دانلود مقاله وقوع جنگ و بمباران هوایی و موشکی

وقوع جنگ در یک منطقه و مسائلی که از نظر اقتصادی و انسانی بوجود می‌آورد، در این مقوله مورد توجه می‌باشد، زیرا عوارض جنگ دو جنبه دارد که یکی به صورت حاد بوده که کنترل و درمان آسیب را فوراً طلب می‌کند و دوم عوارض و پیامدهای جنگ که گریبانگیر جامعه می‌باشد.

در موقع بروز جنگ علاوه بر مناطق جنگی و افرادی که به صورت نظامی و غیرنظامی در جبهه رودرروی دشمن قرار دارند و متحمل آسیب‌های جنگی می‌شوند، افراد و تاسیسات و اماکنی که دور از منطقه جنگی هستند، از آسیب‌های جنگی در امام نبستند و سلاح‌های جنگی با قدرت تخریبی زیاد تا هزاران کیلومتر دورتر از مناطق جنگی را در معرض تخریب و خطرات جنگی قرار می‌دهد.

در مواقع جتگ مسائل زیر مورد توجه است:

1.     آسیب‌جسمی: که شامل شکستگی، زخمی شدن، خونریزی و جراحات جسمی است.

2.     آسیب‌ روانی: که شامل از دست دادن افراد نزدیک مانند پدر و مادر و فرزند و یا وسایل و امکانات مادی است.

3.     آسیب اقتصادی: که شامل ویرانی و تباهی تاسیسات، کارخانجات، جاده‌ها، راه‌های ارتباطی، آلودگی‌های محیطی، آتش‌سوزی‌ها و....

مطرح می‌باشد.

4.     آسیب اجتماعی: که شامل اختلال در زندگی طبیعی و بروز محدودیت‌ها واعزام افراد به مناطق جنگی و در حالت استرس و وحشت و اضطراب بودن جامعه می‌باشد و مشکلات تطابق با شرایط جدید مطرح است.

در واقع مانور جنگی فرضی است که به منظور آمادگی رزمی و چگونگی مقابله نمودن مطرح است.

در مورد کمک‌های اولیه بایستی در مناطق جنگی و غیرجنگی که در معرض خطر می‌باشد، همیشه افرادی به عنوان امدادگر وجود داشته باشند که به محض بروز خطر و آسیب به کمک افراد آسیب‌دیده شتافته و سریعاً افراد مصدوم را به نقاط امن انتقال دهند.

اقداماتی که امدادگر به محض برخورد با مصدوم و فرد آسیب دیده باید انجام دهد، توجه به کلمه «رتم» است که (ر) مخفف باز بودن راه تنفس، (ت) یعنی دادن تنفس مصنوعی و (م) یعنی انجام ماساژ قلبی می‌باشد.

از ان سلاحها برای کشتن افراد و وارد کردن صدمات بسیار جدی و یا ایجاد انواع معلولیت ها در مردم استفاده می شود.

این سلاحها بر اساس اثرات مختلفی که بر بدن افراد می گذارد، به 3دسته تقسیم بندی می شوند.

دسته اول سلاحهای هستند که روی سیستم عصبی بدن تاثیر می گذارند.

در این دسته GA، GB، GD، GF و VX (متیل فسفوبوتیوئیک اسید , گاز سارین ) قرار دارند.

دسته دوم، اثرات خود را روی پوست به جا می گذارند و شامل HD (گازخردل گوگرد)، HN (خردل نیتروژن)، L و CX هستند.

دسته سوم نیز باعث اختلال سیستم تنفسی بدن می شوند.

در این گروه گازهای بی رنگ CG و DP، کلرین (Cl) و فسفوکلرین (Ps) وجود دارند.

از سلاحهای شیمیایی که روی اعصاب اثر می گذارند، قبل و در طول جنگ دوم جهانی استفاده‌های بی شماری شده است.

دسته ی اول: این مواد از نظر شیمیایی وابسته به حشره کش‌های آلی فسفره هستند.

این دسته از سلاحهای شیمیایی مانع از عمل آنزیم استیل کولین استر از می شوند.

وقتی مواد شیمیایی این دسته وارد بدن شوند، غلظت استیل کولین را در بدن به بیش از حد لازم می رسانند.

ریه ها و چشمها بسرعت این مواد را جذب کرده در کمتر از یک دقیقه بر سیستم عصبی بدن تاثیرات قابل توجهی می گذارند.

علایم آن به صورت آبریزش بینی، ترشح زیاد بزاق، تنگی قفسه سینه، کوتاهی تنفس، تنگی مردمک چشم، انقباض عضلانی و یا حالت تهوع و انقباض شکم ظهور می کند.

دسته دوم سلاحهای شیمیایی که بر روی پوست تاول و سوختگی ایجاد می کنند، ماندگاری فراوانی در محیط دارند.

این مواد روی چشمها، پوشش مخاطی، ریه ها، پوست و اجزای خون اثر گذاشته و اگر از طریق تنفس وارد ریه ها شوند، بر شدت تنفس اثرات منفی می گذارند و اگر توسط غذا بلعیده شوند، سبب اسهال و استفراغ می شوند.

