کمانش
کمانش را میتوان به صورت تغییر شکل ناگهانی سازه در اثرگذاری بار از حد بحرانی تعریف نمود کمانش حالت خاصی از ناپایداری در سازهها است که در اثر عدم وجود تناسب میان ابعاد هندسی سیستم ایجاد میگردد.
در یک نگاه عمومیتر ناپایداری ناشی از وجود اجزای دینامیکی نظیر فنرها را نیز در همین مقوله مطالعه نمود.
در این فصل ابتدا نمونها ی از ناپایداری در سیستم میله- فنر را بررسی نموده سپس بحث را به سایر انواع ناپایداری بسط میدهیم. در ادامه نحوه تحلیل ناپایداری و کمانش در مدلها به کمک نرمافزار ANSYS را بررسی نموده مثالهای مطرح شده قبلی را مجدداً به کمک نرمافزار تحلیل مینماییم.
تیر یک سردرگیر شکل(1-10)( الف) را با بارگذاری مشخص شده در نظر بگیرید در شکل(ب) وضعیت تغییر شکل یافته( وضعیت تعادل نهایی) مدل تحت بارگذاری ترسیم شدهاست. در صورتیکه تیر پس از اعمال بارگذاری و رسیدن به وضعیت تعادل( در شکل ب) در حالیکه نیروی Fبه تیر وارد میشود کمی از موقعیت خود خارج شده و مجدداً رها گردد به وضعیت تعادل خود (شکل ب) باز خواهد گشت. اکنون مدل شکل 2-10 را در نظر بگیرید .
شکل 2-10
در شکل 2-10 تیری را ملاحظه مینمایید که به کمک یک فنر پیچشی به تکیهگاه متصل گردیده است. نیروی P که دقیقاً در امتداد محوری وارد میگردد تعادل تیر را برهم نخواهد زد. ولی در صورتی که موقعیت تیر مقدار کمی از وضعیت افقی منحرف گردد به علت گشتاور ایجادشده در اثر نیروی P ممکن است تیر در وضعیت تعادل جدیدی قرار گیرد.
طبق روابط حاکم بر مدلهای استاتیکی خواهیم داشت:
( کوچک: )
ازروابط بالا با فرض نتیجه میشود:
- در صورتیکه p
- در صورتیکه p>pcr به محض ایجاد میزان کمی انحراف از وضعیت تعادل سیستم ناپایدار خواهد شد و تیر شروع به دوران میکند.
- و اگر p=pcr : پس از انحراف وضعیت اولیه( در صورتیکه کوچک باشد). تیر دروضعیت جدید به صورت متعادلی باقی خواهد ماند. در واقع در این حالت تیر یک وضعیت تعادل منحصر به فرد ندارد.
- برای آشنایی بیشتر با وضعیتهای مختلف تعادل سیستمها به مثال زیر توجه کنید:
اگر تیر شکل 3-10 را به صورت ی ک جسم صلب در نظر بگیریم وضعیت آنرا تنها با یک متغیر( مثلاً زاویه دوران تیر) مشخص نمود تحت بارگذاری مشخص شده در شکل وضعیت تعادل در میباشد. با افزایش p این وضعیت تغییر نخواهد نمود. در صورتیکه تیر کمی از وضعیت تعادل منحرف گردد نیروی بازگردانده p مجدداً آنرا به وضعیت تعادل نخستین باز میگرداند. نمودار تعادل برحسب مقادیر مختلف نیرو در شکل 4-10 نشان داده شدهاست.
شکل 4-10
وضعیت بارگذاری شکل 5-10 را در نظر بگیرید.
شکل 5-10
با توجه به روابط استاتیکی حاکم بر سیستم میتوان نوشت: