دانلود تحقیق موزه ایران باستان

سر در باغ ملی عمارتی است ساخته شده بسال 1340 هجری قمری.این عمارت بر سکوی عمارت دیگری در همین مکان و با شمایلی نه چندان بی شبا هت با بنای اولیه ساخته شد.درشمال عمارت سردر باغ ملی میدانی بوده که تمرینات نظامی قشون ،در عهد قاجار در آن انجام می پذیرفته ،وبه نام میدان مشق معروف بوده است.

میدان مشق حد فاصل بین خیابانهایی بوده که امروزه با نامهای خیابان سرهنگ سخایی درشمال ،خیابان امام خمینی در جنوب ،خیابان سی تیردرغرب و خیابان فردوسی درشرق داشته نامیده می شود.

میدان مشق از میادین عهد فتحعلیشاه قاجار می باشد ودر آن دوره تنها بنای موجود درآن، ساختمان قزاقخانه در شمال آن بوده است.

در،ورودی ضلع جنوبی این میدان بنای سر دری وجود داشته که پس از تغییر کاربری میدان از محل تمرینات نظامی به باغ ملی،که درعهد سردار سپهی رضا خان اتفاق افتاد،عمارت سر درقبلی،مشخص گردد که این عمارت قبلی تخریب ودر جای آن عمارت فعلی بنا گردید.

بر اساس تصاویر بر جای مانده از عمارت مشابهت زیادی با عمارت تخریب شده قبلی دارد.

میدان باغ ملی بعد ها با ساخته شدن عمارت های دولتی در آن رفته رفته موجودیت باغ مانند خود را از دست دادو با ساخته شدن ساختمانهای شهربانی کل کشور، ساختمان موزه ایران باستان،ساختمان شرکت نفت ایران و انگلیس ،ساختمان وزارت خارجه و کتابخانه ملی در آن بصورت مرکز ساختمانهای اداری درآمد و ازآن میان تنها عمارت سردر باقی ماند ونام آن سینه به سینه با نام باغ ملی تداوم یافت.

بر دروازه های عمارت سر در باغ ملی یک سال پس از اتمام بنا، درهایی نصب گردید که بسیار با شکوه و زیبا بودند و خوشبختانه با گذشت زمان و بی مهری آن، هنوز هرچند با پذیرش آسیب اما درها پای برجای مانده ا ند.

معرفی بنا:
در یک نگاه اجمالی به سر در باغ ملی یا سر در میدان مشق که اکنون بر پای مانده است با عکسی که از سر در میدان مشق زمان قاجاریه که یکسره ویران گردیده است، در می یابیم چه اندازه معماری و دیگر ویژگیهای این دو بنا به یکدیگر نزدیک است.

گونه طاق هلالی بزرگ میانی،مواد و مصالح ساختمانی ازاره های سنگی،کاشیکاری و حتی نقوش آنها،شباهت این دو بنا را که اولی برپای و دومی به کلی از بین رفته است، نزدیک و نزدیک تر می کند.

نمای بیرونی سر در میدان مشق، یعنی آن سو که به سمت خیابان سپه (امام خمینی) است از سه دروازه، هشت ستون که دو به دو نزدیک یکدیگر و در دو سوی طاقها قرار دارند شکل گرفته شده است.

نمای درونی یعنی سویی که رو به ساختمان (بریگارد قزاق) زمان قاجار دارد، نیز با تفاوتی چند یعنی بدون ستونها، همین گونه می باشد.

طاقها درهر سه دروازه هلالی است.

بر بالای طاق میانی که بر دروازه بزرگ و اصلی است یک اشکوب متشکل از اطاقی مستطیل شکل با پنجره هایی چند با طاقهایی هلالی و سقفی شیروانی ساخته شده است.

از این اطاق به عنوان نقاره خانه استفاده می شده است.

با اینکه عناصر معماری این دروازه همگون نیست و متفاوت می نمایاند، اما در مجموع بسیار دلنشین می باشد.

در بنای سر در باغ ملی از ترکیب آجر،سنگ،کاشی،چوب وفلز بهره گرفته شده است.

معمولا در بناهایی که عناصر معماری متفاوت به کار رفته، ترکیبی ناهمگون به وجود آمده است، مانند تئاتر شهر، اما در بنای سر در باغ ملی چنان این ترکیب مناسب است که بنا منسجم و شکیل و یکپارچه به چشم می آید.

پهنای دروازه باغ ملی از شرق به غرب کمی کمتر از 27 متر است.

این پهنا در سالیان پیش، بیش از اینها بوده، چه برپایه یک عکس قدیمی در دو پهلوی دروازه های کوچک دو اطاق برابر ومتقارن نیز بوده است که آنها را ویران کرده اند.امروز به جای اطاق شرقی،ساختمان زیبای پست و به جای اطاق غربی، ساختمان وزارت امور خارجه قرار داردکه کاملا به دو سوی دروازه ها چسبیده اند.

شالوده از کف خیابان سنگی است.

بدین گونه که پایه ستونهاو پایه طاقهای هلالی بر سنگ گذاشته شده است.