خردل ها که جزو این دسته هستند به خاطر خواص فیزیکی خود مقاومت و ماندگاری بسیار زیادی در سرما و دماهای معتدل دارند.اگر دو دقیقه از تماس یک قطره خردل با پوست بگذرد، صدمات جبران ناپذیری به این عضو وارد می شود.

CX نیز که جزو این گروه است، پودری کریستالی شکل است که در دماهای 39 تا 40 درجه سانتی گراد ذوب شده و در دمای 129 درجه سانتی گراد به جوش می آید.

این ماده را با افزودن موادی خاص در دمای اتاق به حالت مایع درمی آورند.

CX دارای بوی بسیار نامطبوعی است.

نظر به اینکه در زمان وقوع جنگ از وسایل و مواد شیمیایی و هسته‌ای استفاده می‌شود، علاوه بر جراحات و آسیب‌های معمولی بایستی به عوامل زیر توجه نمود:

1.     شناسایی علائم قراردادی در مواقع خطر مانند علامت هشدار، اعلام خطر و اعلام رفع خطر.

2.     آلودگی با رادیواکتیو.

در معرض امواج سلاح‌های جنگی قرار گرفتن که تاثیر شدید بر سیستم عصبی خواهد داشت و افراد را دچار حملات و تشنجات عصبی مانند صرع می‌نماید.

آلودگی با سموم شیمیایی و گازهای خفه کننده و مخرب اعصاب:

الف: گازهای مسموم کننده و تاولزا (Mustard Gas)

این گازهای عبارتند از گاز خردل که به نام ایپریت نیز موسوم است و اولین در سال 1935 و 1936 توسط ایتالیایی‌ها در جنگ با اتیوپی بکار رفت، مایعی است بی‌رنگ، روغنی شکل و در حرارت کمتر از 10 درچه به صورت جامد درمی‌آید.

کمک‌های اولیه: تمیز و پاک کردن این گاز و مایعات از روی پوست بدن فرد آسیب دیده، خودداری از ماساژ پوست و سپس شستشو با آب و صابون و دادن داروی قی‌آور در صورت خورده شدن، شستشوی چشم با آب فراوان و درمان سوختگی ناشی از آن.

ب) گازهای مخرب اعصاب

این گاز که در جنگ جهانی اول توسط آلمانی‌ها بکار رفت، آن را گاز جی (G) هم می‌نامند.

این گاز از گروه بازدارنده کولین استراز می‌باشد و توسط پوست و دستگاه تنفسی و دستگاه گوارشی وارد بدن می‌شود.

همچنین دادن تنفس مصنوعی در مواقع خفگی باید مورد توجه قرار گیرد و افراد را به نقاط مرتفع و دور از جریان باد برده و البسه آلوده را از بدن آنها خارج نمود.

زخم‌های کوبیده و له شده:

این نوع زخم‌ها در زمان جنگ به علت انفجار و خرابی ساختمان‌ها و تصادفات، زیاد به چشم می‌خورد و زخم‌هایی هستند که در اثر برخورد و یا سقوط انسان بر روی جسم سخت و یا سقوط اجسام سنگین از قبیل دیوار ساختمان‌ها و تیرهای آهن بر روی بدن بوجود می‌آید که با کوفتگی و له شدن قسمتی از بافت‌های بدن همراه است.

به هنگام جنگ حهانی اول به دلیل پیشرفت دانش و تکنولوژی لازم برای تهیه ی مواد شیمیایی خطرناک امکان کاربرد آنها به مقدار فروان فراهم گردید.

اولین مورد استفاده از گاز‌های شیمیایی در سطح وسیع در آوریل توسط قوای آلمانی صورت گرفت در این حمله شش هزار سیلندر حاوی گاز کلر برای مسموم کردن نیرو‌های طرف مقابل به کار گرفته شد که در نتیجه ی آن پنج هزار نفر از نیروهای متفقین به هلاکت رسیدند.

بعد از این حمله در سبتامبر همان سال نیروهای انگلیسی نیز از گاز گلر استفاده کزدند.

با لاخره آلمان در سال ????

گاز فسژن و در سال گاز خردل را وارد صحنه کار زار نمود.

استفاده از کاز‌های شیمیایی برای اولین بار لزوم استفاده از ماسک‌های محافظتی را مطرح ساخت.

ارتش انگلیس از این ماسکها برای اولین بار به منظور حفاظت از اسبها و افراد استفاده نمود.

در مجموع می توان گفت که گاز‌های کلر، خردل و فسژن توسط ارتش آلمان و انگلیس و گاز‌های موثر در خون از قبیل هیدروژن سیانید و کلرید سیانوژن توسط فرانسوی ها به کار گرفته شد.

مطابق آمار حاصل حدود صد هزار نفر کشته و دویست هزار نفر زخمی حاصل استفاده از این گازها بود.

رژیم جنایتکار بعث عراق که انواع سلاح‌های مدرن غرب و شرق را بر ایمان خلل ناپذیر رزمندگان دلیرمان امتحان کرده بود و به یاس کامل رسیده بود، در پی شکستهای مداوم و عجز و ناتوانی در مقابل سلحشوران سپاه توحید بکاربرد سلاح‌های شیمیایی متوسل گردید.

