ماشینهای برداشت غلات (کمباین)
مکانیزاسیون در برداشت غلات، هدف دیرینه کشاورزان بوده است.
بریدن و کوبیدن دانههای ریز با دست پرزحمت بوده است.
آثار بکار بردن یک ارابه درو کن چرخدار در سرزمین گل (فرانسه و بلژیک امروزی) پیدا شده است.
کمباینهای اولیه، بردارنده خرمنکوب بودند که بوسیله قاطر کشیده میشوند (شکل1-3).
اولین خرمنکوب تمیزکن، در آمریکا در سال 1834 میلادی به ثبت رسی و با بازار عرضه شد.
سپس، خرمنکوب بوسیله موتورخانه یا تراکتور و یک تسمه تخت محرک، به حرکت درآمد.
شروع واقعی استفاده از کمباین به منظور برداشت، کوبیدن و تمیز کردن محصول، زمان بود که افرادی در امریکا امتیاز ساخت آن را بدست آوردند.
نام کمباین (یعنی توام) زمانی بوجود آمد که عملیات برداشت، خرمنکوبی و تمیز کردن محصول در یک ماشین واحد انجام گرفت.
کمباینهای امروزی، ماشینهایی هستند که در شرایط مختلف مزرعه و محصول به منظور برداشت، کوبیدن، جداکردن و تمیز کردن تمام دانهها بکار برده میشوند (شکل3-3).
آیندهنگری در برداشت گندم بوسیله کمباین را نشان میدهد.
اگرچه انجام این عملیات برای ما غیرممکن به نظر میرسد، حدود یکصد سال پیش نیز ترکیب کلیه عملیات برداشت و خرمنکوبی در یک ماشین واحد دور از تصور بود در این فصل، کمباین و طرز کار آن تشریح خواهد شد.
انواع کمباین:
کمباینهای جدید در اندازههای گوناگون وجود دارند: تکنولوژی جدید، ماشینی عرضه کرده که میتواند بسیاری از محصولات را در شرایط مزرعه برداشت کند.
کمباینها به دو دسته مهم تقسیم میشوند:
1.
خودرو؛
2.
کششی.
یا میتوان کمباینها را به صورت زیر هم تقسیمبندی کرد:
1.
کمباینهای متداول با سیستم استوانه کوبنده و کاهبرهای جدا کننده؛
2.
کمباینهای دوار (محوری) که برای کوبیدن و جدا کردن دانه و کاه، به جای کوبنده و کاهبر هوا، یک یا دو گردنده (روتور) دارد.
کمباینهای خودرو:
تا قبل از اواخر دهه 1940، کمباینهای خودرو در سطح وسیعی وجود نداشتند و البته یافتن ترکیب صحیح و مناسب قدرت موتور و انتقال قدرت، کار مشکلی بود.
امروزه توجهات به سمت این کمباین معطوف شده، چون دارای مزایای مشخصی نسبت به انواع کششی میباشد.
کمباین خودرو طوری تکامل یافته است که تقریباً واحدی کامل میباشد و قدرت مورد نیاز دستگاههای خود را تامین میکند و کل کار توسط یک نفر راننده دستگاه است و در قسمت مرتفع کمباین مینشیند، انجام میشود که دارای دید واضح و مستقیم بر کار میباشد و بوسیله قسمتهای کنترل کنندهای که در دسترس اوست، با توجه به شرایط مزرعه میتواند عملیات کمباین را تغییر دهد.
مهمترین خطر برای راننده کمباین خودرو، گرد و خاک مداوم اطراف مجموعه در حال حرکت خواهد بود، که البته کمباینهای جدید اطاقهای مجهزی برای حفاظت از راننده دارند.
برای کنترل ارتفاع سر خوشهچین میتوان یک وسیله حساس الکتریکی در زیر سکو سوار نمود تا در قسمتهای بلند مزرعه، مانع فرو رفتن شانه برشی در داخل خاک شود و همچنین میتواند سر خوشهچین را در ارتفاع مشخصی نگه دارد.
جهت برداشت محصولات مختلف از کمباینهای مختلفی استفاده میشود که بر اساس وسایل مخصوصی که در کماین بکار میرود، مشخص میگردند.
برای مثال، یک کمباین برنج (شکل4-3) مجهز به قسمتهایی است که با کمباین ذرت تفاوت دارد و ممکن است دارای چرخهای زنجیری (شکل4-3) و یا لاستیکی مخصوص باشد.
کمباین ذرت دارای سرخوشهچین جمعآوری کننده سویا مجهز است.
کمباین لوبیای خوراکی دارای وسایل مخصوص برای حذف گرد و خاک از لوبیا میباشد.
چنانچه لازم باشد، دانههای غلات یا بذر علفها در داخل کیسه شوند، میتوان از منضمات کیسه پرکن استفاده کرد.
اساس ساخت کمباین خودرو، این است که محصول به طور مستقیم در داخل کمباین حرکت کند و محصول بریده شده به مرکز سکو انقال یابد و به واحد خرمنکوب برسد (شکل5-3).
