سرقت در کشور ما انواع مختلفی دارد که معمولا به سرقتهای حدی و تعزیری تقسیم می شود .
سوالی که برای بیشتر مردم پیش می آید این است که چرا دست سارقین قطع نمیشود ؟
مگر احکام اسلام در قوانین کیفری ما نیامده است ؟
برابر قوانین شرعی و مقررات کیفی برای اجرای حد سرقت باید شرایطی باشد که هر یک از این شرایط نباشد امکان اجرای حد نیست که عبارتند از :
1-سارق باید بالغ باشد .
2-سارق به سرقت وادار نشده باشد و بداند که مال دیگری را می رباید.
3-سارق بداند که این عمل حرام است و صاحب مال ،مال را در حرز قرار داده باشد.
4-سارق در حال اضطرار سرقت نکرده باشد .
5-سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد.
6-سارق مال را به قصد دزدی برداشته باشد .
7-مال مسروقه در حرز متناسب قرار گرفته باشد .
8-مال مسروقه از اموال دولتی و وقف نیاشد.
با این شرایط بسیار نادر و بعید است که بتوان این شرایط را در کنار هم دید و حد سرقت را بر سارق اجرا کنیم .البته باز هم شرایطی برای اجرای حد دارد مانند پیش از شکایت صاحب مال سارق را نبخشیده باشد یا سارق قبل از اثبات جرم از این گناه توبه نکرده باشد .
غیر از مواردی که گفته شد سرقت های وجود دارد که به آنها اصطلاح "سرقت های تعزیری" می گویند.
که عبارتند از :
1-سرقت مقرون به آزار باشد یا به طور مسلحانه :
هرگاه سرقت همراه با آزار باشد یا مسلح باشد ، به حبس از 3ماه تا 10 سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم می شود .
2-سرقت مسلحانه گروهی در شب :
هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یکی از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد هر یک از مرتکبین به 5 تا 15 سال حبس و شلاق تا 74 ضربه محکوم خواهد شد .
3- سرقت مقرون به پنج شرط مشدد :
هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی تمامی شرایط زیر را داشته باشد مرتکب به 5 تا 20 سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد
الف – سرقت در شب واقع شود .
ب- سرقت توسط دو یا چند نفر انجام شود .
ج- یک یا چند نفر از سارقین حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند .
د- سارقین از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساخته باشند و یا خود را همانند کارمندان دولتی معرفی کرده باشند .
ه- در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند .
4- سرقت مسلحانه از منزل :
هر گاه یک یا چند نفر منزلی را سرقت کنند و حد اقل یک نفر از آنها مسلح باشد ویا هیچ یک مسلح نباشد اما در موقع سرقت در مقام هتک ناموس برایند به مجازات اعدام یا حبس عبد محکوم می شوند .
در صورتی که ساکنان منزل در مقام دفاع از مال یا ناموس برایند و در این میان مرتکب قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند ،از مجازات معاف هستند .
ماموران در هنگام دستگیری سارقین اگر باعث قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند ، از مجازات معاف هستند .
5- سرقت مسلحانه از بانکها ،صرافیها یا جواهرفروشی ها :
هر گاه دو یا چند نفر با برنامه ریزی و مواضع قبلی وجه نقد یا اوراق بهادار یا جواهرات را از بانکها و صرافیها سرقت کنند و لااقل یک نفر از سارقین مسلح به سلاح سرد یا گرم ظاهر یا مخفی ، پر یا خالی باشد ، چه از آن استفاده بکند چه نکند ، در صورت وقوع سرقت به حبس ابد و در صورت وقوع قتل به اعدام محکوم خواهد شد .
هرگاه علی رغم میل سارقین هیچ یک از اهداف عینی قتل و سرقت امکان پذیر نشود به حبس از 5 تا 10 سال محکوم میشوند .
سرقت در کشور ما انواع مختلفی دارد که معمولا به سرقتهای حدی و تعزیری تقسیم می شود .
برابر قوانین شرعی و مقررات کیفی برای اجرای حد سرقت باید شرایطی باشد که هر یک از این شرایط نباشد امکان اجرای حد نیست که عبارتند از : 1-سارق باید بالغ باشد .
2-سارق به سرقت وادار نشده باشد و بداند که مال دیگری را می رباید.
3-سارق بداند که این عمل حرام است و صاحب مال ،مال را در حرز قرار داده باشد.