در گذشته نیز کف خیابان سنگفرش بوده است اما امروز که خیابان های منتهی به آن آسفالته است، بخشهایی از پی سنگی این دروازه زیر آسفالت مدفون است.

در این بررسی اجمالی دروازه میدان مشق ازسه دیدگاه مورد نظر قرار گرفته است:
1 نمای بیرونی ودرهای آن.

2 نمای درونی.

3 اشکوبی که روی طاق بزرگ ساخته شده است.

نمای بیرونی و درها: هشت ستون دو به دو کنار یکدیگر قرار گرفته اند و در طرفین هر طاق بر پای شده ا ند.

هر ستون روی پایه ای سنگی جداگا نه به صورتی استوار است که یک ستون جلو وستون نزدیک به آن به اندازه پایه ستون عقب‌تر است.

که اینگونه کاربرد با سایه روشن های روز ونور، جلوه ویژه ای به بنا می بخشد.

ستونها گرد و آجری هستند.

سر ستونها نیز ازآجرهای قالبی به شکل برگ کنگر می باشند.

که این خود نمونه ای است یگانه.

قاب کاشی کاری بالای طاق بزرگ از دو نقش شیر خورشید وایران به گونه ای قرینه تزیین شده است.

در سمت راست آن ً بسم الله الرحمن الرحیم ً و در سمت چپ آن ً نصر من الله و فتح القریب آ مده است.

در وسط این دو، که درست میان طاق است به گونه برجسته ً فی سنه 1340 ً آمده است.

قابهای کاشی کاری بالای طاقهای کوچک نیز قرینه وشامل 21 گلوله توپ می باشد.

جابجا بین این نقوش قرینه، نقوش دیگری چون رودخانه، پلنگ،خانه، وخانه روستایی آمده که بی گمان از کاشی کاری دروازه قدیمی میدان مشق که ویران شده گرفته شده است.

با این گونه بیشتر این کاشی ها، به ویژه کاشی های پرچم ایران، گلوله های توپ و مسلسل های ماکزیم کار حاج حسین کاشی کار است.

بین این کاشی کاری ها و سر ستونها و قرینه ها که خود به گونه بسیار زیبایی از سنگ ساخته شده اند اشعاری از مرحوم ندیم الملک آمده که دنباله آن تا نما ی درونی دروازه میدان مشق کشیده شده است.

درها: تمامی شش لنگه در این دروازه همچنین سه قاب نیم دایره بالایی آنها به گونه ریخته گری در “ قورخانه” ساخته و پرداخته شده است.

در میان نیم دایره طاق بزرگ، تندیسی از رضا شاه بوده که در جریان انقلاب اسلامی آن را به زیر افکنده اند.

که بنا به گفته ای چند، اکنون در حیاط بانک روبروی این سر در مدفون می باشد.

زیر این تندیس در قوس بالای این نیم دایره آمده بود:“ زنده و جاوید باد نام پهلوی ـ عمل محمد علی کرمانی ” و زیر آن آمده است: “ حسب الامر یگانه قائد جیش اسلام و یکتا منجی کشور باستانی … حضرت اشرف اعظم آقای رضاخان … در قورخانه به دستور و مراقبت خسرو خان سردار اعتماد رئیس کل قورخانه ساخته زینت بخش بنایی تاریخی گردید(1341 هجری قمری).

درها از نقوش شیر تجریدی ونقش شبیه اژدها یا نقش پرنده خیالی “هما” ساخته پر‌داخته شده است.

همچنین در وسط هر لنگه در نقش شیر وخورشید بوده است.

که اکنون بر جای نیست.

درهای طاق‌های کوچک‌ نیز کم وبیش همینگونه ساخت و پرداخت دارند، اما با مقیاسی کوچکتر و طبعاً نقوشی کمتر.

شناسایی فنی و روش ساخت درها: عمارت سر در باغ ملی متشکل از سه دروازه است که در آن دروازه میانی بزرگتر ودروازه‌ای جانبی که بصورت قرینه در دو سمت دروازه بزدگ قرار گرفته اند از ابعاد کوچکتری برخوردار می باشند.

بر هرکدام از دروازها دو لنگه در ودر بالای هر دو لنگه، یک قاب هلالی شکل نصب شده است.

قاب هلالی دروازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میانی در قوس فوقانی، دارای کتیبه‌‌‌‌‌هایی به خط نستعلیق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد که درآن تاریخ ساخت در‌‌‌ها درج گردیده شده.

براساس تاریخ مندرج در کتیبه فوق ، درها به تاریخ1341 هجری قمری(1299 شمسی) در محل گورخانه تهران ساخته وزینت بخش این بنای تاریخی گردیده است.

علی رغم آنکه درنگاه اول بنظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد که جنس درها از چوب هستند، اما در واقع امر درها تماماً از جنس فلز بوده و در هیچ قسمت آن چوب بکار نرفته است.

این حالت چوب نمایی درها شاید بیشتر به لحاظ نوع تزیین و روش بکار رفته در ابزار زنی زه‌‌‌ های فلزی بکار رفته درآن بمنظور تزیین می باشد.

