میکروسکوپ TEM
اساس عملکرد میکروسکوپ انتقال الکترونی (Transmission Electron Microscope) که به اختصار به آن TEM گویند مشابه میکروسکوپ های نوری است با این تفاوت که بجای پرتوی نور در آن از پرتوی الکترون استفاده می شود.
آنچه که می توان با کمک میکروسکوپ نوری مشاهده کرده بسیار محدود است در حالی که با استفاده از الکترونها بجای نور، این محدودیت از بین می‌رود.
وضوح تصویر در TEM هزار برابر بیشتر از یک میکروسکوپ نوری است.
با استفاده از TEM می توان جسمی به اندازه چند انگستروم (10 -10 متر) را مشاهده کرد.
برای مثال می‌توانید اجزای موجود در یک سلول یا مواد مختلف در ابعادی نزدیک به اتم را مشاهده کنید.
برای بزرگنمایی TEM ابزار مناسبی است که هم در تحقیقات پزشکی، بیولوژیکی و هم در تحقیقات مرتبط با مواد قابل استفاده است.
در واقع TEM نوعی پروژکتور نمایش اسلاید در مقیاس نانو است که در آن پرتویی از الکترون ها از تصویر عبور داده می شود.
الکترون هایی که از جسم عبور می کنند به پرده فسفرسانس برخورد کرده سبب ایجاد تصویر از جسم بر روی پرده می شوند.
قسمت های تاریک تر بیانگر این امر هستند که الکترون های کمتری از این قسمت جسم عبور کرده اند (این بخش از نمونه چگالی بیشتری دارد) و نواحی روشن تر مکانهایی هستند که الکترون از آنها عبور کرده است (بخش های کم چگال تر).
وضوح این میکروسکوپ 2/0 نانومتر است که در حد اتم است (بیشتر اتم ها ابعادی تقریبا برابر 2/0 نانومتر دارند).
با این نوع میکروسکوپ حتی می توان نحوه قرار گرفتن اتمها در یک ماده را بررسی کرد.
تصویر میکروسکوپی از برش عرضی زنبق
مشخصات گیاهشناسى
رنگ گلها نامحدود است.
از بنفش تا سفید، آبى کمرنگ، نارنجى و یا مخلوطى از همه گلها.
برگها در زنبقهاى امروزى بلندند و ساقههاى گلدهنده (گلآذین) از میان آنها خارج مىشود.
در زنبقهاى وحشى برگها و ساقه‌ها بسیار کوتاهند.
داشتن ساقههاى زیرزمینى غدهمانند مهمترین خصوصیت خانواده زنبقیان است.
ازدیاد زنبق نیز به وسیله جدا نمودن همین غده‌ها و کاشت مجدد آنها صورت مىگیرد.
خاک
زنبق علاقه وافرى به خاکهاى خنثى یا قلیایى و سبک و قابل نفوذ دارد.
اضافه نمودن قدرى آهک به خاکهاى اسیدى کیفیت خاک را بهبود مىبخشد.
براى کاشت زنبق در گلدان دو قسمت شن و ماسه، یک قسمت خاک باغچه و یک قسمت خاکبرگ را مخلوط نموده و بستر کاشت را آماده کنید.
کاشت باغچهاى
براى کاشت زنبق قبل از هر چیز علفهاى هرز را از زمین خارج کنید.
قدرى کود پوسیده حیوانى یا خاکبرگ را در زمین ریخته و به وسیله بیل یا بیلچه خاک را زیر و رو نموده و بعد از تمیز نمودن زمین از سنگها و کلوخهها آن را به صورت صاف یکنواخت در آورید.
ازدیاد زنبق
ابتدا زمین را آبیارى کنید تا ساقههاى زیرزمینى به آسانى از خاک خارج شوند.
سپس غده‌ها را از خاک بیرون آورده به چند قسمت تقسیم کنید.
هر یک از این غده‌ها را در گودالى به عمق هشت سانتىمتر و به فاصله ده سانتىمتر از یکدیگر بکارید.
روى غده‌ها را با خاک نرم و برگهاى خشک بپوشانید.
بعد از کاشت غده‌ها باغچه را آبیارى کنید.
مراقبتهاى لازم
اگر زنبق را در گلدان کاشتهاید آن را در فضاى باز نگهدارى کنید.
در باغچه نیز به مراقبت خاصى احتیاج ندارد.
علفهاى هرز را وجین کنید و آبیارى را از اوایل بهار شروع نمایید.
فقط زمانى به زنبق آب بدهید که خاک خشک باشد.
چیدن گلها
هر بهار شاهد گلهاى زیبایش خواهید بود.
ساقههاى گلدار زنبق را بریده و به دوستان و عزیزان خود هدیه بدهید.
در مورد چیدن گلها باید دقت شود که این کار موجب از بین رفتن غنچهها نشود.