ارتش صدام عفلقی در بین سال‌های آغاز جنگ تا پایان آن در بیش از صدها مورد از سلاح‌های شیمییایی استفاده کرد ه که در عملیات خیبر، بدر، والفجر ?

و سلسله عملیات‌های کربلا ابعاد این جنایت به اوج خود رسید.حملات مذکور با استفاده از انواع مهمات شیمیایی (خمپاره،توپ، بمب و غیره) حاوی گاز‌های کشنده از قبیل عوامل عصبی ( تابون )، گاز‌های خردل، سیانور و عوامل خفه کننده (فسژن) انجام گرفته است.

انواع سلاح‌های شیمیایی

از نظر نظامی گاز‌های شمیایی به شش گروه تقسیم می شوند

عوامل سمی کشنده
عوامل ناتوان کننده
عوال کنترل اغتشاش
عوامل دود زای نظامی
عوامل ضد گیاه
شعله ها و آتش ها
عوامل تاولزا :
این گروه را به راحتی می توان به سه زیر گروه تقسیم کرد
خردل ها
آرسنیک ها
گزند ها

این عوامل بیشتر به صورت مایع می باشند.

اثر آنها پایدار است و وزن آنها به نسبت هوا زیاد می باشد.این مواد معمولا ً موجب مرگ آنی نمی شوند و فرد را نا توان می کنند.
نحوه ی ورود و چگونگی تاثیر

این عوامل در محل آلوده سلول ها را تحریک کرده و موجب ایجاد زهر سلولی می شوند.

این مواد در حالت مایع و گاز قدرت نفوذ به دیواره ی سلولی،چوب، چرم، رنگ وغیره را دارند و فقط در تماس با موادی مانند شیشه، فلز و کاشی قدرت خود را از دست می دهد.
علائم مسمومیئت با عوامل خردل

بعد از حدود چند ساعت در محل آلوده سوزش و خارش ایجاد می شود و لکه‌های قرمز ظاهر می گردد.

بعد ازچند روز تاول ها نمایان می گردد.

از به هم پیوستن تاول‌های کوچم تاول ها ی بزرگ پدید می آید.

در صورت ورود این عوامل از طریق دستگاه گوارشی یا تنفسی با عث ایجاد مشگلات تنفسی و گوارشی خواهد شد.

این عوامل در صورت ورود به بدن خطراتی مانند عوامل خفه کننده را ایجاد می کنند.

اگر درصد این مواد در محیط زیاد باشد موجب اثرات دائمی بر حس بینایی (مانند کوری ) در پی خواهد شد.

فرد مصدوم پس از تماس با این مواد احساس می کنند که موادی مانند شن و ماسه درون چشم او هستند.

علائم مسمومییت با آرسنیک ها

آرسنیکها علاوه بر تاول زدن عوارضی مانند بززگ شدن ریه، اسهال، بی تابی، ضعف، کاهش حرارت بدن وکم شدن فشار خون را در پی دارند.

لازم به ذکر است که سرعت بروز تاول‌های آرسنیک چند دقیقه است که این امر در مورد خردل ها چند روز به طول می انجامد.
گزند ها و علائم مسمومیت با انها

معروف ترین عامل گزند ها CX است.

این عامل در صورت تماس با بدن باعث سوزشی مانند گزش حشرات می شود.در حالت طبیعی این عامل در طبیعت در ??

درجه سانتی گراد به صورت مایع بوده و رنگی تیره و روغنی دارد. 

درجه سانتی گراد به صورت مایع بوده و رنگی تیره و روغنی دارد.

علائم گزند ها به موجب تماس با بدن موجب درد فوری می شود در عرض ثانیه محل آلودگی مانند گزیدگی زنبور می شود محل آلوده سفید شده و درون آن قرمز می شود بعد از ساعت نقطه سفید قهوه ای شده و بعد از آن به زخم تبدیل می شود نوع گاز -خواص ظاهری- راه نفوذ به بدن -مدت اثر زمان تاثیرات جدی-حالت- رنگ- بو خردل ها HN-HD-Q-T مایع روغنی زرد وسیاه بوی سیر چشم، پوست مجاری تنفسی پایدار حدود ساعت آرسنیک ها MD-ED-PD-L مایع قهوه ای گل شمع دانی چشم، پوست مجاری تنفسی پایدار چند ثانیه گزندCX جامد خاکستری با جلای فلزی تند و نا مطبوع چشم، پوست مجاری تنفسی پایدار حدود یک ساعت عوامل خون این مواد معمولا ً به صورت گاز یافت می شوند.

اثر آنها خیلی سریع یا آنی است.

از هوا سنگین ترند ودر صورتی که مقدار آنها زیاد باشد موجب مرگ فوری می شوند.

نحوه ی اثر این مواد از طریق مجاری تنفسی وارد ششها شده و به همراه خون تا سطح بافت ها می روند.

در سطح بافت این مواد مانع از جذب اکسیژن توسط بافت شده که این امر باعث خفگی سلول می شود.

