ماشینهای صفحه تراش
ساختمان، انواع، طریقه تنظیم و عملیات مختلف
ماشین صفحه تراش یکی از ماشینهائی است که آنرا جزء ماشینهای ابزار می‌نامند. این نوع ماشین برخلاف ماشین تراش دارای حرکت اصلی رفت و برگشت خطی است. با حرکت رفت و برگشت متوالی که رنده را حمل می کند قطعه کار تراشیده می شود. در ماشینهای ابزار مشابه مثل ماشین صفحه تراش دروازه ای اختلاف آنها در حرکت ابزار می باشد. زیرا حرکت ابزار در ماشین صفحه تراش معمولی فقط طولی و در ماشین صفحه تراش دروازه ای حرکت ابزار عمودی و یا عرضی است. در ماشین صفحه تراش معمولی قطعه کار را که روی میز ماشین می بندند دارای حرکت عرضی است که دراین صورت بار برداشته شده بازنده بوسیله حرکت عرضی میز ماشین انجام می گیرد . بطور کلی عمل برش در ماشینهای صفحه تراش معمولی و دروازه ای یکسان است. بنابارین اصول و قوانینی که در صفحات آینده خواهد آمد برای هر دو نوع ماشین فوق در زمان برگشت قلم قدری از روی کاربسمت بالا حرکت کرده در این حالت با سطح کار فاصله خواهد داشت.
انواع ماشینهای صفحه تراش
معمولاً برای تراش کارها از نظر فرم و اندازه ماشینهای صفحه تراش را بانواع مختلف بشرح زیر می سازند:
1- ماشین صفحه تراش معمولی (کورس کوتاه)
2- ماشین صفحه تراش دروازه ای (کورس بلند)
3- ماشین صفحه تراش عمودی (کله زنی)
ماشین صفحه تراش معمولی (کورس کوتاه)
امورزه در ساخت کارهای فلزی که مورد نیاز صنایع است صفحه تراش یکی از ماشینهای مفیدی می باشد که برای انواع مختلف کارها با سرعت های متفاوت و قابل تنظیم پیشنهاد و ساخته شده است.
ماشینهای صفحه تراش را در کارگاههای ابزار سازی و قالبسازی و کارگاههای تعمیراتی کارخانجات مختلف و نیز در کارهای کوچک بکار می‌برند. کارهائیکه با این ماشین می توان انجام داد با سایر ماشینها تقریباً غیرعملی و یا مقرون به صرفه نیست.
ماشین صفحه تراش که در شکل شماره 1 نشان داده شده ماشینی است که برای براده برداری از روز سطوح مسطح با حرکت متوالی رفت و برگشت بکار می برند . این نوع ماشین با حرکت کشاب در صفحه افقی بطور معمولی بسیار زیاد مورداستفاده قرار می گیرد.
اجزاء مختلف ماشین صفحه تراش
قسمتهای عمده ماشین صفحه تراش معمولی قطعاتی هستند که از سوار نمودن آنها روی یکدیگر تشکیل ماشین صفحه تراش را می دهند.
وظایف اصلی و موارد استفاده ماشین صفحه تراش عمودی (کله زن) که یکی از انواع ماشینهای صفحه تراش می باشد بعداً مورد بحث قرار می گیرد.
پایه ماشین صفحه تراش
پایه ماشین صفحه تراش که جنس آن از چدن و بصورت مکعب مستطیل است بطور مستقیم روی کف کارگاه و یا روی فنداسیون سیمانی که بستگی به نوع ماشین دارد قرار می گیرد و در بعضی از موارد که ماشین کوچک است آنرا روی میز قرار می دهند. که معمولاً این نوع ماشین را ماشین صفحه تراش رومیزی نامگذاری نموده‌اند.
سطح روی پایه بطور دقیق و صحیحی تراشیده شده که بتوان سایر اجزاء ماشین را روی آن سوار کرد.
دور پایه دارای لبه برآمده ای است که برای نگهداری روغنهای اضافی که ممکن است از سایر قسمتها ریزش کند در نظر گرفته شده است. روغنهای اضافی در ضمن عملیات براده برداری می چکند. شکل2
بدنه (ستون)
بدنه یا قاب صفحه تراش روی پایه قرار میگیرد که جنس آن از چدن و بصورت توخالی مانند یک جعبه ریخته شده است که از طرف بالا و پائین باز می باشد. دستگاه مکانیزم انتقال حرکت که کشاب را بحرکت در می آورد در داخل آن قرار دارد و نیز دستگاه خود کار با در یک طرف آن سوار شده است.
روی بدنه در دو طرف آن شیارهای دم چلچله ای برای هدایت و راهنمائی فرمهای دم چلچله ای که روی کشاب قرار گرفته ایجاد شده است شکل شماره (3)
در قسمت جلو ستون دو سطح عمودی با فرمهای دم چلچله ای و در بعضی از ماشینها فرم مکعب مستطیل شکل بطور دقیق تراشیده و سنگ زده شده است که برای هدات میز ماشین در جهت بالا و پائین می‌باشد.
ریل عرضی
ریل عرضی میز ماشین مطابق شکل (4) که در جلو ستون سرتاسر آن قرار گرفته از جنس چدن ریخته و بصورت فرم دم چلچله ای یا فرم راست گوشه تراشیده و بطور دقیق سنگ زده شده اند. این قسمت برای حرکت دادن میز ماشین بصورت افقی بسمت چپ و راست استفاده می‌شود. این قسمت که میز با آن درگیر است کلاً بوسیله پیچ و مهره که بصورت عمودی قرار گرفته‌اند میز را بسمت بالا یا پائین حرکت می‌دهند.ضمناً پیچ بار عرضی را پیچ هدایت می نامند که بطور افقی در وسط ریل عرضی قرار گرفته است. پیچ حرکت عرضی حرکت زین را که میز روی آن سوار است کنترل می نماید.
زین ماشین که بصورت سطح صافی و نسبتاً نازک از جنس چدن ریخته و تراشکاری و سنگ زده شده است. شکل شماره 4 و 5 یک طرف آن روی ریل قرار گرفته و طرف دیگر آن میز سوار شده است. این قسمت بوسیله مهره ایکه روی پیچ ریل می باشد در عرض ماشین حرکت می نماید . در دو طرف زین که روی ریل قرار گرفته برای جلوگیری از ورود کثافات داخل زین و ریل 4 عدد کاسه نمد قرار داده‌اند که با حرف b نشان داده شده است.