روى گلآذین زنبق معمولاً چند غنچه گل وجود دارد که به تدریج باز مىشوند.
موقعى شاخههاى گلدهنده را جدا کنید که غنچهها شکفته شده باشند.
خَرزَهره درختچه‌ای سمی و همیشه‌سبز از راسته گل‌سپاسی‌سانان (Gentianales)،تیرهٔ خرزهرگان (Apocynaceae) است
که به طور معمول در پارک‌ها برای اهداف زینتی کاشت میشود.
این گیاه را در فارسی گیش، شبرنگ، جار، پهی و پی‌خوره نیز می‌نامند.[۱]
برگ خرزهره به برگ بید شبیه‌است ولی از برگ بید ستبرتر و بزرگ‌تر است.
گلهای سرخ و سفید دارد و حیوانات اگر برگ آنرا بخورند می‌میرند.[۲]
خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای سه تائی و گلهای رنگین که در نقاط گرم و خشک می‌روید و همه آن بواسطه «گلیکوزوئیدهای قلبی» موجود در آن بویژه اولئاندرین سمی است .
وحشی این درختچه در جنوب ایران از جمله در حوالی جهرم و جزایر خلیج فارس و میان عباسی و سیرجان دیده شده‌است
سیب زمینی تنوع غده ساقه‌ای غدد ساقه‌ای تقریبا همگی زیر خاک قرار دارند مگر در برخی از گیاهان مانند کلم قمری که غده آن بر اثر تورم بخش انتهایی ساقه هوایی بوجود می‌آید.
در بین غدد ساقه‌ای زیرزمینی ، غده سیب زمینی ترشی ساختاری مشابه با ساختار سیب زمینی معمولی دارد، ولی مواد اندوخته‌ای آن اینولین است.
در سطح غده سیب زمینی ترشی فلسهای مشخصی برخلاف غده سیب زمینی معمولی که منفرد هستند به صورت مارپیچی قرار دارند.
در غده سیب زمینی ترشی کناره‌های فلسهای مجاور هم به یکدیگر رسیده هر دو فلس یک حلقه کامل در پیرامون غده تشکیل می‌دهند فلسها در غده‌های کوچک و خوراکی استاکیس توبری فرا از تیره نعناع نیز بزرگ ، متقابل و به خوبی قابل رویت هستند در ریزوم این استاکیس تورم بیشتر در حد میان گره‌هاست و ریزوم در محل گره‌ها فرورفتگی دارد.
در انتهای این ریزوم جوانه انتهایی به صورت برجستگی کوچکی قابل دید است.
وقتی جوانه‌ای از یک غده گیاه تازه‌ای را بوجود می‌آورد، آن غده در جریان رشد ساقه هوایی بر اثر از دست دادن مواد اندوخته‌ای که صرف رشد جوانه میشود تهی شده ، از بین می‌رود.
برخی از غده‌های ساقه‌ای مانند غده سیکلامن ، گلایول و زنبق‌های غده‌دار پایا بوده ، چندین سال دوام آورده ، هر ساله نیز ساقه‌های هوایی متعدد می‌دهند.
این نوع غده‌ها معمولا بر اثر تورم یک میان گره که غالبا میان گره ساقه است و بوسیله چند فلس محافظ پوشیده شده است بوجود می‌آیند.
به این غده‌ها ریزوم غده‌ای یا غده‌های سفت نیز می‌گویند.
جوانه انتهایی در غده‌های سفت به خوبی قابل رویت است.
پیدایش و تشکیل غده سیب زمینی بر اثر رویش غده سیب زمنی ساقه‌های هوایی با رشد عمودی از آن بوجود آمده ، روی آنها ابتدا برگهایی با رشد محدود ظاهر شده ، سپس تحلیل رفته ، به صورت فلسهای کوچک در می‌آیند.
همزمان با پیدایش این فلسها در قسمت پایین ساقه نیز ریشه‌های نا به جای زیادی بوجود می‌آیند.
با فرو رفتن این ریشه‌ها در خاک ، برگهای واقعی که پهن و سبزینه‌دار هستند روی‌اقه ظاهر شده ، عمل کربن‌گیری و فتوسنتز را آغاز میکنند موازی با پیدایش برگهای سبز روی ساقه‌های هوایی ، جوانه‌های جانبی واقع در کنار فلسها در بخش زیر خاک ساقه نیز شروع به رشد کرده ، ساقه زیرزمینی را بوجود می‌آورند.
ریشه این ساقه‌های زیر خاکی در جهت افقی است و در حقیقت یک نوع استولون زیرزمینی هستند.
در انتهای این استولونها ، تعداد زیادی از میان گره‌ها متراکم و متورم شده ، ایجاد تعدادی غده را به آن سیب زمینی می‌گوییم میکنند.
