بیماری آسم
کلمه آسم (Asthma) اصطلاحی است که برای توصیف بیماریای به کار میرود که مشخصه آن، حملاتی از تنگی نفس است که به علت باریک شدن متناوب مجاری هوایی یا لولههای برونش (در ریهها) ایجاد میشود.
عوامل و فاکتورهای مختلفی در ایجاد آسم دخالت دارند.
همچنین این عوامل از فردی به فرد دیگر متفاوت میباشد.
بهترین تعریفی که برای آسم میتوان بیان نمود، آن است که آسم، وضعیتی است که مجاری هوایی ریهها ملتهب شده و بنابراین به عوامل خاصی بسیار حساس میشوند (عوامل شروع کننده حملات آسم).
این عوامل باعث میشوند که مجاری هوایی تنگ شده و عبور جریان هوا از داخل آن کاهش پیدا نماید و سبب تنگی نفس یا خس خس سینه شود.
بنابراین آسم فقط یک بیماری مشخص نیست بلکه دارای چندین الگوی مختلف میباشد.
آسم دارای شدتهای مختلف، عوامل شروع کننده متفاوت و نتایج درمانی گوناگونی در افراد مختلف میباشد.
به همین دلیل، درمانی که ممکن است برای یک بیمار دچار آسم خوب باشد ممکن است برای بیمار دیگر، نامناسب باشد.اکثر افرادی از بیماری آسم به عنوان حملاتی از تنگی نفس همراه خس خس که در کودکان و بزرگسالان رخ میأهد یاد میکنند.
این حملات میتواند در هنگام فعالیت و یا در هنگام استراحت ایجاد شود و ممکن است خفیف یا شدید باشد.
همچنین بعضی از افراد از عوامل شروع کننده حملات آسم مثل گرده گیاهان، دود و گردوغبار و حیوانات، اطلاعاتی دارند.
بعضی از مردم ممکن است فکر کنند که آسم یک بیماری فقط مخصوص کودکان میباشد.
همچنین عدهای دیگر ممکن است آسم را یک بیماری دورهای بدانند که فقط گاهی اوقات نیاز به درمان دارد.
کلمه آسم (Asthma) اصطلاحی است که برای توصیف بیماریای به کار میرود که مشخصه آن، حملاتی از تنگی نفس است که به علت باریک شدن متناوب مجاری هوایی یا لولههای برونش (در ریهها) ایجاد میشود.
به همین دلیل، درمانی که ممکن است برای یک بیمار دچار آسم خوب باشد ممکن است برای بیمار دیگر، نامناسب باشد.
اگر یک آلرژی بعنوان یکی از عوامل در مورد بیماری آسم شما مطرح میباشد، لازم است که برای تائید این مسئله و شناسایی ماده حساسیتزا (آلرژن) آزمایشهایی را به عمل بیاورید.
این آزمایشها ساده بوده و برای انجام آن حدود نیم ساعت وقت لازم است.
یک سری از قطرههایی که از مواد مختلف حساسیتزا تشکیل شدهاند مثل مایتهای گردوغبار خانهها، گرده علفها، گرده درختها، پوستههایی از حیواناتی مثل گربه و غیره را بر روی ساعد دست قرار میدهند.
با استفاده از نوک یک سوزن کوچک، پوست زیر هر قطره را به آرامی سوراخ میکنند تا اجازه دهند که ماده حساسیتزا به زیر پوست نفوذ کند.
بعد از حدود 15 دقیقه، کی واکنش موضعی در این محل میتواند رخ بدهد که همانند گزش یک حشره است و قرمز بوده و معمولاً هم دارای خارش میباشد.
خود فرو کردن سوزن به داخل پوست، دردناک نمیباشد و فقط به صورت یک خراش است اما خارش آن میتواند خیلی شدید بوده و حدود نیم یا یک ساعت طول بکشد.
اندازه واکنش (یعنی اندازه قرمزی دور محل تزریق قطره) را میتوان برای هر ماده حساسیتزایی اندازهگیری نمود که این کار میتواند نه فقط حساس بودن شما به آن ماده را نشان دهد بلکه میتواند بگوید که چقدر شما به فلان ماده خاص حساسیت دارید.
گاهی اوقات از این اطلاعات میتوان در درمان بیمار نیز استفاده نمود زیرا با این اطلاعت میفهمیم که از چه موادی باید دوری و پرهیز نماییم و چه موادی برای ما مشکلی ایجاد نمی:نند.
اشکال کار اینجا است که واکنشهای کوچک ممکن است خیلی هم مهم نباشند و بیماران نباید در مواجهه با چنین موادی واهمه داشته باشند.
من بیماران بسیاری را دیدهام که فقط خاطر یک آزمایش خفیف مثبت پوستی به رژیمهای غذایی خیلی سخت و غیرلازمی پناه بردهاند که هیچ کمکی هم به درمان آسم آنها نمیکند.
