سیستم اطلاعاتی خیابانبندی : دستیابی Geographic Information System)GIS سیستم اطلاعات جغرافیایی ) به مدیریت توسعه شهری
خلاصه:
Seoul پایتخت کره جنوبی به خاطر خیابانبندی بکرش که قرنهاست در داخل و پیرامون نقشه طبیعیاش شکل گرفته بسیار شناخته شدهاست.
بخاطر شهرسازی سریع و رشدی که در سال 1960 آغاز شد این خیابانبندی بسیار پیشرفت کردهاست.
توسعه جدید دوباره در بخش مرکزی شهر که رشد بالا و عمدهای دارد به خیابانبندی شهر بسیار خسارت وارد کردهاست.
در سالهای اخیر تلاشهای متعددی برای مدیریت خیابانبندی شهری که در غالب قوانین و سیاستهای پدیدار شدهاست ولی متأسفانه ابزار مناسب برای اجراکردن این تلاشها کافی نبوده و این باعث شده تلاش برای مدیریت خیابانبندی شهری نادرست بیکفایت و بدون برنامه باشد.
در نتیجه این مطالعات سیستم اطلاعات خیابانبندی (Land Scape Information System)(LSIS) را برای مدیرین خیابانبندی شهری و تجزیه و تحلیل اثرات قابل دید پروژه توسعه پیشنهاد شده ایجاد کرد با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (Geographic Information system(GIS)) و تکنیکهای شبیهسازی گرافیک کامپیوتری LSIS بعنوان تابعی برای واردکردن و مدیریت دادههای گرافیکی تجزیه وتحلیل دادههای مربوط به عنتصر خیابانبندی شهربی و تأثیر قابل دید بکار گرفته شدهاست.
پایگاه داده برای LSIS با توجه به سیستم چارچوب پایگاه داده سیستم اطلاعات شهری (UIS) تنظیم شدهاست این کار بمنظور رسیدن به حداکثر انتقالپذیری بین این دو انجام شدهاست.
با توجه به کارکردهای LSIS نسبت به تجزیه و تحلیل اثرات قابل دید در پروژه توسعه دوباره شهری مشخص شده که منابع ارزشی از خیابانبندی با این طرح پیشنهاد شده ممکن است از بین برودو.
بنابراین در کل میتوان گفتLSIS میتواند پایهای برای تصمیمگیربی در حل مشکلات خیابانبندی شهری بوسیله دولت محلی استفاده شود.
بعلاوه با روند ترقی بیشتر اجتماعات مبتنی بر اطلاعات LSIS میتواند در تقسیمکردن مقادیر اساسی داده با دادههای مربوط به VIS سودمند باشد و در نتیجه این امر باعث پرورش کارآیی و ارزش مدیریت خیابانبندی مبتنی بر کامپیوتر میشود.
1- معرفی تغییرات بیسابقه برای ترقیدادن اجتماعات مبتنی بر اطلاعات بطور فراگیر در حال ایجاد است.
امروز مدیریت خیابانبندی شهری راه مشابهی را طی میکند و با تقاضای مشابهی بعنوان نیاز برای نمونههای جدید برای حل مشکلات روبرو میشود.
اغلب اطلاعات برای خیابانبندی شهری به صورت جغرافیایی مرجع دارند و مناطق جغرافیایی خاص به این اطلاعات اضافه شدهاند.
پیشرفتهای تکنولوژیکی در فیلدهای مربوط به کامپیوترب ابزارها و تکنیکهای جدیدی که امکان پردازش سریع دیجیتالی داده را فراهم میکند ایجاد کردهاست.
در نتیجه این پیشرفتها باعث شده استفاده از نمونههای سنتی حل مسائل استفاده از مواردی که بیشتر اتوماتیک و سیستماتیک هستند تغییر کند.
در اجتماعات کرهای مدیریت خیابانبندی شهری با توجه به شهرسازی سریع و پیشرفتهای استراتژیک عمده که از سال 1960 شروع شد بعنوان یک امر مشخص شناخته شدهاست.
