مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران
در شمال شرق تهران (شمیرانات) قرار دارد.
شکل گیری آن به نخستین سالهای سلسله قاجار بازمی گردد.
این مجموعه که پس از انقلاب اسلامی به مجموعه ای موزه ای تبدیل شده است تا سال 1378 با مجموعه سعدآباد بطور مشترک اداره می گردید و از آغاز سال 1379 رسماًٌ مستقل شد.
اکنون با در بر گرفتن 5 موزه (کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی) و فضاهای فرهنگی دیگر همانند تالار آبی، سینمای اختصاصی و گالری جهان نما و همچنین باغ نیاوران که از باغهای سه گانه ییلاقی و بزرگ شمال قدیم بوده است جاذبه هایی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت را به تماشا گذاشته است.
کاخ نیاوران،میزبان۲۳۰۰۰جلد کتاب
خبرگزاری انتخاب : عرفان قانعیفرد: کوچک‌ترین نسخه موجود، کتاب دعائی در قطعبازوبندی (5/5 * 5/4سانتی‌متر) و بزرگ‌ترین نسخه،قرآنی در قطع رحلی تیموری یا سلطانی(5/38 * 24سانتی‌متر) هر دو به خط نسخ می‌باشد.
قدیمیتریننسخهخطی کتابخانه، دیوان حافظ (960 ه.
ق) به خطحسن کاتب شیرازی است.یکی دیگر از نمونه‌های ارزندهو جذاب این مجموعه، دعای امام جواد (ع) بررویطوماری از پوست آهو به طول 10 متر و عرض 7 سانتیمتراست
۱۸فروردین ماه ۱۳۸۶ساعت : ۲۶ , ۰۳
خبرگزاری انتخابامروز دوشنبه 10 مرداد 1384 - اول آگوستدوباره به کاخ نیاوران‌رفته‌ام و قرار است کهکتابخانه فرح پهلوی را ببینم؛ آقای رضا دبیری‌نژاد، مرابهمسئول فعلی کتابخانه - پروانه احدی - معرفی می‌کند.در رویمیز کناری هم آذر اسلامی مشغول خواندن نسخ خطی است،کناراثر هنری - هیچ- پرویز تناولی ایستاده‌ام، از دور هم اثرهنری مستطیلی‌با حجم واقعی اما از جنس نقره‌ای سزار با لوارچینی رخ می‌نمایاند؛کتابخانه‌ای که 23000 جلد کتاب دارد،اما حدود 6700 جلد به زبان فارسی‌است و اکثر کتابهایلاتین، زبان فرانسه، هر چند که زبانهایانگلیسی،ایتالیایی، آلمانی، روسی، لاتین و...
کتابهاییدیگر را تشکیل داده‌اند.اطلس نفیسو یا اطلس
اثررا به آرامی ورق می‌زنم و بعد کتابرا برداشتم و ورق ورق نگاهشمیکنم
جالب است که بسیاری از نویسندگانخودشان - شخصا - کتاب را امضاء کرده‌اند وبه شاه وقت ایران ویا فرح دیباهمسر محمدرضا پهلویهدیهدادهاند؛ از منوچهر آتشی، عیسی صدیق، ذبیح‌ا...
صفا،حسینقلی مستعان،ابوالحسن خلعتبری، سعید نفیسی، حبیبابلور، احسان یار شاطر ، پروین‌اعتصامی، محمد حجازی، آذر رهنما،رضا زاده‌شفق، احمد متین دفتری،غلامرضا رشید یاسمی، علیدشتی، بهمن مؤسس، وحید دستگردی،شاپور اردشیر ( جی ریپورتر، نصرا...
فلسفی، فخرالدین شادمان، ابراهیم پورداوود و غیرهآنسوی آب نیز از ریچارد فرای گرفته تا...