درها تماماً از دو جنس فلز آهن وآلیاژ برنج ساخته شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

در ساخت درها ابتدا کلاف اصلی، از جنس فولاد “ مشخصاً ریلهای راه‌‌‌‌‌آهن دوره قاجار “ تهیه و با استفاده ار روش پرچ وبستهای رابط گونیا شکل به یکدیگر اتصال داده شده‌اند.

با توجه به ابعاد بزدگ درها و طبیعتاً وزن فوق العاده زیاد آنها موضوع استحکام کلاف اصلی ونحوه شبکه‌بندی توزیع نیرو در آنها از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.

این کلاف و شبکه آهنی درون آن می بایست توان و مقاومت لازم را برای درها ایجاد نمایند تا اضافه بر اینکه در هنگام باز وبسته شدن و ورود نیروی اینرسی بر آنها سینه نداده و مشکلی ایجاد نگردد، و همچنین در برابر دوئیدگی و خارج شدن از گونیا مقاومت لازم راداشته باشد.

لذا به این منظور شبکه‌بندی داخل کلاف اصلی در درهای کوچک به گونه ای و در درهای بزرگ به گونه‌ای دیگر آرایش شده است.

اما آنچه قطعی است اینکه آرایش شبکه با مطالعه مصالح و با در نظر گرفتن نکات فنی و محاسبه تقسیم اصولی نیروهای وزن اینرسی به محیط کلاف اصلی درها، طراخی شده است.

شبکه درون کلاف با استفاده از آهن چهارسو در اندازه 20*20 و20*40 وبا روش پرچ به بدنه انجام پذیرفته است.

سطح درها با استفاده از ورق آهن پوشیده شده است.

در، درهای کوچک ونمای جنوبی درهای بزرگ ورق آهن از ضخامت 2 میلیمتر و اما در نمای شمالی دروازه بزرگ از ورق با ضخامت 6 میلیمتر استفاده شده است.

ورقها نیز تا استفاده از پرچ دو طرفه به یکدیگر و بر کلاف در، اتصال پیدا کرده‌اند.

اتصال مستحکم ورقها وفاصله حدوداً 8 سانتیمتری بین دو ورق حالت خرپا در درها ایجاد کرده وکمک مؤثری در ایستایی و همچنین ممانعت ازسینه زدن آنها نموده است.

چفت و بست درها نیز ازآهن چهارسو با ضخامت 20*50 ساخته و در پشت درها نصب گردیده است.

چفت، در درهای کوچک به صورت عمودی و با روش کشوی و چرخ دنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ساخته شده که درقسمت فو قانی به صورت شاخی بر ضلع فوقانی کلاف حامل در قفل می‌گردیده است.

اما در حال حاضر هیچکدام از در‌ها زائده نگهدار چفت در قسمت فوقانی وجود ندارد و به نظر می‌‌ رسد که سازنده از نصب آ‌‌‌نها صرفنظر کرده است.

یکی از مهمترین و دشوارترین مراحل فنی ساخت پاشنه‌ درهاو نصب درها بر آنها بوده است.

وزن بسیار زیاد درها و لنگر زیاد آنها در زمان باز و بسته شدن، ساخت لولا و پاشنه پاگرد درها را که بتوانند ضمن تحمل بار زیاد به راحتی بر روی پاشنه بچرخد و باز و بسته شو‌‌‌‌ند بسیار دشوار می‌‌‌ نموده است.

لولابندی درها بااستفاده از روش پاشنه، پاگرد در پایین و کام و زبانه درقسمت بالای درها انجام پذیرفته است.

به این منظور ابتدا منتهی علیه اضلاع طرفین کلاف چهارچوب اصلی در که از نوع ریل آهن 100 میلیمتر ضخامت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد را با روش چکش‌‌‌‌‌‌‌کاری گرم به صورت مخروطی شکل درآورده‌‌‌‌اند‌‌‌‌ و در قسمت فوقانی زائده‌‌‌ای زبانه شکل ازجنس برنج با ضخامت قطر6 سانتیمتر ساخته و الحاق شده است.

به منظور پاشنه از چدن استفاده شده است.

این قطعه چدن در درهای کوچک دارای ابعادی در حدود 10*10 سانتیمتر و در در بزرگ 30*30*10 سانتیمتر انتخاب شده است.

برای جلوگیری از نشست پاشنه در خاک و همچنین چرخ آن در زمان باز و بسته شدن درها پاشنه‌‌‌ها در پاگرد سنگی جاگذاری شده است و سپس سنگ مذکور به وسیله ملات به زمین اتصال یافته است.

در قسمت اتصال بالای درها و چفت شدن زبانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها زائده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای با سوراخی به ضخامت زبانه نصب شده است که کاملاَ با زبانه جفت بوده و دارای فاصله‌‌‌‌ای در حد لازم برای چرخیدن بین کام وزبانه است.

به همین دلیل درها به آرامی بر روی پاشنه چرخیده وباز می‌شده‌اند.

آسیب شناسی: بررسی آسیبهای وارده بر درها و شناسایی عوامل مؤثر در تخریب: فلزات به استثناء طلا به ندرت طور خالص و در حالت فلزی در طبیعت یافت می شوند.