آسم شبانه
آسمهایی که در هنگام شب اتفاق میافتد را به صورت نوع خاصی از آسم در نظر میگیرند.
در حقیقت بیدار شدن از خواب در نیمههای شب به خاطر آسم، نشاندهنده کنترل بد آسم در چنین افرادی میباشد و ممکن است در هر فردی با هر نوع آسمی ایجاد شود.
در اکثر موارد، با درمان مناسب میتوان بر این مشکل غلبه کرد اما در بعضی از بیماران،این کار به سختی انجام میشود.
در چنین بیمارانی، برگشت اسید معده به سمت مری (ترش کردن) در هنگام خوابیدن و شب ممکن است باعث تحریک سینه و بروز حملات آسم شود و لازم است که این مشکل معده آنها نیز درمان شود.
بعضی از داروها مثل تئوفیلینها و اسپریهای گشادکننده برونشها، اغلب در کنترل ودرمان علایم آسم شبانه مفید خواهند بود.
آسم شکننده (Brittle)
آسم شکننده نوع نادری از آسم میباشد.
بیماران مبتلا به آسم شکننده، دچار حملات شدید و ناگهانی آسم، حتی در مواقعی که به نظر میرسد آسم آنها بخوبی کنترل شده است میگردند.
بعضی از این بیماران قبلاً دچار سابقه آسم بودهاند و اکنون دوباره حملات آسم آنها شروع شده است و پزشک نیز به سختی میتواند آن را کنترل نماید.
چنین بیمارانی را در بیمارستان بستری مینمایند، زیرا خطر مرگ بر اثر آسم در این افراد زیاد میباشد.
به نظر میرسد که آلرژی یا حساسیت در این بیماران بسیار شایع میباشد و گاهی اوقات حملات آسم آنها به علت استنشاق یا خوردن چیزی که به آن حساسیت دارند ایجاد میشود.
آسم چگونه شروع میشود
اکثر افراد میدانند که بیماری آسم در بعضی از خانوادهها بیشتر دیده میشود یعنی یک علت ارثی و ژنتیکی در
این بیماری وجود دارد.
بدون شک، در آسم آلرژیک (آسم اکسترینسیک یا خارجی) عامل وراثت و ژنتیک از اهمیت زیادی برخوردار است در حالیکه در آسمی که آلرژیک نباشد (آسم اینترینسیک یا داخلی) این عامل وراثیت، زیاد مطرح نمیباشد.
عامل ژنتیک و وراثت در بروز بیماری آسم به آن صورتی نیست که مثلاً رنگ چشم یا نوع گروه خونی کودکان از والدینشان به ارث میرسد.
یک بیمار مبتلا به آسم خیلی شدید، میتواند دارای کودکانی باشد که هیچگاه دچار حملات آسم نمیشوند.
نقش عوامل محیطی (مثل مواد حساسیتزا یا آلرژنها و مواجه شدن با دود سیگار) در بروز بیماری آسم و تشدید آن میتواند بسیار مهم باشد.
با اینحال این عوامل در همه افراد به یک اندازه باعث بروز بیماری نمیشوند و آن فرد باید استعداد ابتلا به این بیماری را داشته باشد.
مایتهای گردوغبار خانه و سایر عوامل به غیر از عوامل ارثی و ژنتیکی، عوامل بسیاری مسئول بروز اولیه آسم در افراد میباشند.
برای مثال، آسمی که در بزرگسالان برای اولین بار ایجاد میگردد اغلب به دنبال ابتلا به سرماخوردگی یا یک عفونت ویروسی رخ میدهد.
همچنین مواجه شدن با عوامل تحریک کننده در محیط کار ممکن است از عوامل شروع کننده حملات آسم باشد.
با این حال، مهمترین عامل ایجاد کننده حملات آسم (بویژه در کودکان) مواجه شدن با مایتهای گرد و غبار خانه میباشد.
مایتها، جانوران کوچک و ذرهبینی هستند که از نوک یک سوزن هم کوچکتر میباشند.
این جانوران کوچک در فرشها، موکتها، لحاف و تشک و اسباببازیهای پشمی کودکان زندگی میکنند.
در هر تشک، حدود دو میلیون مایت وجود دارد!
همچنین باید بدانیم که فقط پروتئین موجود در مدفوع این مایتها موجب بروز آلرژی و آسم میگردند.
وقتی که یک فرد حساس، در طی یک مدت نسبتاً طولانی در مواجهه با مدفوع این مایتها که در هوا پخش هستند بشود، گلبولهای سفید این فرد در مقابل این جسم خارجی (مدفوع مایت) حساس میگردد.
وقتی پروتئین مدفوع مایتها از طریق استنشاق وارد ریه میشود، در مخاط برونشها واکنشی رخ داده و موجب التهاب در مجاری هوایی میشود.
این التهاب باعث میشود که مخاط برونشها حساس شود به طوریکه هرگونه مواجهه بعدی با مایتها یا هر عامل تحریک کننده دیگری موجب تنگ و باریک شدن برونشها شده و علایم آسم را ایجاد میکند.