کمباین میتواند بدون اینکه بر روی محصولات حرکت کند، به کار برداشت محصول بپردازند که نه تنها به واسطه عدم عبور از روی محصولات برداشت نشده، باعث کاهش تلفات دانه میگردد، بلکه راننده میتواند قسمتهای سبز مزرعه را برای برداشت دیرتر باقی بگذارد.
عرض کار کمباینهای خودرو بین 8/1 تا 9 متر میباشد.
سرعت پیشروی در مزرعه بین 2 تا 4/6 کیلومتر در ساعت و در جاده بین 4 تا 21 کیلومتر در ساعت است.
کمباینهای خودرو:
بر اساس محل استفاده به دو دسته کمباینهای دشت و تپه تقسیم میشوند.
کمباینهای دشت، مخصوص زمینهای مسطح است و بوسیله یک اکسل محرک ثابت حمایت میگردد (شکل7-3).
و اگر در زمینهای ناهموار و شیبدار کار کند، عمل جداسازی محصول با مشکل مواجه خواهد شد و در نتیجه باعث تلف شدن محصول میشود (شکل8-3).
کمباینهای تپهای:
به وسیله اکسلهای لولایی حمایت میشوند.
واحدهای کوبنده، جداکننده و تمیز کننده آن بطور خودکار در شیبهای 3 تا 45 درصد تراز میشوند (شکل9-3و 10-3) که باعث میشود عمل جدا کردن و تمیز کردن محصول با حداکثر بازدهی انجام گیرد.
سیستمهای تراز برقی و هدرولیکی به طور توام، مکانیسم تراز خودکار کمباین را تشکیل میدهند.
سیلندرهای بزرگ هیدرولیکی (شکل) که به جدا کننده و اکسلها متصل هستند، کلیه قسمتهای کمباین به جز سکوی برش را تراز نگه میدارند.
اکسل عقب بر روی محوری لولای سوار شده و با شیب زمین تنظیم میشود.
سکو نیز روی محوری میچرخد و در حالت موازی با زمین قرار میگیرد (شکل11-3).
کمباینهای کششی کمباینهای کششی کوچک بوسیله محور تواندهی تراکتور و کمباینهای بزرگتر بوسیله یک موتور کمکی که بر روی کمباین سوار شده است، به حرکت درمیآیند.
عرض سر خوشهچین در کمباینهای کششی کوچکتر بین 2/1 تا 4/2 متر و در کمباینهای بزرگتر بین 3 تا 6 متر میباشد.
تقسیم کنندهها در دو طرف شانه برش حدو 2/15 تا 9/22 سانتیمتر به عرض واقعی شانه برش میافزایند.
در کمباینهای کششی سکوی برش به طرف راست یا چپ واحدهای کوبنده و جدا کننده متمایل است و از آنجا که کمباین توسط مالبندی به تراکتور متصل میشود، قرار گرفتن سکو بطور کناری (افست) ضروری میباشد (شکل12-3).
اعمال کمباین با توجه به اینکه هدف اصلی استفاده از کمباین، بدست آوردن دانه از محصول با حداقل دانههای صدمه دیده و حداقل تلفات میباشد، نیز دانهها باید تمیز و عاری از خرده کاه و بقایای گیاهی باشد.
تمام کمباینها 5 عمل اصلی زیر را انجام میدهند: برش و تغذیه (چیدن محصول سرپا، کندن و جدا کردن بلال ذرت از ساقع یا برداشت نوار محصول از سطح مزرعه)؛ کوبیدن (جدا کردن تک تک دانهها از قسمتهایی از گیاه که دانه را دربر گرفتهاند)؛ جدا کردن (جدا کردن دانه و خرده کاه از کاه و کلش)؛ تمیز کردن (تمیز کردن دانه از خرده کاه و سایر بقایای گیاهی)؛ جابجا کردن (انتقال دانههای تمیز و پسماندهها)؛ (شکل14-3) برش و تغذیه دستگاهی که محصول را برش میدهد یا جمع میکند و آن را به دستگاه کوبنده کمباین ارسال میکند، به سرخوشهچین معروف است که به دو قسمت مجزا تقسیم میشود: قسمتی که محصول را بریده و جمعآوری میکند و شامل یک سکوی برش، یک سکوی بردارنده یا یک دماغه ذرت است.
قسمتی که محصول بریده شده یا جمعآوری شده را به دستگاه کوبنده کمباین ارسال میکند و شامل یک نقاله تغذیه میباشد.
در خوشهچین بوسیله یک محور به طول لولایی به کمباین متصل میشود، بوسیله سیلندرهای هیدرولیکی ارتفاع برش در خوشهچین تنظیم میشود که این ارتفاع معمولاً بین 5 تا 100 سانتیمتر تغییر میکند (شکل15-3).
سکوی برش کمباینها بسته به نوع محصول به سکوی برش معمولی یا نقالهدار مجهز میباشند.