این امر به دلیل میل ترکیب زیاد عناصر فلزی با عوامل موجود در محیط و تبدیل شدن به نمکهای فلزی می‌باشد.

بنابر‌این تمامی فلزات در حالت خالص یاآلیاژی با قرارگیری در محیط فرسوده شده و خورده می‌شوند.

ساختاار فرسایش فلزات وخوردگی آنها در فعل وانفعالات و واکنشهای شیمیایی والکتروشیمیایی مختلف قابل توضیح وتعریف می‌‌باشند.

سرعت واکنش تخریب فلزات بستگی به میزان بار پتانسیل الکتریکی آنها و مشخصًا جنس فلز و یاآلیاژی آنها متغیر بوده و با آهنگ‌های مختلف در محیط‌های گوناگون دچار خوردگی وفروپاشی می‌گردند.

فلزات در طی مراحل مختلف خوردگی ابتدا با لایه‌‌ای نازک از محصولات واکنشهای خوردگی پوشیده وسپس با ادامه یافتن واکنشهای خوردگی لایه ضخیم ونهایتاً تمامی مغز فلز از میان می‌رود.

اصولاَ قرار گرفتن فلرات در محیط‌های مرطوب مثل محیط‌های زیر آب، همچون محیط‌‌‌های مردابی و محیط‌‌‌‌های خاکی با درصد رطوبت بالا موجب میگردد که اشیاء با سرعت زیادی فرسوده و خورده شوند.

حضور رطوبت به همراه عوامل فعال شیمیایی همچون نمکهای کلروره موجود در زمین ویا محلول در آب وآب دریا در واقع یک محلول الکترولیتیک را تشکیل میدهند که در آن تبادل یونی در فلز غیرهمجنس ومحیط انجام گرفته وفلز با سرعت زیادی به نمکهای فلزی تبدیل گردد.‌ فلزات در محیط‌های خشک هادی گازهای اکسیژن، انیدرید سولفورو و ….

نیز دچار پدیده خوردگی می‌گردند.

محصولات خوردگی در این محیط‌ها موجب کدر شدن سطح فلز واز میان رفتن تلألو فلزی آنها می‌شود.

گاز انیدرید سولفورو که عمدتأ ناشی از سوخت مواد سوختنی کارخانجات و اتوموبیلها می‌باشد در محیط‌ های صنعتی و شهری به غلظت زیاد وجود دارند.

به طوری که امروزه این گاز به عنوان یک معضل تخریبی دربحث حفاظت محیط زیست و محیط‌های موزه‌‌‌‌ای ، آثار تاریخی، بناهای تاریخی شهری و مجسمه‌‌های تزیینی بناها و میادین شهرهای صنعتی مطرح می‌‌‌باشد.

در دروازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سر درباغ ملی نیز همانگونه که در بخش معرفی .شناسایی فنی توضیح داده شد، تماماَ از جنس فلز آهن وآلیاژ برنج ساخته شده‌اند و از طرف دیگر عمارت سر در باغ ملی بنایی است که دریکی از پر ترددترین نقاط شهری تهران با غلظت شدید آلاینده‌ها قرار گرفته و تاَثیر تخریبی زیادی را از این بابت متحمل می‌‌گردد.

بررسی علت تخریب در درهای عمارت الف: تخریب شیمیایی همانگونه که در بخش تاریخ ساخت بنا اشاره کردید، بنای سردر قبل از ساختمانهای مجاور خود یعنی اداره پست وشرکت نفت ایران وانگلیس ووزارت امور خارجه فعلی ساخته شده است.

با توجه به شیب شمال به جنوب میدان مشق، عمارت سردر باغ ملی نسبت به ساختمان قزاقخانه روبرو درسطح پائین تر بنا گردید.

اما در دوره های بعد رفته رفته سطح خیابان جنوبی سردر یعنی خیابان امام خمینی فعلی به علت خاک ریزی متعدد بالا آمده به طوری که در زمان ساخت ساختمانهای پست و شرکت نفت سطح درنظر گرفته شده برای نقطه 0-0 بنا سطح خیابان سپه مدنظر قرارگرفته است.

بنابراین بنای سردر باغ ملی نسبت به خیابان پائین تر قرارگرفته.

این امر موجب گردید که به منظور ایجاد شرایط مناسب برای تردد اتومبیل از زیر چشمه های عمارت سطح مذکور به مرور و طی دفعات مختلف خاک ریزی و تا سطح امروزین خیابان سپه بالا آید.

این امر لاجرم مدفون شدن بخشی از درها را به دنبال داشته است.

ارتفاع مدفون شدن درها تا حدود یک متری از پای درها صورت گرفته است.

و موجب گردیده است تا درها از آن تاریخ تا به امروز همواره در حالت بازمانده حبس شوند.

در قسمتهای پای درها معمولاً به علت بارندگی و شستشوی مصنوعی خیابان آب جمع شده و درخاک نفوذ می‌کرده است.