و بیشتر از همه جالبیدر امضای منوچهر آتشی شاعر معاصر بود و یا پروین‌اعتصامی،شاعره مشهور شاهزاده و گدا
که به یادگار فیلمی آماتوریهم تهیه کردم
اما واقعا خوشحال بودم که امضای شاپوراردشیر را یافتم، با موافقت مسئول‌کتابخانه، امضای او رااسکن کردم و پس از بازگشت به منزل به ناشرم ارسالنمودمکه بر روی جلد همان کتاب مشهور او – فرهنگ اصطلاحات فارسیبهانگلیسیمنتشر شده دانشگاه تهران - که تصحیح وویرایش کرده بودم استفاده کند
اما به گمانم – از نظرعلمی - تنها شخص راوی زنده ای که می تواند محققان تاریخ معاصرایران را در بازشناخت 11 سال آخر حکومت پهلوی در داخل کاخنیاوران یاری دهد خود " فرح دیبااست !چون هزاران عکس وسند پراکندهو ناشناخته – به هر زبانی ، در داخل کاخ وجوددارد ؛ اما اکثر توضیحات به چیزی شبیه قصه و داستان می ماند وواقعیت امر در پی زاویه پنهان است !در داخل این کاخ هزاران اتفاقرخ داده که جزیی از تاریخ معاصر ما هستند
هر چند کهاین کاخ شانس بس بزرگی دارد که انسان با شعور و خلاقی مانندمسعود صالحی مسئولیت آن را به عهده دارد ، اما واقعا این مجموعهرا باید کاوش علمی کرد ....
کاری که بدون تعارف و ملاحظه کاری باکتابسازی و و راوی گریو داستان سرایی برنمی آید و در کناردانش و آگاهی تاریخی ، زباندانی هم می خواهد و چه بسا مستلزم کارگروهی است و به طور انفرادی ، حتیاز چهره های نام آشناییمانند " خسرو معتضد ، عبدالله شهبازی ، دکتر باقر عاقلی ،نجاتی ، رسولی و حتی مسعود بهنودهم بر نمی آید!اینکار – کار یک هیئت علمی – تحقیقی تاریخی آکادمیک و روشمند استکه در کنار تاریخ دانهای معاصر ، آن 11 سال را بازکاویکند.
و حیف است که این سند ها از بین برود .مانند اسناد دفترشاه!
..که همه اوراقش پس از خروجش غیب شده اند !یا مانند منزلیکی از این افراد ، جوانهای پر شر و شور در تانکر بنزینش فروکردند
۱۸فروردین ماه ۱۳۸۶ساعت : ۲۶ , ۰۳ خبرگزاری انتخابامروز دوشنبه 10 مرداد 1384 - اول آگوستدوباره به کاخ نیاوران‌رفته‌ام و قرار است کهکتابخانه فرح پهلوی را ببینم؛ آقای رضا دبیری‌نژاد، مرابهمسئول فعلی کتابخانه - پروانه احدی - معرفی می‌کند.در رویمیز کناری هم آذر اسلامی مشغول خواندن نسخ خطی است،کناراثر هنری - هیچ- پرویز تناولی ایستاده‌ام، از دور هم اثرهنری مستطیلی‌با حجم واقعی اما از جنس نقره‌ای سزار با لوارچینی رخ می‌نمایاند؛کتابخانه‌ای که 23000 جلد کتاب دارد،اما حدود 6700 جلد به زبان فارسی‌است و اکثر کتابهایلاتین، زبان فرانسه، هر چند که زبانهایانگلیسی،ایتالیایی، آلمانی، روسی، لاتین و...
کتابهاییدیگر را تشکیل داده‌اند.اطلس نفیسو یا اطلس اثررا به آرامی ورق می‌زنم و بعد کتابرا برداشتم و ورق ورق نگاهشمیکنم جالب است که بسیاری از نویسندگانخودشان - شخصا - کتاب را امضاء کرده‌اند وبه شاه وقت ایران ویا فرح دیباهمسر محمدرضا پهلویهدیهدادهاند؛ از منوچهر آتشی، عیسی صدیق، ذبیح‌ا...