روی غده‌های سیب زمینی در همان ابتدای تشکیل به خوبی می‌توان محل گره‌های استولون را به علت وجود فلسها به خوبی مشاهده کرد.
فلسهای روی غده‌ها غالبا پس از رشد و کامل شدن آنها ریخته ، فقط جای زخم آنها روی غده باقی می‌ماند.
بخش خارجی غده سیب زمینی را معمولا لایه‌ای از چوب پنبه که ضخامت آن در غده‌های مختلف است و روی آن عدسکها را به خوبی می‌توان مشاهده کرد می‌پوشاند.
اختصاصات یک غده سیب زمینی یکی از دو انتهای غده به استلن که باریک و رشد نکرده است ختم شده ، در انتهای دیگر آن جوانه راسی قرار دارد.
در سطح غده سیب زمینی آثار فلسهای مربوط به گره‌های استلن که در جریان رشد غده از بین رفته‌اند دیده میشوند.
آثار باقی مانده از فلسهای مزبور با آنکه روی غده ظاهرا از هم فواصل نامرتب دارند.
(به علت رشد قطری و قطبی غده) ولی در اصل از نظم فیلوتاکسی مارپیچی پنج پنجی پیروی میکنند.
در کنار فلسها فرورفتگی‌های ناشی از محل جوانه‌های جانبی که به آنها چشم سیب زمینی می‌گویند دیده میشود.
ساختار تشریحی غده ساختار کلی تشریحی غده سیب زمینی را که در برش عرضی آن به آسانی می‌توان دید شامل پارانشیم مغزی ، اشعه وسطی و پارانشیم پوستی یا سلولهای درشت محتوی نشاسته فراوان است.
!!جوانه‌ها در غده در بررسی دقیق چشم‌های سیب زمینی متوجه سه جوانه در کنار هر فلس آن می‌شویم.
یکی از این فلسها در وسط و دوتای دیگر در طرفین آن قرار دارند.
آزمایش دقیق نشان می‌دهد که دو جوانه طرفی در کنار دو برگ α و β که در حقیقت پیش برگهای جوانه وسطی هستند به علت قطور شدن و غده‌ای شدن ساقه اصلی از هم دور شده‌اند.
دو جوانه جانبی نیز در واقع انشعابی از جوانه وسطی به شمار می‌آیند.
علت واقع شدن جوانه‌های جانبی در بغل دو پیش برگ جوانه مرکزی در حقیقت ناشی از کشیدگی سطح غده بر اثر تورم آن است.
چشم‌های نزدیک به انتهای غده سیب زمینی فقط از یک جوانه تشکیل می‌یابند و در این بخش تراکم مواد ذخیره‌ای نیز نسبتا کم است.
سلول گیاهی سلول گیاهی نسبت به سلول جانوری دارای اشکال متنوعتری است و علاوه بر آن سلولهای گیاهی در غشاء اسکلتی نسبتا سختی محصور هستند .
در یک توده سلول همگن سازنده یک بافت , همه سلولهای دارای یک اندازه , یک شکل و معمولا چند وجهی هستند .
در گیاهان عالی اندازه سلولها متناسب با کار آنهاست و حسب ماهیت بافتی و نقشی که در گیاه دارند اندازه آن متفاوت است .برای مثال درازی سلولهای فیبر همراه با بافت چوبی متقاوت با درازی سلولهای فیبر همراه بافت آبکش( غربالی) هستند .
به بیان دیگر: اندازه و طول هر سلولهای عادی پیکره گیاه به ماهیت و ویژگی آن سلول بستگی دارد و به طول مولکولهای پروتوئین های موجود در آن سلول و همچنین میزان فعالیت هسته سلول و دوره استراحت آن در ارتباط است.
مشاهده سلول گیاهی: چیزی که مشخص است اینست که سلول عنصری بسیار کوچک است که با چشم غیرمسلح قابل روئیت نمی باشد( جز در موارد نادر!
) ساده ترین راه مشاهده سلول گیاهی مطالعه سلولهای بشره پیاز است که به صورت پوسته نازکی هنگام شکستن پیاز از آن جدا می شود .
بشره (اپیدرم) پیاز در زیر میکروسکوپ به صورت سلولهای چند وجهی کشیده ای دیده می شود که به طور منظم در کنار یکدیگر قرار گرفته و فاقد فضای بین سلولی هستند .
هسته در اپیدرم پیاز به خوبی قابل مشاهده است نعناع نعناع سبز دارای اسانس و طعم مخصوص بوده بسیار خوشبو میباشد، این گیاه دارای برگ های بیضوی دندانه دار و ساقه های بلند و گلهای آن ریز و برنگ سرخ یا بنفش جزو سبزیهای خوردنیست.
در دری آن را پونه باغی، نانا و نانه هم گفته اند.