همان طور که از نام این موارد پیداست اثرات ابتدایی این مواد بر روی دستگاه گردش خون و دستگاه تنفسی می باشد.

اولین علامت تنفس این گاز ها تغییر در سرعت تنفس و ضربان قلب می باشد.

از دیگر علائم این گاز ها سوزش در ناحیه چشم ودستگاه تنفسی است.

پس از استشمام این گاز ها اکسیژن در خون زیاد شده و وموجب بروز رنگ سرخی در لبها و پوست می شود.در موارد شدید تر این سرخی در چشم ها، ناخن ها ؛ و در صورت ادامه پیدا کردن موجب سرخی تمام بدن می شود.

در نهایت این گاز ها موجب تشنج، اغماء و مرگ می شوند.

Ac مایع بی رنگ بادام تلخ چشم، پوست مجاری تنفسی نا پایدار خیلی سریع کلرید سیانوژن CK مایع و گاز بی رنگ هسته هلو چشمو مجاری تنفسی نا پایدار آنی آرسین SA گاز بی رنگ – چشم و مجاری تنفسی نا پایدار آنی عوامل اعصاب این عوامل اکثرا ً به صورت مایع و گازو بی رنگ می باشند.

ماده اصلی آنها بویی ندارد ولی ناخالص آنها دارای بوی سیب، میوه، شکلات و کافور می باشد.

سنگین تر از هوا هستند.

آنها موادی غیر پایدار بوده و اثری سریع دارند.

این عوامل بر روی چشم و پوست نیز اثر سوء دارند.

نحوه ی اثر از طریق مجاری تنفسی و پوست وارد بدن شده و باعث ایجاد اختلال در سیستم عصبی فرد می گردند و نهایتا به دنبال فلجی دستگاه عصبی منجر به خفگی و مرگ می شوند.

علائم مسمومیت با این گاز ها شامل آبریزش بینی، تار شدن دید، احساس فشار در قفسه سینه، و پس از آن حالت تهوع، سر درد، سر گیجه، تعرق شدید، سوزش چشم، آبریزش از چشم، جمع شدن آب در دهان و آبریزش آن، ادرار غیر عادی، انقباض عضلات، نقطه ای شدن مردمک چشم، عدم تشخیص فاصله ی اجسام، سستی وضعف،تشنچ، اغما و مرگ می باشد.

نوع گاز خواص ظاهری راه نفوذ به بدن مدت اثر زمان تاثیرات جدی حالت رنگ بو تابون GA گازو مایع مایل به قهوه ای میوه چشم، پوست مجاری تنفسی نا پایدار خیلی سریع سارین GB مایع بی رنگ بی بو چشمو مجاری تنفسی نا پایدار آنی سومان GD مایع بی رنگ کافور چشم و مجاری تنفسی نا پایدار آنی وی ایکس VX مایع بی رنگ – چشم و مجاری تنفسی نا پایدار آنی عوامل خفه کننده گاز‌های این گروه همه از هوا سنگین ترند.

معمولا بر روی پوست اثر سو ندارند و در صورتی که غلظت آنها زیاد نباشد موجب مرگ آنی نمی شوند.

مهمترین راه ورود این عوامل به بدن مجرای تنفسی است.

نحوه ی اثر این مواد از طریق مجرای تنفسی وارد شش ها شده، با رطوبت موجود در شش ها ترکیب می شوند و به اسید کلریدریک و گاز کربنیک تبدیل می شوند.

اسید حاصله باعث تخریب سطح داخلی ششها وخسارتی شده که نهایتا ً منجر به خفگی می شود.

علائم مسمومیت این گازها شامل سرفه شدید، تهوع، سر درد،تنفس کوتاه و دردناک و خروج پلاسمای خون از دهان می باشد.این علائم معمولا ً پس از ?

الی ?

ساعت به وجود می آید.

در صورتی که غلظت این مواد زیاد باشد زمان ظهورعلائم وجود نخواهد داشت بلکه مصدوم دچار مشکل تنفسی شده و در مدت زمان کوتاهی بیهوش می شود که معمولا ً در بیهوشی می میرد.

نوع گاز خواص ظاهری راه نفوذ به بدن مدت اثر زمان تاثیرات جدی حالت رنگ بو فسژن CG گاز بی رنگ سبزی تازه مجاری تنفسی و چشم نا پایدار ?

تا ??

ساعت دی فسژن DP مایع بی رنگ علوفه تازه چشم و مجاری تنفسی نا پایدار ?

ساعت اقدامات پیشگیرانه و کمک‌های اولیه اولین اقدام نجات شخص مصدوم و خروج از محل خطر و توجه به (رتم) و رخم‌ها و جراحات و شگستگی‌ها است.

مبارزه با انواع آتش‌سوزی‌ها در اثر بمباران و حملات هوایی.

حفاظت افراد در برابر انواع گاز‌ها و عوامل میکروبی و مواد رادیواکتیویته.

پیش‌بینی پناهگاه و هدایت افراد به سوی پناهگاه و تهیه سنگر و گودال.

