مقدمه و تاریخچه صنعت اتومبیل در ایران:
اولین ماشین وارد شده به ایران فورد بود که بوسیله مظفرالدین شاه قاجار از کشور بلژیک خریداری شده بود. این ماشین که در موقع حرکت دود زیادی می کرد توسط مردم به ماشین دودی یا ارابه دودی تغییر نام داده شد. با شروع شهرسازی بصورت مدرن در سال 1300، واردات ماشین به ایران افزایش یافت. بیشترین اتومبیلها در آن سالها از کشورهای آمریکا و انگلستان به ایران وارد می شد. اولین کارخانه اتومبیل سازی در ایران شرکت سهامی ایران ناسیونال بود که به تولید ماشینهای پیکان، با مجوز از شرکت تالبوت انگلستان، اولین تولیدات خود را در سال 1346 روانه بازار کرد. بعداً شرکت ایران ناسیونال به تولید وانت، مینی بوس و اتوبوس دست زد.
در همین سال دو مدل از ماشینهای آمریکایی بنام " آریا " و " شاهین " توسط کارخانه پارس خودرو روانه بازار شد؛ و یکسال بعد در سال 1347 یک مدل از ماشین فرانسوی سیتروئن بنام " ژیان " توسط شرکت سایپا به بازار عرضه شد.
در سال 1351، شرکت پارس خودرو نام خود را به شرکت " جنرال موتورایران " تغییر داد و شروع به ساخت دو مدل از ماشینهای شرولت ( اپل ) 2500cc، 2800cc و همینطور سه مدل دیگر با مجوز از کارخانه آمریکایی جنرال موتورز بنام: بیوک، کادیلاک، شولت نوا. تولیدات این ماشینها تا سال 1360 ادامه داشت. تولید ماشینهای ژیان که متعلق به کارخانه سایپا بود در سال 1359 متوقف شد. ولی تولید ماشینهای رنو که در سال 1354 آغاز شده بود ادامه یافت.
از بعد از انقلاب ایران صنایع اتومبیل سازی پیشرفت مهمی نکرده اند و همان اتومبیلهای گذشته و بعضی از اتومبیلهای جدید اروپایی مانند پژو و کیا را مونتاژ کرده اند؛ تا چند سال پیش که کارخانجات اتومبیل سازی شروع به طراحی اتومبیلهای جدید کرده اند.
این تحقیق بر روی ماشینهای ایرانی موجود در کشور ایران انجام شده است و این انتخاب بر اساس تئوری درس روشهای طراحی مهندسی می باشد. پس مراحل را به صورت زیر ادامه میدهیم:
1- تشخیص نیاز :
با توجه به کاربرد بسیار بالای خودرو در کشور و استفاده از آن بعنوان یک ابزار ضروری، و با در نظر گرفتن شرایط مختلف اقتصادی ،اجتماعی ،منابع معدنی ، منابع نفت و گاز ومنابع انسانی موجود در کشور بایستی درصدد طراحی و ساخت، یا انتخاب یک خودروی بهینه از میان خودروهای موجود در کشور باشیم تا بتواند در شرایط مختلف آب وهوایی کشور ما کارآمد باشد و با توجه به وضعیت اقتصادی جامعه قیمت آن در حدی باشد که اکثریت طبقات مختلف جامعه قادر به خرید آن باشند .
2- تعریف هدف :
طراحی و ساخت یا انتخاب یک خودروی مناسب با درنظر گرفتن شرایط زیر :
1) مقرون به صرفه باشد بطوریکه اکثریت طبقات مختلف جامعه بتوانند از آن استفاده کنند .
2) دارا بودن مقاومت و شرایط ایمنی مناسب .
3) از لحاظ زیست محیطی مطابق با استانداردهای جهانی باشد .
3- تحقیقات طرح :
تحقیقات درمورد بهترین خودرو را بیشتر بر روی مجله ها و ژورنالها و سایتهایی که انواع خودرو ها را بایکدیگر مقایسه نموده و نتایج کیفی و کمی در اختیار ما قرار داده اند
استفاده نموده ایم و همچنین در مورد خودروهایی که نمایندگی مستقیم داشته اند نیز تحقیقاتی به عمل آمده است .
4- خصوصیات طرح :
اکنون با توجه به مراحل قبل ( تشخیص نیاز و تعریف هدف) خصوصیات طرح را بصورت زیر مورد بررسی قرار می دهیم :
4-1چشم انداز :
زیبایی ظاهری خودرو یکی از مسائل مورد توجه طراحان صنعتی است . با عنایت به اینکه شکل ظاهری خودرو عامل مؤثری در جلب مشتری و رونق بازار فروش خودرو، در صنعت رقابتی است، طراحان صنعتی بایستی یشترین توجه و سرمایهگذاری را در این زمینه بکاربرند .
لحاظ نمودن تنوع فُرم و رنگ خودرو برطبق ذوق و سلیقه مشتری یکی از مسائل مهم در بازار فروش خودرو بوده و از جمله عواملی است که باعث پایداری و طول عمر خودرو و همچنین رضایت مشتری از خودرو میباشد .
4-2 آلودگی :
این موضوع هم یکی از خواسته های مورد توجه در طراحی است که شامل آلودگیهای شیمیائی حاصل از احتراق و آلودگیهای صوتی است و همواره هدف، کاهش این آلودگیها است .
بیشترین آلودگیهایی که از سوختن بنزین و یا محصولات فرعی آن در اتومبیل تولید میشوند ارتباط بسیار نزدیک با عملکرد و ساختار مخزن سوخت ، کاربراتور و اگزوزدارد که بیش از 60% آلودگی از اگزوز می باشد .
4-3 نگهداری:
طرح خودرو بایستی بگونهای باشد که بتوان به سادهترین شکل از آن نگهداری کرد وتعمیرات آن با صرف کمترین هزینه و ساده ترین شکل ممکن امکان پذیر باشد .
4-4 ارگونومی :
ارگونومی یا مهندسی فاکتورهای انسانی از دو کلمه یونانی Ergo به معنی کار و Nomos به معنی قانون و قائده مشتق شده است و در لغت به معنی قوانین طبیعی کار است . مهندسی فاکتورهای انسانی نام مترادف دیگری است برای این واژه . هدف از این علم در صنعت خودروسازی تطبیق ماشین با انسان به گونهای است که انسان بتواند با کمترین خستگی و عوارض روحی و جسمی بیشترین راندمان کاری را در محیط داشته باشد باتوجه به این که رعایت اصول ارگونومی باعث کاهش فشار کار و خستگیهای بیمورد میشود، امروزه علم ارگونومی درصنعت اتومبیل سازی حرف اول را می زند . عموماً ارگونومی علم تناسب محیط با انسان تعبیر میشود و ضرورت رعایت آن در صنعت و کلیه فنون امری اجتناب ناپذیر است:
4-4-1)فضای سرنشین :
در طراحی فضای خودرو بایستی به مسائل فکری و فرهنگی همچنین اندازه قد و جثه افراد جامعهای که خودرو برای آن طراحی میشود توجه داشت .
4-4-2)دید مناسب :
بهتر است صندلی راننده دارای ارتفاع مناسبی از کف باشد تا میدان دید راننده نسبت به پیرامون وجلو خودرو افزایش یابد . دیدن کاپوت و ارتباط دادن خطوط بدنه با دو طرف جاده، دقت فرمان دادن راننده را افزایش میدهد .