نعناع برای درد سر بیماری های مختلف مجاری تنفس و قلبی مفید است، دم کرده نعنا ضد تشنج مسکن اعصاب، محرک اعمال هاضمه، ضد اسهال، دافع درد معده است، و هم جویدن کمی نعناع هکک را رفع میکند.
کمپرس جوشانده نعنا با محلول مانتول برای دفع خارش جلد مفید ثابت میشود.
مانتول جوهر نعنا است، الکول مانتولی را برای استنشاق بکار میبرند.
آب و شربت نعنا برای معطر کردن شربتهای طبی استعمال میشود.
: نسج های عضلاتی معده و روده ها توسط روغن مایع معطر نعنا تحریک میشوند، و در نتیجه گاز و نفخی که در معده و روده ها جمع شده اند به حرکت آمده دفع میشوند.
نعناع سبز مقوی اعصاب، معالج سرفه، دافع استفراغ و آسان کننده هضم غذا است همچنین برای کسانیکه دچار تشنجات عصبی هستند و یا مبتلا به زکام، نزله و برونشیت شده اند بسیار مفید است.
نعناع خشک را علاوه بر اینکه برای درمان امراض متذکره بکار میبرند بصورت پودر اگر بالای غذا انداخته شود غذا را خوشبو و خوشمزه میسازد و هم معده را تقویت میکند.
دم کرده نعناع مقدار یک قاشق فرنی خوری در یک گیلاس آب برای ده دقیقه دم داده روزانه سه پیاله صرف میشود.
گیاهان خانواده نعناع در میان گیاهان داروئی ممتاز اند.
در سال 1696 طب عصری به خواص این گیاه پی برده و بیشتر نوع (Poivre) آن را برای تهیه مانتول و جوهر نعناع کشت میکنند.
یک پیاله دم داده نعناع برای رفع گوارش مناسب بوده عمل هضم را آسان میسازد.
نعناع ضد عفونی بوده و اخیراً ثابت شده که نعناع اثر مکروب کش دارد.
در بیماری های گوارش مثل گریب معده، حیضه، بیماری های پوستی از قبیل اکزما، خارش های گوناگون، سوختگی و غیره نیز مفید است.
گل اختر گل اختر یا کانا از خانواده کاناسل است که یک گیاه تابستانه با گلهای بسیار زیبا به رنگ‌های متنوع میباشد.
بدلیل اینکه برگهای بزرگ و متراکم تولید میکند در زمانی که گیاه روی گل نیست برای فضای سبز مناسب است.
بخش تکثیری این گیاه، یک ریزوم بسیار جوان، فعال و مرتب در حال جوانه زدن است بنابراین می‌توان با قطعه کردن ریزوم این گیاه را تکثیر کرد.
همچنین ریزوم‌های برخی از بگونیاها و اخترها نمونه بارز این دسته از گیاهان می‌باشند.
عامل تکثیر در گیاهان پیازی (بعنوان مثال گلایول)، پیازچه‌های بسیار کوچک هستند که در کنار پیاز مادری رشد میکنند.
پیازچه‌ها را چند سال متوالی (3 تا 4 سال) در زمین مرغوب می‌کارند و زمانی که پیازها به اندازه معین رسیدند، گل می‌دهند.
تک لپه‌ایها از اختصاصات کلی گیاهان تک لپه ها آن است که دارای لپه منفردی هستند که بر اثر عدم رشد در یکی از جوانب رأس جنین بوجود می آید.
در تشکیل جنین تک لپه ایها ابتدا در رأس جنین اولیه برجستگی گردی بوجود می آید.
سپس شکافی که ناشی از توقف رشد جنین در همان جهت است بوجود آمده، در دنبال آن سلولهای نهادی محور زیر لپه ای در پائین شکاف ظاهر شده سریع شروع به رشد می کنند و روی آن نیز محور جنین اولیه دراز میشود و لپه را بوجود می آورد و از این پس محور ساقه چه بتدریج از محور جنین مقدماتی که دارای یک لپه است متمایز می گردد.
در موقع رویش دانه انتهای فوقانی لپه معمولاً در پوشش دانه باقی مانده، انتهای پائینی آن دراز شده، با فرورفتن محور زیر لپه ای به درون خاک آنرا به زیر خاک فرو می برد.
رشد ریشه اصلی حاصل از رشد ریشه چه در تک لپه ایها محدود بوده ، بزودی جای آنرا ریشه های فرعی می گیرند.
این ریشه ها نیز زد از بین رفته جای خود را به ریشه های نابجا واگذار می کند ریشه های نابجای تک لپه ایها فاقد انشعاب یا دارای انشعاب کم هستند به علت نداشتن ساختمان پسین قطر آنها همیشه ثابت باقی می مانند.