قطع آب و برق و گاز در مواقع بمباران و حملات هوایی.

نگهداری کیسه‌های شن و ماسه در اطراف پنجره‌ها و خودداری از روشن کردن مواد آتش‌زا.

آتش سوزی آتش عامل مخرب مهمی است که در صورت عدم رعایت نکات ایمنی باعث خسارت‌های جانی و مالی فراوان می شود و با بسیاری از بلایای طبیعی و سوانح همراه است.

آتش سوزی هایی که به دنبال زلزله، سیل، انفجار و یا سایر سوانح و حوادث ایجاد می شوند، اغلب بیش از سانحه اصلی، ویرانی به دنبال دارند.

رعایت نکات ایمنی قبل از وقوع آتش سوزی ۱- اصل دوری مواد قابل اشتغال از وسایل آتش زا را در تمام تاسیسات و مکان‌های مسکونی و حتی معابر عمومی رعایت کنید.

۲- در ساختمان ها درهای خروج اضطراری پیش بینی کنید و وسایل اطفای حریق را کنترل کنید.

۳- حداقل دو راه برای خروج اضطراری از ساختمان تعیین کنید.

۴- مکانی را در خارج از خانه تعیین کنید تا، بعد از گریز، یکدیگر را در آنجا بیابید.

۵- برنامه خروج اضطراری و گریز از آتش را حداقل دو بار در سال تمرین کنید.

۶- حتماً هنگام خروج از محل، شیر اصلی ورودی گاز به ساختمان را ببندید.

۷- برای با خبر شدن از آتش سوزی احتمالی،‌از آشکارگرها ( دود، حرارت یا شعله ) استفاده کنید و نسبت به نصب آن در منزل دقت لازم را به عمل آورید.

۸- کپسول آتش نشانی مناسبی در منزل داشته باشید و در مورد نحوه استفاده از آن، آموزش ببینید و به اعضای خانواده نیز آموزش دهید.

در ساختمان‌های بزرگ از سیستم خاموش کننده اتوماتیک استفاده کنید.

۹- از انباشتن مواد آتش زا، به ویژه در نزدیکی منابع حرارتی، خودداری کنید.

۱۰- از نگهداری مایعات و گازهای قابل اشتعال در منزل خودداری کنید.

در صورت لزوم این مواد را در ظروف خاص خارج از ساختمان قرار دهید.

۱۱- وسایل برقی و اتصالات آنها را به دقت کنترل کنید تا از استاندارد بودن آنها مطمئن شوید.

۱۲- به محض مشاهده سیم‌های لخت، آنها را ترمیم کنید.

۱۳- در این باره با هم بحث و تمرین کنید که چگونه در هنگام آتش سوزی منزل را ترک خواهید کرد و در صورت لزوم چگونه از دیگران کمک می گیرید و یا به آتش نشانی خبر می دهید ۱۴- در ساخت و انتخاب محل سکونت خود و خانواده تان ایمنی ساختمان در برابر آتش سوزی، شامل نوع مصالح ساختمانی، اسکلت ساختمان و اجزای ساختمانی بنا را مورد توجه قرار دهید.

چوب و عایق ها، مواد پلاستیکی، فایبر گلاس و نظیر آن ها قابل اشتعال، فلزات، گچ، شیشه دیر اشتعال و شن،‌خاک، سنگ و آجر نسوز غیر قابل اشتعال هستند.

۱۵- خانه، خانواده و اموالتان را در برابر آتش سوزی بیمه نمایید.

نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی ۱- سرعت عمل هنگام روبرو شدن با آتش سوزی برای نجات جان خود و مصدومان احتمالی، کاملاً حیاتی است.

همانطور که می دانیم آتش خیلی سریع انتشار می یابد، بنابراین بلافاصله آتش نشانی و اورژانس را خبر کنید و تا آنجا که می توانید اطلاعات کاملی در مورد بروز حادثه به آن ها بدهید.

۲- سعی کنید که افراد را از ساختمان بیرون ببرید.

۳- با رعایت جوانب احتیاط به خاموش کردن آتش بپردازید.

۴- به هیچ وجه وارد ساختمان آتش گرفته نشوید مگر آن که مجهز به ماسک تنفسی باشید و کاربرد آن را بدانید.

۵- اگر به هر دلیل ناچار هستید وارد اتاق پر از دود شوید جانتان به خطر نخواهد افتاد.

۶- قبل از فرار از اتاقی که در آن بسته است، در را لمس نمایید.

اگر در داغ باشد از خروجی‌های دیگر استفاده کنید.

۷- اگر در ساختمان آتش گرفته گرفتار شده اید فوراً به اتاقی که دارای پنجره است بروید و در را ببندید سپس پتو یا فرش را طوری زیر در قرار دهید که دود وارد اتاق نشود و آن گاه، از طریق پنجره، تقاضای کمک کنید.

۸- اگر دود،‌حرارت یا شعله‌های آتش مسیرهای خروجی شما را مسدود کرده است در را ببندید و در اتاق بمانید.

تنها با استفاده از پارچه سفید از طریق پنجره کمک بخواهید اگر در اتاق تلفن وجود دارد با اداره آتش نشانی تماس بگیرید و موقعیت خود را خبر دهید.