تفاوت سکوی نقالهدار با سکوی برش معمولی، تنها در تسمه نقاله بین شانه برش و هلیس میباشد که کار آن کمک به بلند کردن یا انتقال محصول به داخل کمباین است.
عرض سکوی برش بین 8/1 تا 1/9 متر است.
همانطوری که کمباین به جلو حرکت میکند، تقسیم کنندهها و ورقههای انتهایی ردیفی از محصول را جدا میکند.
چرخ فلک قسمتی از آن را جدا کرده و به طرف جلو شانه برش میفشارد.
در زمانی که محصول بوسیله چاقوی شانه برش بریده میشود، چرخ فلک به فشردن یا بلند کردن محصول به طرف هلیس سکو و قرار دادن محصول در مسیر آن ادامه میدهد.
هلیس مواد بریده شده را معمولاً به طرف قسمت مرکزی سکو، یعنی جایی که نقاله تغذیه قرار دارد، هدایت میکند.
نقاله مواد را تحویل دستگاه کوبنده میدهد (شکل17-3).
تقسیم کنندهها در دو طرف قسمت جلو، سکوی برش یک تقسیم کننده قرار دارد که کار آن، جدا کردن قسمتی از محصول سرپا است که باید دور شود.
تقسیم کنندهها ممکن است بلند یا کوتاه باشند.
چرخ فلک چرخ فلک، در بالای شانه برش سکو قرار دارد و قطر آن بین 6/101 تا 4/152 سانتیمتر است.
بسته به نوع محصول و کار در شرایط متفاوت دو نوع چرخ و فلک وجود دارد: جرخ و فلک پرهای که دارای چهار تا هشت عدد پره تختهای یا فولادی هستند که بطور ثابت به بازوی شعاعی متصلاند.
این پرهها محصول را تا زمان درو سرپا نگه میدارند و سپس آن را در مسیر هلیس سکو قرار میدهند.
چرخ و فلک بردارنده که دارای تعداد زیادی انگشتی را دندانه فولادی فلزی هستند که به پرهها یا میلههای چرخ فلک متصل شدهاند (شکل21-3).
یک محرک خارج از مرکز، انگشتیهای در حال چرخش را در وضعیت عمودی قرار میدهد.
چرخ و فلکهای بردارنده بخصوص برای بلند کردن محصولات غلات خوابیده ودرهم پیچیده از قبیل برنج در جلو شانه برش بسیار موثرند.
در موقع کار انگشتیهای چرخ فلک بردارند، به زیر محصول و داخل آن رفته، محصول را بلند میکنند.
این انگشتیها بیشتر عمل جمعآوری محصول رسیده را انجام میدهند تا وارد کردن ضربه و انداختن آن در جلو هلیس.
پردههای چرخ و فلکهای پرهای و انگشتیهای چرخ فلکهای بردارنده را میتوان طوری تنظیم نمود که با زاویهای مناسب داخل محصول شوند تا از خرد شدن محصول جلوگیری شده و محصول بطور یکنواخت به جلو هلیس سکو منتقل میشود.
سرعت چرخ و فلکها، باید به گونهای باشد که نسبت سرعت محیطی آنها به سرعت پیشروی کمباین 25/1 تا 5/1 باشد.
بطور کلی، دور در دقیقه چرخ و فلک باید کمی بیشتر از دور در دقیقه چرخهای جلو باشد.
برای برداشت محصولات که خیلی خوابیدهاند، محور چرخ و فلک بردارنده باید کاملاً در جلو شانه برش قرار گیرد (غالباً از 23 تا 30 سانتیمتر) و چرخ و فلک آنقدر پایین بیاید که انگشتیهای آن از فاصله 5 تا 5/7 سانتیمتری شانه برش عبور کنند.
برای برداشت محصولات خوابیده، کمباین همیشه باید در جهت خواب محصول حرکت کند.
در غیر اینصورت، ساقههایش از بریده شدن توسط هلیس کشیده شده و ریزش دانه افزایش مییابد.
سرعت چرخ و فلک باید با شرایط محصول مطابقت کند.
این سرعت در بعضی از کمباینها قابل تغییر است و راننده حداکثر کنترل را بر روی آن دارد.
محرک این نوع چرخ و فلکها از نوع تسمهای متغیر 7 و یا موتور هیدرولیکی است (شکل23-3و 24-3).
شانه برش شانه برش کمباین، بسیار شبیه به شانه برش دروگرهای شانهای، بخصوص ساقه کوبها ونوار سازهای خودروست (شکل25-3).
چاقو در شانه برش کمباینهای مختلف بین 800 تا 1100 ضربه در دقیقه میزند.
چاقو یا تیغههای لبه دندانهدار مناسب درو و محصولات غلات هستند.
معمولاً نیاز به تیز شدن ندارند و از چاقوهای با تیغه لبه صاف زمانی که مقدار زیادی از محصول غله سبز باشد، استفاده میکنند.
چاقوی رفت و برگشتی بوسیله انگشتیهایی که به شاسی شانه برش متصل شدهاند، حمایت میشوند.