و بیشتر از همه جالبیدر امضای منوچهر آتشی شاعر معاصر بود و یا پروین‌اعتصامی،شاعره مشهور شاهزاده و گدا که به یادگار فیلمی آماتوریهم تهیه کردم اما واقعا خوشحال بودم که امضای شاپوراردشیر را یافتم، با موافقت مسئول‌کتابخانه، امضای او رااسکن کردم و پس از بازگشت به منزل به ناشرم ارسالنمودمکه بر روی جلد همان کتاب مشهور او – فرهنگ اصطلاحات فارسیبهانگلیسیمنتشر شده دانشگاه تهران - که تصحیح وویرایش کرده بودم استفاده کند اما به گمانم – از نظرعلمی - تنها شخص راوی زنده ای که می تواند محققان تاریخ معاصرایران را در بازشناخت 11 سال آخر حکومت پهلوی در داخل کاخنیاوران یاری دهد خود " فرح دیبااست !چون هزاران عکس وسند پراکندهو ناشناخته – به هر زبانی ، در داخل کاخ وجوددارد ؛ اما اکثر توضیحات به چیزی شبیه قصه و داستان می ماند وواقعیت امر در پی زاویه پنهان است !در داخل این کاخ هزاران اتفاقرخ داده که جزیی از تاریخ معاصر ما هستند هر چند کهاین کاخ شانس بس بزرگی دارد که انسان با شعور و خلاقی مانندمسعود صالحی مسئولیت آن را به عهده دارد ، اما واقعا این مجموعهرا باید کاوش علمی کرد ....
کاری که بدون تعارف و ملاحظه کاری باکتابسازی و و راوی گریو داستان سرایی برنمی آید و در کناردانش و آگاهی تاریخی ، زباندانی هم می خواهد و چه بسا مستلزم کارگروهی است و به طور انفرادی ، حتیاز چهره های نام آشناییمانند " خسرو معتضد ، عبدالله شهبازی ، دکتر باقر عاقلی ،نجاتی ، رسولی و حتی مسعود بهنودهم بر نمی آید!اینکار – کار یک هیئت علمی – تحقیقی تاریخی آکادمیک و روشمند استکه در کنار تاریخ دانهای معاصر ، آن 11 سال را بازکاویکند.
..که همه اوراقش پس از خروجش غیب شده اند !یا مانند منزلیکی از این افراد ، جوانهای پر شر و شور در تانکر بنزینش فروکردند مثلا از خاطرات فرح دیبا ، ورق پاره هایی دراینجا هست که با آنچه وی منتشر کرده است مغایر است !
وصدها اگر ومگر دیگر به هر حال ، در حین نگاه کردنم به اسبابو اثاثیه داخل کتابخانه؛ دبیری‌نژاد هم‌توضیح می‌دهد، گاهنگاهم به اوست، گاه گوشم به او،«کتابخانه اختصاصی کاخنیاوران در ضلع شرقی ساختمان کاخ در دوطبقه و یک زیرزمینبا زیربنای تقریبی 770 مترمربع در سال 1355 احداث‌شده استساختمان فوق که طراحی داخلی آن توسط عزیز فرمانفرمائیان وبه انجام رسیده، دارایویژگیهای متمایزی در نوع معماری‌و ساختار سازه میباشدشیوه به کار رفته در معماری این ساختمان براساسالگویرایج معماری مدرن در دهه 50 خورشیدی است.
ترکیبهوشمندانهشیشه و حجم سنگی، نمای شاخص این بنا را شکلداده است فضای داخلی‌ساختمان در سه سطح جداگانه بهعملکردهای گوناگون کتابخانه اختصاص‌یافته است.
بخشهایاصلی کتابخانه مشتمل بر فضای مطالعه و قفسه‌های‌کتاب درطبقات همکف و اول قرار گرفته است جایگاه کتابدار وتحویلدار،آبدارخانه، اتاقهای صوتی/تصویری، همچنینسرویسهای بهداشتی‌اختصاصی و کارمندان دیگر فضاهای موجود راتشکیل می‌دهند.
علاوه براین بخش عمده‌ای از سطح زیر زمینبرای مخازن کتاب‌ها و تابلوهای نقاشی‌درنظر گرفته شده استدسترسی به بنا از سه طریق جداگانه تامینشدهاست در طراحی داخل ساختمان ترکیب برنز و شیشهدر سطح زیادی به کاررفته است.