4-سارق در حال اضطرار سرقت نکرده باشد .
5-سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد.
6-سارق مال را به قصد دزدی برداشته باشد .
7-مال مسروقه در حرز متناسب قرار گرفته باشد .
8-مال مسروقه از اموال دولتی و وقف نیاشد.
با این شرایط بسیار نادر و بعید است که بتوان این شرایط را در کنار هم دید و حد سرقت را بر سارق اجرا کنیم .البته باز هم شرایطی برای اجرای حد دارد مانند پیش از شکایت صاحب مال سارق را نبخشیده باشد یا سارق قبل از اثبات جرم از این گناه توبه نکرده باشد .
غیر از مواردی که گفته شد سرقت های وجود دارد که به آنها اصطلاح "سرقت های تعزیری" می گویند.
که عبارتند از : 1-سرقت مقرون به آزار باشد یا به طور مسلحانه : هرگاه سرقت همراه با آزار باشد یا مسلح باشد ، به حبس از 3ماه تا 10 سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم می شود .
2-سرقت مسلحانه گروهی در شب : هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یکی از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد هر یک از مرتکبین به 5 تا 15 سال حبس و شلاق تا 74 ضربه محکوم خواهد شد .
3- سرقت مقرون به پنج شرط مشدد : هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی تمامی شرایط زیر را داشته باشد مرتکب به 5 تا 20 سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد الف – سرقت در شب واقع شود .
ب- سرقت توسط دو یا چند نفر انجام شود .
ج- یک یا چند نفر از سارقین حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند .
د- سارقین از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساخته باشند و یا خود را همانند کارمندان دولتی معرفی کرده باشند .
ه- در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند .
4- سرقت مسلحانه از منزل : هر گاه یک یا چند نفر منزلی را سرقت کنند و حد اقل یک نفر از آنها مسلح باشد ویا هیچ یک مسلح نباشد اما در موقع سرقت در مقام هتک ناموس برایند به مجازات اعدام یا حبس عبد محکوم می شوند .
در صورتی که ساکنان منزل در مقام دفاع از مال یا ناموس برایند و در این میان مرتکب قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند ،از مجازات معاف هستند .
5- سرقت مسلحانه از بانکها ،صرافیها یا جواهرفروشی ها : هر گاه دو یا چند نفر با برنامه ریزی و مواضع قبلی وجه نقد یا اوراق بهادار یا جواهرات را از بانکها و صرافیها سرقت کنند و لااقل یک نفر از سارقین مسلح به سلاح سرد یا گرم ظاهر یا مخفی ، پر یا خالی باشد ، چه از آن استفاده بکند چه نکند ، در صورت وقوع سرقت به حبس ابد و در صورت وقوع قتل به اعدام محکوم خواهد شد .
هرگاه علی رغم میل سارقین هیچ یک از اهداف عینی قتل و سرقت امکان پذیر نشود به حبس از 5 تا 10 سال محکوم میشوند .
6- راهزنی : سارق مسلح و قطاع الطریق هر گاه با اسلحه امنیت مردم یا جاده را بر هم زند و رعب و وحشت ایجاد کند محارب است .
در این صورت به مجازات اعدام یا قطع دست راست یا پای چب یا تبعید محکوم میشود .
و اگر کسی راهزنی بکند و محارب محسوب نشود به 3 تا 15 سال حبس و شلاق تا74 ضربه محکوم میشود .
7- سرقت از موزه ها یا مکان های تاریخی و مذهبی : هرکس اشیاء، لوازم ، مصالح و قطعات آثار فرهنگی را از موزه ها و نمایشگاهها ومکانهای تحت نظر دولت سرقت کند یا با علم وآکاهی از مسروقه بودن اشیاء خرید یا نگهداری کند به 1 تا5 سال حبس محکوم می شود .
8- سرقت وسایل و متعلغات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی : این نوع سرقت ها مجازات حبس دارد .
وسایلی از قبیل تاسیسات آب ، برق، گاز و غیره ...
که زمان حبس آن از 1 تا 5 سال حبس می باشد .
9- کیف زنی یا جیب بری : سرقت از طریق کیف زنی یا جیب بری و امثال آن دارای مجازات حبس از 1 تا 5 سال و شلاق تا 74 ضربه می باشد .