گیرههای چاقو، تیغههای چاقو را در نزدیکی لبههای برنده صفحات انگشتی نگه میدارند تا برش تمیز حاصل شود.
یک سر چاقو به دستگاه محرک رفت و برگشتی متصل میشود.
ارتفاع برش توسط اهرمی که در داخل اتاقک راننده است، تنظیم میشود.
ارتفاع برش معمولاً بین 5 تا 100 سانتیمتر بسته به شرایط محصول بالاتر از سطح زمین میباشد.
پایین آوردن شانه برش در موقع برداشت محصولات خوابیده باعث افزایش برداشت محصول میشود.
چاقو باید تیز باشد و به راحتی داخل انگشتیها حرکت نماید تا عمل برش بطور صحیح انجام شود.
عدم حصول یک برش تمیز باعث میشود تا شانه برش محصول را بجود و پاره کند.
این عمل، محصول رسیده را به شدت تکان میدهد، دانهها را خرد میکند و احتمالاً موجب تلفات زیاد محصول میگردد.
در محصولات خوابیده و بسیار درهم پیچیده از انگشتیهای بلند کننده استفاده میشود.
این انگشتیها مستقیماً در سطح خاک حرکت میکنند تا به زیر محصول بروند و آنرا بلند کنند (شکل28-3).
در سر خوشهچینهایی که دارای شانه برش شناور هستند، شانه برش بجای اینکه بطور محکم و غیرشناور به لبه جلو سرخوشهچین متصل شود، بطور آزاد در زیر سرخوشهچین کمباین متعلق است.
شانه برش توسط کفشهای لغزنده و اتصالات مخصوص، خطوط تراز را دنبال میکند و محصول را تا ارتفاع 5/2 سانتیمتری برش میدهد.
وجود این ابزار، راننده را از تنظیم مداوم ارتفاع سرخوشهچین آسوده میکند.
کنترل خودکار ارتفاع برش در بعضی از سرخوشهچینها، استاندارد و در بعضی دیگر اختیاری است (شکل29-3).
هلیس سکوی برش پس از درو محصول، چرخ و فلک محصول را به طرف عقب فشرده، درد کف سکو قرار میدهد.
در این قسمت پرههای مارپیچی راست دست و چپ دست هلیس سکو، محصول را از دو طرف به طرف وسط جایی که نقاله تغذیه قرار گرفته، انتقال میدهد و انگشتیهای عقب رونده، مواد را به نقاله تغذیه جهت انتقال به دستگاه کوبنده تحویل میدهند.
هلیس باید با سرعتی مناسب کار کند و محصول راب طور یکنواخت به نقاله تغذیه برساند.
بسته به نوع محصول فاصله پرههای هلیس از کف سکو بین 3/6 تا 6/12 میلیمتر است.
چنانچه سرعت هلیس قابل تنظیم باشد، حداقل سرعت باید انتخاب شود تا عمل تغذیه بطور مناسب انجام گیرد.
روش نوار کردن در بعضی مناطق، کشاورزان دریافتهاند که چیدن و نوار کردن قسمت بالای محصول، همراه با انه امکان برداشت زودتر و حفظ دانه را در شرایط زیر فراهم میآورد: وقتی که دانه بطور یکنواخت نرسده باشد؛ وقتی که مزرعه پر از علفهای هرز باشد؛ وقتی که ساقه سبز باشد، اما دانه رسیده باشد؛ وقتی که رطوبت دانه زیاد باشد؛ وقتی که شرایط محصول بقولات طوری باشد که باقی ماندن آنها تا زمان رسیدن، منجر به خرد شدن محصول شود.
وقتی که شرایط جوی باعث تاخیر در برداشت مستقیم محصول با کمباین شود.
وقتی که لازم باشد، قبل از برداشت محصول بوسیله کمباین از رسیدن بیش از حد آن جلوگیری شود.
نوارسازها ممکن است از نوع خودرو و یا از نوع کششی محور تواندهی گرد باشند.
نوارهای غلات باید در بالای مکشهای باقیمانده که ارتفاع آنها باید حداقل 20 سانتیمتر باشد، قرار گیرند تا هوا در زیر نوارها جریان یابد.
نوار محصول نباید در داخل جای چرخهای واقع در کلشها قرار گیرد.
کلشهایی که تراکتور از روی آنها عبور میکند، خم و ضعیف میشوند و نمیتوانند نوار را حمایت کنند.
همین امر باعث میشود تا محصول نوار شده به سرعت خشک نگردد.
برای برداشت نوار محصول، سرخوشهچین کمباین ممکن است به یک سکوی بردارنده نوار مجهز نشود یا یک واحد بردارنده به سکوی معمولی کمباین متصل میگردد.
از این قسمت به بعد، کلیه اعمال همانند کمباینهای معمولی انجام میشود (شکل32-3و 33-3).
