده خواهد شد.

بلوغ فیزیولوژی گیاه: قد گیاه در حدود 85 تا95 سانتی متر می‌باشد بین 30 تا 50 درصد برگ ها زرد شده و تعدادی به زمین ریخته- اند، غلاف‌های تحتانی در حال زرد شدن می‌باشد، رنگ برگ‌های فوقانی سبز تر از برگ‌های تحتانی می‌باشد.

تناوب زراعی: وارد نمودن گیاه سویا در تناوب زراعی از چندین لحاظ بسیار جالب توجه است که ما در اینجا به چند خاصیت از آن اشاره می‌کنیم: 1).

سویا دارای ریشه‌های بسیار عمقی است و می‌تواند مواد غذایی را از اعماق زیاد جذب نماید در صورتیکه برای سایر محصولات جنین امکانی وجود ندارد.

2).

ریشه ی نسبتا" زیاد و عمیق این نبات بعد از خود زمین را پوک می‌کند و بعد از سویا نبات بعدی از بهبود ساختمان خاک می‌تواند استفاده نماید.

3).

غده‌های سویا بعد از برداشت سویا در زمین مانده وخاک را حاصلخیز می‌نمایند.

4).

سویا سطح زمین را خوب می‌پوشاند و اگر زراعت آن صحیح انجام شود مزرعه خیلی پاک می‌گردد و در بعضی مناطق مانند مازندران عقیده دارند که کشت سویا موجب از بین بردن علف هرز بندواش می‌گردد.

5).

امراض و آفاتی که به سویا حمله می‌نمایند اولا" تعداد آنها بسیار کم است ثانیا" با زراعت‌های مهم دیگر اشتراک در امراض وجود ندارد و به همین جهت کشت این نبات موجب می‌شود که نبات بعدی مورد حمله ی آفات و امراض کمتری واقع شود.

6).

سویا را می‌توان در بهار خیلی دیر کشت نمود و به همین لحاظ می‌توان آن را بعد از اکثر نباتات شتوی مخصوصا" باقالا- جو- گندم- کاهو- کلزا- و سایر نباتات شتوی کشت کرد و مخصوصا" زراعت این نبات بعد از نباتاتی که در اردیبهشت برداشت می‌شود بسیار جالب است زیرا در این شرایط سویا یک محصول کامل و خوب می‌دهد.

ذیلا" چند تناوب جالب ذکر میگردد: تناوب سه نبات در دو سال.

یک زراعت شتوی مانند گندم یا جو یا کاهو یا باقالا – سویا – آفتابگردان یا گلرنگ – گندم یا شتوی دیگر.

تناوب چهار نبات در سه سال.

پنبه یا چغندر – آفتابگردان یا گلرنگ – گندم یا شتوی دیگر – پنبه یا چغندر.

تناوب سه نباتی در دو سال.

کلزا – سویا – آفتابگردان یا گلرنگ – کلزا.

جذب مواد غذایی در سویا: تمام احتیاجات رشدی گیاه باید از ترکیبی مناسب تامین شود تا حد اکثر عملکرد گیاه بدست آید.

از جنبه نظر فیزیولوژی کمبود مواد غذایی باعث متوفق شدن رشد گیاه ویا مانع مصرف مواد قندی ساخته شده در برگ توسط اعضای مختلف گیاه خواهد شد.

جذب مواد قندی بستگی کامل به فصل، واریته وحاصلخیزی خاک دارد .

به علت کوچک بودن گیاه احتیاج گیاه به مواد غذایی در اوایل رشد ناچیز بوده ومیزان جذب مواد غذایی از مرحله‌ی 3 به بعد افزایش می‌یابد.

باید دقت شود که وجود مواد غذایی در خاک در اوایل رشد گیاه ضروری است.

جذب نیتروژن، فسفر، وپتاسیم از مرحله ی 5 تا 9 با یک میزان ثابت صورت میگیرد.

زیادی المنت‌های جذب شده در اعضای قدیمی گیاه ذخیره شده و در آینده به اعضای جوان و اعضایی که دچار کمبود المنت ها می‌شوند منتقل میگردند.

حدود 75 درصد از نیتروژن و فسفر حدود 60 درصد از پتاسیم جذب شده توسط گیاه در دانه ذخیره میگردد این مقدار زیاد از مواد غذایی که با برداشت محصول از مزرعه خارج میگردد، توسط کود و یا تناوب به خاک بازگردانیده شود.

