سیستم های پران
منطقی است که در قالب سیستم هایی برای پران قطعات تدارک دیده شود.برای سیتم پران روی ماشین تزریق تجهیزاتی وجود دارد که از این تجهیزات برای خودکار کردن سیستم پران استفاده می شود.این تجهیزات در پشت صفحه متحرک ماشین تزریق وجود دارد.اگر سیستم پران قالب در روی نیمه متحرک قالب قرار گیرد ،بسیار بهتر و موثر تر می تواندعمل پران قطعه را از روی قالب انجام دهد .قبلاٌ گفته شد که باید قطعه از روی ماهیچه پران شود،بنابراین باید ماهیچه روی قسمت متحرک قالب طراحی شود.
بحث درباره سیستم های پران را به سه عنوان زیر می توان بیان نمود:
1- شبکه پران
2- مجموعه صفحه پران
3- روشهای پران
شبکه پران
شبکه پران بخشی از قالب است که تکیه گاه صفحه قالب بوده و همچنین فضای مورد نیاز برای نصب و عملکرد مجموعه صفحه پران را ایجاد می کند.معمولاٌ شبکه پران شامل کفشک متحرک و تکیه گاهها است.سه طرح مختلف برای شبکه پران وجود دارد:
1- شبکه پران خطی
2- شبکه پران قابی
3- شبکه پران با تکیه گاه گرد
شبکه پران خطی
این شبکه شامل دو بلو ک چهار گوش است که بر روی کفشک متحرک نصب شده اند.
شکل1: شبکه پران خطی
مجموعه صفحه پران که به صورت خط نقطه نشان داده شده است،در فضای بین دو بلوک نصب می شود.یک برش مقطع از شبکه پران را در شکل زیر ملاحظه می کنید:
شکل2: (a ): تغییر شکل صفحه قالب وقتی بلوک های تکیه گاهی با یکدیگر فاصله زیادی داشته باشند.
(b ):افزودن بلوک های میانی از این خطر جلوگیری می کند.
در این شکل صفحه قالب به صورت خط نقطه نشان داده شده است.این طرح در قالبهای کوچک کاربرد دارد که ابعاد مجموعه صفحه پران آن به اندازه ای است که فاصله زیادی بین تکیه گاهها ایجاد نمی کند.اگر فاصله بین بلوک ها زیاد باشد و یا ضخامت صفححه قالب به اندازه کافی نباشد،به دلیل نیروی اعماال شده در زمان تزریق امکان تغییر شکل صفحه قالب وجود دارد.برای جلوگیری از افزایش بیش از حد ضخاما صفحه قالب که باعث بزرگی و سنگینی قالب می گردد از یکسری تکیه گاههای اضافی در ناحیه مرکزی قالب استفاده می شود.
تکیه گاههای اضافی را می توان به صورت بلوک (یا بلوک های) موازی با جفت تکیه گاه خارجی به کار برد.
شکل3: شبکه پران چند تایی که به همراه سیستم پران تسمه ای استفاده شده است.
در این شکل یک مجموعه پران که در آن از این نوع تکیه گاههای اضافی استفاده شده همراه با یک سیستم پران تسمه ای به صورت خط نقطه تقسیم شده نشان داده شده است.
در این سیستم پران از تسمه هایی با مقطع چهر گوش استفاده می شود.این تسمه ها از بین تکیه گاهها عبور کرده و در انتها به وسیله یک جفت تسمه به هم متصل می شوند.
نوع دیگری از تکیه گاههای اضافی در شکل زیر نشان داده شده است.
شکل 4: تکیه گاههای اضافی گرد که به صورت منطقی در محل های مناسب استفاده می شوند.
در این طرح تکیه گاههای اضافی گرد در منابترین محل قرار می گیرند.این تکیه گاههای گرد از جنس فولاد با استحکام متوسط انتخاب شده و با پیچ به کفشک متحرک بسته می شوند.
مجموعه صفحه پران(به صورت خط نقطه نشان داده شده است)باید در محل نصب تکیه گاهها سوراخ شود.به دلیل وجود این سوراخ ها ،تصمیم گیری درباره موقعیت این تکیه گاهها روی مجموعه صفحه پران باید بعد از مشخص شدن محل اجزای پران از قبیل پین پران،بوش پران و ...
انجام شود.
تمامی سیستم قالبهای استاندارد فقط با طرح شبکه پران ارائه می شوند.اگر ضخامت صفحات قالب به کار رفته در این قالبها کم باشد ضرورتاٌ تکیه گاههای گرد اضافی به کار گرفته می شود تا در برابر نیروهای تزریق مقاومت کافی ایجاد شود.توجه کنید به دلایل عملی سازندگان واحدهای قالب استاندارد،فضای خالی بین تکیه گاهها را حتی الامکتن بیشتر می کنند تا از سطح موثر تزریق بیشتری بتوان استفاده کرد.تکیه گاههای گرد به صورت قطعات استاندارد در انگلستان در اندازه های مختلف ارائه می شود.اندازه ها بر حسب میلیمتر است.
(اندازه های داخل پرانتز بر حسب واحد انگلیسی است: (2/1)30،(3/1)32،(6/1)40،(2)50،(4/2)60،(5/2)63،(8/2)70،(2/3)80،(5/3)90،(4)100،(7/4)120.