چیزهای دیگری هم ممکن است به عنوان عوامل شروع کننده حملات آسم مطرح باشند.
کشیدن سیگار توسط مادر در هنگام حاملگی و بودن در محلی که سایر افراد به کشیدن سیگار مشغول هستند، برای کودکان بسیار خطرناک میباشد.
علل ایجاد آسم وراثت و ژنتیک سیگار کشیدن مادر در هنگام حاملگی در معرض دود سیگار قرار گرفتن کودکانی که والدین سیگاری دارند مواد حساسیتزا (آلرژنها) سرماخوردگی و عفونتهای ویروسی مواجهه با مواد حساسیتزا در محل کار (آسم شغلی) التهاب مجاری هوایی بنابراین آسم به علت التهاب ایجاد میشود که این التهاب باعث حساس شدن بیشتر مجاری هوایی میگردد.
این التهابی که به وجود میآید پاسخی است که بدن در مقابل حملاتی که به آن انجام میشود میدهد و در بسیاری از بیماریها مثل آرتریت (التهاب مفاصل)، کولیت (التهاب روده) و درماتیت (التهاب پوست) نیز دیده میشود.
مشکلاتی که به دنبال وقوع آن، التهاب و عدم بهبود آن و در نتیجه مزمن شدن (طول کشیدن) آن برای بیماران رخ میدهد، همان چیزی است که در آسم دیده میشود.
مجاری هوایی، به طور طبیعی از یک لایه محافظ نازک به نام مخاط یا اپیتلیوم پوشانده شده است.
این لایه شامل انواع مختلفی از سلولها میباشد که دارای وظایف مختلفی هستند.
بعضی از این سلولها موادی به نام موکوس (mucus) را ترشح میکنند.
همچنین سلولهای دیگری هم وجود دارند که مژکهایی بر سطح آنها قرار دارد و وظیفه آن مژکها این است که مواد ترشحی موکوس را به حرکت در آورده و به لولههای برونش می رساند تا از تجمع بیش از حد آنها جلوگیری شود.
این مژکها توسط دود سیگار، تخریب شده و از بین میروند و در نتیجه مواد ترشحی موکوس در افراد سیگاری به میزان زیادی تجمع پیدا میکند.
به همین دلیل است که سیگاریها دارای سرفههای خلطداری هستند.
در زیر مخاط، لایه دیگری وجود دارد به نام لایه زیرمخاطی، که این لایه بر روی صفحات مارپیچ عضلات قرار دارد.
در هنگامی که یک بیمار مبتلا به آسم، مواد تحریک کنندهای مثل گرده گیاهان را استنشاق میکند، این عضلات منقبض میشوند.
سه فرآیند مجزا وجود دارد که منجر به تنگ شدن مجاری هوایی و بروز تنگی نفس همراه خس خس میشوند.
اول، لایه زیرمخاطی در مجاری هوایی متورم میشود.
دوم، سلولهایی که در مخاط وجود دارند مقدار بیشتری موکوس ترشح میکنند و سوم، عضلات منقبض میگردند.
در نتیجه این سه فرآیند، مجاری هوایی تنگ و باریک میشوند و سبب میگردد که هوا به سختی بتواند وارد و خارج ریهها شود.
در این حالت تنگی نفس همراه با خس خس ایجاد میگردد.
انواع مختلف درمانهایی که برای آسم ایجاد شده است، هر یک به یکی از این سه فرآیند حمله میکند تا از تنگ شدن مجاری هوایی جلوگیری نماید.
در بیماری آسم، علایم بیماری ممکن است بدون هیچگونه دلیل واضحی رخ دهند و یا اینکه ممکن است در اثر مواجه شدن شخص با عوامل برانگیزانندهای مثل گرده گیاهان در تابستان ایجاد شود.
به همین طریق هم، مجاری هوایی میتوانند از حالت تنگ شدن به حالت طبیعی برگردند بدون اینکه دارویی مصرف شود (به طور خودبخودی) و یا اینکه از یک داروی تسکین دهنده استفاده شود.
درمانهای آسم علاقه زیادی نسبت به سایر درمانهایی که برای آسم وجود دارد (بغیر از درمانهای دارویی) در بین بیماران مبتلا به آسم وجود دارد.
این امر بیشتر به این دلیل است که این افراد نسبت به عوارض جانبی داروهایی که استفاده می کنند نگران هستند و از طرف دیگر، آنها عقیده دارند که درمان با مواد طبیعی (مثل داروهای گیاهی) بسیار بهتر از مواد و داروهای شیمیایی است.
با وجود اینکه تقریباً تمام درمانهای دارویی که برای آسم بکار میرود، اثر بخشی آنها آزمایش شده و نتایج مطلوبی از آنها بدست آمده است، اما در موارد سایر درمانهای طبیعی هنوز آزمایشات کافی بعمل نیامده است.