سکوی بردارنده این سکوها برای محصولاتی که بوسیله نوارساز غلات درو گشتهاند و بصورت نوار شده در سطح مزرعه باقی ماندهاند، بکار میرود.
منضمات بردارنده از یک سری تسمههای تخت تشکیل شدهاند که به آنها تعداد زیادی انگشتی فولادی یا پلاستیکی متصل میشود.
معمولاً عرض منضم بردارنده تا حدودی کمتر از عرض سرخوشهچین راست است، زیرا عرض نوارها همیشه بسیار کمتر از عرض سرخوشهچین میباشد.
وقتی منضم بردارنده به سکو متصل میشود، چرخ فلک جدا میگردد.
در دو طرف منضم بردارنده، کفشها یا چرخهای تنظیم سوار شدهاند تا ارتفاع انگشتیهای بردارنده از سطح زمین را تنظیم نمایند (شکل35-3).
دماغه ذرت دماغه ذرت، ذرتچینی است که به نقاله تغذیه کمباین متصل شده است.
اندازه دماغههای ذرت متفاوت است و هر واحد ممکن است بین دو تا دوازده ردیف داشته باشد.
در حین حرکت کمباین در مزرعه، نوکهای جمعآوری کننده دماغه ذرت در بین ردیفهای ذرت قرار میگیرد.
غلطکهای کشنده ساقهها را گرفته و به پایین میکشند.
یک شکاف باریک مانع عبور بلال میشود و بلال از ساقه جدا میشود.
زنجیرهای جمعآوری کننده بلالها را به هلیس سکو میرسانند و از آنجا به نقاله تغذیه و در نهایت بلالها به دستگاه کوبنده منتقل میشوند.
اگر سرعت غلطکهای کشنده بیش از حد باشد، بلالها ممکن است از روی دماغه پایین بیافتند و تلف شوند.
همچنین ممکن است باعث کشیده شدن تمام ساقه به داخل کمباین و اضافه بار ماشین شود.
اگر سرعت خیل کم باشد، بلالها در عقب غلطکها کنده خواهند شد و تراکم و مسدود شدن دماغه بوجود خواهد آمد.
دماغه ذرت باید نزدیک به زمین کار کند تا بلالهای خوابیده را بلند نماید.
نوکهای جمعآوری کننده برای محصولات و شرایط مختلف مزرعه قابل تنظیم است (شکل 37-3).
دماغه محصولات ردیفی دماغه ردیفی برای برداشت محصولاتی چون سویا، ذرت خوشهای، آفتابگردان و محصولات مشابه استفاده میشود تا تلفات برش و جمعآوری کاهش یابد.
نوکهای جمعآوری کننده در دماغه ردیفی خیلی پایین قرار گرفته و شیبدار هستند.
واحد هر ردیف بطور آزاد و در حدی که قبلاً مشخص شده، به طرف بالا و پایین شناور است تا بتواند خطوط تراز زمین را دنبال کند.
با حرف چاقوی رفت و برگشتی و چرخ و فلک دوار در این دماغهها، میزان خرد شدن بذر کاهش یابد.
بدین ترتیب دماغهها کار برداشت را سریعتر از سکوهای با شانه برش معمولی یا شناور انجام میدهند.
نقاله تغذیه نقاله تغذیه، محصول را از سکو و یا دماغه ذرت میگیرد و آن را به دستگاه خرمنکوب تحویل میدهد.
در بعضی از کمباینها یک استوانه تغذیه پس از هلیس سکو قرار دارد که یا در انتقال محصول از هلیس سکو به نقاله تغذیه کمک میکند یا به تنهایی عمل انتقال مواد را به دستگاه کوبنده انجام میدهد (شکل42-3و 43-3).
در بعضی از کمباینها، استوانه تغذیه، محصول را از نقاله تغذیه به طور یکنواخت تحویل دستگاه کوبنده میدهد.
معمولترین نوع نقاله تغذیه شامل زنجیر نقاله و یا تلفیقی از استوانه تغذیه و زنجیر نقاله میباشد.
زنجیر نقاله باید به قدری سفت باشد تا پرهها با نبشیهای آن به کف محفظه تغذیه کننده ضربه نزند.
فضای زیر پرههای نقاله تغذیه برای محصولات غلات باید حدود 3 میلیمتر و برای محصول ذرت، باید حدود 19 میلیمتر باشد.
در بعضی کمباینها، سرعت حرکت نقاله تغذیه با توجه به شرایط محصول و سرعت حرکت کمباین توسط راننده قابل کنترل میباشد.
بعضی از کمباینها نیز دارای محرکت معکوس کننده هستند که در موقع گیر کردن نقاله تغذیه به باز شدن آن کمک میکند.
در جلو دستگاه کوبنده اکثر کمباینها حفرهای سرتاسری به نام سنگگیر یا سنگ جمعکن قرار داده شده تا سنگها و اشیاء سخت به داخل آن بیافتند و نگهداری شوند.
بسته به طرح و ساخت هر کمباین، طرز تخلی حفره سنگگیر متفاوت است.