10- سرقت از اماکن حادثه زده : هر گاه سرقت در مناطق سیل زده یا جنگی یا آتش سوزی یا زلزله زده ویا در محل تصادف راهنمائی و رانندگی رخ دهد ،سارق به حبس از 1 تا 5 سال و شلاق تا74 ضربه محکوم می شود.
11-سرقت مقرون به یکی از شرایط مذکور در قانون: در صورتی که سرقت جامع شرایط حد نباشد و همراه با یکی از شرایط زیر باشد ،سارق به حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد الف- سرقت در محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا در توابع آن یا در محل های عمومی از قیبل مسجد و حمام و غیر اینها واقع شده باشد.
ب-سرقت در جایی واقع شده باشد که در آن درخت ، بوته ،پرچین یا نرده قرار گرفته و سارق آن را شکسته باشد.
ج-سرقت در شب واقع شده باشد.
د- سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
م- سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیه باشد یا مال شخص دیگری را از منزل شخص دیگری که به اتفاق مخدوم به آنجا رفته برباید یا شاگرد یا کارگر باشد و از محلی که معمولاَ محل کار وی بوده از قبیل خانه ،دکان ،کارگاه ،کارخانه و انبار سرقت کرده باشد.
ن- هر گاه اداره کنندگان هتل ، مسافرخانه ،کاروان سرا و کاروان و به طور کلی کسانی که به اقتضای شغل اموالی در دسترس آنهاست ،تمام یا قسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند.
12-سرقت یا استفاده غیر مجاز از آب ،برق،گاز،تلفن: هر کس بدون پرداخت حق انشعاب و اخذ انشعاب آب ،برق ،گاز و تلفن از این منابع استفاده غیر مجاز کند ، علاوه بر جبران خسارت وارده ،به حبس تا سه سال محکوم خواهد شد.
13- مداخله در اموال مسروقه: بیشتر سارقین به امید اینکه بتوانند مال مسروقه را به پول تبدیل کنند مرتکب سرقت می شوند از این رو شاید یکی از راه های موثر در پیشگیری از وقوع سرقت ،جلوگیری از خرید و فروش اموال مسروقه باشد .
برابر قانون ،هرکس با علم و اطلاع یا با وجود قراین اطمینان آور به اینکه مال در نتیجه ارتکاب سرقت به دست آمده آن را تحصیل ،مخفی یا قبول کند یا مورد معامله قرار دهد ،به حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
در صورتی که متهم معامله اموال مسروقه را حرفه و پیشه خود قرار داده باشد ،به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.
وظیفه سارق در مقابل مال باخته: برابر قانون در کلیه موارد سرقت و ربودن اموال ،دادگاه علاوه بر تعیین مجازات ،سارق یا رباینده را به رد (بازگردان) عین مال مسروقه محکوم می کند و اگر عین آن وجود نداشته باشد ،سارق به رد مثل یا قیمت مال مسروقه یا ربوده شده و جبران خسارت وارده محکوم خواهد شد.
اگر سارق عین مال را برنگرداند یا قیمت آن را نپردازد ،چنانچه مالی از او در دسترس باشد ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده برداشت می شود؛ در غیر این صورت ،به تقاضای مال باخته تا زمان پرداخت در حبس باقی خواهد ماند .حتی اگر مدت محکومیت مجازات اصلی او تمام شده باشد.
1 (10 توصیه) http://daneshnameh.roshd.ir سرقت در بین اطفال و نوجوانانایسکانیوز ـ (مفهوم طفل) از نظر حقوق جزا به کلیه رفتارهای ناسازگارانه و ضد اجتماعی و انحرافی اطلاق میشود.
مفهوم طفل و نوجوان: از نظر حقوق جزا طفل به کسی اطلاق میشود، که هنوز به حد بلوغ شرعی و قانونی نرسیده باشد.
مهمترین جرمی را که بچهها مرتکب میشوند سرقت است و یکی از رایجترین جرایم میباشد.
بچهها از حدود 2سالگی به بعد به تدریج با مفهوم مالکیت غیرآشنا میشود و میداند که باید برای استفاده از آنها از صاحبانشان اجازه گرفت.
کودک در عالم ذهن خود تمایل دارد از وسایل دیگران استفاده کند و کم کم با مفهوم ربودن آشنا میشود ـ به خاطر اینکه طبیعت مجرمانه دارد ـ اولین جرمی را که کودک مرتکب میشود، جرم سرقت است و آن از روی کنجکاوی و حس لذت خواهی است، نه از روی شرارت.