به همین دلیل پزشکان ترجیح میدهند که بجای استفاده از درمانهای طبیعی، از درمانهای دارویی که اثر آنها کاملاً مشخص شده است، استفاده نمایند.
درمانهای طبیعی مثل استفاده از طب سونی، طب گیاهی، هومیوپاتی و هیپنوتیزم میتواند به بعضی از بیماران کمک نماید.
البته افرادی هم که در امر درمانهای طبیعی مشغول به کار هستند، داستانها و ماجراهایی در مورد اثربخشی درمانهایی که از آنها استفاده میکنند بیان میدارند و معتقدند که این درمانها بسیار بهتر از درمان با داروهای شیمیایی است.
امروزه بحث و مجادله بر سر اینکه کدام روش درمانی بهتر است، به شدت در جریان است، گروهی معتقدند که فقط داروهای شیمیایی موثر هستند و گروه دیگر اعتقاد دارند که بهترین درمان، درمان طبیعی میباشد و داروهای شیمیایی را بعنوان سم میشناسند.
خود من معتقدم که حقیقت در بین این دو عقیده قرار دارد واز هر دوی آنها باید استفاده شود، گرچه اعتقاد من بیشتر بر روی درمانهای دارویی استاندارد قرار دارد.
با اینحال بیمار باید بعنوان یک کل در نظر گرفت و نه اینکه آن را فقط به عنوان یک مورد آسم نگه کنیم.
به عقیده و اعتقاد بیمار باید احترام بگذاریم و در مورد آن با او بحث نماییم.
اغلب، بیمار به هر دو روش درمانی اعتقاد دارد.
همیشه باید بخاطر داشته باشید که هدف ما، کنترل بیماری آسم و یا حداقل، کاهش علائم آن به حدی است که مورد قبلو بیمار باشد.
درمانهای دارویی استاندارد باید اساس درمان ما را در طولانی مدت تشکیل دهد اما در بعضی از بیمارانی که میخواهند سایر درمانها را هم امتحان کنند، باید این اجازه را به آنها داد، شاید به نتایج خوبی هم برسند.
نکته مهمی که باید بخاطر داشته باشید این است که نباید درمان دارویی را به سادگی متوقف نمود و به سایر درمانها پرداخت، زیرا این کار باعث بدتر شدن وضعیت در بسیاری از بیماران میشود.
داروهای مورد استفاده در درمان آسم علایم آسم در افراد مسن همانهایی هستند که در افراد جوانتر دیده میشود، بجز آنکه در افراد مسن، تنگی نفس (بخصوص در هنگام کار و فعالیت) بیشتر از جوانان دیده میشود.
از آنجائیکه افراد بالای 60 سال، اغلب تا آن هنگام در دورهای از زندگیشان سیگار کشیدهاند و این کار آنها باعث شده است که تغییرات غیرقابل برگشتی در تنگ شدن برونشهایشان ایجاد شود، در هنگام فعالیت، خیلی سریع دچار تنگی نفس میگردند.
مشکل وقتی رخ میدهد که یک فرد مسن از احساس فشار قفسه سینه در هنگام فعالیت شاکی میشود.
از آنجایی که بیماریهای قلبی در این گروه سنی شایع میباشد و آنژین قلبی میتواند همین علایم را ایجاد کند، تشخیص بین آنژین قلبی و آسم دراین افراد مشکل میگردد.
میزان شیوع آسم میزان شیوع آسم بسیار زیاد میباشد!
تخمین زده میشود که امروزه حدود 20 درصد کودکان دبستانی و حدود 6 تا 7 درصد کل جمعیت بریتانیا دچار بیماری آسم باشند.
آسم شایعترین بیماری در کشورهای غربی میباشد به طوریکه در انگلستان و ولز حدود سه میلیون نفر دچار این بیماری هستند، در کودکان، میزان شیوع آسم در پسرها حدود دو برابر بیشتر از دخترها میباشد در حالیکه در بزرگسالان، این بیماری در خانمها کمی شایعتر از آقایان است.
میزان شیوع آسم در حال افزایش است در طی 20 سال اخیر، صرف نظر از اقداماتی که برای درمان آسم به عمل آمده است، میزان این بیماری افزایش پیدا کرده است.
برای مثال از اواسط دهه 1970 تا اوایل دهه 1990 میلادی، تعداد افرادی که به خاطر حملات آسم به پزشک مراجعه نمودهاند، پنج برابر شده است (بویژه در کودکان).
همچنین در پذیرش بیماران مبتلا به آسم تا اوایل دهه 1990 میلادی افزایشی دیده میشود که آن هم بخصوص در کودکان بیشتر است تا بزرگسالان (احتمالاً این امر بدین علت است که والدین به کودکان خود بیشتر از خودشان اهمیت میدهند و سریعاً آنها را با کوچکترین مشکلی به بیمارستان میبرند).