در بعضی باید کمباین را متوقف کرد و پس از باز کردن دریچه کنترل جلو دستگاه کوبنده، حفره سنگگیر را تخلیه نمود (شکل45-3).
در بعضی از انواع جدید چنانچه سنگها یا اشیاء سخت آنقدر بزرگ باشد که باعث صدمه دیدن کوبنده یا گردنده شوند.
دریچه سنگگیر بطور اتوماتیک باز میشود تا سنگها و اشیاء سخت تخلیه شوند.
کوبیدن : کوبیدن محصول ، یعنی جدا کردن دانه های غلات از خوشه ها ، جدا کردن دانههای ذرت از بلال ذرت و خارج کردن دانه های سویا از غلاف می باشد .
کوبیدن محصول در کمباین ، در دستگاه کوبنده انجام می گیرد.
دستگاه کوبنده ، قلب هر کمباین محسوب می شود .
.
بین 60 و 90درصد دانه ها از خوشه ، چوب بلال یا غلاف در دستگاه کوبنده جدا می گردد .
قسمت های مختلف دستگاه کوبنده عبارتند از : کوبنده و ضد کوبندهو یا گردنده و ضد کوبنده.
چهار نوع مهم سیستم های کوبنده عبارتند از : (1) کوبنده و ضد کوبنده سوهانی، (2) کوبنده و ضد کوبنده دندانه میخی ، (3) کوبنده و ضد کوبنده ساینده و (4) یک گردنده و ضد کوبنده یا دو گردنده و ضد کوبنده .
کوبنده و ضد کوبنده سوهانی : معمولترین سیستم کوبنده است زیرا تقریبا تمام محصولات ، به خصوص غلات دانه ریز ذرت را می توان با این سیستم کوبید .
کوبنده سوهانی (شکل 49-3) شامل تعدادی تسمه یا نبشی فولادی یار دار سوهان مانند است که به محیط خارجی چند بشقاب ( دیسک )متصل شده اند .
کوبنده با سرعتی بین 150 تا 1500 دور در دقیقه می چرخد .
اکثر محصولات را می توان با سرعتی بین 400 تا 1200 دور در دقیقه کوبید .
ضد کوبنده شامل تسمه های موازی است که بوسیله تسمه های انحنا دار کناری و میلگرد های انحنا دار میانی در کنار هم قرار داده شده است (شکل 50-3) .
ضد کوبنده در زیر کوبنده و کمی متمایل به عقب قرار گرفته است .
فاصله بین ضد کوبنده و کوبنده قابل تنظیم است .
تسمه های سوهانی کوبنده دارای شیار هایی هستند که جهت تمایل آنها در هر یک ، بر عکس جهت تمایل تسمه های مجاور است .
در حالی که محصول از بین کوبنده و ضد کوبنده عبور می کند ، دانه تحت تاثیر دو عمل ضربه و مالش ، از خوشه جدا می شود .
کوبنده و ضد کوبنده سوهانی ، ساقه های علف های هرز نم دار را کمتر از کوبنده و ضد کوبنده دندانه دار پاره می کنند .
در کوبنده و ضد کوبنده دندانه میخی (شکل 51-3) ، کوبنده دارای تعداد زیادی دندانه های فولادی است که به صورت ردیفی به به تعدادی تسمه پیچ شده اند .
تسمه ها نیز به محیط خارجی چند بشقاب نتصل شده اند .
ضد کوبنده نیز دندانه دار است (شکل 53-3) .
هرتسمه ممکن است یک یا دو ردیف دندانه داشته باشد .
بسته به نوع محصول و شرایط کوبیدن ، تعداد 2، 4 یا 6 ردیف دندانه برای هر ضد کوبنده مورد نیاز است.
برای پر کردن فضای خالی ضد کوبنده از تسمه های سوراخ دار یا شبکه های میلهای استفاده می شود (شکل 53-3).
ضد کوبنده دندانه میخی، مانند ضد کوبنده سوهانی در زیر کوبنده و کمی متمایل به عقب قرار گرفته است و نسبت به کوبنده دارای فاصله است.
وضعیت قرار گیری کوبنده و ضد کوبنده دندانه میخی به ترتیبی است که دندانه های کوبنده در ضمن چرخش ، از وسط دندانه های زیگزاگی ضد کوبنده عبور می کنند و بدین ترتیب علاوه بر وارد آوردن ضربه های سریع بر روی خوشه ها، عمل شانه زدن را نیز انجام می دهند.
در این طرح، دندانه ها به جای اینکه مانند کوبنده و ضد کوبنده دندانه سوهانی ، به محصول ضربه بزنند و آن را مالش دهند، مواد را پاره پاره و تکه تکه می کنند (شکل 51-3).
میزان روی هم افتادگی شعاعی دندانه های کوبنده و ضد کوبنده قابل تنظیم است .
از آنجا که دندانه ها به صورت مخروطی هستند، با این تنظیم فاصله عرضی نیز تا حدودی قابل تنظیم است (شکل 54-3).