این بیشتر در Seoul مشاهده میشود پایتخت پرجمعیت کره با 10.2 میلیون انسان که در هر 605 کیلومتر زندگی میکنند تلاشهای بسیاری در سالهای اخیر برای محافظت خیابانبندیها از خرابی بیشتر انجام شدهاست این تلاشها شامل تأسیس برنامه مدیریت خیابانبندی شهری seoul (Urbqn Landscap Management Plan of Seoul ) خرابکردن ساختمان آپاراتمانها در mt.Nam در قسمت مرکزی Seoul برای بازیابی چشمانداز اصلی کوهستانی، و طراحی بخش مدیریت خیابانبندی (Landscape Management Zones) ناحیه mt.Nam برای محافظت از روند رشد سریع و انبوه توسعه اخیر.
جدا از پیش تلاشهایی برای پیشرفت کیفیت خیابانبندی seoul مشکل اصلی در مدیریت خیابانبندی در فقدان ابزار ویژه لازم برای حمایت سودمند بلندمدت بود کلید مهم در بکارگیری مدیریت خیابانبندی نیاز به پردازش سیستماتیک مقادیر گوناگون و زیاد دادههای جغرافیایی است.
با استفاده از روشهای سنتی مدیریت کارایی اطلاعات خیابانبندی مشکل است.
بنابراین نتایج اساسی تجزیه و تحلیلها بسختی بدست میآید.
این مشکلات هنگام دست و پنجه نرمکردن با مشکلات خیابانبندی شهری بیشتر میشود.
بعنوان مثال یک مدیریت خیابانبندی کارا نه تنها نیاز به توجه به عناصر فیزیکی چه طبیعی و چه ساخته دست انسان دارد بلکه توجه بیشتری به جنبههای غیرفیزیکی مربوط به خیابانبندی مثل فاکتورهای اقتصادی – اجتماعی را نیاز دارد.
در چنین شرایطی این مطالعه سیستم اطلاعات خیابانبندی ((LSIS)LandScape Information system)) را برای حمایت فعالیتهای تصمیمگیری در فرآیند مدیریت خیابانبندی شهری ایجاد کرد.
2- قسمت مرکزی شهر Seoul : مشکلات و شرایط خیابانبندی در کره بخش مرکزی شهر seoul ( شکل 1) بعنوان مرکز تبلیغات، تجارت، بازرگانی و فعالیتهای سنتی است که از 600 سال پیش در قرن چهاردهم تا هم اکنون توسعه مداوم از chosum Dyuasty داشته است.
قسمت مرکز شهر توسط چهار کوه محاصره شده (33802m)MtoInwang, (342 m)Mt Bygak ، (110.9 m)Mt Nak, (262m)Mt.Nam انتخاب پایتخت در آن زمان تنها براساس قواعد سمبلیک و تابعی از غیبگوی کرهای یا “Pungus” بود.
این باور وجود داشت که یک منطقه ایدهآل برای پایتخت یک شهر آن جایی است که کوههای بلند در شمال داشته باشد.
سلسله تپههایی در شرق و غرب یک کوه کوتاه در جنوب و یک زمین مسطح که رودخانه بتواند در آن جریان داشته باشد.
قمست مرکزی شهر seoul این خصوصیات را داشت.
همچنین حیوانات چه خیالی و چه واقعی بعنوان سمبلهایی برای نشاندادن اهمیت مناطق اطراف استفاده میشدند.( شکل 12) شکل 1- بخش مرکزی شهر seoul شکل پیکربندی بخش مرکزی seoulبا توجه به قواعد غیبگویی کرهای یا “pungsu” کوههای اطراف یک چارچوب برای شهر ساختند و یک نقش استراتژیک و حمایتی در chosun Dynsasly ایفا کردند.
امروزه خیابانبندی طبیعی Mt.Nak بخاطر قرارگرفتن تعداد زیادی بناهای بندمنظر در آن خراب شدهاست.
Mt.Bugak و Mt.Inwang, Mt Nam از طرف دیگر کمتر از 200 متر ارتفاع دارد و همچنان کیفیت خیابانبندی خوشایندی دارند.
این کوهها نه تنها مرزهای شهر seoul هستند و اهیمت تاریخی سمبلیک دارند بلکه از نظر اکولوژیکی و محیطی قابل توجه هستند.
دسترسی به منابع خیابانبندی مطلوب در یک منطقه پراسکان بسیارمهم است.