همچنین مجموعه‌ای نفیس ازآثار حجمی و نقاشی هنرمندان‌ایرانی و خارجی در دکوراسیونداخل کتابخانه به کار رفته است.یکی از عناصر شاخص تزئینیـ کاربردی کتابخانه ترکیب حجمی بزرگی‌شامل بیش از سه هزاراستوانه شفاف است که تامین روشنایی سقفی کتابخانه‌را نیزبرعهده دارد مجموعه کتابخانه اختصاصی که پس ازبیست و پنج ماه‌کار علمی و دشوار (اسفند 1380 تا فروردینتوسط یک تیم‌متخصص به طور کامل شناسایی و ساماندهیشده است، حاوی بیست و سه‌هزار جلد کتاب، پایان‌نامه،روزنامه، مجله (تک شماره یا دوره‌های‌صحافی‌شده)، بروشور وکاتالوگ است البته پیش از این نیزتلاشهایپراکندهای بین سالهای 1364 تا 1379 برایساماندهی این کتابخانه به عمل‌آمده بود ولی در حد ثبتمجموعه متوقف ماند تا این که در سال 1380 و بااصرار وحمایت مهندس سید محمد بهشتی ریاست وقت سازمانمیراثفرهنگی ساماندهی به شکل جدی آغاز گردید مجموعه چاپی کتابخانه‌ی‌اختصاصی نیاوران از یک سوبه خاطر کتاب‌های اهدایی از سراسر ایران وجهان و از سویدیگر به خاطر ادغام تمام کتاب‌های متعلق بهخانوادهسلطنتی (موجود در مجموعه) از لحاظ زبان و محتوابسیار متنوع است لیکن‌زبان‌های اصلی مجموعه، فارسی وفرانسه و شاخص‌ترین زمینه موضوعی آن‌ادبیات، تاریخ و هنراست در میان این سه رشته کتاب‌های مربوط بهتاریخایران، ادبیات فرانسه و هنر نقاشی از غنای بیشتریبرخوردار است.چاپ‌های اول بسیاری از سفرنامه‌های به نام ومعتبر خارجیان به آسیا و ایران‌در کتابخانه موجود است مجموعه نسبتاً کامل انتشارات دانشگاه تهران وبنیادفرهنگ ایران با صحافی اختصاصی به رنگ آبی سلطنتی، آثاربسیارمعتبر از نقاشان معروف دنیا به‌ویژه نقاشان قرن 20میلادی با چاپ، کاغذ وصحافی نفیس در میان مجموعه به چشممیخورد.وجود مجموعه‌های کاملی‌از آثار تعدادی از نویسندگانفرانسوی قرن 18 و 19 میلادی که در زمان‌حیات خود آنان بهچاپ رسیده است بر ارزش این مجوعه افزودهاست قدیمی‌ترین کتاب موجود در مجموعه غیرفارسی کهسال ازانتشارش می‌گذرد کتابی است که توسط Josephus Flavius در مورد تاریخ قوم‌یهود نوشته شده و در سال 1609میلادی در پاریس به چاپ رسیده است.قدیمی‌ترین کتابفارسی، دیوان حافظ به شرح سوری است که بهناصرالدینشاه قاجار اهداء شده است.
این کتاب در سال 1252هجری شمسی (1873میلادی) در لایپزیک منتشر شده‌است جدیدترین اثر خارجی مجله‌ای است با عنوان Soap Opera Digestکه درژانویه 1979 به کتابخانه رسیده آخریناثر فارسی، جزوه‌ای است که در اوج‌انقلاب اسلامی (احتمالاًاواخر پاییز 1357) وارد مجموعه شده است.یادداشت‌های موجود درکتابها که توسط اهداکنندگان نوشته و امضاء شده‌است، ارزشمعنوی و تاریخی به کتاب‌های عادی بخشیده است.
در میاناینیادداشتها خط و امضای پروین اعتصامی روی دیوان شعرش،علی نقی‌وزیری، جان اف کندی، والت‌دیزنی، جواهر لعل نهرو،بازیکنان تیم فوتبال‌چلسی، چائوشسکو، گیرشمن، پوپ و امضاءبسیاری از افراد سرشناس‌دیگر در خور توجه است بسیاریاز کتاب‌های عادی به خاطر صحافی‌های هنرمندانه و نفیسونحوه بسته‌بندی می‌توانند مثل یک شی‌ء هنری بازدیدکنندگانرا مجذوب‌سازند.