دستگاه کوبنده دندانه میخی کوبیدن محصول را باشدت بیشتری نسبت به سایر دستگاه های کوبنده انجام می دهد ، جلو آن دیر تر پر می شود و به قدرت کمتری نیاز دارد .
به همین دلیل تقریبا تمام کمباین های برنج مجهز به دستگاه کوبنده دندانه میخی هستند .
از دستگاه کوبنده دندانه میخی همچنین برای برداشت لوبیای خوراکی به خوبی استفاده می شود، زیرا کوبنده دارای عمل کوبیدن بسیار خوب بوده ، تلفات بذر در آن کم می باشد.
عیب طرح دندانه میخی این است که کاه و علف های هرز را پاره می کند.
این وضعیت می تواند باعث مشکلات بیشتری در جدا کردن و تمیز کردن محصول گردد.
در کوبنده و ضد کوبنده ساینده ، کوبنده دارای تعدادی نبشی یا تسمه های پیچشی است که به بشقاب های سوار شده بر روی محور دوار متصل شده اند (شکل 55-3).
نبشی ها یا تسمه های کوبنده و نبشی های ضد کوبنده ، هر دو دارای روکش لاستیکی هستند ( شکل 55-3).
کوبیدن در این سیستم آرام تر از کوبیدن در سیستم کوبنده سوهانی و دندانه میخی است .
از کوبنده و ضد کوبنده ساینده، برای کوبیدن محصولات دانه ریز از قبیل شبدر و یونجه استفاده می شود.
در کمباین های دوار، تسمه های سوهانی ، همانند کوبنده های سوهانی به کار میرود، به انتهای ورودی گردنده های استوانه ای متصل شده اند.
یک ضد کوبنده که متناسب با گردنده است ، در زیر قسمتی از گردنده که دارای تسمه های سوهانی است قرار دارد.
تا حدود 90 درصد از دانه ها در این قسمت از کاه جدا می شوند.
کمباین های دوار ممکن است دارای یک گردنده و یا دو گردنده موازی هم باشند (شکل 56-3) .
اکثر گردنده ها به طور طولی در داخل کمباین قرار دارند و دارای زاویه راست نسبت به شانه برش می باشند (شکل 56-3 الف و ج ).
بعضی از کمباین ها دوار دارای گردنده ای هستند که به طور عرضی در داخل کمباین قرار گرفته است (56-3 ب).
تغذیه محصول در این نوع گردنده شبیه به تغذیه محصول در کوبنده های متداول است و در یک طرف گردنده انجام می شود .
طول گردنده و قطر آن بستگی به نوع و طرح کمباین دارد .
سرعت گردنده با توجه به کمباین و شرایط کوبیدن برای محصولات مختلف متغیر بوده ، بین 280 تا1550 دور در دقیقه می باشد.
بر خلاف کمباین های متداول (که دارای کوبنده و ضد کوبنده معمولی هستند)، در کمباین های دوار ، محصول بیش از یک بار از بین گردنده و ضد کوبنده عبورمی کند.
طرز کار کوبنده و ضد کوبنده و یا گردنده و ضد کوبنده نقاله تغذیه ، محصول را به دستگاه کوبنده تحویل می دهد .
در حالی که کوبنده یا گردنده می چرخد ، محصول با تسمه های سوهانی در حال چرخش بر خورد می کند و با ضربه وارده باعث جدا شدن دانه از ساقه ، چوب بلال یا غلاف می شود .
با عبور محصول از بین کوبنده و ضد کوبنده و یا گردنده و ضد کوبنده ، کوبیدگی بیشتر ، از طریق عمل مالش حاصل می شود (شکل 56-3).
سرعت چرخش تسمههای سوهانی برای یک نوع محصول و در شرایط یکسان باید یکی باشد.
حدود 60 تا 90 درصد از دانه هایی که بر اثر ضربه و مالش خارج شده اند ، ضمن عبور از سوراخ ها یا شبکه های ضد کوبنده ، از کاه جدا می شوند .
میزان جدا شدن در این قسمت بر مجموع ظرفیت کمباین تاثیر می گذارد .
برای مثال ، در کمباین های متداول اگر میزان جدا شدن در ناحیه ضد کوبنده خیلی کم باشد ، بیشتر دانهها به سوی کاه بر ها پرتاب می شوند .
این وضعیت باعث می شود تا این قسمت ها سریعتر به ظرفیت خود نزدیک شوند .
به منظور افزایش عمل کوبیدن در محصولاتی که به سختی کوبیده می شوند ، می توان از صفحات پوششی و پر کننده ضد کوبنده استفاده کرد.
کوبنده و ضد کوبنده در محفظه تغذیه سر خوشه چین قرار گرفته اند و ضد کوبنده فاقد شبکه و سوراخ می باشد.
تمام دانه ها ، همراه با کاه و کلش آنقدر در قسمت ضد کوبنده باقی می مانند تا بر روی نقاله ای بریزند.
دانه ها موقعی که به طرف نقاله می روند، از کاه های معلق خارج می شوند .