و میتواند در مواردی که دسترسی فیزیکی به مناطق طبیعی شهر مشکل است یک راه مناسب برای رسیدن به سازگاری باشد.
در مطالعات اخیر (2001)lee, oh به ارزش قابل دید منابع خیابانبندی طبیعی رسیدگی کردند و یافتند که اینکه کوهها از خانه قابل دید باشند اثر مهمی در تعیین قیمت خانهها دارد.
با توجه به پروژههای توسعه دوباره شهرسازی( شکل 3) خانهها در خیابانهای اصلی در قسمت مرکزی شهر seoul نه تنها از نظر تعداد بلکه از لحاظ طول، عرض، و مقیاس کلی افزایش یافتهاند.
علاوه بر این اصلاح اخیر حکم معماری در seoul بطور مؤثربی نسبت زمین- هوا (Floor-Air Ratio)(FAR) را آسان کرد.
در نتیجع ساختمانهای نوساز در مناطق شمال طرح و توسعه دوباره اجازه دادند 10 طبقه بلندتر از قبل ساخته شوند در سال 1998 پروژه توسعه دوباره در 457 منطقه در قسمت مرکزی شهر معین شد و تااکنون در 170 منطقه پروژه بطور کامل اجرا شده و ( شهر seoul سال 19998 ) شکل 3-طرح توسعه دوباره شهری در قسمت مرکزی seoul توسعه جزئی و با مقیاس کم هم مشکلات خاص خودش را دارد مثل فقدان رابطه اساسی بین مناطق همجوار و مشکلات ایجاد منطقه آزاد همگانی اثرات سوء طرح و توسعه دوباره اخیر در قسمت مرکزی شهر در موارد زیر بسیار شدید بوده و کاهش وسعت مناطق خرابی شهرسازی متناسب برای انسان محدودشدن مرز مناطق و از بینرفتن هارمونی قابل دید خیابان بندی اصلی شهر روند توسعه با مقیاس بالا باعث الحاق این اجزاء و در نتیجه ایجاد تغییرات قابل توجه در افق و خیابان اصلی قسمت مرکزی شهر میشود بویژه دید به مناظر مورد علاقه در منابع خیابانبندی اخیر افزایش یافتهاست( شکل 4) همچنین پسرفت خیابانبندی هم قابل توجه اس.
شکل 4- دید منابع شهرسازی از چند زاویه دید اصلی 3- توسعه LSIS 1-3 چارچوب اطلاعات خیابانبندی شهری برای ایجاد یک پایگاه داده برای LSIS اطلاعات مربوطه به عناصر خیابانبندی شهری و فعالیتهای مدیریتی آنها بصورت مقابل دستهبندی شدهاست: landscape Management’, ‘land cover’,’land base’ شامل عناصری است که اساس شکل زمین و ظاهر فیزیکی خیابانبند شهری ار تنظیم میکنند.
این عناصر بطور عمده شامل نقشهبرداری طبیعی جادهها، محوطهها و فضاهای باز و قوانین و کنترلهای مشابه است.
‘land cover’ نه تنها شامل درختها و گیاهان است بلکه عناصر مصنوعی در ‘land base’ مثل ساختمانها و ساختارهای دیگر است که این عناصر در نتیجه استفاده از زمین و فعالیتهای توسعهای ایجاد میشوند و منظره واقعی شهر را کامل میکنند عناصر گروه آخر ‘landscape Management از طرف دیگر شامل نقطه دیدهای اصلی برای کنترل شهرسازی منابع شهرسازی و حدود و توسعه میباشد.
در این مقاله مفهوم آستانه قابل دید مفهوم(VTCC ) را که توسط oh در سال 1998 پیشنهاد شده ایجاد میکند که بعنوان یک حد برای مدیریت شهرسازی مطرح میشود.
با توجه به فرآیند شکلگیری خیابانسازی شهری عناصر خیابانسازی میتوانند به صورت گستردهتری تقسیم شوند.
ابتدا عناصری که baseline LandScape’ را ایجاد میکنند.
