والدین و مربیان به منظور شناخت مسائل نوجوانان و حل مشکلات آنان باید نیازهای این دوره را بشناسند زیرا عدم شناخت نیازها موجب ایجاد مشکلات بسیاری در نوجوانان می شود. آنها باید بتوانند در صورت لزوم، علت مشکلات به وجود آمده در نوجوانان را شناسایی کنند.
مسائل نوجوانان را می توان به چند دسته تقسیم نمود :
1-مشکلات جسمی: نقایص عضوی، مشکل رشدی، رژیم غذایی و ترس از چاقی و لاغری جزء مشکلات مهم نوجوانان می باشد. گاهی اوقات نوجوانان از رشد خود، بیمناک بوده و رژیم های غذایی برای کاهش یا افزایش وزن اتخاذ می کنند. والدین باید به این امر توجه خاصی داشته باشند.
2-مشکلات شخصیتی: از آنجا که در دوره بلوغ، نوجوان در حال شکل گیری شخصیت است ممکن است دچار بحران هویت گردد.
3-مسائل مربوط به خانه و والدین: این مسائل در ارتباط با رابطه بین والدین و نوجوانان، رابطه نوجوانان با دیگر افراد خانواده مطرح می شود.
4-موقعیت اجتماعی: از آنجا که نوجوان در دوره نوجوانی در صدد برقراری مناسبات اجتماعی است و در این زمینه به تمرین و مهارت می پردازد. لذا مشکلات بسیاری در این رابطه ممکن است به وجود آید.
5-مسائل جنسی: تحولات بلوغ، نوجوان را به یک موجود جنسی تبدیل می نماید و همیشه در ذهن نوجوان سئوالات بسیاری در این زمینه مطرح است.
6-مسائل دینی و اخلاقی: باورها و ارزشهایی که نوجوان در ذهن خود می پروراند .
7-مسائل مربوط به موفقیت تحصیلی: برای نوجوان مسائل مربوط به مدرسه ، مطالعه ، موفقیت تحصیلی و رابطه با معلم نیز وجود دارد.
8-مسائل مربوط به شغل و مسائل اقتصادی: به دلیل استقلال طلبی نوجوان ، نیازمند به مادیات می باشد.
9-بیماریهای روانی: برخی از نوجوانان در اثر مشکلات زیاد، دچار اختلالات روانی می شوند که باید هر چه سریعتر شناسایی و درمان شوند.
10-مسائل اوقات فراغت: به اوقات فراغت نوجوان باید اهمیت بسزایی داد. زیرا نوجوان نیازمند بازی و سرگرمی در اوقات فراغت است و عدم توجه به این اوقات می تواند موجب سردرگمی و روی آوردن به گروههای خلاف شود.
11-مسائل اعتیاد: نوجوانان ممکن است در اثر مسائل عاطفی یا گسسته بودن خانواده هایشان دچار انحرافات و اعتیاد گردند.
12-بزهکاری: اعمال خلاف دوره نوجوانی مشکلاتی را برای نوجوان ایجاد می کند. نوجوانان باید بدانند که در حد و مرز قانون رفتار کنند.
13-تضاد بین نسلها : والدین و مربیان باید به مسئله تضاد بین نسلها نوجه کنند تا بتوانند مسائل نوجوانان را به حداقل برسانند، به خصوص در زمینه حل مشکلات می بایستی نوجوانان را هدایت کنیم تا با توجه به تواناییها و نیازهای، قادر به حل مشکلات خود باشند.
راهکارهای حل مشکلات
والدین باید با نوجوانان ارتباط مستقینی داشته باشند تا بتوانند آنها را در حل مشکلات یاری نمایند. چنانچه راهکارهایشان مفید واقع نشد می بایستی از راهنمایی و مشاوره تخصصی استفاده کنند.
وقتی که صحبت از مشکل می شود منظور حل مستقیم مسائل نیست، بلکه باید فقط به او کمک کرد تا خود راه حل را پیدا کند. زیرا حل مستقیم مشکلات، قدرت حل مسائل را از نوجوانان سلب می کند، نوجوانی دوره آزمایش و کسب تجربه است.
بنابراین چنانچه دیگران مشکلات نوجوان را حل نمایند، نمی تواند تجربه کافی به دست آورد و در نتیجه مهارتها و عزت نفس وی کاهش یافته و نمی تواند فرد مستقلی شود.
مراحل حل مشکل
به منظور حل مشکلات، اولین گام شناخت مسئله، تعریف آن و تشخیص مسئله از شبه مسئله است. گاهی اوقات واقعاً مسئله اصلی را تشخیص نمی دهیم و حل شبه مسئله، مشکلی را برطرف نمی کند و مشکل کماکان در حال اصلی خود باقی مانده و فقط وقت و انرژی ما به هدر رفته است.
نوجوان باید با راهنماییهای والدین و مربیان، مسئله را شناسایی نموده و سپس حل کند. در غیر اینصورت اگر قادر به حل مشکل نبود والدین به او کمک می کنند.
گام بعدی ارائه راه حلهای مختلف برای حل مشکل می باشد. این امر مستلزم مرور مسئله به طور ذهنی و ارائه راه حلهایی برای آن می باشد. در این مرحله خود نوجوان باید مسئول حل مسئله باشد. زیرا این امر موجب کسب تجربه و مهارت در وی، مسئولیت پذیری و افزایش اعتماد به نفس وی خواهد شد.
نوجوان باید یاد بگیرد که راه حلهای مختلفی برای حل مسئله ارائه دهد نه فقط یک راه حل. این امر موجب خواهد شد که نوجوان به کسب تجربه و خلاقیت نائل گردد، در مواقع ایجاد مشکل، درمانده، افسرده و ناتوان نشود و حتی مانع بروز مشکل می شود.
نوجوانان باید بدانند که در حل مشکلات به کمک و راهنمایی دیگران از جمله والدین ، مربیان و بزرگسالان نیاز دارند.