شروع سرقت قبل از دوره دبستان و استمرارش بعد از این دوره است.
نقش خانواده: زمانی که کودک مرتکب جرم سرقت میشود والدین باید با این مساله برخورد عملی کنند.
زمانی کودک را تشویق نمایند و یا نسبت به او بیتفاوت باشند این عملکرد خوبی نیست و باید بدانند که بچههایشان را برای سرقتهای آینده تقویت میکنند و یا خانوادههایی که رفتار سختگیرانهتری را اعمال میکنند مانند اینکه اگر یکبار دیگر این کار را کردی دیگر دوستت ندارم این برخورد هم اشتباه است چون کودک از روی سوئنیت این کار را انجام نداده و از روی احساس بوده است.
خانوادهها باید راهکارهای درستی را پیش گیرند.
باید تذکر دهند و به او بفهمانند.
در دوره نوجوانی بچهها به سرقت از داخل منزل، مدرسه محدود نمیشود بلکه مرتکب جرم، دخل زنی و جیب بری نیز میشوند.
در سنین بالاتر تنوع جرایم سرقت بیشتر میشود شایعترین جرم جیببری میباشد که ضریب موفقیت بیشتری نسبت به سایر جرایم دارد.
سرقت از منزل 5/21 درصد که بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است.
سرقت از مغازه یا دخل 19 درصد، جیب بری 14 درصد، کیف قاپی 7 درصد، سرقت دوچرخه و موتور سیکلت 6/9 درصد، سرقت ضایعات از کارخانجات 4 درصد.
سرقت از اماکن عمومی 6 درصد دلایل سرقت 1.
فقر و نیازهای مالی و کمبود: زمینه ذاتی برای جرم سرقت، فقر میباشد.
2.
توقع و انتظارات زیاد 3.
چشم و هم چشمی 4.
عادت 5.
اجبار وتهدید دلایل سوق دادن اطفال و نوجوانان به سوی جرم سرقت 1) مقتضیات شخصیت: اولین جرمی را که هر کودک یاد میگیرد، جرم سرقت میباشد.
این نیاز به طور طبیعی در همه افراد وجود دارد.
زمانی که کودکان بزرگتر میشوند باید این نیاز هدایت شود، باید به طور متعادل رفتار شود.
زمانی که کودک مرتکب اولین سرقت میشود، حتی سرقتهای کوچک مانند ربودن اسباب بازی یا آبرنگ دوستش، والدین موظفند نسبت به عمل ارتکابی او بیتفاوت نباشند و او را تشویق نکنند، چون پیامد خوشایندی را در پی نخواهد داشت.
2) تربیت: والدینی که کودکان آنها مرتکب فعل یا ترک فعلی میشوند نباید به طورمستقیم یاغیر مستقیم مورد حمایت قرار گیرند، چون کودک و آن نوجوان برای سرقتهای آینده و خوب تقویت میشود.
3) فقر و نیازهای مالی: گاهی انسان از روی ناچاری و نیاز مرتکب عمل سرقت و ترک فعل میشود.
زمانی که کودک گرسنه است، مسلماً برای رفع گرسنگی مرتکب جرم سرقت کوچک میشود.
4) رسانههای گروهی: رسانههای گروهی، تلویزیون و ..
تأثیر بسزایی در شکل دهی شخصیت کودکان و نوجوانان دارد.
زمانی که صحنههای سرقت یا دزدی رانشان می دهند کودک سریعاً در ذهن خود منعکس میکندو برای او قابل فهم نیست.
5) تشویق و تحریک دوستان : اطفال و نوجوانان از خودشان اراده و اختیاری ندارند و تحریک و تشویق دوستان میتواند آنها را برای ارتکاب جرم سوق دهد.
6) تهدید: گاهی والدین یا اشخاص دیگر بچهها را تهدید و اجبار میکنند که مرتکب سرقت شوند.
7) سرقت به قصد انتقام جویی: قصد اینگونه افراد فقط انتقام جویی است ودر واقع ربودن مال نیست.
8) نیاز به تفریح و سرگرمی: زمانی که نیاز به تفریح و سرگرمی دارند و والدین برای آنها وسایل سرگرمی را فراهم نمیکنند، مرتکب جرم سرقت میشوند.