دوران فعالیت ریشه های نابجا محدود بوده بزودی تجدید می شوند ساقه در تک لپه ایها از جوانه جانبی رأس جنین بوجود می آید و محور زیر لپه ای در جریان رویش دانه هیچگاه رشد نکرده تقریباً ثابت باقی می ماند این نحوه رشد که حالت منو سمپودیک (Monosympodique) را نشان می دهد عامل اصلی تشکیل ساقه ریزومی یا سا قه های غده ای سفت و یا ساقه های کپه ای شکل پوشیده از فلسها در تک لپه ای ها است.
گیاهان تک لپه ای عموماً علفی و غالباً پایا هستند ساقه هوایی آنها معمولاً بدون انشعاب و برگی است و به جز در بخش تولید مثل (گل آذین) که ممکن است انشعاباتی داشته باشد در تمام طول بی انشعاب باقی می مانند برگهای تک لپه ای ها دمبرگ ندارند و غالباً به وسیله نیامی طویل ساقه را احاطه می کنند اشکال کلی برگها تقریباً دراز و کشیده بوده، دارای رگبرگهای موازی و مویرگهای بسیار ظریف ارتباط دهنده آنها هستند گلها در تک لپه ایها سه پر (تری مر) و هر حلقه پوششی یا زایای آن از سه قطعه تشکیل می شود.
نهاندانگان (Angiosperms) گروه بزرگی از گیاهان دانه‌دار را تشکیل می‌دهند که تاکنون بیش از 350 هزار گونه از آنها شناخته شده است و هر ساله نیز تعداد زیادی گونههای تازه شناخته شده بر این مقدار افزوده میشود.
قدیمی‌ترین آثاری که از نهاندانگان در کاوشهای زمین شناسی بدست آمده موید تنوع آنها در نیمه دوم ژوراسیک است.
نهاندانگان به دو گروه تک لپه‌ایها و دو لپه‌ایها ، تقسیم بندی میشوند صفات عمومی تک لپه‌ایها یاخته تخم با تقسیمات مکرر خود پیش جنینی را ایجاد میکند منطقه توقف نمو جنین جانبی است و رشد بعدی جنین از نقطه مقابل آن انجام میشود و یک لپه را که نسبت به محور پیش جنین جانبی است را تشکیل می‌دهد.
تشکیل بافت آلبومن در دانه تک لپه‌ایها از نوع هسته‌ای یا حالت حد واسط است.
یعنی بعد از تقسیم یاخته مادر آلبومن دیواره‌ای بین یاخته‌های حاصل از تقسیم ایجاد نمی‌شود.
در تک لپه‌ایها ، ریشه اصلی بعد از مدتی از بین می‌رود و ریشه‌های نابجا که از قسمتهای زیرین ساقه بوجود می‌آیند، جانشین آن می‌گردند.
در تک لپه‌ایها ، ساقه منشعب نمی‌شود و آنچه انشعاب حاصل میکند، محور گل آذین است نه ساقه.
برگ دارای رگ‌بندی موازی است و تعداد اجزای گل 3 یا مضربی از 3 میباشد دستجات آوندی در برش عرضی ساقه متعدند و در روی دوایر متحدالمرکز قرار می‌گیرند.
ساختمان چوب و آبکش ثانویه که در دو لپه‌ایها دیده میشود در تک لپه‌ایها وجود ندارد.
تکامل و فیلوژنی تک لپه‌ایها تشابه کامل دستگاه تولید مثل در تک لپه‌ایها و دو لپه‌ایها نشان می‌دهد که نهاندانگان شاخه متشابهی از گیاهان گلدار را تشکیل می‌دهند که ممکن است دارای منشا مشترک باشند.
اموزه اکثر گیاه‌شناسان بر این عقیده استوار هستند که تک لپه‌ایها از دو لپه‌ایهای جدا برچه یعنی آلاله‌گان (Ranales) منشا گرفته‌اند.
وجود یک لپه واحد در انواع متعدد آلاله‌گان ، پراکندگی دستجات آوندی در ساقه انواع مختلفی از آلاله‌گان مانند نیلوفر آبی و وجود گلهای سه قسمتی در گونههای متعددی از آلاله‌گان ، نظریه فوق را تائید میکنند.
رده بندی تک لپه ایها 1) راسته Helobiales یا Apocarpales : گیاهانی هستند آبزی ، دارای برچه‌های فراوان و جدا از هم ، پرچم‌های زیاد با استقرار مارپیچی ، گلهای ناقص ، دانه فاقد آلبومن و تخمدان فوقانی که شامل تیره‌های زیر است تیره تیر کمان آبی alismaceae: گیاه معروف این تیره sagittaria sagitifolia است تیره هزارنی Butomaceae: گونه معروف آن هزارنی یا Buttomus است تیره Iuncaginaceae: گونه معروفش Triglochin است 2) راسته spadiciflorales: گل آذین از نوع سنبله یا از نوع اسپادیس است که بوسیله یک یا چند براکته محافظ به نام اسپات پوشیده شده است.