گیاه سویا وهمچنین باکتری‌های سازنده ی ازت در ریشه ی گیاه احتیاج به مقدار متنابهی از کلسیم، مگتزیوم، بارون، منگنز و.

دارند.

PH مناسب برای رشد سویا و باکتری‌های سویا بین 6 تا 5/6 می‌با شند.

احتیاجات کودی سویا: سویا مانند سایر نباتات به مواد معدنی مخصوصا" ازت، فسفر، و پتاس احتیاج دارد.

ا لبته اگر این نبات در خاک‌های اسیدس کاشته شود به آهک نیز نیازمند خواهد بود.

چون در کشور ما گیلان و شهسوار خاک‌های اسیدی وجود ندارد لذا از ذکر آهک دادن به زمین خودداری گردیده است.

کود دهی سویا: اگرچه گیاه سویا در اوایل رشد خود احتیاج به مقدار کمی مواد غذایی دارد ولی اندازه ی نهایی برگ ها و امکان رشد سریع گیاه بستگی به حاصلخیزی خاک در اوایل رشد دارد.

مواد جذب شده ی اضافی در گیاه ذخیره میشود و در مراحل بعدی رشد مورد استفاده قرار میگیرد.

به علت کوچک بودن سیستم ریشه بوته در اوایل رشد گیاه باید کود را تقریبا" 5/2 تا 5 سانتیمتر در سمت و در زیر بذر قرار داد.

این عمل کمک فراوانی به رشد سریع گیاه خواهد کرد.

کود‌های شیمیایی را نباید در تماس با بذر قرار داد زیرا که حالت شوره زایی کوتاه باعث از بین رفتن قوه ی نامیه ی بذر خواهد شد.

ازت: ازت نه تنها موجب رشد ونمو گیاه بوده و در محصول دهی آن تأثیر بسزایی دارد بلکه در تکوین پروتئین دانه ی سویا نیز دارای اهمیت بسیار است معمولا به سویا کود ازتی نمیدهند بلکه سعی می‌شود که این نبات ازت مورد احتیاج خود را از طریق باکتری های جذب کننده ی ازت تأمین نمایند ولی این باکتری ها فعالیت قابل ملاحظه ای در ماه اول زندگانی گیاه ندارند و در این موقع سویا باید احتیاجات ازت خود را از کوتیلدون ها ویا خاک تأمین نماید.

اگر زمین از لحاظ ازت خیلی فقیر نباشد می‌توان از دادن ازت خودداری نمود.

اگر زمین فاقد هوموس و ازت لازم باشد، لازم است که مختصری ازت در حدود 18 – 22 کیلو در هکتار به زمین داده شود.

این مقدار معادل 50 کیلو اوره یا 100 کیلو فسفات آمونیوم است.

فسفر: فسفر در تشکیل گل و غلاف بندی نقش مهمی دارد و نبودن فسفر به اندازه ی کافی موجب ریزش گل ها وعدم غلاف بندی میگردد.

در خاک‌های اسیدی بایستی بر مقدار کود افزود زیرا مقداری از فسفر توسط آهن موجود در خاک غیر قابل مصرف می‌گردد.

در ارازی فقیر که از نظر فسفر پتاس فقیر باشند کود فسفری و پتاس موجب ازدیاد محصول می‌گردد ولی دادن کود فسفری بدون کود پتاس موجب پائین آمدن عملکرد خواهد بود مناسب ترین مقدار کود در عمل 100 – 150 کیلوگرم فسفات آمونیوم در هکتار میباشد که دارای مقدار لازم ازت است اگر سوپر فسفات تریپل به زمین بدهیم لازم است در حدود 50 کیلو هم اوره به آن اضافه نمود البته لازم به ذکر است که ارقام مختلف سویا در مقابل مقادیر مختلف فسفر حساسیت دارند و بعضی از ارقام آن تحمل کود‌های زیاد فسفری را ندارند.

پتاس: پتاس به طور کلی موجب استحکام انساج نبات می‌گردد وجود پتاس در نبات موجب جلوگیری ریزش غلاف ها می‌گردد همچنین مقدار روغن را در دانه بالا می‌برد پتاس در پر نمودن غلاف ها نیز مؤثر است.

همچنین سلامتی کلی نبات و مخصوصا" سلامتی برگها مدیون پتلس است.