کتاب‌هایی که در جعبه‌های چرمی منقش، چوبیمعرقکاری شده،فلزی کنده‌کاری شده، منبت، مرصع و غیرهقرار دارند، از این قبیل‌اند از نظرقطع، کوچکترینکتاب این مجموعه قرآنی است به قطع 8 * 5 سانتیمتروبزرگترین آن اطلسی است به زبان لاتین در قطع 2 * 57سانتی‌متر مشخصات کامل تک تک آثار این گنجینه باتمام ویژگی‌های عمومی واختصاصی در پایگاه اطلاعاتیرایانهای کتاب‌های فارسی و لاتین به صورت‌علمی و برمبنای استانداردهای جهانی به اضافه ویژگی‌های خاصاینمجموعه ذخیره شده و از هر طریق قابل جست و جو وبازیابی است و به‌زودی از طریق اینترنت وارد شبکه جهانیخواهد شد کتابخانه همچنین‌دارای مجموعه ارزشمنددیگری شامل 163 عنوان نسخه خطی می‌باشد.ازجمله کاتباناین نسخه می‌توان به میرعلی هروی، احمد تبریزی،وصال‌شیرازی، زین‌العابدین حسینی، محمدتقی مشهدی، محمداصفهانی، شهیدشیرازی، احمد نجفی زنجانی و غلام حسینامیرخانی اشاره کرد کوچک‌ترین نسخه موجود، کتابدعائی در قطع بازوبندی (5/5 * 5/4سانتی‌متر) و بزرگتریننسخه، قرآنی در قطع رحلی تیموری یا سلطانی(5/38 * 24سانتی‌متر) هر دو به خط نسخ می‌باشد.
قدیمی‌ترین نسخهخطیکتابخانه، دیوان حافظ (960 ه.
ق) به خط حسن کاتبشیرازی است.یکی دیگر از نمونه‌های ارزنده و جذاب این‌مجموعه، دعای امام جواد (ع) برروی طوماری از پوست آهو بهطول 10 متر و عرض 7 سانتی‌متر است از بخشهای دیگرکتابخانه، کلکسیون آثار هنری است که مجموعه‌ای‌بیش از 350اثر شامل تابلوهای نقاشی و آثار حجمی را دربرمیگیرد.ازجمله هنرمندانی که آثارشان در این کلکسیون دیدهمیشود می‌توان به‌بهمن محصص، مارکو گرگوریان، منوچهریکتائی،پرویز تناولی، مسعودعربشاهی، منصور قندریز، صادقتبریزی، دیه‌گو جاکومتی، اندی وارهول وپیر ارماندو فرناندزآرمان) اشاره کرد این آثار می‌تواند نشاندهندهبخشی ازتاریخ هنر معاصر به‌ویژه جریان‌های نوگرای هنرایران در دهه سی و چهل‌خورشیدی باشد.
این کتابخانه پس ازساماندهی کتاب‌ها و عملیات اولیه‌بازسازی همزمان با روزجهانی موزه و بزرگداشت میراث فرهنگی در خردادماه 1383بازگشایی گردید کاخ نیاوران به دستور ناصرالدین شاه قاجار در 1267 ه.ق در منطقه نیاوران که در شمال دارالسلطنه تهران و نزدیک دارآباد بود ساخته شد.
وی دستور داد مجموعه قصرهایی را بسازند تا بتواند در تعطیلات تابستان از گرمای شهر به آن پناه ببرد.
بخش اصلی این کاخ ها در دو طبقه شامل؛ شاه نشین، کرسی خانه، حمام و حدود 50 دستگاه خانه، هرکدام شامل 4 اتاق و یک ایوان برای زنانش بود.
بنابر تحقیق آنوبانینی این کاخ در سی و یکمین سال حکومت پنجاه ساله ناصرالدین شاه به جهان نمای صاحبقرانیه مشهور شد.
پس از او مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از حرمسرا را خراب کرد.
مهمترین حادثه ای که در این مجموعه رخ داد امضای فرمان مشروطیت در حیاط کاخ صاحبقرانیه توسط مظفرالدین شاه بود.
از قسمت های مهم کاخ صاحبقرانیه می توان به کرسی خانه، چایخانه، ظرفخانه، اتاق های بازی، بار و پذیرایی در طبقه اول و اتاقهای مذاکرات، انتظار سفرا، منشی، هدایا و استراحتگاه محمدرضا شاه اشاره کرد.