با اینحال جای خوشحالی است که از اوایل دهه 1990 میلادی تا امروز، سیر صعودی افزایش آسم متوقف شده و حتی اندکی هم سیر نزولی پیدا کرده است.
علت افزایش بیماری آسم احتمالاً علت افزایش بیماری آسم تا حدودی مربوط به پزشکان میشود زیرا امروز پزشکان از کلمه آسم برای مواردی که سابقاً به آنها برونشیت خس خسدار گفته میشد نیز استفاده میکنند، اما این امر نمیتواند توضیح مناسبی برای افزایش زیاد بیماری آسم باشد.
مواجه شدن با مواد حساسیتزا (آلرژینها) در خانهها، عفونتهای ویروسی، آلودگی هوا، و استرسهایی که در زندگی مدرن امروزه وجود دارد، همگی از دلایل افزایش بیماری هستند، گرچه شواهد محدودی وجود دارد که هر یک از این عوامل به تنهایی میتوانند باعث بروز آسم در افراد مختلف شوند.
در حقیقت، احتمال زیادی وجود دارد که ترکیبی از همه این عوامل باعث افزایش بروز آسم در جامعه شده است، هر چند که آلرژیها (حساسیتها) احتمالاً مهمترین علت آن میباشند.
مرگ بر اثر آسم خوشبختانه مرگ بر اثر آسم زیاد شایع نمیباشد.
در نیمه دهه 1960 میلادی، در زمان کوتاهی تعداد زیادی مرگ ومیر بر اثر آسم رخ داد که بعضیها این عقیده را داشتند که این مرگ و میرها بر اثر عوارض سمی یک اسپری مخصوص ضدآسم بوده است که در آن هنگام در داروخانهها فروخته میشد.
در مورد این حادثه، بحثها و تحقیقات زیادی بعمل آمده است و سایر عوامل نیز در نظر گرفته شده است، اما هنوز علت واقعی آن به دست نیامده است.
در واقع، اکثر مرگهایی که بر اثر آسم ایجاد میشوند به علت درمان یا درمان نامناسب بیمارانی آسمی اتفاق میافتند.
نشان داده شده است که از حدود دو سوم مرگهایی که بر اثر آسم ایجاد میشوند میتوان با درمان مناسب و کافی، پیشگیری نمود.
نحوه تشخیص آسم در بیماران مشکلی که در علایم بیماری آسم وجود دارد این است که این علایم در بسیاری از سایر بیماریهای ریوی و یا قلبی هم وجود دارد.
بنابراین، گرفتن شرح حال دقیق از بیماران و پرسیدن سؤالاتی درباره چگونگی علایم بیماری، چه مواقعی ایجاد میشوند،چقدر طول میکشند و شدت آنها چقدر میباشد میتواند کمک زیادی به پزشک در رسیدن به تشخیص صحیح بیماری آسم باشد.
گرچه گوش کردن به صداهای قفسه سینه با گوشی، قسمت مهمی از هر معاینهای میباشد، اما اغلب این کار کمک زیادی به پزشک نمیکند.
عدم وجود صدای خس خس سینه، هیچگاه تشخیص آسم را رد نمیکند!
برعکس این قضیه نیز صحیح می باشد، یعنی هر صدای خس خس سینهای، تشخیص آسم را تایید نمیکند.
نحوه درمان آسم هدف از درمان آسم آن است که بتوانید آسم را در کنترل درآورید نه اینکه آسم، زندگی شما را در کنترل خود داشته باشد.
در بیمارانی که فقط گاهی اوقات نیاز به استفاده از اسپری دارند، کنترل آسم مشکل چندانی نمیباشد، اما در بیمارانی که دچار آسم شدید هستند، یک برنامه درمانی خاص باید اجراء گردد.
گرچه قبلاً گفتیم که آسم یک بیماری کاملاً شخصی است و آن چیزی که برای یک بیمار مناسب است ممکن است برای بیمار دیگر، مناسب نباشد، با این حال برنامه درمانی که اخیراً طراحی شده است، در تمم بیمارانی آسمی بکار میآید.
قبل از اینکه من اقدامات درمانی آسم را توضیح دهم، اجازه بدهید اهمیت اقدامات پیشگیری کننده را به شما یادآوری نمایم.
خودداری از مصرف بعضی از داروهایی که میتوانند موجب حملات آسم شوند و یا اینکه آن را بدتر نمایند (مثل داروی آسپیرین و داروهای بتابلوکر) از اهمیت زیادی برخوردار است.
حتی اگر شما این داروها را مدتی بدون هیچ مشکل مصرف میکردید، در صورتی که تنگی نفس همراه باخس خس شما شروع شده، مصرف آنها را قطع نمایید.
اقدامات درمانی اقدامات درمانی که در اینجا گفته میشود، اقداماتی است که در بریتانیا از آنها پیروی میگردد.
در این برنامه درمانی از یک روش درجهبندی شده استفاده میشود که با استفاده از حداقل دارو، بتوان علایم آسم را کنترل نمود.