در موقع خروج مواد کوبیده شده از روی نقاله ،دانه ها پائین می افتند و به کفش تمیز کن انتقال می یابند.
کاه و کلش به همراه قسمتی از دانه های جدا نشده بر روی کاه برها می ریزند.
در بعضی از کمباین ها، دستگاه کوبنده دارای یک صفحه تغذیه است.
صفحه تغذیه (شکل 58-3)، صفحه قابل تنظیمی است که در جلوی ضد کوبنده، قرار گرفته است .
بعضی از کمباین ها دارای یک تسمه جداکننده کوبنده هستند (شکل58-3).
تسمه جدا کننده به موازات کوبنده و در بالای آن قرار گرفته است و از برگشت مواد از عقب و بالای کوبنده به جلوی کوبنده جلوگیری می کند.
تعیین عمل کوبیدن تنها روش عمل کوبیدن ، آزمایش مواد داخل مخزن دانه و مواد داخل بالابر پس مانده ها و همچنین آزمایش کاه های خارج شده از عقب کمباین است.
دانه های داخل مخزن مقدار دانه های آسیب دیده و مواد خارجی را مشخص میکند.
گر چه، اگر آسیب دیدگی دانه ها خیلی زیاد باشد ، علت آن می تواند به جای اثر تنظیم ناصحیح کوبنده و ضد کوبنده ، بر اثر دانه های بیش از حد کوبیده شده ای باشد که توسط بالا بر پس مانده ها برای کوبیده شدن مجدد به واحد کوبنده بر گردانده می شوند.
کاه های تخلیه شده از عقب کمباین باید به طور اتفاقی شامل خوشه هایی باشند که دارای دانه های با کیفیت پائین هستند .
همچنین کاه ها باید تا حد امکان یک تکه و خرد نشده باشند.
تنظیمات کوبنده و ضد کوبنده یا گردنده و ضد کوبنده دو تنظیم مهم کوبنده و ضد کوبنده یا گردنده و ضد کوبنده عبارتند از: (1) سرعت کوبنده یا گردنده (2) فاصله بین کوبنده و ضد کوبنده یا گردنده و ضد کوبنده.
برای این که عمل کوبیدن به طور کامل انجام شود ، سرعت کوبنده باید تا حد امکان کم باشد .
سرعت کوبنده در کمباین های قدیمی تر با تعویض چرخ دنده زنجیر خوری که بر روی محور کوبنده سوار می شود ، انجام می گیرد .
اما امروزه برای تغییر سرعت کوبنده ، از پولی های تسمه با سرعت متغیر استفاده می شود (شکل 59-3) که از آن در سایر محرک های کمباین ، مانند محرک چرخ فلک استفاده می شود .
این وسیله طوری ساخته شده است که صفحات پولی تسمه می توانند بر روی محوری که روی آن سوار شده اند حرکت کنند .
به این ترتیب، قسمت داخلی صفحات که تسمه 7بر روی آن قرار می گیرد به طرف داخل یا خارج حرکت کرده ، در وضعیت مطلوب نگه داری شود .
وضعیت نشان داده شده در شکل 59-3 به این ترتیب است که با یک چرخ دستی که بر روی رزوه های پیچ انتهای محور پولی سوار شده است ، می توان صفحه لغزنده پولی پائینی را بر روی محور پولی حرکت داد.
صفحه لغزنده پولی بالایی که تحت فشار فنر قرار گرفته است نیز می تواند تغییر محل دهد.
اگر با چرخش چرخ دستی ، محل استقرار تسمه 7 پولی پائینی بسته شود، تسمه 7 آنقدر به طرف بیرون پولی (بالا) حرکت می کند که به جای مناسبی که هم عرض تسمه است برسد و در آنجا گیر کند.
همزمان، تسمه 7 بر روی پولی بالایی و بر علیه فشار فنر ، به طرف داخل پولی (پائین) حرکت می کند.
در نتیجه، اگر پولی پائینی بوسیله یک موتور بچرخد و پولی بالایی بر روی محور کوبنده قرار داده شود ، ما روش مفیدی برای تغییر دادن سرعت استوانه خواهیم داشت .
سرعت کوبنده یا گردنده بستگی به نوع محصول ، ساعات مختلف روز و تغییر شرایط هوا دارد .
سرعت معمول کوبنده برای کوبیدن محصولات غلات حدود 1800 متر در دقیقه است .
در سرعت کم کوبنده یا گردنده ، تمام دانه ها از خوشه جدا نخواهد شد .
از طرفی سرعت زیاد کوبنده یا گردنده باعث ترک دار شدن دانه ها و در شرایطی که محصول بیش از حد خشک باشد، باعث شکسته شدن کاه خواهد شد.
به طور کلی ، برای کوبیدن مطلوب محصولات دانه درشت ، سرعت کوبنده باید کمتر و برای کوبیدن مطلوب محصولات دانه ریز مانند علف ها ، سرعت کوبنده باید بیشتر باشد.