همه درها و پنجره های چوبی این بنا به شکل ارسی بوده و با شیشه های رنگین تزئین شده است.
در اواخر دوره قاجار ساختمانی جهت خوابگاه ییلاقی احمدشاه در میان باغ نیاوران با مساحتی بالغ بر 800 متر در دو طبقه با سقف شیروانی بنا شد که به آن کوشک احمدشاهی گفته می شود.
از ویژگی های عمده این بنا تزئینات و نمای آجری به کار رفته و در سرتاسر نمای بیرونی آن است.
آجرها از نوع منقوش قالبی و با طرح های متنوع به رنگ نخودی است.
آثار موجود در این موزه؛ هنرهای پیش از اسلام و آثار هنرهای تجسمی معاصر ایران و جهان به نمایش درآمده اند.
از جمله این آثار می توان به مفرغ های لرستان، سفالینه های املش، هنرهای سرخپوستان آمریکای شمالی مربوط به هزاره های اول و دوم پیش از میلاد و آثاری از هنرمندان معاصر اشاره نمود.
این کاخ در نیاوران (میدان شهید باهنر) واقع شده و در تمام ایام هفته به غیر از روزهای سوگواری رسمی قابل بازدید می باشد.
خبرگزاری انتخاب : عرفان قانعیفرد: کوچک‌ترین نسخه موجود، کتاب دعائی در قطعبازوبندی (5/5 * 5/4سانتی‌متر) و بزرگ‌ترین نسخه،قرآنی در قطع رحلی تیموری یا سلطانی(5/38 * 24سانتی‌متر) هر دو به خط نسخ می‌باشد.
ق) به خطحسن کاتب شیرازی است.یکی دیگر از نمونه‌های ارزندهو جذاب این مجموعه، دعای امام جواد (ع) بررویطوماری از پوست آهو به طول 10 متر و عرض 7 سانتیمتراست از زمان آغا محمدخان که تهران پایتخت شد، در منطقه کوهستانى شمیران «ده حصار بوعلى» در کنار دیگر قراء چون نیاوران، تجریش، قلهک، دزاشیب، رستم آباد، کاشانک، دارآباد، ازگل، اراج، سوهانک، دربند ، جمال آباد، امامزاده قاسم، پس قلعه، درکه، اوین ، جماران، حصارک، چیذر، دروس، زرگنده، حسن آباد، اسدآباد، ولنجک و ...
یکى از ییلاقات خوش آب و هواى نزدیک به تهران محسوب مى شد.
بعد از احداث ساختمان قصر سلطنتى صاحبقرانیه، حصاربوعلى به دلیل نزدیکى به این کاخ از موقعیت ویژه اى برخوردار شد، زیرا تعدادى از کارکنان کاخ در واحدهاى مختلف جهت اداره امور داخلى قصر از بین ساکنان بومى این ده انتخاب مى شدند.
به دلیل این خصوصیت طبق یک سنت قدیمى نیز در روز تاسوعاى حسینى(ع) (فصل بهار و تابستان) در زمان احمد شاه، دسته عزاداران حصار بوعلى وارد محوطه داخلى کاخ صاحبقرانیه شده و پس از انجام مراسم عزادارى، علامت هاى محل موفق به دریافت طاق شال مى شدند که توسط محمدحسن میرزا ولیعهد احمدشاه روى علامت ها بسته مى شد و یکى از افتخارات محمد میرزا نیز در روز تاسوعا دادن شربت به عزاداران حسینى در داخل کاخ بود.
البته ناگفته نماند با روى کار آمدن پهلوى اول، این روش منسوخ گردید.
رسم دیرینه شاهان قاجار از ناصرالدین شاه تا احمدشاه چنین بود که بهار و تابستان در کاخ صاحبقرانیه و پائیز و زمستان درکاخ گلستان و قصر فیروزه (دوشان تپه) اقامت مى کردند.
