لزوم اهمیت، حفظ و احیای جنگلها و منابع طبیعی:
حفاظت، احیاء و توسعه و بهرهبرداری از منابع طبیعی تجدیدشونده بر اساس اصول علمی و رعایت نکات فنی از مهمترین وظایفی است که بر عهده سازمان جنگلها و مراتع و در استانها به اداره کل منابع طبیعی واگذار گردیده است. در حال حاضر جنگلها علاوه بر مسئولیتهای زیاد غذایی و صنعتی و غیره، نیازهای جدید ناشی از ترکم جمعیت را نیز باید جوابگو باشد. نقش جنگلها در این زمینه عبارت از تصفیه هوا و پذیرایی از افرادی میباشد که در جستجوی طبیعت هستند.
اصولاً پایداری جنگل و اماکن استمرار بهرهوری از آن مستلزم دخالتهای علمی در آن است که مبتنی بر اصول و معیارهای مشخص جنگلداری و جنگلشناسی صورت میگیرد. اصولی که برای آن شیوهها و روشهای گوناگون مطرح میگردد. علوم جنگلداری و جنگلشناسی در واقع علمی است که ما را به بهرهبرداری اصولی و درست هدایت میکند.
حالت فعلی جنگل نماینده اثرات چندین هزار ساله انسانها میباشد. این تاثیرات روز به روز بیشتر میگردد و متناسب با تکامل تدریجی ابزار کاری که دخالت انسان را آسانتر میسازد، نقشهای جنگل نیز متنوعتر میشود. بنابراین در مقابل این اثرات باید قواعد و کنترلهای ویژهای را وضع کرد و از خسارت ناشی از آن نابسامانی آنها جلوگیرب بعمل آورد.
جنگل مدرن علاوه بر اینکه اساس و پایه یک صنعت برای کشور میباشد، پناهگاه شهرنشینها، محل ذخیره فون و فلور و تصفیهکننده هوا نیز به شمار میرود. بنابراین بهرهبرداری از آن باید به نحوی انجام گیرد که کلیه احتیاجات جامعه را جوابگو باشد. ارتباط دادن این نیازها مشکلات متعدد را دربر دارد، ولی در مبادرت به این نیازها، اگر جامعه از کوشش و فعالیتهایی که در برطرف نمودن احتیاجات جنگل را جوابگو باشد، ارتباط دادن این نیازها مشکلات متعددی را دربر دارد، ولی در مبادرت به این نیازها، اگر جامعه از کوشش و فعالیتهاییی که در برطرف نمودن احتیاجات جنگل ضرورت دارد، امتناع ورزد، در این صورت نتیجه مطلوب یعنی تکامل جنگل، متناسب با نیازهای جامعه حاصل نخواهد شد (نوید، بیرنگ و همکاران، 1371).
در راستای این رسالت، اداره کل منابع طبیعی میبایست در محل شناسایی عوامل تخریب که شامل انسان، چرای بیرویه دام، آتش سوزیهای عمدی و غیرعمدی و ... میباشد و در مرحله دوم در جهت مهار این عوامل با استفاده از حفاظت فنی با این دیدگاه که کلیه طرحهای منابع طبیعی در داخل جنگل دید حفاظتی دارد و حفاظت حقوقی (مالکیت) با این دیدگاه که اراضیای که در اختیار دولت میباشد، مالیکیت دو دولت را به تثبیت میرساند و حفاظت فیزیکی با بکارگیری نیروهای حفاظتی و قرقبان، برنامهریزی و اقداماتی را صورت دهد.
از آنجایی که سرمایه عظیمی است که در بهرهبرداری از آن هدف باید حفظ و نگهداری این منبع سرشار نعمت باشد، بدین منظور امروزه برای بهرهبرداری صحیح اقدام به تهیه طرحهای جنگلداری مینمایند. با همه مشکلات، طرحهای جنگلداری اصلیترین راه حفظ و توسعه و بهرهبرداری از جنگل هستند. طرح جنگلداری، طرحی است که برای دستیابی به جنگل و بهرهبرداری از آن به روش صحیح و حفظ و احیای آن اجرا میشود و در این صورت است که برای همیشه و به طور مستمر میتوان از جنگل بهرهبرداری کرد.
اکولوژی جنگل
از جمله عوامل محیطی، علم اکلوژیکی است که به مفهوم علمیاست که از اندیشه درباره محیط طبیعی برای دانستن وابستگی موجودات به محیط و با یکدیگر به وجود آمده است. اکولوژی از علوم زیستی متولد گردید و اکثر مطالب آن از علوم جغرافیای گیاهی و جغرافیای جانوری منشعب شده است. اکولوژی جنگل هم ابتدا از زمینشناسی، اقلیمشناسی و خاکشناسی منشاء میگیرد. همزمان با پیشرفتهای سریع در علوم فیزیولوژی و ژنتیک، به نظر میرسد که اکولوژی در مجموعه علوم زیستی اهمیت کمتری دارد. از طرفی امروز، کاملاً مشخص شده است که آلودگیهای زمین و آب و هوا از مسائل اکولوژیکی است. آدمی از آغاز تاریخ با دیدی علمی به علم اکولوژی توجه داشته است. بشر در روزگار نخستین برای ادامه حیات محتاج به داشتن آگاهیهایی درباره انرژی، گیاهان و جانوران محیط اطراف خود بوده است. امروزه بیش از هر زمان دیگر ضرورت دارد که آدمی برای بقای خود از محیط آگاهی داشته باشد.
در اکولوژی جنگل سعی بر آن است تا مطالعه دقیقی از روابط موجودات زنده جنگل اعم از درختان و درختچهها تا کوچکترین موجودات زنده آن محیط چه به صورت فردی یا گروهی و ارتباط آنها با محیط اطراف مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. با دقت در مطالب فوق درمییابیم که اکولوژی به ویژه با زیستشناسی موجودات زنده و فرآیندهایی که در محیط رخ میدهد، ارتباط پیدا میکند.