آب باران در این قسمت از شهر درحد قابل توجهی آلاینده های گازی محیط را در خود حل نموده و به صورت بارانهای اسیدی با قدرت تخریب زیاد درمی آید.

رطوبت نفوذی در محیط مدفون شدن در و اسیدی بودن این رطوبت موجبات تخریب شدید قسمتهای مدفون شده درها را فراهم آورده است.

به طوری که نمای ورقهای سطحی درها، تزئینات چدنی و تزئینات تعمیری که از جنس آلیاژ سرب می باشند تا حد انهدام فرسایش یافته اند.

این فرسایش قسمتهای شبکه درون کلاف و حتی کلاف ریل آهنی درها را نیز تحت تأثیر قرارداده و پوسیدگی زیادی در آنها ایجاد نموده است.

این تخریب درقطعات بست گونیائی و پرچها که تحت تأثیر شدید چکش کاری و عملیات حرارتی ساخته شده و ساختار کریستالی ضعیف‌تری در برابر خوردگی دارند شدیدتر بوده و کاملاً منهدم گردیده‌اند.

ب: تخریب فیزیکی دروازه های عمارت سردر باغ ملی طی سالیان دراز به عنوان راه ارتباطی بین خیابان سپه و بناهای اداری و نظامی شمال این خیابان مورد استفاده قرارگرفته است.

در دروازه بزرگ میانی طی سالیان متمادی تردد اتومبیل با حجم زیاد انجام و حتی مجوز عبور اتومبیلهای سنگین همچون کامیون و اتوبوس نیز وجود داشته است.

بررسی آسیب های وارده بر درها نشان می دهد که اتومبیلها هنگام تردد از زیرگذر عمارت به دفعات با درها تصادف نموده و آسیبهایی را به آنها وارد نموده‌اند.

یکی دیگر از زوایای ورود آسیب به درها ضایعاتی است که طی تلاش مردم جهت زدودن نام و بقایای آثار سلطنت پهلوی از روی درها، طی روزهای اولین انقلاب اسلامی صورت پذیرفته است.

دراین تلاش کتیبه قانونی در به میزان 50درصد آسیب دیده و علائم و نشان های شیرخورشید و تاج های ریزی و همچنین تندیس رضاخان شکسته و پائین ریخته شده است.

طرح مرمت: هدف: عملیات اجرایی با هدف آزادسازی درها از زیر خاک، استحکام بخشی کلاف اصلی و رفع ضعف های ایجاد شده در آن، بازسازی تمامی قسمتهای مفقود و منهدم گردیده تزئینات، بازگرداندن توانایی و ویژگی باز و بسته شدن درها و احیاء سیستم لولائی آن و همچنین چفت و بستهای درها مطابق حالت اول، زدودن رنگهای الحاقی با بازگشت به حالت اولیه و نمای واقعی درها، تثبیت و مقاومت بخشی به در، در مقابل عوامل فرساینده گازی و رطوبتی محیطی و زنگ زدگی صورت پذیرفته است.

رئوس عملیات اجرایی: حفاری پای درها و زیرگذر عمارت تا سطح کف اصلی.

حذف الحاقات و قطعات پوسیده.

بازسازی قسمتهای از میان رفته و تحکیم بخشی کلاف درها با استفاده از روش جوش برق و جوش کاربیت.

زدودن زنگار و رنگهای فرسوده الحاقی با روش های مکانیکی.

شرح برنامه عملیات: حفاری پای درها و زیرگذر عمارت کف اصلی.

ضخامت آسفالت در زیرگذر و همچنین عبور اتومبیل طی سالیان دراز موجب کوبیده شدن سطح خیابان و سختی آن گردید.

لذا خاک برداری می بایست با روش استفاده از ماشین آلات مکانیکی سنگین انجام پذیرد.

بهترین حالت برای این مورد استفاده از ماشین برش اره‌ ای از آسفالت می باشد.

که ایجاد لرزش نمی نماید.

ایجاد لرزش شدید در پای بنای تاریخی می تواند ضایعه آفرین باشد.

آنچه مسلم است قسمتهای زیرخاک پوسیدگی زیادی را متحمل گردیده اند.

لذا لازم است این قسمتها تعویض شوند.

باید توجه د اشت که سطح تعویض بایستی تا حد قسمتهای فرسوده و از میان رفته محدود و قسمتهایی که توان لازم دارند تعویض نگردند.

بازسازی قسمتهای از میان رفته و تحکیم بخشی کلاف درها با استفاده ار روش جوش برق و جوش کاربیت.

بسیاری از قطعات تزئین طی دوره های مختلف به سرقت رفته و یا شکسته و از میان رفته ا ند.

بازسازی بایستی براساس اصول اولیه تولید قطعات انجام گرفته و با روش های نصب اولیه جوش پرچ و پیچ مهره ای انجام پذیرد.

زدودن زنگار و رنگهای فرسوده الحاقی با روشهای مکانیکی.

به طورکلی برای زدودن زنگار و رنگ از روی سطوح فلزی تاریخی روشهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که می توان آنها را در سه روش شیمیائی، احیاء الکتروشیمیائی و روشهای مکانیکی ماشینی و دستی دسته بندی نمود.