عده اى از جوانان آن زمان حصار بوعلى مجاز بودند در کنار غرفه هاى کسب و کار، قهوه خانه سیارى نیز در زمان استقرار شاه در جلوى محوطه بیرون این دو کاخ (فیروزه- صاحبقرانیه) برپا کنند که کل نگهبانان و کارکنان کاخ و اعضاى تشریفات اسکورت شاه ضمن خرید بعضى از مایحتاج ضرورى از غرفه ها جهت صرف صبحانه، ناهار و شام از این قهوه خانه بهره گیرند.
باگذشت بیشتر از نیم قرن نوه - نتیجه هاى همین جوانان روز دوشنبه ۲۳ بهمن سال ۵۷ (یک روز بعد از پیروزى انقلاب) با ورود نمایندگانى از کمیته استقبال حضرت امام به اتفاق جوانان نیاوران دست در دست یکدیگر با نظارت آیت الله حاج سید محمد تقى حکیم امام جماعت حصاربوعلى نسبت به تحویل مجموعه کاخ هاى نیاوران و صاحبقرانیه از شخص سرهنگ یوسفى نژاد افسر ارشد حاضر در هیأت نگهبان کاخ اقدام نموده و سپس تمام افسران، درجه داران و سربازان کاخ را خلع سلاح نمودند.
در همان ایام مجله نیوزویک آمریکا در صفحه ۱۹ شماره ۲۶ فوریه سال ۱۹۷۹ عکسى از آیت الله حکیم و سرهنگ یوسفى نژاد و تعدادى از جوانان حصار بوعلى و نیاوران در اتاق افسرنگهبان کاخ چاپ کرد که هنوز قاب عکس شاه و فرح به دیوار اتاق نصب بود.
۴۸ ساعت بعد از تصرف کاخ در تاریخ ۵۷۱۱۲۵ حکم سرپرستى کاخ به نام امام جماعت نیاوران آیت الله حاج سید حسن مصطفوى صادر شد که ایشان نیز تا قبل از تبدیل مجموعه به «کاخ- موزه» با درایت و مدیریت قابل تحسین کاخ را اداره کرد.
در گذشته نه چندان دور در طرفین حصار بوعلى دو باغ بزرگ قرار داشت، در شرق باغ عزیز خان که تبدیل به فرهنگسراى نیاوران و مرکز تحقیقات فیزیک نظرى شد، در غرب باغ کامرانیه که پس از فوت کامران میرزا در سال ۱۳۰۷ شمسى به تدریج ورثه او نسبت به تقسیم و فروش باغ به ثروتمندان آن زمان تهران اقدام کردند که معروف ترین این افراد عبدالحسین هژیر (وزیر وقت دربار) بود.
کامران میرزا بعد از ۷۰ سال عمر پر نشیب و فراز دنیا را ترک گفت و تنها قطعه زمینى که از مجموعه این باغ چند هکتارى که حدود اربعه آن خیابان هاى نیاوران، کامرانیه، فرمانیه و مهماندوست بود به عنوان یک ارزش اخروى براى او باقى ماند، همین یکهزار متر مربع فضایى است که به نام «تکیه آقا» در گوشه شمال شرق باغ کامرانیه در حصار بوعلى معروف است.
در حال حاضر نزد اهالى به دلیل مترادف بودن واژه هاى آقا و بالا در حالى که این حسینیه در بالاى (شمال غرب) حصار بوعلى واقع شده به تکیه بالا معروف است.
حصار بوعلى بنا به یک سنت دیرینه براى خودش مسجد و حسینیه جداگانه داشته که این سنت متداول ۳۳ پارچه آبادى هاى صاحب شناسنامه شمیران است.
مسجد جامع حصار بوعلى سابقه اى بیشتر از یکصد و هفتاد سال دارد و در سال ۱۳۴۷ شمسى نیز تجدید بنا شده است.
نزدیک به یکصد و پنجاه سال پیش در نخستین سال هاى حکومت ناصرالدین شاه، این ساکنان حصار بوعلى بودند که براى ساختن تکیه آستین بالا زدند.
هماهنگ با معمارى عصر قاجار در ساخت این گونه ابنیه تکیه حصار بوعلى باخشت و گل روى پاهایش ایستاد.
یکى از خاطرات به جا مانده از این تکیه مربوط به هفتاد سال پیش است که بعضى از شاهدان عینى آن هنوز زنده اند.