پنج اقدام درمانی در آسم اقدام 1: استفاده گهگاهی از اسپریهای گشادکننده برونشها (برونکودیلاتور) مثل اسپری سالبوتامول.
استفاده از این دارو به تنهایی فقط در آسمهای خفیف توصیه میشوند.
اقدام2: استفاده منظم از داروی ضدآلرژیک اسپری کرومولین سدیم.
اگر حملات آسم شما به صورت مکرر و منظم رخ میدهند، استفاده از این دارو بسیار مناسب میباشد.
اقدام3: استفاده از اسپریهای کورتوندار مثل بکلومتازون در صورتی که درمان با داروی ضدآلرژیک موثر واقع نشود میتواند بسیار سودمند باشد.
گاهی اوقات جمع شدن این اسپری در پشت گلو منجر به ایجاد قارچی بنام کاندیدیازیس (برفک) میشود.
در این حالت گلو درد ایجاد شده و گاهی اوقات صدا ضعیف میشود.
بهترین راه برای جلوگیری از این وضعیت، مسواک زدن و غرغره کردن بعد از استفاده از این اسپریها میباشد.
اقدام 4: در صورتی که با انجام 3 اقدام فوق نتوان آسم را کنترل کرد باید به مقدار استفاده از اسپریهای کورتوندار اضافه کرد.
استفاده زیاد از اسپریهای کورتوندار باعث میشود که مقدار قابل توجهی کورتون وارد خون شود و عوارض جانبی آن ظاهر گردد.
بخاطر داشته باشید که به محض اینکه آسم شما تحت کنترل قرار گرفت از مقدار استفاده از این اسپریهای کورتوندار کم نمایید.
اقدام 5: استفاده از قرصهای کورتون مثل پردنیزولون.
این یک درمان اورژانس در حملات شدید آسم میباشد.
قرصهای پردنیزولون در صورتی که روزانه بیش از 15 میلی گرم برای مدت طولانی مصرف شوند باعث بروز عوارض جانبی میگردند.
این عوارض شامل سوءهاضمه، نازک شدن و کبودی پوست، از بین رفتن عضلات و نازک شدن استخوانها میباشند.
با این حال استفاده کوتاه مدت برای چندین هفته از این قرصها احتمال کمی دارد که ایجاد عوارض جانبی نماید.
وسایل کمکی در استفاده از اسپریها بسیاری از بیماران نمیتوانند بخوبی از اسپریهای معمولی استفاده کنند.
استفاده غلط و اشتباه از اسپریها باعث میشود که تمام داروی موجود در آنها از طریق قسمت بالایی آن وارد هوا شود.
در چنین مواردی بیمار فکر میکند که این اسپریها هیچگونه خاصیتی ندارند، در صورتیکه مصرف اشتباه آنها باعث این مسئله شده است.
اگر شما هم یکی از همین افرادی هستید که نمیتوانند بخوبی از اسپری خود استفاده نمایند، میتوانید از انواع دیگر آنها که دارای شکلهای متفاوتی هستند و برای شما مناسبتر میباشند استفاده نمایید.
شایعترین وسیله کمکی که امروزه برای استفاده بهتر از اسپریها استفاده میشود، اسپیسرها (Spacer) میباشند.
اسپیسرها یک بالون پلاستیکی بزرگ میباشند که در یک طرف آن، دهان بیمار قرار میگیرد و در طرف دیگر آن، اسپری قرار داده میشود.
از آنجایی که اسپیسرها از جنس پلاستیک میباشند شواهدی وجود دارد که بعلت داشتن مقداری بار الکتریسیته ساکن، دارو به جدار آن چسبیده و باعث کم شده مقدار دارویی که باید وارد دهان و ریه بیمار شود، میگردد.
برای رفع این مشکل، بهترین کار این است که این اسپیسرها را هفتهای یکبار شسته و بگذاریم تا خوب خشک شود.
با استفاده از پارچههای ضداستاتیک (ضدالکتریسیته ساکن) میتوان تا حدودی این مشکل را کم نمود.
پیشگیری از آسم گرچه ممکن است به نظر بیاید که تشخیص بیماری آسم در یک شخص، موجب میگردد که او برای کنترل و درمان آسمش همیشه از داروها استفاده نماید، اما باید دانست که بغیر از مصرف داروها، راههای مختلف دیگری نیز وجود دارد که میتوان توسط آنها، به کاهش علایم آسم کمک نمود.
دوری کردن از مواد حساسیتزا (آلرژنها) کنترل کردن مایتهای گردوغبار خانه میتواند در بعضی از بیماران بسیار با اهمیت باشد، اما این اقدام پر خرجی میباشد.
کشیدن روی تشکها و بالشها با پوششی از پلی تن بسیار مفید میباشد، اما کشتن مایتها با استفاده از اسپریهای سوسککش برای کنترل بیماری آسم موثر نمیباشد.