سپس آنهایی که skyline &strelscape’ را ایجاد میکند و در نهایت آن دسته که landscape (building)envelope را ایجاد میکنند اولین دسته عناصر ایجاد کننده baseline landscape شامل عناصر شهرسازی طبیعی مثل نقشهبرداری و زمین شناسی و زیربناهای ساخته دست انسان مثل خیابانها است.دومین دسته عناصر ایجادکننده ‘skyline &streetscape’ مربوط به بهم پیوستن شکل عناصر مصنوعی اصلی مثل ساختمانها و ساختارهای مختلف دیگر است.
وقتی یک شهر از یک فاصلهای دیده میشود شکل عناصر ساخته دست انسان و با سبک معماری خاص معمولاً افق مرئی را نسبت به نقشه طبیعی شهر مشخص میکند.
اگر شهر از فاصله نزدیکتری دیده شود جزئیات فضای خیابانها که شامل شکل، رنگ، بافت، نمای ساختمانها و نشانهها و درختان قابل دید است.دسته سوم ‘landscape(building)envelope’ قابل دید نیست شامل سهبعدی با ماکزیمم فضای قابل تخصیص به ساختمانها یا ساختارها که به استراتژی مدیریت شهرسازی مربوط است میباشد در seoul فضای قابل تخصص به ساختمانها با توجه به پوشش محوطهها و FAR که با توجه به نواحی فضا و ارتفاع ساختمانها و قوانین کنترلی مانع تعیین میشود قابل محاسبه است.
اگرمنطقه بسیارپیشرفت کند ایجاد خیابانبندی بسیار تحت تأثیر این قوانین خواهد بود.
بنابراین برای درک درست ساختار شهرسازی و عناصر آن نه تنها باید به جنبههای قابل دید بلکه به جنبههای عرفی مثل قوانین،سیاستها، برنامه و طرحها هم توجه شود.
اطلاعات مربوط به عناصر خیابانبندی شهری و فعالیتهای مدیریتی مربوط به آنها با چارچوبی که در جدول 1 نشان داده شدهاست قابل سازماندهی میباشد.
جدول 1-اطلاعات مربوط به عناصر خیابانبندی شهری و مدیریت آنها 2-3 پایگاه داده برای LSIS پایگاه داده برای LSIS با توجه به سیستم اطلاعات شهری (Urban Information System)(UIS) که چارچوب پایگاه داده شهر Seoul تنظیم شدهاست.
این امر باعث ایجاد حداکثر انتقالپذیری داده بین پایگاه دادههای محلی و در عین حال تکرارهای غیرضروری و افزونگی در استفاده از داده.
پردازش داده و مدیریت داده که باعث ایجاد هزینه اضافی میشود به حداقل میرساند.
اغلب اطلاعات پایهای در LSIS شامل نقشهبرداری، جادهها، ساختمانها، نواحی، مالکیت زمینها و غیره است که از پایگاه داده USI قابل دسترسی است.
اطلاعاتی که از پایگاه داده UIS جمعنشدهاند مثل طرحهای توسعه و عناصر دسته land scape Management که شامل نقطه نظرات کنترلی شهرسازی منابع شهرسازی و حدود توسعه برای مدیریت شهرسازی است باید از منابع منفرد دیگر جمعآوری شود.
این امر باعث یکپارچگی فریتهای چند دادهای (multipie data) میشود جمعآوری داده و فرآیند پیشپردازش در شکل 5 نشان داده شدهاست.
شکل 5-یکپارچگی و پیشپردازش برای LSIS 3-3 توابع اصلی LSIS توابع اصلی برای LSIS در شکل 6 نشان داده شدهاست.
نقشه AUTOCAD بعنوان پایهای برای LSIS استفاده میشود.
توابع با زمان و برنامهنویسی AutoLISP برنامهنویسی شدهاند.
شکل 6-توابع اصلی LSIS شکل 7 خیابانها و ساختمانهای موجود در قسمت مرکزی شهر که با استفاده از ماوس با کلیککردن File و سپس open اصلاح میشود را نشان میدهد.
شکل 8 استفاده از حالت ‘Input/Edit’ را نشان میدهد که ورود نقطه نظرات جدید و دادههای مربوط به صفحات آنها مثل هویت نقطه نظر نام منبع شهرسازی، نام فایل مربوط به منظره شهرسازی مختصات منبع شهرسازی و مختصات نقطه دید را نشان میدهد.