دانه دارای آلبومن ، گلهای ناقص و تخمدان فوقانی که شامل تیره‌های زیر است.
تیره خرما palmae: گیاهانی هستند درختی یا علفی با ساقه راست و استوانه‌ای.
خرما (phoenix) و نارگیل (cocos) از گیاهان معروف این تیره هستند.
تیره گل شیپوری Araceae: از گیاهان این تیره ، گل شیپوری (Arum) دارای نمونه‌های خودرو در ایران میباشد.
تیره عدسک آبی lemnaceae: از گیاهان این تیره عدسک آبی (Lemna minor) در شمال ایران دیده میشود.
تیره گرز Typhaceae: گیاهان معروف این تیره نی لوئی sparganium و Typha میباشد.
3) راسته glumales گل آذین‌ها از نوع سنبله ، گلها ناقص ، دانه دارای آلبومن آردی شکل و تخمدان فوقانی که شامل تیره‌های زیر است.
تیره گندم Gramineae: تیره‌ای شامل 600 جنس و 2000 گونه.
ارزن ، ذرت ، برنج ، نیشکر ، جو و چاودار از گیاهان معروف این تیره است.
تیره جگن cyperaceae: نی بوریا cyperus و جگن carex از گیاهان معروف این تیره است.
4) راسته Liliales گلها منظم و کامل ، دانه دارای آلبومن ، تخمدان فوقانی که شامل تیره‌های زیر است.
تیره آلاله LiLiaceaee: پیاز (Allium) ، لاله (Tulipa) ، گل حسرت (colchicum) و مارچوبه (Asparagus) از گیاهان معروف این تیره است.
تیره برگ بیدی commelinaceae: برگ بیدی Tradescantia در ایران به صورت زینتی پرورش می‌یابد.
تیره سازو Juncaceae: گیاه سازو juncos در این تیره قرار دارد.
5) راسته Albominales دانه دارای آلبومن ، گلها منظم یا نامنظم و تخمدان تحتانی.
موز ، زنجبیل ، گل نرگس ، هل ، زنبق و آناناس از تیره‌های معروف این راسته هستند.
6) راسته Exalbominales دانه فاقد آلبومن گلها نامنظم و تخمدان تحتانی.
تیره معروف این راسته ، ثعلب یا ارکیده است که دارای گونههای فراوانی در ایران میباشد.
گیاهان دو لپه سلسله گیاهان (Metaphyta) در 4 شاخه قرار می‌گیرند.
شاخه تالوفیتها یا ریسه داران که شامل جلبکها و قارچها هستند.
شاخه خزه‌ایها ، شاخه نهانزادان آوندی و شاخه گیاهان دانه‌دار.
سه شاخه اخیر تحت عنوان کروموفیتها یا گیاهان تنه‌دار ، نامیده میشوند.
شاخه گیاهان دانه‌دار به دو زیر شاخه بازدانگان و نهاندانگان تقسیم میشود.
زیر شاخه نهاندانگان شامل دو رده تک لپه‌ایها و دو لپه‌ایها میباشد.
دو لپه‌ایها خود شامل دو لپه‌ایهای بی‌گلبرگ ، دو لپه‌ایهای جدا گلبرگ و دو لپه‌ایهای پیوسته گلبرگ میباشد که تعداد زیادی از گیاهان دانه‌دار را در خود جای داده‌اند.
دو لپه‌ایهای جدا گلبرگ Dialypetalae گیاهانی هستند با گلهای کامل و دو جنسه که پوشش گل آنها به صورت کاسبرگ و گلبرگ تمایز یافته و اجزای گل در چرخه‌های متوالی و به صورت متناوب باهم قرار دارند و گرده افشانی در آنها بوسیله حشرات صورت می‌گیرد.
جدا گلبرگها بالغ بر 70 هزار گونه گیاهی هستند و براساس ساختمان نهنج و نحوه قرار گرفتن اجزای گل در سه گروه فرعی قرار می‌گیرند.
تالامیفلورها که در آنها نهنج گل برآمده یا گنبدی شکل است و اجزای گل مستقیما بر روی نهنج استقرار یافته‌اند و شامل 5 راسته است.
1) راسته آلاله‌گان (Ranales): که برچه‌ها جدا از هم و اجزای گل غالبا در روی یک خط مارپیچی در سطح نهنج قرار دارند.
2) راسته پاریتال (parietals): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها جانبی است.
3) راسته گوتیفرال (Gutti ferales): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها محوری و کاسبرگها در داخل غنچه گل ، همپوشان هستند.
4) راسته ختمی (Malvales): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها محوری و کاسبرگها در داخل گل به صورت کفه‌ای قرار دارند.