زمان برداشت محصول: تمام برگها به زمین ریختهاند و 95 درصد غلاف ها رنگ قهوه ای دارند رطوبت دانه در این زمان به 13درصد رسیده است.

به وزن وتعداد دانه ها اضافه نخواهد شد.

باید منتظر بود تا رطوبت دانه به 13 درصد برسد وسپس محصول را برداشت نمود.

اگر ساقه بوته که در زمین می‌ماند به طول تقریبا" 9 سانتی متر باشد مقدار 5درصد، و اگر به طول تقریبا" 18سانتی متر باشد مقدار 12 درصد از محصوت در زمین باقی خواهد ماند.

وزن گیاه سویا در اوایل فصل رشد به اهستگی افزایش می‌یابد ؛ برگها، دمبرگها، و ساقه تنها اعضای بوته سویا تا پایان مرحله ی چهارم می‌باشد میزان ازدیاد ذخیره ی مواد خشک از مرحله ی 5 تا 9 ثابت می‌باشد تاثیر نارسایی ها (مانند کمبود رطوبت خاک، بیماری، افات و.

) بر مدت زمان عمل ذخیره شدن ماده ی خشک در دانه شدیدتر است تا بر میزان ذخیره.

تعداد، وزن، و اندازه ی دانه ها در هر واریته ای به صورت ژنتیکی کنترل می‌شود ولی ولی عوامل نا مساعد محیط می‌تواند براین مشخصات دانه اثر گذارد وشدت این تاثیر در مرحله ی هفتم به طور کلی بعد از مرحله ی تشکیل غلاف زیاد می‌باشد.

در صورت عدم رقابت بوته با علف‌های هرز ، تعداد شاخه ها و غلاف در هر گیاه افزایش خواهد یافت .

زیادی تراکم بوته در واحد سطح به قد گیاه افزوده و باعث خوابیدگی بیشتر گیاه و در نتیجه کاهش میزان برداشت می‌گردد، تراکم مناسب به واریته و آب و هوای منطقه بستگی دارد.

بیشترین میزان برداشت وقتی بدست می‌اید که عوامل محیطی در تمام مراحل رشد گیاه مناسب باشد.

نا مساعدی آب و هوا در اوایل رشد باعث کوچک ماندن برگ ها می‌شود که در واقع وسعت و گن جایش کارخانه ساخته و مواد خشک تقلیل خواهد یافت.

نارسایی ها در اواخر رشد باعث کاهش تعداد غلاف ها ودانه در هرغلاف و اندازه ی دانه ها خواخد گشت.

نکته هایی در مورد مراحل برداشت: میزان محصول زراعت سویا خیلی بیشتر از انچه است که امروزه برداشت می‌شود .

واریته‌های جدید، روش‌های جدید در حاصلخیز نمودن خاک و عملیات زراعی صحیح میتوانند میزان برداشت را به نهایت توانایی گیاه نزدیک کند.

یک دانش کلی و دقیق از گیاه سویا برای تصمیم گیری در مورد موارد زیر ضروری می‌باشد: 1).

انتخاب واریته که مناسب منطقه ی مورد نظر باشد.

تهیه ی زمین 3).

تعیین فاصله بین بوته ها و ردیف ها 4).

تعیین زمان کشت ، کنترل علف هرز، آ بیاری و برداشت محصول تمام گیاهان سویا این مراحل رشد را طی خواهند کرد ولی فاصله ی زمانی بین مراحل رشد، تعداد برگ ها وقد گیاه ممکن است در اثر عوامل گوناگون مانند اختلافات واریته ها در فصل ها، تاریخ‌های کاشت ودر مناطق دچار تغییرات شوند برای مثال: 1 – یک واریته ی زود رس ممکن است که تعداد کمتری برگ تولید کرده و مراحل رشد را سریعتر به پایان برساند، به خصوص اگر دیر کشت شوند ودریک واریته دیررس ممکن است برگ‌های بیشتری تولید کرده ومراحل رشد را به آهستگی طی کند.

2- میزان رشد گیاه بستگی مستقیم به درجه حرارت دارد بنابراین طول هر مرحله ی رشد با تغییرات درجه حرارت تغییر خواهد کرد 3- کمبود المنت ها، آب و سایر نا رسایی ها ممکن است که طول هر یک از مراحل رشد را تغییر دهد بخوصوص اگر این نارسایی ها بعد از غلاف بندی اتفاق افتد.