۹- زمانی که در جریان حریق واقع می شوید، با حفظ خونسردی تمام تهویه‌های ساختمان را خاموش کنید تا به این ترتیب از ورود اکسیژن به داخل ساختمان جلوگیری شود.

۱۰- در صورت امکان فوراً مواد سالم و قابل استفاده را از محل خارج کنید.

۱۱- امدادگران و یا افرادی که در جریان حریق واقع شده اند باید لباس‌های دارای الیاف مصنوعی و پلاستیکی را از خود دور کنند.

۱۲- در فرو نشاندن آتش سوزی سوخت‌های نفتی از آب استفاده نکنید.

۱۳- ظرف مشتعل را حرکت ندهید.

شعله را با شن، نمک، پتوی نمناک یا پوشش‌های دیگر خفه کنید.

نکات ایمنی بعد از وقوع آتش سوزی و نجات مصدوم از اتاق پر دود ۱- ابتدا مطمئن شوید برای نجات مصدوم جان خود را به خطر نمی اندازید.

۲- طناب نجات را به کمر خود ببندید و آن را به دست یکی از حاضران بدهید ۳- روشی از نشانه‌های قراردادی بین خود و کسی که طناب را در دست دارد برقرار کنید تا زمانی که علامت دادید شما را بیرون بکشد.

بهترین روش این است که طناب را به صورت دائم در حالت کشیده نگه دارید و در هنگام خطر آن را شل کنید تا فرد متوجه خطر شود و شما را بیرون بکشد.

توجه : بستن دستمال خیس به دور دهان و بینی باعث محافظت شما در برابر گاز یا دودهای سمی خواهد شد.

۴- برای نجات جان مصدوم از اتاق آتش گرفته ای که در آن بسته است باید قبل از ورود، با لمس در اتاق، حرارت را بسنجید.

اگر داغ باشد وارد اتاق نشوید و اگر داغ نباشد، قبل از ورود به اتاق چند نفس عمیق بکشید تا خون شما پر اکسیژن شود.

سپس با شانه خود از پهلو به در ضربه بزنید.

آن را باز کنید و در همین حال صورت خود را برگردانید.

اتاق ممکن است پر از هوای سوخته فشرده باشد و احتمال دارد هر لحظه انفجاری رخ دهد.

اگر دود کاملاً متراکم باشد روی زمین سینه خیز بروید زیرا با توجه به این که هوای داغ بالا می رود، ممکن است لایه ای از هوای تمیز در کف اتاق وجود داشته باشد.

۵- مصدوم را بگیرید و با توجه به رعایت تمام جنبه‌های ایمنی به سرعت به سمت در خروجی بکشید.

لباس سوخته مصدوم را با استفاده از پتو، گلیم و یا کت خاموش کنید.

اما اگر لباس سوخته به پوست مصدوم چسبیده سعی در جدا کردن آن نکنید.

۶- اگر مصدوم هشیار باشد کاملاً از او مراقبت کنید زیرا ممکن است، بر اثر نیم سوز شدن اشیای داخل اتاق، گاز منو اکسید کربن در هوای اتاق پراکنده شده باشد و این امر بر هوشیاری مصدوم به تدریج تأثیر می گذارد.

۷- اگر تنفس مصدوم قطع شده بلافاصله تنفس مصنوعی را شروع کنید و سپس مصدوم را به بیمارستان برسانید.

۸- اگر مصدوم در پارکینگ بسته ای که ماشین یا موتور در آن روشن است گرفتار شده است در پارکینگ را باز کنید تا دود از پارکینگ خارج و هوای تازه به اندازه کافی وارد شود.

نباید وارد چنین محل هایی شوید مگر آن که مطمئن شوید خطری جان شما را تهدید نخواهد کرد شناخت کامل آتش‌سوزی و پیشگیری از آن آتش‌سوزی از حوادثی است که هر لحظه ممکن است در هر مکان و برای هر کسی اتفاق بیفتد و بر اثر آن خسارت‌های جانی و مالی جبران‌ناپذیری وارد شود.

از این رو همه‌ افراد به ویژه کودکان، ‌سالمندان و همه مکان‌های پرخطر نظیر منازل، دفاتر کار، مدارس، بیمارستان‌ها، کارخانجات در معرض این خطر خانمان و جان‌سوز قرار دارند.

آمارهایی که در جهان انتشار می‌یابد، ‌معرف خسارات عظیم و تلفات نسبتاً‌ زیاد ناشی از آتش‌سوزی است.

دانش و اطلاعات مربوط به آتش و شناخت راه‌های پیشگیری و کنترل آن، از ضروریات زندگی سالم محسوب می‌شود.

نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند نزدیک به 80 درصد آتش سوزی‌ها، قابل پیش‌بینی و پیشگیری هستند و مهم این است که برای 20 درصد دیگر حریق‌های غیر قایل پیش‌بینی، تمهیدات مناسب نظیر طراحی و نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق و نیز آموزش‌های مستمر افراد در نظر گرفته شود.