عین خاطره را مى آورم، نقل به مضمون؛ همه چیز وقتى شروع شد که خواستند تکیه را در زمان پهلوى اول خراب کنند.
چو انداخته بودند مى خواهند به جایش مدرسه بسازند.
اواخر حکومت پهلوى اول بود، بهانه وجود مسجد جامع و تکیه آقا را داشتند.
مى گفتند کمبود فضاى آموزشى داریم.
یک روز صبح سرو کله یک مشت کارگر با بیل و کلنگ پیدا شد.
گفتند تکیه حصار بوعلى باید خراب شود.
گفتند دستور است.
هر کس رفت یک گوشه، کلنگ ها را بردند بالا، کوبیدند به دیوار هاى خشت و گل.
کار به پنج ، شش ضربه نکشید که زنبور بود از جوف دیوارها و سقف طاق نماها بیرون مى ریخت؛ جنگ بین انسان و زنبور در فضاى تکیه به نوعى جنگ پرنده هاى کوچکى به نام ابابیل با فیل سواران سپاه ابرهه در صدر اسلام را تداعى مى کرد.
هر جاى تکیه را کلنگ زدند لانه زنبور بود که حالت تهاجمى داشتند، کارگر ها بالاجبار دست از کار کشیدند و ضمن خروج سریع از داخل تکیه متفق القول گفتند این تکیه امام حسین(ع) است؛ با خراب کردن آن، خانه خراب مى شویم.
چراغى را که ایزد برفروزد/ هر آن کس پف کند ریشش{ریشه اش} بسوزد با این اتفاق غیر منتظره، دستور دهندگان دیگر جرأت ادامه تخریب پیدا نکردند این رویداد مربوط به سال ۱۳۱۶ شمسى بود و لیکن از تابستان سال ۱۳۱۴ مبارزه رضاشاه با دین و روحانیت آغاز شده بود آن هم در شرایطى که وى قبل از به سلطنت رسیدن و در زمان سردار سپهى، با راه انداختن دسته هاى سینه زنى و خاک و گل بر سر ریختن و در پیشاپیش قواى قزاق حرکت کردن، نمایشى سمبلیک از مذهبى بودن و دوستدار اهل بیت(ع) بودن را انجام مى داد.
ولیکن در مقابل، مردم شیفته اهل بیت همانند زمان ائمه با رعایت تقیه کارخود را به نحو احسن در زمینه مجالس عزادارى پیش مى بردند.
در ده حصار بوعلى بیش از هفتاد سال پیش کلانترى نیاوران با شدت مأموریت جلوگیرى از عزادارى اهالى را داشت.
یکى از خانه هاى بزرگ منطقه متعلق به یکى از بزرگان محل به نام حاج على عسگریان را در ایام محرم به صورت پنهانى تبدیل به تکیه کرده در آنجا برنامه عزادارى و احکام انجام مى دادند و در روز عاشورا به صورت انفرادى و تک تک که مأموران متوجه نشوند به محل زیارتگاهى در شرق کاشانک که به نام جوزدرختک مشهور است مى رفتند و عزادارى کامل عاشورایى خود را به دور از چشم مأمورین در آنجا به انجام مى رساندند.
این خانه که درسال هاى خفقان رضا شاه مأمن عزاداران بودهمچنان با فرو ریختن سقف هایش سرپا و استوار باقى مانده و شایسته است سازمان میراث فرهنگى از تخریب بیشتر این خانه به عنوان یک اثر تاریخى مذهبى جلوگیرى به عمل آورد.
قدمت این ده با توجه به سنگ هاى قبور گورستان قدیم حصار بوعلى سال هاى ۱۰۱۵ تا ۱۰۹۵ هجرى قمرى را نشان مى داد که سابقه آن به دوران صفویه بر مى گردد.
لیکن قدیمى هاى محل اعتقاد دارند که حصار بوعلى منسوب به ابوعلى سینا حکیم و فیلسوف مشهور اسلامى است که در قرن چهارم و پنجم هجرى قمرى مى زیسته؛ در هجرت طولانى خود از گرگان به رى مدتى را در این ناحیه به سر برده واقدام به ساخت حصار و بارویى در این محل کرده، به خاطر این سابقه تاریخى به تدریج واژه حصار بوعلى هویت یافته است.