شکل 7- حالت ‘open’ یک فایل شکل 8- حالت ‘Input/Edit’ اطلاعات شهرسازی تابع ‘Identify/Qvery’ از ‘attribute identificatiom ( هویت صفات ) ‘Landscape image identification’ (هویت مناظر شهرسازی ) و ‘attribute query’ ( پرسش و پاسخ مربوط به صفات) تشکیل شدهاست.
Attribute identification اطلاعات مربوط به صفات هر شی د رهر لایه دادهای را مشخص میکند.
‘image identification’ منظره شهرسازی اخیر را که از نقطهنظر کنترلی ثبت شدهاست استخراج میکند( شکل 9) .
‘attribute query’ نواحی و اشیاء مربوط به مختصاتهای تعیین شده بوسیله کاربرشان را مشخص میکند شکل 10 نمونهای از پرسش و تحقیق در مورد محل ساختمانهای 15 طبقه یا بیشتر در پنجره تعریفشده توسط کاربر میباشد.
شکل 9- حالت ‘Display’ از یک منظره خیابانبندی موجود ( با حدود توسعه) شکل 10- حالت ‘Query analysis’ از دادههای مربوط به صفات( نواحی مشخصشده) تابع ‘Analysis’ شامل ‘viewshed analysis’ ، visual impact analysis ( تجزیه و تحلیل تأثیر قابل دید) میباشد.
تابع ‘viweshed analysis’ درجه جلوگیری از دید که بخاطر طرح توسعه ایجاد میشود را تجزیه و تحلیل میکند( شکل 11).
شکل 11-فرایند تجزیه تحلیل تأثیر قابل دید در LSIS در فرآیند تجزیه تحلیل تأثیر دید viewshed مربوط به طرح توسعه پیشنهاد شده در ابتدا تجزیه تحلیل میشود شکل 12 نمونهای است از نتیجه تجزیه و تحلیل viewshed که نواحی سایه زده شده نشان میدهد در کجا توسعه پیشنهاد شده قابل دید است اگر یک یا بیشتر نقطه دید برای کنترل خیابانبندی در viewshed قرار بگیرند یک پرسپکتیو سه بعدی از طرح توسعه برای هر نقطه دید ایجاد میشود و سپس هر پرسپکتیو به تصویر ‘bit mapped’ مربوط از خیابانبندی موجود اضافه میشود و نتیجه برروی صفحه نمایش کامپیوتر برای ارزیابی تأثیر دید نشان داده میشود.
اگرچه این نوع تکنیک شبیهسازی دید باعث مجردسازی تصویر خیابانسازی میشود ولی برای بکارگیری و انتقال اطلاعات لازم برای تجزیه و تحلیل مشکلات خیابانبندی و تولید راهحل بسیار ساده است.
همچنین هزینه ایجاد آن مناسب است شکل 12- Viewshed analysis از توسعه پیشنهاد شده شکل 13- نتیجه تجزیه و تحلیل جلوگیری از دید را نشان میدهد با توجه به فرآیندهای feedback اندازهگیریهای کمکردن اثرات نامطلوب قابل محاسبه است در نتیجه فرآیند میتواند به تصمیمگیرندگان کمک کند تا با طرح توسعه پیشنهاد شده برای خیابانبندی شهری موافقت کنند یا با آن مخالفت کنند.
شکل 13- حالت ‘view obstrvction analysis’ 4-3 کاربرد LSIS : تجزیه تحلیل تأثیر دی با استفاده از تابع تجزیه اثر دید در LSIS طرح توسعه پیشنهاد شده در قسمت مرکزی شهر تحلیل میشود پروژههای توسعه شامل چهار ساختمان است که بین City Hall و Mt.Nam جائیکه ترافیک وسایل نقلیه و عابرین پیاده در طول روز بسیار سنگین است میباشد طرح توسعه شامل میانگین 40% - محوطه FAR-670% طول ساختمانها – 18 طبقه بود شرایط موجود و شبیهسازی توسعه پیشنهاد شده در شکل 14 نشان داده شدهاست.
