برای تفسیر نمودار باید ابتدا اطمینان حاصل شود که نمودار R شرایط تحت کنترل را نشان می دهد. اگر هر دو نمودار وR وجود یک روند غیر تصادفی را منعکس نمایند. ابتدا باید انحرافات با دلیل در نمودار R حذف گردد. تا باعث شود روند غیر تصادفی موجود در نمودار از بین برود.
روندهای دوره ای (سیکلی) در نمودارهای کنترل:
شکل I یک نمونه از روندهای دوره ای را نشان می دهد. اگر بر روی نمودار چنین روندهایی مشاهده شوند می توانند به علت تغییرات سیستماتیک محیطی نظیر درجه حرارت، خستگی اپراتور، جا‌به‌جایی مستمر اپراتورها و یا دستگاهها، نوسانات در ولتاژ یا فشار و یا متغیر دیگری که مربوط به ماشین آلات تولید می شود به وجود آید. وجود چنین روندهایی در نمودار R به علت برنامه های زمان بندی شده تعمیرات، خستگی پرسنل یا فرسودگی ابزار که در همه حال حاکی از افزایش تغییرپذیری هستند می باشد.
شکل I- وجود سیکل روی یک نمودار کنترل
روندهای ترکیبی :
رسم نقاط نزدیک به حدود کنترل و یا حتی کمی هم بالاتر از آنها و متمرکز شدن تعداد کمی از نقاط نزدیک به خط مرکز از علائم و نشانه های روندهای ترکیبی می‌باشد. یک روند ترکیبی معمولاً زمانی ایجاد می شود که خروجی فرآیند براساس دو یا بیش از دو توزیع احتمال تولید شده باشد. این روندها می تواند به علت کنترل بیش از حد اپراتورها و تنظیم های مکرر فرآیند توسط آنها باشد. شکل II یک نمونه از این روند را نشان می دهد.
شکل II- وجود یک روند ترکیبی روی نمودار کنترل
وجود تغییر در سطح فرایند:
در بعضی مواقع یک تغییر در سطح فرایند بوجود می آید که این تغییرات می توانند به علت استفاده از کارگران، روشها، مواد اولیه و یا دستگاههای جدید یا تغییر روش بازرسی، استانداردها، مهارت، دقت و یا انگیزه پرسنل ها بوجود آیند. شکل III وجود یک تغییر را در سطح فرایند نشان می دهد.
شکل III- تغییر در سطح فرایند
روند یا حرکت پیوسته در یک جهت:
اینچنین روندهایی معمولاً در اثر سایش یا فرسودگی تدریجی یک ابزار یا یک مولفه بحرانی دیگر فرآیند بوجود می آیند. روندها می تواند ناشی از تاثیرات فصلی نظیر درجه حرارت باشند. می توان این اثر یا اثرات را مستقیماً در مدل نمودار کنترل منعکس نمود. برای تجزیه و تحلیل این روندها می توان از مدلهای رگرسیونی استفاده نمود. شکل IV یک روند را بر روی یک نمودار کنترل نشان می دهد.
شکل IV- روند
تمایل نقاط برای متمرکز شدن در اطراف خط مرکز:
یکی از دلایل بالقوه این حالت محاسبه نادرست حدود کنترل است. همچنین اگر محصولات از چند توزیع مختلف تولید شده باشند آنگاه باید انتظار داشت که چنین روندی مشاهده گردد. شکل V این نوع روند را نشان می دهد.
شکل V- لایه بندی
نمودارهای کنترل وS:
در بعضی مواقع لازم است که انحراف معیار فرآیند به طور مستقیم تخمین زده شود. در چنین مواقعی از نمودارهای کنترل وS جهت کنترل تخمین تغییرپذیری فرآیند استفاده می شود.
موارد استفاده نمودار کنترل وS بجای وR
1- اندازه نمونه n تقریباً بزرگ باشد برای n>10
2- اندازه نمونه n متغیر می باشد.
پارامترهای نمودار S زمانی که مقدار استانداردی برای وجود داشته باشد.
پارامترهای نمودار S زمانی که مقدار استانداردی برای وجود نداشته باشد