اگر تصور شود که با بیمه کردن مؤسسات و سازمان‌ها می‌توان خسارت‌های ناشی از آتش‌سوزی را جبران کرد، ‌به خطا رفته‌ایم.

چرا که جبران تلفات جانی و جنبه‌های روانی ناشی از آن بسیار سخت است.

بعضی افراد نیز به دلیل این‌که تاکنون گرفتار آتش‌سوزی نشده‌اند، دچار سهل‌انگاری در بالا بودن میزان ریسک این خطر می‌شوند.

کارشناسان معتقدند بیش از 80 درصد حریق‌های بزرگ برای اولین بار اتفاق افتاده‌اند.

در خصوص کشف آتش، حدس زده می‌شود آتش‌های اولیه به وسیله طبیعت ایجاد شده باشند.

به عنوان مثال آتش‌های ایجادشده به‌وسیله رعد و برق، مواد مذاب آتش‌فشان‌ها یا اشعه سوزان خورشید را می‌توان بیان کرد.

به همین دلیل در وحله‌ اول بشر از آتش ترسیده و پرستش آتش از همین جا منشأ گرفته است.

آتش در پیشرفت تمدن بشر نقش مؤثری داشته و در تهیه غذا، پوشاک، ‌حمل و نقل، ‌ضد عفونی کردن و ساختن تجهیزات به بشر کمک‌های فراوانی کرده است.

البته نباید فراموش کرد که آتش همان اندازه که می‌تواند برای انسان مفید باشد، اگر درست به‌کار گرفته نشود و قابل مهار نباشد، ‌بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین وسیله‌ نابودی موجودات است.

برای ایجاد آتش‌سوزی سه عامل دخالت دارند که اصطلاحاً‌ به آن‌ها مثلث حریق می‌گویند.

مواد قابل اشتعال، حرارت و اکسیژن سه ضلع این مثلث را تشکیل می‌دهند.

مواد قابل اشتعال طیف وسیعی را شامل می‌شوند و از کاغذ،‌ پارچه گرفته تا مایعاتی مانند نفت، بنزین، روغن‌ها و نیز انواع گازهای قابل اشتعال و انفجار را در بر می‌گیرند.

برای پیشگیری از آتش‌سوزی و مهار آن در زمان وقوع، وظفیه‌ همه‌ ما است که اطلاعاتی در خصوص شناخت آتش، نحوه‌ وقوع و نیز استفاده از تجهیزات اطفا و مهارت کاربرد آن‌ها را کسب کرده باشیم.

پروسه‌ سوختن یک جسم زمانی شروع می‌شود که در حضور اکسیژن، درجه حرارت بر حسب نوع ماده به میزان کفایت برسد (‌درجه اشتعال مواد).

در عمل سوختن، ‌اکسیژن مورد نیاز از هوا تأمین می‌شود.

هرچه سطح جسم قابل سوختن، تماس بیشتری با هوا داشته باشد، عمل سوختن آسان‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.

به همین دلیل است که گازها زودتر از مایعات و مایعات زودتر از مواد جامد آتش می‌گیرند.

در حریق ساختمان‌های مسکونی، آتش در اتاق‌های بسته با ملایمت شروع می‌شود و بعد از مدتی حرارت به حدی می‌رسد که لوازم موجود به درجه حرارت اشتعال می‌رسند و بعد یک ‌مرتبه تمام اتاق شعله‌ور می‌شود.

در بعضی موارد، اتفاق می‌افتد که حرارت به اندازه کافی بالا است ولی اکسیژن هوا کافی نیست؛ ‌در این صورت دو حادثه رخ می‌دهد،‌ یا شعله‌ور شدن متوقف می‌شود یا با باز شدن پنجره و شکستن در، یک‌باره هوا وارد و یک‌مرتبه انفجار رخ می‌دهد.

این اتفاق برای بعضی از مأموران آتش‌نشانی نیز در هنگام مأموریت اطفا پیش آمده است.

بنابراین اولین قدم برای مهار و اطفای حریق، ‌قطع ارتباط سه عامل آتش‌زا و جداسازی مواد سوختنی از میدان آتش‌سوزی است.

تحقیقات نشان داده علاوه بر سه عامل فوق‌الذکر، عامل چهارمی نیز در ایجاد آتش‌سوزی می‌تواند دخالت داشته باشد و آن عکس‌العمل زنجیره‌ای بین مولکول جسم قابل احتراق و اکسیژن است.

عکس‌العمل زنجیره‌ای باعث شکستن و دوباره ترکیب شدن مولکول‌های جسم قابل احتراق با اکسیژن محیط می‌شود و آتش‌سوزی به وجود می‌آید.

آتش سوزی‌ها بر اساس نوع مواد سوختنی، طبقه‌بندی می‌شوند.

شناخت نوع آتش‌سوزی و مواد سوختنی روشی است که توسط آن می‌توان نوع کنترل و مهار آتش‌سوزی را تعیین کرد.

این طبقه‌بندی ممکن است در کشورهای مختلف اندکی متفاوت باشد.