از نظر تئوری، تمام فرشها و مبلمانی که از پارچه یا مخمل درست شدهاند باید از خانه جمعآوری شوند.
عروسکهای پشمی را باید هر هفته یکبار و به مدت 12 ساعت در فریزر قرار داد تا مایتها آن کشته شوند.
از آنجایی که این اقدامات پیشگیری کننده، وقتگیر و پرهزینه هستند، اکثر افراد ترجیح میدهند که بجای انجام این کارها، از اسپریهای استنشاقی برای کنترل و درمان آسم خود استفاده نمایند.
عدم نگهداری از حیوانات در خانه نیز از آن اقدامات جنجالی و بحثبرانگیز است که عده بسیاری از بیماران از انجام آن خودداری میکنند.
با این حال نگهداری طولانی مدت از حیواناتی مثل سگ، گربه و خرگوش میتواند باعث بدتر شدن حملات آسم گردد.
سیستم حرارت مرکزی خانهها هیچ دلیل مشخصی وجود ندارد که بگوییم استفاده از نوع بخصوصی از سیستم حرارت مرکزی برای بیماران مبتلا به آسم، خوب یا بد میباشد.
این عقیده که استفاده از سیستم گازی باعث خشکی بیش از حد هوا میشود توسط عدهای از بیمارن عنوان شده است، اما احتمال کمی وجود دارد که این مسئله باعث مشکل عمدهای شود.
درجه حرارت اتاق خواب یک پزشک مشهور قرن هفدهم میلادی به نام دکتر سرجان فلایر (Sir John Floyer) که خودش هم مبتلا به آسم بود، اعتقاد داشت که وقتی آسم موجب میشود که بیمار در نیمههای شب از خواب بیدار شود بخاطر حرارت رختخواب میباشد!
همچنین گفته شده است که خوابیدن در اتاق خوابی که پنجرهاش باز است و یا اینکه حداقل هوای تازه در آن جریان دارد، برای بیماران مبتلا به آسم مفید میباشد.
در حقیقت هنوز هیچ پاسخ قاطعی به این موارد یافت نشده است.
بعضی از بیماران ترجیح میدهند که شبها، هوای تازه در اتاقشان جریان داشته باشد ولی بعضی از بیماران اظهار میدارند که این کار باعث بیشتر شدن خس خس سینه آنها میشود، بخصوص اگر شب مجبور شوند به دلیل از خواب بیدار شوند.
به هر حال این بستگی به شما دارد که هوای اتاق خوابتان را مناسب با وضعیت خودتان تنظیم نمایید.
عفونتهای ویروسی عفونتهای ویروسی یک علت تقریباً غیرقابل پیشگیری کنندهای هستند که باعث وخیمتر شدن حملات آسم میگردند.
با این حال میتوان از افرادی که دچار عفونت ویروسی هستند و یا اینکه سرماخوردگی دارند تا مدتی دوری نماییم، گرچه کودکان دبستانی را نمیتوان بخاطر اینکه از دیگر همکلاسیهایشان سرماخوردگی را نگیرند از رفتن به دبستان بازداشت.
آلرژیهای غذایی تعداد کمی از بیماران مبتلا به آسم (بویژه کودکان) بدون شک دچار حساسیتهای غذایی هستند.
البته آلرژیهای واقعی غذایی چندان هم زیاد شایع نمیباشند اما قطعاً از آن چیزی که پزشکان عقیده دارند شایعتر میباشد.
تشخیص آلرژیهای غذایی اغلب مشکل میباشد و برای تشخیص آنها باید آزمایشهای متعدد و وقتگیری را انجام داد.
آزمایشهای پوستی میتوانند خیلی گمراه کننده باشند و نباید برای تشخیص یا رد آلرژی غذایی به آنها اطمینان کرد.
یک شرح حال مشخص از ایجاد خس خس سینه بعد از چند دقیقه که از خوردن مثلاً بادام زمینی میگذرد، میتواند تشخیص آلرژی غذایی را مطرح نماید و بهترین درمان در این موارد نیز، عدم خوردن بادام زمینی میباشد.
از سوی دیگر، حساسیت به محصولات لبنی یا گندم را به سختی میتوان تشخیص داد زیرا اثرات آن مزمنتر میباشد و شدت آن نیز کمتر است.
آلرژی نسبت به بادام زمینی آلفرد از دوران کوچکی دچار آسم بوده است و همیشه میدانست که خوردن بادام زمینی میتواند باعث بروز حملات شدید آسم در او گردد.
به همین دلیل او از خوردن بادام زمینی و غذاهایی که حاوی بادام زمینی بودند خودداری میکرد.
در طول دوران نوجوانی و بلوغ، وضعیت آسم او بهتر شد اما او همچنان از خوردن بادام زمینی پرهیز میکرد.
یک روز که آلفرد به یک میهمانی دعوت شده بود، در کیک او مقداری پودر بادام زمینی بود که خود او هم از این موضوع اطلاعی نداشت.