9) سرقت به قصد شهرت: زمانی که کودکان درخانواده سرکوب میشوند و مورد حمایت و تشویق خانواده قرار نمیگیرند، جرم سرقت را مرتکب میشوند تا معروف و مشهور شوند و مورد توجه قرارگیرند.
سرقت به قصد دادن یک پیام: زمانی که والدین بچهها از هم جدا میشوند از نظر روحی آسیب میبینند و مرتکب جرم سرقت میشوند تا از این طریق پیامی را به والدین منعکس کنند.
سرقت اموال بینوایانکد مطلب: 15653, P.View: 6376 استاد محمدرضا حکیمی*۱۰ مهر ۱۳۸۶در احادیثی متعدد ومعتبر رسیده است که فقر و بیچارگی و گرسنگی و برهنگی کمبودداران و بیچارگان و لهشدگان جامعه، معلول گناه و ستم توانگران است.
همچنین از امام حسن عسکری (ع) روایت شده است که فرمود: *«اغنیاوهم یسرقون زادالفقراء» - توانگران آنان ، زاد زندگی ( و همه گونه امکانات رفاهی) فقیران و مستمندان را میدزدند (و آنان را از رسیدن به حقوق مسلم خویش محروم میسازند).
برخی از متخصصان جهانی، در مسائل مربوط به فقر و سوء تغذیه واقتصاد معیشت گفتهاند: گرسنگی در جهان مربوط به کمبود موادغذایی نیست، بلکه معلول برنامهریزی ناصحیح است، ومصرف افزون گروههایی اندک و اتلاف اموال وکالاها بوسیله آنان.
و این همان سخنی است که پانزده قرن پیش، پیامبر اکرم «ص» و ائمه طاهرین (ع) گفتهاند، بجز آیان صریح قرآن کریم که میفرماید، ما روزی همه را مقرر داشتهایم، و خداوند به کسی ستم نکرده است، بلکه این مردم (توانگران) اند که به دیگران ستم میکنند.
مقصود از این سخن امام معصوم «ع» که توانگران زاد و توشه مستمندان را میدزدند این نیست که آنان به خانههای محقر و کوخهای محنتبار بینوایان وکمبودداران هجوم میبرند و اموالی را سرقت میکنند.
این نه در شان توانگران است و نه آنان نیازی به به چنین کاری دارند، و نه چیزی در خانههای محقر و کوخهای دردآجین بهم میرسد که در خور دزدیدن باشد؛ بلکه مقصود این است که اقتصاد ناسالم، عدم توجه به اجرای عدالت قضایی و اقتصادی، بیخبری از روزگار مردم کمبوددار و مظلوم، و ارتباطات اجتماعی و مقامی و مالی فاسد کار را به جایی میرساند که حقوق محرومان و زاد و توشه زندگی ، تغذیه، بهداشت، تعلیم و تربیت، عبادت و زیارت و همه چیز آنان به یغما رود و به دست حقداران محروم و کمبودداران آبرودار ساکت و مظلوم نرسد.
در اینجا نقل دو سخن، از انسانی بزرگ ، و اقتصاددانی شریف، و انسان دوستی مومن مناسب است، وتوضیحی است بر حدیث مذکور: 1- تورم، جشن اغنیا و عزای فقرا است.
فرض کنید شخصی 100 میلیون تومان دارد، 30 درصد تورم ایجاد میشود، ثروت او میرسد به 130 میلیون تومان، و بر هزینه زندگیش 1 میلیون تومان افزوده میشود.
از سوی دیگر، حقوق بگیری که ماهی 50 هزار تومان میگیرد، با 30 درصد تورم، قدرت خرید او میرسد به 35 هزار تومان.
2 – تورم، مالیاتی است که اغنیا به میل خود و به مبلغی که دلشان میخواهد تصویب میکنند، و از جیب فقرا بیرون میآورند ، یعنی در تورم، خود بخود اینچنین میشود.
این است معنای «اغنیاوهم یسرقون زاد الفقراء» و این است اقتصاد ناسالم، و غیر عدالت و قسط .
* «مستدرک الوسائل » ج 2 ، ص 322.
* بر گرفته از کتاب «جامعه سازی قرآنی» ، تالیف استاد محمد رضا حکیمی.
در این کتاب که در279 صفحه در سال 83 برای هفتمین بار توسط انتشارات دلیل ما چاپ شده است، استاد در 52 محور، ابعاد مختلف عدالت را به اختصار توضیح داده اند.