5) راسته فرفیون (Euphorbiales): که برچه‌ها پیوسته بهم و تمکن آنها محوری ، گلها یک جنسه و غالبا فاقد گلبرگ هستند.
دیسیفلورها که در آنها نهنج گل برآمده یا گنبدی شکل است و اجزای گل در سطح دستگاه مولد شهد و یا به حالت فررفته در آن قرار دارند 1) راسته شمعدانی (Geraniales): نافه شامل دو ردیف پرچم و دستگاه ترشحی به صورت غده‌هایی در پای پرچمها قرار دارد.
2) راسته افرا (Sapindales): نافه شامل دو ردیف پرچم و دستگاه مولد شهد به صورت یک صفحه در محوطه خارجی پرچمها قرار دارند.
3) راسته شمشاد (Celastrales): نافه شامل یک ردیف پرچم و دستگاه مولد شهد در داخل پرچمها و خارج پرچمها قرار دارد.
کالسیفلورها سه جزء خارجی اجزای گل یعنی کاسبرگها ، گلبرگها و پرچمها از قسمت زیرین خود بهم پیوستهاند و نهنج پیاله مانند یا کوزه‌ای شکل را در انتهای دمگل بوجود آورده‌اند.
این گروه شامل 5 راسته است 1) راسته گل سرخ( (Rosales 2) راسته چتریان (Umbellales) 3) راسته مورد( (Myrtales 4) راسته گل ساعتی( (Passiflorales 5) راسته کاکتوسها (Cactales) دو لپه‌ایهای پیوسته گلبرگ Sympetalae این گیاهان بالغ بر 50 هزار گونه هستند.
گلبرگها در این گیاهان بهم پیوسته هستند.
در اغلب پیوسته گلبرگها پرچمها به قسمت داخلی جام گل پیوستهاند.
این گروه از گیاهان شامل 11 راسته هستند که در سه گروه قرار می‌گیرند.
گروه اول پیوسته گلبرگهای 5 پیرامونی ، با تخمدان فوقانی و 5 برچه.
1) راسته اریکال (Ericales): ابتدایی‌ترین راسته هستند، جام گل گاهی ناپیوسته ، نافه 10 پرچمی و پرچمها غیر متصل به گلبرگها 2) راسته پامچال (Primulales): جام گل پیوسته ، پرچمها به قسمت داخلی جام گل پیوستهاند 3) راسته خرمالو( (Ebenales 4) راسته( (Plumbaginales گروه دوم پیوسته گلبرگهای 4 پیرامونی ، با تخمدان فوقانی و 2 برچه 1) راسته Gentianales: که از این راسته می‌توان به زیتون ، زبان گنجشک و یاسمن اشاره کرد.
2) راسته Polemoniales: که از این راسته می‌توان به گاو زبان ، سیب زمینی و گوجه فرنگی اشاره کرد 3) راسته Personales: که از این راسته می‌توان به گل میمون ، گل جالیز و کنجد اشاره کرد 4) راسته Lamiales: که از این راسته می‌توان به نعنا، بارهنگ و شاه پسند اشاره کرد گروه سوم پیوسته گلبرگهای 4 پیرامونی ، با تخمدان تحتانی و 2 برچه 1) راسته گل استکانی (Campanulales): که شامل گل استکانی و کدو است.
2) راسته روناس (Rubiales): که شامل تیره روناس و بداغ است.
3) راسته گل مینا (Asterales): که شامل تیره گل مینا ، تیره سنبل‌الطیب و تیره خواجه باشی میباشد.
دو لپه‌ایهای بی‌گلبرگ Monochlamideae 1) راسته کازوآرینال (Casuarinales): گیاهانی هستند درختی با ظاهری شبیه دم اسبیان و گلها یک جنسه میباشد.
2) راسته آمنتال (Amentales): در این راسته تیره‌های بید ، راش ، فندق و گردو قرار دارد.
3) راسته گزنه (Urticales): در این راسته تیره‌های گزنه ، توت ، نارون و شاهدانه قرار دارد.
4) راسته دانه مرکزیان (Centrospermales): در این راسته تیره‌های اسفناج ، گل میخک ، چغندر و لاله عباسی قرار دارد.
5) راسته علف هفت بند (Polygonales): در این راسته تیره‌های ترشک ، علف هفت بند و ریواس قرار دارد.
6) راسته Santalales: که در این راسته تیره معروف دارواش قرار دارد.
محورهای برگی محور هوایی اکثر گیاهان تک لپه‌ای از نظر وضع و مسیر آوندها نوعی ساقه برگی به شمار می‌آید.
زیرا تمام دستجات آوند این نوع ساقه‌ها ، ناشی از کامبیوم خارج آوندی است که در حاشیه بخش پوستی ساقه قرار دارد.
