مقدمه
(( نخستین قانون کار جمهوری اسلامی ایران شامل 203 ماده و 121 تبصره در تاریخ 26/8/69 پس از طی فراز و نشیبهای طولانی به تصویب نهایی رسید . اگر چه به جز قوانین الهی هیچ قانونی نمی تواند بی عیب و نقص باشد امام قانون کار با احاطه بر جوانب مختلف تقریباً از جامعیت برخوردار است و تا حدودی به مسائل و معضلات محیط کار پاسخ می دهد . حمایت از کارگران یکی از مشخصات بارز قانون کار جدید می باشد . ))
مسائل جدیدی که به قانون کار اضافه شده عبارتند از :
1- دوره آزمایشی کار
ماده 11 : ((طرفین می توانند مدتی با توافق هم به نام دوره آزمایشی کار تعیین نمایند . در خلال این دوره هر یک ازطرفین حق دارند بدون اخطار قبلی و بی آنکه الزامی به پرداخت خسارت داشته باشند رابطه کار را قطع کنند . در صورتی که قطع رابطه از طرف کارفرما باشد وی الزام به پرداخت حقوق تمام دوره آزمایشی خواهد بود و چنانچه کارگر رابطه کار را قطع کند فقط مستحق دریافت حقوق مدت انجام کار خواهد بود . ))
2- تعلیق قرارداد کار
ماده 14 : ((چنانچه به واسطه بروز حوادث غیر قابل پیش بینی شده انجام تعهدات یکی از طرفین متوقف شود قرار داد کار به حالت تعلیق در می آید و پس از رفع آنها قرارداد با احتساب سابقه خدمت ( از لحاظ بازنشستگی و افزایش مزد ) به حالت اول برمی گردد .
تبصره 5 : مدت خدمت نظام وظیفه با شرکت داوطلبانه کارگران در جبهه جزء سوابق کار محسوب می شود .
ماده 16 : قرار دار کارگرانی که از مرخصی تحصیلی استفاده می کنند و در طول مدت مرخصی به مدت 2 سال به حال تعلیق در می آید .
تبصره : مرخصی تحصیلی برای 2 سال دیگر قابل تمدید است .
ماده 17 : قرار داد کارگی که توقیف می شود و توقیف وی منجر به محکومیت
نمی شود در مدت توقیف به حالت تعلیق در می آید و کارگر پس از رفع آن به کار خود بازمی گردد .
ماده20 : تبصره : چنانچه کاگر بدون دلیل موجه حداکثر 30 روز پس از رفع حالت تعلیق آمادگی خود را برای انجام کار به کارفرما اعلام نکند در حکم کارگری است که استعفا داده است . در این صورت کارگر مشمول حق سنوات به ازاء همه سال یکماه آخرین حقوق خواهد بود و اگر کارفرما به دلایل موجه از پذیرفتن کارگر خودداری کند به ازاء هر سال سابقه کار 45 روز آخرین مزد فرد باید به او پرداخت شود .))
3- بیمه بیکاری
ماده 30 : ((دولت مکلف است با توجه به اصل 29 قانون اساسی و با استفاده از درآمدهای عمومی ، درآمدهای حاصل از مشارکت مردم و نیز ازطریق ایجاد صندوق بیمه بیکاری نسبت به تامین معاش کارگران بیکار شده اقدام و امکانات لازم را برای اشتغال آنان فراهم کند .))
4- خاتمه قرار داد
ماده 24 : ((درصورت خاتمه قرارداد کار ( کار معین یا مدت موقت ) کارفرما مکلف است با کارگری که مطابق قرارداد یکسال یا بیشتر به کار اشتغال داشته باشد برای هر سال سابقه اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوقی مبلغی معادل یکماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت نماید .
ماده 31 : چنانچه خاتمه قرارداد کار به لحاظ از کارافتادگی کلی و یا بازنشستگی کارگر باشد . کارگر مکلف است بر اساس آخرین مزد کار ، کارگر به نسبت هر سال سابقه خدمت حقوقی به میزان 30 روز مزد به وی پرداخت کند که این وجه علاوه برمستمری از کارافتادگی و یا بازنشستگی کارگر است که توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود .
ماده 32 : اگر خاتمه قرار داد کار در نتیجه کاهش تواناییهای جسمی و فکری ناشی از کارافتادگی باشد ( بنا به تشخیص کمیسیون پزشکی ، سازمان بهداشت و درمان منطقه یا برخی اعضای شورای اسلامی کار یا نمایندگان قانون کار ) کارفرما مکلف است به نسبت هر سال سابقه ، معادل دو ماه آخرین حقوق به وی پرداخت کند.))
اخراج کارگر
ماده 34 (( قانون کار قدیم آمده بود که اگر اخراج کارگر بنا به تشخیص هیات اختلاف در اثر تقصیر او در انجام وظیفه باشد هیچگونه حقی بر او تعلق نخواهد گرفت ولی در ماده 27 قانون کار جدید امده است که هر گاه کارگر در انجام وظایف قصور ورزد یا آیین نامه های انظباطی کارگر پس از تذکرات کتبی نقض نماید ، کارفرما حق دارد در صو.رت اعلام نظر هیئت شورای اسلامی کار علاوه بر مطالبات معوق به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر به عنوان حق سنوات به وی پرداخت و قرار داد کار را فسخ نماید .
ماده 165 : در صورتی که هیات حل اختلاف اخراج کارگر را غیر موجه تشخیص دهد حکم بازگشت کارگر اخراجی و پرداخت حق السعی او را از تاریخ اخراج صادر می کند و در صورت موجه بودن اخراج کارگر می توان اخذ سنوات به ازاء هر سال سابقه معادل یک ماه
حقوق خواهد بود و چنانچه کارگر نخواهد به واحد مربوطه برگردد بر اساس سابقه خدمت نسبت به هر سال 45 روز فرد به او پرداخت می شود .))