کلیات:
سقف بتنی مجوف و بلوک سقفی حاصل از عناصری که وزن هر متر مربع آن در مقایسه با سقفهای توپر متداول نظیر تیر آهن ضربی کمتر است. عناصر متشکله آن عبارتند از:
الف: تیرچه‌های پیش‌ساخته( فلزی یا بتنی) بعنوان عنصر کششی و باربر
ب: قطعات پرکننده توخالی(مجوف) بعنوان قالب
ج: بتن به عنوان عنصر ترکیبی، پوششی و فشاری
د: میلگردهای حرارتی و توزیع بار
عناصر فوق‌ا لذکر با مشخصات مشروحه زیر تهیه میگردند.
الف- تیرچه‌های پیش‌ساخته
1- تیرچه تمام فولادی – که قطعات نبشی، سپری، تسمه و یا ورق خم شده تهیه میشود. تیرچه فلزی که بطور معمول از ورق خم شده تهیه میگردد از دو قسمت فوقانی و تحتانی تشکیل میگردد. اتصال این دو قسمت بوسیله تسمه و با ضمائمی که بوسیله پرس در ورق ایجاد گشته با جوش الکتریکی صورت می‌گیرد.
لازم به تذکر است که بدلیل مصرف زیاد ورق آهن تیرچه‌ها و سنگینی ناشی از آن، در حال حاضر این تیرچه‌ها متداول نمی‌باشد.
2- تیرچه‌های تمام بتن مسطح- از بتن و میلگرد( آجدار* )تهیه می‌شوند( شکل 2). خربای بعضی از انواع این تیرچه‌ها از ورق و یا تواماَ ارزاق و میلگرد میباشد.
3- تیرچه‌های با قالب سفالی- از قرار دادن میلگرد آجدار و بتن ریزی در قالب سفالی تهیه میگردند.
4- تیرچه‌های بتنی پیش تنیده- این نوع تیرچه معمولاَ با یک سطح مقطع سپری شکل که در قسمت تحتانی توسط سیم(تک رشته‌ای) و یا کابل( چند رشته‌ای) مسطح شده است تهیه میگردد بدین صورت که بمنظور ازه یادتاب کششی تیرچه و تقلیل ابعاد آن و همچنین اقتصادی بودنش قبل از بتن‌ریزی تیرچه‌ها در کارخانه، میلگردها با روش خاص و وسایل مخصوص کشیده شوند که اصطلاحاَ به آنها تیرچه‌های بتنی پیش‌تنیده می‌گویند.
ب- قطعات پرکننده توخالی( مجوف)
این قطعات که در بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند جنبه قالب داشته و علاوه بر آن عایق حرارتی و صوتی نیز می‌باشند. قطعات مذکور بصورت بلوکهای سفالی یا بتنی تولید میگردند که بسته به فواصل تیرچه‌ها (که در ضخامت سقف اثر میگذارد) ابعاد آنها تغییر میکنند و بهمین دلیل با مشخصات گوناگون تهیه میگردند.
ج- بتن
بتن بعنوان عنصر ترکیبی و پوششی مقاومت فشاری را در سطح مقطع بالای تیر تحمل کرده و نهایتاَ به تیرچه‌ها منتقل میکند. بتن با تیرچه و جداره خارجی قالبها مقطع مرکبی را تشکیل میدهد که اساس محاسبات این نوع سقفها میباشد. ابعاد این مقطع مرکب بستگی به دهانه سقف، بارهای وارده و فواصل تیرچه‌ها داشته و شکل ظاهری آن به طرح تیرچه و بلوک بستگی دارد.
د- میلگردهای حرارتی و توزیع بار
این میلگردها یکی از اعضای مقطع مرکب میباشد که پس از قرار دادن تیرچه‌ها و سفالها میبایستی نصب گردند و جهت تقسیم و توزیع تنش‌های ناشی از نیروی فشاری و انبساط حرارتی سطح بتن بکار میروند. این میلگردها در جهت عمود بر تیرچه‌های پیش ساخته بافصله‌های مشخص نصب میگردند و اکثراَ در مورد تیرچه‌های پیش فشرده میایستی بصورت شبکه قرار گیرند.
مسائل فنی
مسائل فنی که میبایستی در سقفهای تیرچه و بلوک در نظر گرفته شود شامل موارد زیر است:
1- مرحله تولید در کارخانه
الف- تیرچه پیش ساخته معمولی
ب- بلوک
2- مسائل حمل و نقل به محل کارگاه و دپوکردن آنها
3- مرحله نصب و اجراء در محل
1- مرحله تولید در کارخانه
الف- تیرچه پیش ساخته معمولی- این نوع تیرچه‌ها براساس مشخصات فنی کارخانجات مختلف محاسبه و در ابعاد گوناگون تهیه میگردند لیکن نباید عرض آنها از 10 سانتی‌متر و ضخامت بتن تیرچه از 4 سانتی‌متر کمتر باشد و باید طوری طرح و محاسبه گردند که وزن خود را نیز تحمل کنند.
مسئله مهم نحوه اجرای خرپای داخل تیرچه میباشد که یکی از موارد با اهمیت آن خم کردن میلگردهای مهاری و اتصال آن به میلگردهای تحتانی و فوقانی است که سطح مقطع فولاد تیرچه را تشکیل میدهند، این خمها معمولاَ بوسیله ماشین آلات مخصوصی انجام میگردد، برای اتصال آنها حتی‌الامکان باید از جوش برق(نقطه جوش – داغ جوش) استفاده شود. (عدم رعایت این نکته و انجام غیر فنی عملیات جوشکاری باعث میشود میلگرد ضعیف و سطح آن نیز کم شود.). میلگردهای کششی خرپا در طول تیرچه میبایستی یکسره و بدون استفاده از تکه میلگردهای جوش شده باشند.