تالاسمی یک بیماری واحد نمیباشد، بلکه شامل گروهی ناهمگون از کمخونیهای ارثی است که مشخصه آن، اختلال در تولید زنجیرههای گلوبین میباشد.
تالاسمی یک واژه یونانی است که از دو کلمه تالاسا Thalassa به معنی دریا و امی Emia به معنی خون گرفته شده است و به آن آنمی مدیترانهای یا آنمی کولی و در فارسی کمخونی گفته میشود. اولین بار در سال ۱۹۲۵ یک متخصص اطفال به نام توماس کولی (Thomas Cooley) در شهر ریتروت آن را شناخت و به دیگران معرفی کرد.
تالاسمی یک بیماری واحد نمیباشد، بلکه شامل گروهی ناهمگون از کمخونیهای ارثی است که مشخصه آن، اختلال در تولید زنجیرههای گلوبین میباشد. این بیماری به صورت شدید (ماژور) و خفیف (مینور) ظاهر میشود. امروزه مشخص شده که انواع خفیف تالاسمی جزء شایعترین اختلالات ژنتیکی در انسان میباشد.
اگر هر دو دوالدین دارای ژن معیوب باشند به صورت شدید یعنی ماژور (Major) و اگر یکی از والدین فقط ژن معیوب داشته باشد به صورت خفیف یعنی مینور (Minor) ظاهر میشود. تالاسمی برای کسانی که نوع (مینور) را داشته باشند مشکل ایجاد نمیکند و آنها هم مثل افراد سالم میتوانند زندگی کنند و فقط در موقع ازدواج باید خلی مراتب باشند. اما برعکس این بیماری حداکثر آزاد خود را به بیماران نوع ماژور میرساند.
● کمخونی چیست؟
بعضی اشخاص مقدار هموگلوبین خونشان کم است، اینها دچار کمخونی هستند. کمخونی به انواع مختلفی وجود دارد. شایعترین نوع آن کمخونی به علت کمبود آهن است. این حالت وقتی اتفاق میافتد که شخص هموگلوبین کافی ندارد زیرا به اندازه کافی غذاهای حاوی آهن نمیخورد، تالاسمی ماژور یک نوع متفاوت کمخونی است. در اینجا هم کمخونی به علت نداشتن هموگلوبین کافی است، اما هیچ ربطی به آهن دریافتی از راه غذا ندارد، این بیماری یک اختلال خونی ارثی است.
● تالاسمی مینور (خفیف)
اشخاص با خصیصه تلاسمی مینور دارای تالاسمی هستند ولی بیمار نیستند. این اشخاص مطلقاً سالم و طبیعی هستند، بعضی از آنها ممکن است کمخونی خفیف داشته باشند.
بیشتر کسانی که حامل خصیصه تلاسمی هستند نمیدانند که ناقل ژن تالاسمی مینور هستند. فقط وقتی از آن مطلع میشوند که خونشان را آزمایش کنند و یا صاحب یک کودک مبتلا به تالاسمی ماژور شوند.
گلبولهای قرمز خون اشخاصی کا تالاسمی مینور دارند کوچکتر از حد معمول است.
در خون مبتلایان به خصیصه تالاسمی مینور همچنین از یک نوع هموگلوبین که هموگلوبین A۲ نامیده میشود مختصری بیشتر از معمول وجود دارد. خصیصه تالاسمی مینور در موقع تولد وجود دارد که در تمام طول زندگی باقی میماند. ممکن است توسط والدین به کودکان منتقل شود، یعنی ارثی است.