4 – تعداد دانه ها ودر نتیجه اندازه ی آنها در هر واریته ای به صورت ژنتیکی کنترل می‌شود اما نارسایی‌های محیط مانند بیماری، کمبود المنت ها، رطوبت تعداد غلاف ها ، واندازه ی دانه ها را تقلیل می‌دهد.

عملیات برداشت : زمانی که غلاف ها قهوه ای، زرد، سفید شدند به عبارتی رنگ سبز خود را از دست دادند سویا رسیده است وبرداشت صورت می‌گیرد که به صورت برداشت توسط کمباین گندم در شرایط کشت ردیفی انجام می‌شود .

میزان متوسط عملکرد سویا در شرایط خوب و ارقام مناسب در کشور حدود 3100 کیلو گرم در هکتار است که این میزان در کشت دوم سویا خدود 2200 کیلو گرم در هکتار می‌رسد دانه ی سویا حدود 19 تا 22 درصد روغن، و 35 تا 40 درصد پروتیین دارد کنجاله ی بدست آمده از سویا در جیره ی غذایی دام و طیور وتامین احتیاجات غذایی آنها بسیار موثر است و از کیفیت بالایی برخوردار است خشک کردن محصول: اگر بوته ی سویا در موقع برداشت محصول در مزرعه نخوابیده باشد ومخصوصا" هوا گرم نبا شد باران‌های پاییزه تاثیر مهمی روی بذر ندارد و به کشاورزان توصیه می‌شود که از برداشت سویا در هوای بارانی جدا" خودداری نمایند.

اگر هوا آفتابی باشد می‌توان با پهن نمودن محصول روی زمین آسفالته ویا روی حصیر وغیره آنرا خشک کرد ولی اگر هوای بارانی مدتی ادامه داشته باشد ویا امکان پهن نمودن محصول وجود نداشته باشد بایستی به وسایل مصنوعی دانه را خشک نمود، در زراعت‌های کوچک که میزان محصول کم است می‌توان از ماشین‌های کوچک برنج خشک کنی استفاده نمود.

درجه حرارتی که با آن سویا را خشک می‌کنند بستگی به مورد مصرف سویا دارد { قوه ی نامیه ی سویا در 42-43 درجه ی سانتیگراد از بین می‌رود لذا اگر هدف از خشک کردن محصول تهیه ی بذر باشد نبایستی درجه ی حرارت از 42 بالا تر رود.} اگر از سویا در تغذیه ی انسانی بخواهند استفاده کنند باز هم نبایستی درجه حرارت محصول از 42-43 درجه بالا تر رود ولی اگر دانه به مصرف روغن کشی خواهد رسید می‌توان درجه حرارت را تا 60 الی 70 درجه سانتیگراد بالا برد ولی بیش از 70 درجه نیز توصیه نمی شود زیرا اگر درجه حرارت بالا تر رود استحصال روغن به مشکلاتی برمی خورد ضمنا" رطوبت دانه ی سویا را اگر از 11% پایین تر رود در موقع خرد کردن دانه تبدیل به گرد شده و روغن کشی مشکل می‌شود همچنین اگر دانه را به منظور تهیه ی بذر خشک نمایند نبایستی رطوبت دانه از 11% کمتر باشد زیرا خشک نمودن زیادی بذر، موجب شکستگی بذر هنگام بوجاری و گذاشتن و برداشتن آن می‌گردد.

انبار کردن سویا: اگر بخواهیم سویا را انبار ونگهداری کنیم باید به نکات زیر توجه داشته باشیم: در انبار نمودن سویا باید دقت کافی به عمل آید که اولا" دانه به اندازه ی کافی خشک بوده و بیش ا 13 درصد رطوبت نداشته باشد و خود انبار دارای تهویه ی خوب، جریان هوای کافی بوده و خشک و خنک باشد .

اگر سویا 14 تا 15 درصد رطوبت داشته باشد در طول زمستان نگهداری آن آسان خواهد بود ولی با گرم شدن هوا خیلی زود فاسد می‌شود اگر سویا را بخواهیم بیش از یک سال نگهداری نماییم حتما" لازم است که رطوبت آن کمتر از 12 درصد باشد .

اگر سویا را در مخزن‌های رو باز نگهداری نمایند دانه هایی که مجاور هوا می‌باشند جذب رطوبت نموده و ممکن است فاسد گردند و لازم است محتوی این مخزن ها را گاه گاهی بهم زد.