وقتی او کیک را خورد، در عرض چند دقیقه، زبان و لبهایش متورم شده و باد کردند و سپس دچار یک حمله شدید آسم شد.
وقتی او را به بیمارستان رساندند، او بیهوش و کبود شده بود.
خوشبختانه با اقدامات کادر پزشکی بیمارستان، او از مرگ نجات یافت.
آلرژی نسبت به گندم کارولین، یک خانم 35 ساله است که از هنگام نوجوانیاش دچار آسم میباشد.
در ابتدا، بیماری آسم بر زندگی او تاثیر نامطلوب گذاشته بود اما بعد از مدتی او توانست آسم را تحت کنترل قرار داده و زندگی مطلوبی را بگذارند.
با این حال در طی دو، سه سال اخیر، علایم آسم او بدتر شده و نیاز به خوردن قرصهای استروئیدی (کورتندار) مثل، پردنیزولون پیدا کرده است.
با وجود مصرف زیاد این قرصها، حال او چندان تغییری نکرد، به همین دلیل او را در بیمارستان بستری نمودند و تحت رژیم غذایی خاصی قرار دادند.
در آنجا معلوم شد که خانم کارولین به گندم حساسیت دارند.
به همین خاطر نانهای حاوی آرد گندم و غذاهایی که در آنها گندم یا آرد گندم بکار رفته است را از رژیم غذایی او حذف کردند.
از آن هنگام، حال عمومی کارولین بهتر شده و دیگر نیازی به مصرف قرصهای استروئیدی ندارد، اما هنوز هم باید از اسپری استفاده نماید.
دود سیگار دود سیگار برای افراد مبتلا به آسم بسیار بد میباشد.
متأسفانه حدود 15 تا 20 درصد بیماران مبتلا به آسم، سیگاری هستند و این افراد احتمال زیادی دارد که بعلت حملات شدید آسم، کارشان به بستری شدن در بیمارستان بکشد.
اگر شما سیگاری هستید، باید به هر طریق ممکن، دست از این کار بردارید، زیرا با این کار ممکن است خودتان را به کشتن دهید.
کودکانی که دارای والدین سیگاری هستند نسبت به کودکانی که والدین غیرسیگاری دارند بیشتر دچار خس خس سینه و حملات آسم میشوند.
سیگار کشیدن مادر در هنگام حاملگی، باعث افزایش خطر به دنیا آمدن کودکان مبتلا به آسم میگردد.
مدرسه و بازی کودکان آسمی که بعلت بازی و فعالیت ورزشی ایجاد میشود در کودکان بسیار شایع بوده و میتواند باعث بروز مشکلاتی شود.
در صورتی که معلم ورزش از مشکل آسم کودک خبر نداشته باشد، ممکن است این مسئله را به حساب تنبلی کودک و از زیر کار در رفتن او بگذارد.
بهتر است که همیشه یک ربع قبل از اینکه کودک بخواهد برای بازی بیرون برود از اسپری تسکین دهنده خود (مثل اسپری سالبوتامول) استفاده نماید.
اگر از اسپری در هنگام شروع به دویدن بخواهیم استفاده نماییم، علایم آسم ممکن است قبل از اینکه اسپری اثر خود را بگذارد، ایجاد شوند.
ورزش و ورزشکاران بسیاری از قهرمانان ورزشی دچار آسم بودهاند اما با این حال توانستهاند در مقامهای بالای ورزشی قرار بگیرند.
نکاتی که در مورد بازی کودکان گفته شد را میتوان در مورد ورزش و ورزشکاران نیز بیان نمود (استفاده از اسپری قبل از انجام تمرینات ورزشی).
همچنین در هنگام شروع تمرینات ورزشی، بهتر است چند دقیقه تمرینات گرم کردن را انجام دهیم.
گرچه تشخیص بیماری آسم را میتوان تنها با گرفتن شرح حال از بیمار مطرح نمود، اما بعضی از آزمایشهای ساده اغلب میتوانند کمک کننده باشند.
در بیماران مسنتر که مشکلات قلبی شایع میباشد، گرفتن یک نوار قلبی (الکتروکاردیوگرام) میتواند مفید باشد، اما انجام آزمایشهای تنفسی، اساس بررسی بیماری آسم را تشکیل میدهد.
دو نوع اصلی آزمایش تنفسی در تشخیص بیماری آسم وجود دارد که عبارتند از: آزمایش اندازهگیری حداکثر جریان هوای بازدمی (Peak-flow test) و آزمایش اسپیرومتری (Spirometry).
هر دوی این آزمایشها، میزان تنگ شدن مجاری هوایی ریهها را اندازهگیری میکنند، زیرا هر چه مجاری هوایی ریهها تنگتر و باریکتر بشوند، جریان هوا در آنها کمتر و آهستهتر شده و در نتیجه درجه این دستگاههای آزمایش، عدد کمتری را نشان میدهد.