به طور کلی آتش‌ها به چهار دسته تقسیم‌بندی می‌شوند؛ آتش‌های نوع A، ‌که آتش‌هایی هستند که از سوختن موادی که پس از سوختن از خود خاکستر به جا می‌گذارند، ‌به‌وجود می‌آیند.

آتش‌سوزی‌های ناشی از کاغذ، چوب،‌ پارچه و پلاستیک و نظاریر آن‌ها از این دسته هستند.

برای خاموش کردن آتش‌های نوع A بهترین ماده، ‌آب است.

اولین قدم برای مهار و اطفای حریق، ‌قطع ارتباط سه عامل آتش‌زا و جداسازی مواد سوختنی از میدان آتش‌سوزی است.

آتش‌ها‌ی نوع B، که ‌آتش‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال هستند.

نظیر نفت، ‌بنزین، ‌بنزن و....

آتش‌های نوع C، که ‌آتش‌های ناشی از جریان الکتریسیته هستند.

‌مانند آتش‌سوزی‌ ناشی از وسایل برقی که در اثر اتصالی، ‌اضافه بار و...

ایجاد می‌شوند.

آتش‌های نوع D،‌ که آتش‌های ناشی از سوختن فلزات قابل اشتعال نظیر سدیم،‌ پتاسیم و...

هستند.

این آتش سوزی‌ها اغلب در صنایع و در پروسه‌های تولیدی ایجاد می‌شوند.

آتش‌سوزی ناشی از گازهای قابل اشتعال و انفجار به دلیل اهمیت، جزء طبقه‌ دیگری از آتش سوزی‌ها مطرحند.

آن‌چه در مورد گازها مهم است، مشکلات با ریسک بالای کنترل و جلوگیری از اشتغال یا انفجار آن‌ها در زمانی است که در هوا منتشر می‌شوند.

اما اگر گاز داخل مخزن باشد و آتش‌سوزی رخ دهد، ‌با عملیات سرد کردن و جابه جایی آن در مراحل اولیه قابل کنترل است.

وسایل و لوازم مبارزه با آتش سوزی برای خاموش کردن آتش از وسایل و تجهیزات مختلفی با توجه به نوع و وسعت و مکان آتش‌سوزی با ظرفیت‌های گوناگون استفاده می‌شود.

خاموش‌کننده‌های سودا اسید، یکی از قدیمی‌ترین و معمول‌ترین دستگاه‌های دستی آتش‌نشانی است که بیشتر در کارخانجات، ‌منازل و مؤسسات خصوصی و عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دوسوم حجم آن را محلول آب و بی‌کربنات سدیم و مقداری اسید سولفوریک تشکیل می‌دهد که به منظور ایجاد نیرو برای خارج کردن آب داخل خاموش‌کننده از گاز کربنیک که در اثر واکنش شیمایی اسید با بی‌کربنات سدیم به وجود می‌آید استفاده می‌شود.

خاموش‌کننده‌های پودر و گاز، بیشتر برای خاموش کردن آتش‌های نوع B به کار می‌روند خاموش‌کننده‌های آبی ‌در محل‌هایی که امکانات موجود نیست یا آب کم است، استفاده می‌شوند.

این کپسول‌ها صرفاً برای خاموش‌کردن آتش‌های کوچک و موضعی طبقه‌ A به کار می‌روند.

دوسوم این کپسول‌ها را آب و یک‌سوم بقیه را هوای فشرده برای ایجاد نیروی لازم برای بیرون راندن آب از کپسول تشکیل می‌دهد.

باید دقت کرد که از خاموش‌کننده‌های آبی برای خاموش کردن حریق‌های ناشی از وسایل الکتریکی استفاده نشود.

این عمل باعث برق‌گرفتگی و نیز خرابی وسیله‌ مورد نظر خواهد شد.

خاموش‌کننده‌های پودر و گاز، بیشتر برای خاموش کردن آتش‌های نوع B به کار می‌روند.

این کپسول‌ها حاوی دوسوم پودر و یک‌سوم گاز CO2 یا نیتروژن هستند.

عملکرد گاز، ایجاد نیرو برای بیرون راندن پودر از کپسول است.

در موقع استفاده، ‌شیر فلکه کپسول تحت فشار را باز کنید تا گاز روی پودر منتقل شود و فشار مورد نیاز را برای پاشش به خارج ایجاد نماید.

بزرگ‌ترین عیب این خاموش‌کننده‌ها، کلوخه شدن پودر داخل کپسول است که ممکن است جلوی پاشش را بگیرد و کپسول قابل استفاده نباشد.

بنابراین توصیه می‌شود هر چند مدت این کپسول مورد بازدید قرار بگیرد (‌هر شش ماه یک‌بار برای کنترل شارژ بودن) و تکان داده شود.

همچنین برای رفع این عیب، ‌خاموش‌کننده‌های پودر گازی طراحی شده‌اند که پودر و گاز جدا از هم نیستند و پودر به صورت دایم تحت فشار گاز قرار دارد.

از این خاموش‌کننده‌ها می‌توان به اندازه مورد نیاز استفاده کرد و در صورت باقی ماندن مواد در داخل آن، در مواقع دیگر نیز استفاده نمود.