آوندهای حاصل از کامبیوم مزبور پس از طی چند میان گره متوجه بخش داخلی محور ساقه شده ، پس با یک انحراف سریع گریز از مرکز ، از آن خارج و وارد برگ می‌گردند به عبارت دیگر ساقه هوایی گیاهان تک لپه‌ای ناشی از اجتماع دستجات آوندی برگها هستند.
محورهای ساقه‌ای در گیاهان دو لپه‌ای ، آوندهایی که از محور (ساقه) وارد برگ میشوند خود انشعاباتی از دستجات آوندی ساقه‌اند.
در برش عرضی ساقه دو لپه‌ایها بطور کلی دو بخش پوست و استوانه آوندی که در آن دستجات آوندی روی یک حلقه قرار دارند دیده میشود و در مقایسه با مقطع ساقه گیاهان تک لپه‌ای که در آن آوندهای بیشماری روی حلقه‌های متعدد هم مرکز قرار دارند متفاوت است.
بنابراین با یک نظر ساده می‌توان هر حلقه آوندی را در ساقه تک لپه‌ایها به یک برگ ارتباط داد.
اطلاعات دیگر در عده‌ای از گیاهان تک لپه‌ای حتی محور برگی نیز به صورت اشاره شده وجود ندارد و آنچه به ظاهر ساقه هوایی به نظر می‌آید نیام پیوسته برگهاست که لفاف مانند روی هم قرار دارند و مانند ساقه موز در مقایسه برش عرضی ساقه دو لپه‌ایها و محور هوایی تک لپه‌ایها گاهی حالات حد واسط نیز دیده میشود مانند ساقه اختری از تک لپه‌ایها که در مقطع عرضی ساختاری شبیه برخی از دو لپه‌ایها مانند شقایق دارند.
از اختصاصات عمومی گیاهان دو لپه ای آن است که دانه در این گروه گیاهی از دانه گیاهان تک لپه ای در وضع رشد رأس جنین که بسرعت متوقف شده دو نقطه جانبی آن بر اثر رشد ایجاد دو لپه متورم را می کند متفاوت بوده، همچنین ریشه اصلی در دو لپه ایها (برخلاف تک لپه هایها که وجود ندارد) از رشد ریشه چه جنین ایجاد میشود.
فقط در دولپه ایهای دارای ریزوم ریشه های نابجا (که کار ریشه اصلی را انجام می دهند) مانند تک لپه ایها دیده میشود.
ساقه و ریشه در دو لپه ایها (بر خلاف تک لپه ایها) دارای ساختار پسین و رشد قطری است تعداد قطعات گل در این گروه در هر حلقه چهارتایی یا پنج تایی بوده، در بعضی از خانواده ها استثنائا ممکن است 3 تا 6 قطعه باشد.
تشابه کامل دستگاه تولید مثل در تک لپه‌ایها و دو لپه‌ایها نشان می‌دهد که نهاندانگان شاخه متشابهی از گیاهان گلدار را تشکیل می‌دهند که ممکن است دارای منشا مشترک باشند.
امروزه در حدود 450 گونه گیاه حشره خوار در جهان وجود دارد که همگی از گیاهان دو لپه ای هستند.
سیستم های ریشه ای: سیستم های ریشهای که در واقع همان شکل های اصلی یا متداول ریشه را نشان می دهند متنوع هستند که با کمی دقت می توان آنها را در دو نظام مختلف رده بندی نمود از این نظامها به سیستم های ریشه ای اشاره شده است .
دو سیستم ریشه ای وجود دارد : 1)سیستم ریشه راست (Tap Root System ): در بیشتر دولپه ای ها (Dicotyledons ) دیده می شود در این سیستم گیاه دارای یک ریشه اصلی است که در روی آن چند ریشه فرعی ( Lateral Roots )تولید می شود .
چیرگی راسی مربوط به ریشه اولیه باعث رشد برتر ریشه اولیه می شود .
مریستم انتهایی این ریشه سرعت و جهت رشد ریشه های فرعی را کنترل می نماید.
2-سیستم ریشه افشان ( Fibrous Root System ) : در بیشتر تک لپه ای ها (Monocotyledons ) وجود دارد .
در این سیستم ریشه اولیه بزودی از رشد باز می ماند و چندین ریشه دیگر که منشا آنها غیر از ریشه چه جنینی ( Radicle ) است جایگزین آن می شوند لذا گیاه دارای چندین ریشه بوده که هر کدام دارای ریشه های فرعی فراوان می باشند .
تمام ریشه های موجود در تک لپه ایها ریشه نابجا هستند.
برش عرضی ریشه گیاه تک لپه ای تیپ های روزنه های هوایی در تک لپه ای ها تیپ های روزنه های هوایی در دو لپه ای ها برش عرضی یک برگ