شکل 14- تجزیه اثر دید در طرح توسعه پیشنهاد شده شرایط موجود پروژه توسعه دوباره( با حدود توسعه) تجزیه و تحلیل نشان داد که منبع خیابانسازی (Mt.Nam) با طرحهای توسعه دوباره به صورت قابل توجهی تنزل مییابد.
برای جلوگیری از چنین تأثیر بدی محاسبات کمکردن این اثر باید با توجه ب نوع توسعه انجام شود.
برای ایجا این محاسبات قوانین مربوط به محوطهها FAR فضا و ارتفاع ساختمانها موانع نمایش برنامههای مربوط به خطوط خیابانها و آسمان و شکل ساختمانها بسیار مورد توجه است.
شکل 15 ، نمونهایست از طرح تخفیف داده شده اثرات سوء طرح توسعه.
شکل 15- طرح تخفیف دادهشده توسعه( با توجه به موانع ساختمانها و نمایش قسمت بالا) 4- نتیجهگیری تلاشهای مدیریت خیابانبندی شهری در کره قدمت نسبتاً کمی دارد.
ولی پیشرفتهای قابل توجهی در آگاهی توجه و ترویج تکنولوژیهای بیشتر مبتنی بر داده شدهاست.
برای پیشرفت موفقیتآمیز در مدیریت خیابانبندی شهری باید تأکید بیشتر روی ابزارهای توسعه که اطلاعات با کیفیت بالاتری را که برای کاربران جدید و کاربردی است باشد.
در هنگام دست و پنجه نرمکردن با اطلاعات خیابانبندی شهری اهمیت یکپارچگی سیستماتیک دادهها از منابع مختلف باید توجه شود.
این امر برای سودمندی در جمعآوری و پردازش اطلاعات است.
فواید LSIS عبارتند از: اول: با استفاده از LSIS یک تجزیه شهرسازی جامع میتواند با یکپارچگی دادههای شهرسازی مختلف در یک حالت سیستماتیک ارائه شود.
کاربرد تکنیکهای کامپیوتری مثل GLS و شبیهسازی گرافیک کامپیوتری برای تحلیل خیابانبندی شهری و فرآیند مدیریت آن در شکل یک سیستم حمایت تصمیمگیری میتواند در سادهکردن تحلیلهای پیچیده کمک کند.
دوم: تأخیر طرح توسعه برروی خیابانبندی قابل پیشبینی است و مقایسه شبیهسازی قبل و بعد (befor&after) به صورت قابل دیدی میتواند ساخته شود.
سوم: تغییرات بلندمدت در خیابانبندی میتواند با به روز درآوردن دادههای خیابانبندی بطور پیوسته نشان داده شود و منابع مهم ولی آسیب پذیر می تواند بطور مناسبی با هدایت تحلیلهای خیابان بندی و ارزیابی پیشرفته مدیریت شود.
چهارم : آزمایشات می تواند در مورد جوانب دید (Visual aspect) در خیابان بندی شهری بکار گرفته شود.
همانطور که برای ارتباط قانونی طرحهای توسعه بکار گرفته می شود.
بعلاوه یکپارچگی بیشتر در اطلاعات دیگر که در این مقاله بحث نشد که مربوط به جنبه های اجتماعی، اقتصادی و وابسته به آمارگیری که در ارتباط با LSIS استفاده می شوند می تواند به افراد ماهر در زمینه درک کامل چگونگی از عهده برآمدن مشکلات پیچیده مربوط به مدیریت خیابان سازی شهری کمک کند.
VTCC : بطور کلی می تواند بعنوان یک استاندارد دید تعریف شود که بوسیله آن ارزش و اهمیت خیابان بندی حفظ می شود.
کلمه استاندارد مربوط به حدود و اساسی است که بر پایه آن توسعه بیشتر فعالیتهای شهرسازی بطور مناسبی می تواند مدیریت شود.
در تشخیص ارزش دید خیابان بندی هم منابع شهرسازی قابل دید و هم اهمیت این منطقه باید اندازه گیری شود.
خطوط ضخیم نقطه چین نشاندهنده حدود توسعه برای مدیریت خیابان بندی است خطوط ممتدد نشاندهنده ساختمانهای موجود و توسعه های پیشنهاد شده است.