روش های شیمیائی و الکتروشیمیائی درمورد اشیائی که ابعاد آنها به گونه ای که می توان آنها را درمحلول قرارداد و مراحل رسوب زدائی را کاملاً در کنترل داشت ممکن است.

چنانچه قطعه بزرگ و امکان استفاده از مواد شیمیائی به طور موضعی بر روی آنها میسر نباشد، روشهای مکانیکی و حرارتی بیشتر مورد توجه می باشد.

یکی از مؤثرترین راههای تمیزکردن زنگار از روی اشیاء فلزی روش پرتاب ذرات بسیار ریز توسط گردپاش می باشد.

در این روش ذرات ریز سیلیس با سرعت برسطح فلز پرتاب می شود.

برخورد ذرات برسطح رسوبات موجب جدا شدن رسوبات از سطح می شود.

این روش برای رسوب زدائی از سطوح برنز و آهن مناسب است.

وضعیت کلی عمارت سردر باغ ملی نمایش قسمتهایی از در که زیر خاک دفن شده است تصاویر جزئی از کتبیه فوقانی و نشان دادن تخریب وارده بر آن خاک برداری از کف و آزاد سازی در ضلع شرقی دروازه غربی در ضلع شرقی دروازه بزرگ پس از بازکردن آن کارگذاری سنگ زیرپاشنه و ملات ریزی زیر سنگ مراحل نصب مجدد تزئینات قسمتی از در پس از پرداخت و تثبیت درها با استفاده از رزین های مصنوعی شفاف موزه ایران باستان اولین موزه ملی ایران در یک اتاق برپا شد اولین موزه ملی ایران ، سال 1925 شمسی در یکی از اتاق های بزرگ عمارت قدیم وزارت معارف تأسیس شد.

این موزه در اتاقی در قسمت شمالی بنای مدرسه دارالفنون سابق در ضلع غربی خیابان ناصرخسرو به دست مرحوم مرتضی خان مرتضایی ممتازالملک تأسس شد.

این موزه دارای جزوه نظامنامه و کاتالوگ نیز بوده است که هم اکنون نسخه هایی از آن در انبار موزه ایران باستان نگهداری می شود.

در مقدمه این نظامنامه چنین آمده است : «در این اوقات، وزارت معارف با حسن توجهات خاصه و مجاهدات مبذوله حضرت آقای ممتازالملک وزیر معارف و اوقاف و صنایع و مستظرفه ،‌به تأسیس یک چنین اساس تاریخی که در آتیه خدمات مهمه مملکت ایران است به اسم بام موزه ملی افتتاح کرده است و منتظر است عموم افراد ملت ایران از طبقات اشراف و تجار و صنعتگران وظیفه ملی خویش قیام نموده، مساعدت مخصوص در این بنای تاریخی مبذول بدارند.

تا رفته رفته مملکت ایران هم مانند ممالک متمدنه دارای موزه حقیقی شده ، مجموعه ای از آثار تاریخی و نمونه ای از صنایع یدی فرزندان خود داشته باشد…» براساس آنچه در نظامنامه و کاتالوگ آمده است این موزه شامل 270 شیء بوده که از این تعداد 15 پارچه اشیاء عتیقه مفرقی ، 158 قطعه کاشی و سفال و شیشه عتیقه ، 9 سکه ، 54 سلاح قدیم و تفنگ ، زره و کلاهخود ، 7 مهره و استخوان و سنگ قدیمی ، یک مجسمه گچی ، 5 در و تخته و چوب منبت عتیقه ، 8 مرقع و تصویر و 13 نوع منسوجات بوده است.

تعدادی از این اشیاء در حال حاضر جزو آثار موزه ایران باستان محسوب می شود.

مرتضی خان ممتاز الملک ، پسر سوم حاجی میرزا جبار ناظم المهام .

در ابتدا از غلام بچگان اندرون ناصرالدین شاه بود که بعدها وارد وزارت خارجه شد و در مأموریت های زیادی به خارج رفت.

او در سال 1334 در کابینه وثوق وزیر فرهنگ و اوقاف شد تأسیس موزه ملی ایران یکی از مظاهر تمدن غرب و در واقع یکی از مؤسساتی بود که براساس نظام تمدنی غرب در ایران شکل گرفت.

در سال 1304 شمسی ، این موزه در زمان رضا خان و بعد از خرید ساختمانهای عمارت مسعودیه برای وزارت معارف ،‌از محل خود به تالار آینه عمارت مسعودیه منتقل شد.

بعد از گسترش حفاری ها و کشف اشیای تازه ، روز به روز بر حجم آثار موزه ملی افزوده شد تا جایی که فکر ساختن موزه و ساختمانی بزرگ برای آن توسط علی اصغر حکمت جامه عمل پوشید و بخشی از اراضی میدان مشق سابق برای ساخت آن در اختیار وزارت معارف قرار گرفت و طرح نقشه بنای موزه به کارشناسان فرانسوی واگذار شد.