در کشور ما بیشتر سویا را با کیسه نگهداری می‌نمایند به همین جهت لازم است که گاه گاه با اندازه گرفتن حرارت داخل کیسه نسبت به وضع آنها اطلاعات لازم کسب کرد همچنین نبایستی کیسه‌های بذر را بیش از ده ردیف روی هم چید زیرا فشار وارد بر کیسه‌های پایین از ارزش زراعی آنها می‌کاهد.

آفات مهم سویا: همه ی آفات سویا دارای خسارت اقتصادی نیستند ولی ممکن است بعضی از آنها به دلیل شرایط جوی و زمان فعالیت و جمعیت آفات، خساراتی را به سویا بزنند مهم ترین آفات سویا عبارتند از: کرم طوقه بر ؛ کرم برگ خوار کارادرینا، کرم برگ خوار پرودینا، کنه ی دو نقطه ای، کرم غلاف خوار سویا، مگس لوبیا، تریپس، پروانه تک نقطه ای.

کرم طوقه بر: این حشره پروانه ای است، لاروها بعد از خروج از تخم در رویه بوته‌های جوان سویا از برگ تغذیه می‌نمایند و به محض بزرگ شدن به داخل خاک رفته و به قسمت پایین ساقه حمله می‌کنند و باعث ازبین رفتن بوته می‌شوند.

] مشخصات: [‌ لاروها به رنگ خاکی متمایل به سبز تیره هستند که با رشد کامل به طول 50 میلیمتر می‌رسند در روی بدن لارو سه عدد نوار طولی کشیده شده است.

]‌مبارزه:[ 1- استفاده از طعمه ی مسموم ، 2- مقدار 2 کیلو لیندین را در پای بوته ها پاشیده و بعد در طول ردیف کاشت مزرعه را دیسک سطحی زده تا سم خوب با خاک آغشته شود.

کرم برگ خوار کارادرینا: این آفت لارو پروانه ای است که تخم‌های خود را به طور دسته جمعی در زیر برگ قرار داده و رویش را به وسیله ی ماده ی پنبه ای شکلی می‌پوشاند.

کرم جوان بعد از خروج از تخم ابتدا از پارانشیم برگ تغذیه می‌نماید ولی بعد از انکه بزرگ شدند تمام قسمت‌های برگ را می‌خورند [ مشخصات: ] کرم ها دارای بدن صاف بوده و رنگ آنها بسیار متغیر است و از سبز روشن تا پشت گلی وسیاه دیده می‌شود و در روی بدن آنها نوار‌های برنگ‌های سفید، سیاه و نارنجی وجود دارد و طول آنها در رشد کامل به 30 سانتی متر می‌رسد.

[ مبارزه: ] شخم و یخ اب زمستانی بعلت از بین بردن شفیره ها یی که در خاک وجود دارد باعث کاهش جمعیت آفت می‌شود.

از سمومی که در زیر نام برده شده نیز می‌توان استفاده کرد: فرمول 1- سوین 5/1 تا 2 لیتر ماده ی خالص در هکتار.

فرمول 2- توربیدان ام 5/2 تا 3 لیتر در هکتار.

فرمول 3- سوپر اسید 40 % 1 تا 2 لیتر در هکتار .

مقدار آب بسته به نوع سمپاش و ارتفاع بوته ها ممکن است بین 100 تا 1000 لیتر تغییر نماید.

کرم برگ خوار پرودنیا: حشره ایست همه چیز خوار که در بعضی سالها طغیانش بقدری شدید است که ان سال را می‌توان سال پرودنیا نامید.

خسارت آفات بوسیله لارو صورت میگیرد.

[ مشخصات: ] رنگ لارو ابتدا سبز روشن است ولی بعد به رنگ‌های سبز تا سبز متمایل به قهوه ای و ابی خاکستری دیده می‌شود.

سر لارو سیاه و در طول بدن آن نوار هایی به رنگ روشن همراه با مو‌های تیره و کوتاه وجود دارد.

[ مبارزه: ] بهترین موقع سمپاشی زمانی است که لارو ها کوچک و در روی بوته ها هستند و تغذیه آنها خیلی شدید می‌باشد.

1- توربیدان ام 3 لیتر در هکتار.

2- اکا مت 5/1 لیتر در هکتار.

3- سوپر اسید 40% 2 لیتر در هکتار.

4- دی پترکس 80 % .