هر قطر با طولهای مختلفی ارائه شده است(توجه داشته باشید که تمامی اندازه های فوق را ممکن است یک تولید کننده عرضه نکند).این تکیه گاههای گرد با شکلهای:سوراخ رزوه دار،استفاده از پین کور(این پین کور در سر دیگر تکیه گاه که رزوه نشده،استفاده می شود.)،یا از یک سوراخ راه بدر در مرکز تکیه گاه استفاده می شود.در طرح آخر تکیه گاه بین کفشک متحرک و صفحه قالب قرار گرفته و با یک پیچ آلن دو صفحه را با یکدیگر متصل می کند.
شبکه پران قابی شکل در شکل زیر بعضی از انواع طرحهای این نوع شبکه پران نشان داده شده است.رایجترین طرح هایی که در طرح شبکه پران قابی شکل به کار گرفته می شود عبارتند از: الف) استفاده از چهار بلوک فولادی که به صورت مناسب روی صفحه کفشک متحرک نصب می شوند.
به دلایل زیر بسیاری از طراحان از این طرح استفاده می کنند: 1- برای اینکه ساخت این روش ساده تر و کم هزینه تر است.
2-در قالبهای کوچک ،این روش تکیه گاه خوبی برای صفحه قالب به وجود می آورد.
3-در این روش امکان کاربرد مجموعه صفحه پران رایج به شکل چهارگوش وجود دارد.
4-اطراف مجموعه صفحه پران کاملاٌبسته شده و بنابراین از داخل شدن هر نوع جسم خارجی جلوگیری می کند.
شکل 5: شبکه پران قابی شکل:(a-c ) طرحهای مختلف (d ) برش مقطع عمومی زمانی که شکل خارجی صفحه قالب گرد باشد معمولاٌ شکل خارجی شبکه پران نیز گرد طراحی می شود.یک طرح نمونه در شکل (b) نشان داده شده است.
در این طرح یک تکیه گاه دایره ای شکل روی صفحه کفشک متحرک نصب شده است.این تکیه گاه از ماشین کاری یک بلوک فولادی ساخته می شود.این روش به صورت محسوسی پر هزینه تر از روش قبل است.
ما قبلاٌ بیان کردیم که شبکه پران باید یک تکیه گاه مناسب برای صفحه قالب ایجاد کند.چنانچه ابعاد قالب افزایش یابد(فرض کنید اندازه صفحه پران مربوطه نیز بزرگ باشد) به طور موثرتری سطح تکیه گاه در تمامی طرحهای فوق به تدریج کاهش می یابد.
یکی از روشهای اصلاح این موضوع استفاده از تکیه گاههای گرد استو قبلاٌدر شبکه پران خطی توضییح داده شد.اغلب این امکان وجود دارد که با تغییر شکل تکیه گاهها به شکلی غیر از شکلهای رایج گرد و یا چهار گوش ،سطح موثر تکیه گاهی را افزایش داد.شکل صحیح تکیه گاه نخست بستگی به موقعیت اجزای پران دارد که تعیین می کند کدام قسمت از مجموعه صفحه پران را می توان ماشین کاری نمود تا امکان به کار بردن تکیه گاه اضافی در طرح وجود داشته داشته باشد.در شکل (c) یک مثال نشان داده شده است.در این مثال سطح تکیه گاهی بیشتری را می توان با بعضی اصلاحات در مجموعه پران به دست آورد.برای مثال در مجموعه صفحه پران در صفحات چهار گوش ،گوشه ها پخ زده می شوند.حتی شکل های بی قاعده تری نیز طرح می شود تا سطح تکیه گاهی بیشتری به دست آید.برش مقطع کلی از هر یک از طرح های فوق (a و b یا c) در شکل (d) نمایش داده شده است.صفحه قالب و مجموعه صفحه پران به صورت خط نقطه نشان داده شده است.
توجه کنید که بعضی از پیچ ها فقط تکیه گاهها را به صفحه کفشک متحرک متصل می کنند،در حالیکه بقیه پیچ ها از تکیه گاهها عبور کرده و به صفحه قالب بسته می شوند تا صفحه قالب را به مجموعه شبکه پران محکم کنند.با استفاده از این پیچ ها می توان مجموعه پران را به صورت یک واحد از قالب جدا کرد.این ترکیب عمل تعمیرات قالب را ساده تر می کند.
شبکه پران با تکیه گاههای گرد در این طرح فقط از تکیه گاه گرد برای تکیه گاه صفحه قالب استفاده شده و از بلوک های تکیه گاهی خارجی چهارگوش سیستم های قبل صرفه نظر شده است .زمانی که در قالبهای بزرگ احساس شود بلوک های اضافی تکیه گاهی تاثیر چندانی ندارند،از این سیستم استفاده می شود.یک طرح نمونه در شکل زیر نشان داده شده است.این طرح ساده شامل تعدادی تکیه گاه گرد است و با یک ترکیب منطقی روی صفحه متحرک قالب نصب شده است.شبکه به صفحه قالب با پیچ بسته می شود.مجموعه صفحه پران(در شکل به صورت خط نقطه است)می تواند مانند طرحهای قبلی به راحتی حرکت کند.در مجموعه صفحه پران سوراخهایی متناسب با محل تکیه گاههای گرد ایجاد می شود.بهتر است برای جلوگیری از ورود جسم خارجی به داخل با ورق نازک فولادی شبکه پران کاملاٌ بسته شود.
شکل 6:شبکه پران با تکیه گاههای گرد منبع: http://www.iranmold.com