جنگ تحمیلی برای صنعت نفت نه با شلیک نخستین گلوله به پالایشگاه بزرگ نفت آبادان که با فتنه های تحریک آمیز آمریکا و متحدانش و کوردلی منافقان برای انجام عملیات خرابکارانه در خطوط لوله و تاسیسات نفتی کشور ماه ها پیش از 31 شهریور 1359، در مناطق نفت خیز جنوب آغاز شد.
پیش از گلوله باران پالایشگاه بزرگ نفت آبادان و جزیره خارگ در لحظات آغازی روز 29شهریور، شروع جنگ برای صنعت نفت کشور و البته برای مناطق نفت خیز جنوب به عنوان خط مقدم این جبهه مقدس، ماه ها قبل با انجام عملیات خرابکارانه در خطوط لوله نفت ایران که با تحریک رژیم بعث حاکم بر همسایه غربی و کشورهای معاند همراه بود، آغاز شد.
از سوی دیگر عملیات حفاری شرکت ملی نفت ایران در مناطق مرزی غرب کشور ابتدا با حملات ایذایی مختل و به دنبال آن با حمله مستقیم بعثی ها متوقف شد که در نتیجه آن نیروهای دشمن برخی تجهیزات و دکل های نفت ایران را به داخل خاک عراق منتقل کردند.
این حرکت دشمن نشان می داد که تنها راه ضربه زدن به میهن اسلامی را قطع شریان حیاتی اقتصاد؛ اخلال در روند تولید و صادرات نفت قرار داده است.
در این زمان تدبیر و هوشیاری امام راحل و شهامت، شجاعت و آمادگی کامل مدیران و کارکنان صنعت نفت در پاسداری و دفاع از تاسیسات موجب شد تا هرچند مراکز و واحدهای مهم صنعت نفت کشور به طور پی در پی مورد آماج حملات دشمن قرار گیرد اما هیچ گاه روند تولید و صادرات نفت در طول هشت سال جنگ تحمیلی متوقف نشود.
رژیم بعث عراق با جنگنده بمب افکن های سوپراتاندارد فرانسوی، موشکهای اگزوسه و آرما، هواپیماهای میگ و سوخو روسی و گازهای خردل آلمانی و مین های ایتالیایی و بسیاری از سلاح های پیشرفته آن روزها پیوسته به تاسیسات و خطوط لوله نفتی حمله می کرد و کارکنان صنعت نفت را مورد اصابت موشک های خود قرار می داد.
در طول سالیان جنگ، مدیران و کارکنان صنعت نفت در مناطق نفت خیز جنوب با وجود بیش از دو هزار و 500 حمله هوایی و موشکی لحظه ای چشم بر هم ننهادند و کمر خم نکردند و با جان دل تاسیسات و واحدهای نفتی در این مناطق را ایستاده و فعال نگه داشتند تا برنامه حفظ توان و استمرار تولید به میزان متوسط 3میلیون بشکه در روز محقق بماند.
حملات دشمن به تمله خانه های مهم نفتی
تلمبه خانه اهواز (شهید مصاحب) پنج بار، تلمبه خانه شماره 1 امیدیه یک بار، تلمبه خانه شماره 2 امیدیه یک بار، تلمبه خانه گوره آ(گچساران) 10 بار، تلمبه خانه گوره بی (گچساران) 10 بار، تلمبه خانه گوره سی (گچساران) 10 بار مورد اصابت موشک های دشمن قرار گرفتند.
حملات دشمن بر کارخانههای بهرهبرداری مناطق نفت خیز
کارخانه بهره برداری شماره 1 اهواز 6 بار، کارخانه بهره برداری شماره 2 اهواز 9 بار، کارخانه بهره برداری شماره 4 اهواز 1 بار، کارخانه بهره برداری شماره 5 اهواز یک بار، کارخانه بهره برداری شماره 1 مارون دو بار، کارخانه بهره برداری شماره 2 مارون دو بار، کارخانه بهره برداری شماره 3 مارون یک بار، کارخانه بهره برداری لب سفید سه بار، کارخانه بهره برداری چشمه خوش به طور دائم و انهدام کامل، کارخانه بهره برداری دهلران به طور دائم و انهدام کامل، کارخانه بهره برداری آب تیمور به طور دائم و انهدام کامل، کارخانه بهره برداری شماره 2 آغاجاری چهار بار، کارخانه بهره برداری کرنج سه بار، کارخانه بهره برداری شماره 1 پازنان سه بار، کارخانه بهره برداری شماره 1 بی بی حکیمه چهار بار، کارخانه بهره برداری شماره 2 بی بی حکیمه دو بار، کارخانه بهره برداری شماره 2 گچساران 7 بار، کارخانه بهره برداری شماره 3 گچساران پنج بار، کارخانه بهره برداری شماره 2 پازنان سه بار، کارخانه بهره برداری منصوری یک بار مورد اصابت قرار گرفتند.