آندره گدار باستان شناس فرانسوی ، نقشه موزه را در سال 1313 تحویل داد و عملیات ساختمانی از همان سال آغاز شد.

در سال 1315 آثار و اشیای موزه ملی یا معارف از محل ساختمان مسعودیه به ساختمان کنونی منتقل شد.

دوران پیش از تاریخ دوران پیش از تاریخ ، با پیدایش انسان آغاز شده و تا وقوع بزرگترین تحول فرهنگی زندگی بشر یعنی اختراح خط ادامه می یابد.

اشیاء موجود در بخش پیش از تاریخ موزه ایران باستان، در برگیرنده آثاری از دوران سنگ تا دوران آهن میباشد.

این اشیاء از سنگ، فلز، سفال، عاج و ...

ساخته شده اند.

و اکثر آنها در طی کاوشهای علمی باستان شناسی و یا بطور اتفاقی از تپه هائی که معرف آثاردوران پیش از تاریخ ایران می باشند بدست آمده اند.

مهمترین این تپه ها عبارتند از: اسماعیل آباد، چشمه علی، قره تپه شهریار، تپه سراب، سیلک ، باکون و خوروین ، مارلیک ، حسنلو و...

برخی از اشیاء این بخش از اهمیت و شهرت بسزائی برخوردارند.

از جمله، پیکره گلی زن نشسته معروف به ونوس سراب ( 6000 ق.م) ، دسته استخوانی به شکل مردایستاده، از تپه سیلک (4000 ق.م)، ساغر سفالی با نقش بزکوهی از شوش ( 3000 ق.م ) ، جام طلای حسنلو با نقش خدایان ارابه سوار، جام طالی مارلیک با نقش درخت زندگی و گاوهای بالدار، (1000 ق.م) ،مجسمه گاو مقدس از چغازنبیل با کتیبه ایلامی از زمان اونتاش گال پادشاه ایلام ( 1245 تا 1265 ق.م ) مجموعه های تاریخی ولرستان مجموعه تاریخی ولرستان مجموعه ای است بی نظیر متشکل از دو مجموعه اشیاء تاریخی و مجموعه اشیاء لرستان می‌باشد.

بخش تاریخی موزه ملی ایران معرف اشیایی از دوران هخامنشی ، سلوکی، پارت و ساسانی می باشد.

با انقراض دولت ماد، امپراطوری عظیم هخامنشیان توسط کوروش در سال 550 ق.م.

پایه گذاری شد.

در این دوره هنر هخامنشی به اوج خود رسید.

و درطیف وسیعی از متصرفات آن، گسترش یافت.

اشیاء موجود از این دوره از مکانهای معروفی چون تخت جمشید، پاسارگاد، شوش، همدان در طی حفریات علمی باستان شناسی و یا کشفیات اتفاقی بدست آمده است.

از جمله اشیاء این دوره، نقش برجسته بار عام شاه هخامنشی از تخت جمشید،آجرهای لعابدار منقوش شده، مجسمه بدون سر داریوش با کتیبه های میخی به خط پارسی باستان، بابلی، ایلامی، و خط هیروگلیف است.

با حمله اسکندر به ایران، امپراطوری هخامنشیان نیز در زمان داریوش سوم در سال 331 ق.م.

منقرض گردید.

پیروزی اسکندر دگرگونی عظیم فرهنگی را بدنبال داشت و سبب شد فرهنگ و هنر یونان در کشورهای شرقی تحت تصرف او رایج گردد و یونانیان نیز متاثر از فرهنگ شرق شوند.

پس از مرگ اسکندر در بابل 323 ق.م.، سلوکوس وارث بخش وسیعی از امپراطوری هخامنشیان گردید.

سلوکیها تا اواسط قرن دوم ق.م.

حکومت خود را در ایران و بین النهرین تثبیت نمودند ولی از سال 240 ق.م.

طوایف پارتی به سرکردگی اشک، سلوکیان را از بابل بیرون رانده و سلسله اشکانیان را بنا نهادند.

آثار هنری سلوکیان و پارتیان در ایران، از مناطقی چون نهاوند، شمی، مسجد سلیمان، خورهه محلات، گیلان و ..بدست آمده است.

و اشیاء ارزشمندی از این مناطق در موزه ایران باستان وجود دارد.

از جمله قسمتی از مجسمه سر مفرغی معروف به ماسک آنتیوخوس، پیکره های مفرغی آتنا ، زئوس و...

از نهاوند مجسمه مفرغی معروف به سردار یا شاهزاده پارتی از شمی و ...

با شکست اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی توسط اردشیر اول در سال 226 ق.م.

سلسله ساسانیان بنا نهاده شد.

و با کشته شدن یزدگردسوم در مرو در سال 651 میلادی عمر این سلسله نیز به پایان رسید.

هنر این دوره با اتکاء بر عناصر هنری شرق کهن و هنر هلنتسیتی با روح ایرانی تداوم بخش هنر هخامنشیان است و در بسیاری از زمینه های هنری از جمله سفالگری ، نساجی، شیشه گری ، گچبری، فلزکاری، و حجاری و...

آثار ارزشمندی از مناطقی چون بیشابور، دامغان، شوش، گیلان، حاجی آباد و ...

باقی مانده است.

از جمله اشیاء ارزشمند این دوره، ظروف سیمین با نقش شاهان ساسانی و نوازندگان و رامشگران ، موزائیک منقوش کف ایوان کاخ شاپور از بیشابور، نیم تنه گچی شاپور دوم از حاجی آباد و ...

می باشد.

موزه دوران اسلامی موزه دوران اسلامی ، تعداد بیشماری از اشیاء ارزشمند دوران اسلامی را در خود جای داده است.

هنر اسلامی در ایران تحت تاثیر هنر دوره ساسانی در قرون اولیه اسلام، از دوره ساسانی کاری بس دشوار است .

با ترویج خط کوفی در این قرون جهت کتابت قرآنها، آن به عنوان مهمترین عنصر فرهنگ اسلامی در آثار مختلف این دوره، ظاهر گردید.

همزمان با حکومت مرکزی خلفای اموی ، عباسی، سلسه های ایرانی طاهریان، سامانیان، غزنویان، آل بویه نقش بسزائی در شکل گیری هنر اسلامی ایران داشتند.

با روی کار آمدن سلجوقیان در قرن 5 هـ.ق هنر اسلامی در این دوره به اوج خود رسید.

ساخت ظروف سفالی مینائی بویژه در ری با موضوعاتی متاثر از داستانهای ایرانی و اشیاء مختلف فلزی با انواع روشهای تزئینی چون طلا و نقره کوبی ، مشبک کاری در نهایت زیبایی در کارگاههای هنری خراسان ، همدان، آذربایجان، رواج یافته و کتابت قرآنهای مزین به انواع تزئینات چون تذهیب و ترصیع و ...

و ترویج مکاتب نقاشی چون مکتب بغداد، و بکارگیری شیوه خاصی از آجرکاری و گچبری در معماری، سبب ایجاد ویژگیهای هنر در عصر سلجوقیان گردید.

با هجوم قوم مغول در قرن 7 هـ.ق به ایران، بسیاری از آثار هنری از بین رفت و برخی از مراکز صنعتی ، هنری ایران ویران شد.

بسیاری از هنرمندان به نواحی دیگر روی آوردند.

این امر سبب ترویج هنر در این مناطق شد .

چنانکه با روی آوردن فلزکاران شرق ایران به نواحی چون موصل، سبک فلزکاری ایرانی در آنجارایج شد.

با تشکیل سلسه تیموریان دراواخر قرن ششم و اوایل قرن نهم هـ.ق سمرقند از بزرگترین مراکز تجمع هنرمندان گردید.

در این دوره هنرهای مربوط به کتابتب ویژه هنرهای خوشنویسی ، نقاشی، تذهیب ، جلد سازی، کاغذ سازی ، با شکوه ترین دوران خود را پشت سر گذاردند.

و مکاتب نقاشی معروف به شیراز و هرات رواج یافت.

با شروع سلسه صفوی در قرن دهم هر.ق مرکزیت هنری از هرات به تبریز و سپس به قزوین و اصفهان منتقل شد.

نقاشی رنگ و روغن با ساخت انواع قلمدان ها و قاب آئینه ها آغاز گردید.

و قرآنهای نفیس با خطوط ثلث و نسخ و تذهیبهای عالی و کتب علمی و ادبی ، با خطوط خوش و نقاشیهای به سبک هرات، شیراز، اصفهان، و ساخت انواع ظروف فلزی بویژه با شیوه قلمزنی و مشبک کاری در کارگاههای غرب ایران و اصفهان رایج شد.

همچنین ساخت ظروف سفالی آبی و سفید و انواع کاشیهای معرق زیبا، از آثار برجسته هنری این دوره می باشند.

با انقراض سلسله صفویه و تشکیل حکومتهای افشاریه، زندیه، قاجاریه، تغییرات قابل توجهی در هنر این دوران پدید آمد و تحت تاثیر شرایط اجتماعی ، اقتصادی آن زمان به حیات خود ادامه داد.

نمونه‌های متنوعی از اشیاء و آثار هنری دوران مختلف در موزه دوران اسلامی به نمایش در آمده است.

این موزه شامل سه طبقه می باشد.

در طبقه اول آن ، سالن اجتماعات و نمایشگاه موقت قرار دارد.

در طبقه دوم نمایش اشیاء بصورت موضوعی می باشد و شامل گنجینه قرآن، نسخ خطی ( شامل کتب علمی، ادبی ، تاریخی) و موضوعاتی چون نقاشی و خوشنویسی ، ادوات و ابزار کتابت، وسائل روشنائی ، ابزار نجوم ، ابزار پزشکی، و هنرهائی چون سفالگری ، قلزکاری ، منسوجات و ...

است .

و در طبقه سوم اشیاء بر اساس سیر تاریخی و با تکیه بر تزئینات معماری ارائه شده است.

اکثر این اشیاء در طی حفریات علمی باستان شناسی بدست آمده و یا مربوط به مجموعه های معتبری چون مجموعه آستان شیخ صفی الدین اردبیلی است.