حملات هوایی دشمن به واحدهای نمکزدایی
کارخانه نمکزدایی شماره 1 اهواز یک بار، کارخانه نمکزدایی شماره 2 اهواز دو بار، کارخانه نمکزدایی شماره 3 اهواز 1 بار، کارخانه نمکزدایی شماره 5 اهواز یک بار، کارخانه نمکزدایی شماره 1 مارون دو بار، کارخانه نمکزدایی شماره 2 مارون سه بار، کارخانه نمکزدایی شماره 3 مارون یک بار، کارخانه نمکزدایی شماره 2 آغاجاری دو بار، کارخانه و مکزدایی شماره 2 پازنان سه بار مورد حمله دشمن قرار گرفتند.
حملات هوایی دشمن و بمباران واحدهای نفتی
کارخانه تقویت فشار گاز شماره 1 اهواز چهار بار، کارخانه تقویت فشار گاز شماره 2 اهواز چهار بار، کارخانه تقویت فشار گاز شماره 4 اهواز یک بار، کارخانه گاز و گاز مایع 600 یک بار، کارخانه تقویت فشار گاز شماره 2 مارون سه بار، کارخانه گاز و گاز مایع 500 - آغاجاری یک بار، کارخانه گاز و گاز مایع 200 – آغاجاری سه بار، کارخانه گاز و گاز مایع 1000 – آغاجاری دو بار، کارخانه گاز و گاز مایع 900 – گچساران سه بار، کارخانه تزریق گاز شماره 2 گچساران سه بار، کارخانه تزریق گاز شماره 3 گچساران سه بار مورد هدف نیروهای دشمن قرار گرفتند.
کارخانهها و تاسیساتی که در زمان جنگ پس از بمباران بلافاصله بازسازی و در سرویس قرار گرفتند
کارخانه بهره برداری شماره 4 اهواز که در سال 1365، 15 درصد خسارت دیده بود، 100 درصد بازسازی و وارد مدار تولید قرار گرفت. کارخانه بهره برداری شماره 5 اهواز که در سال 1360، 2 درصد خسارت دیده بود فورا پس از جنگ 100 درصد بازسازی شد و وارد مدار عملیاتی قرار گرفت. کارخانه نمکزدایی شماره 2 اهواز که در سال 1360، 15 درصد خسارت دیده بود، پس از پایان جنگ کاملا بازسازی شد و در مدار قرار گرفت. کارخانه نمکزدایی شماره 3 اهواز نیز که در سال 1360، 5 درصد خسارت دیده بود مورد بازسازی کامل قرار گرفت و هم اکنون در مدار عملیاتی قرار دارد.
همچنین کارخانه نمکزدایی شماره 5 اهواز که در سال 1360، پنج درصد مورد اصابت قرار گرفته و خسارت دیده بود بلافاصله پس از پایان جنگ به میزان 100 درصد بازسازی شد. کارخانه بهره برداری منصوری نیز که در سال 1363، دو درصد خسارت دیده بود با 100 درصد پیشرفت فیزیکی مورد بازسازی قرار گرفت. کارخانه بهره برداری لب سفید که بین سال های 1360 تا 1366، پنج درصد خسارت دیده بود کاملا بازسازی و وارد مدار عملیاتی قرار گرفت. کارخانه بهره برداری شماره 1 مارون نیز که در سال 1365، 15 درصد خسارت دیده بود به میزان 100 درصد بازسازی شد.
کارخانه نمکزدایی شماره 1 مارون که در سال 1365 بر اثر بمباران هوایی به میزان 35 درصد خسارت دیده بود فوری مورد بازسازی قرار گرفت و وارد مدار شد.
کارخانه های گاز مایع 400، 400 الف، 200 و 500 که در سال های 60 تا 67 مورد حمله هوایی نیروهای رژیم بعث قرار گرفته بود و 5 تا 35 درصد خسارت دیده بودند، مورد بازسازی کامل قرار گرفتند.
کارخانه بهره برداری شماره 4 اهواز که در سال 1365، 15 درصد خسارت دیده بود، 100 درصد بازسازی و وارد مدار تولید قرار گرفت.
کارخانه بهره برداری شماره 5 اهواز که در سال 1360، 2 درصد خسارت دیده بود فورا پس از جنگ 100 درصد بازسازی شد و وارد مدار عملیاتی قرار گرفت.
کارخانه نمکزدایی شماره 2 اهواز که در سال 1360، 15 درصد خسارت دیده بود، پس از پایان جنگ کاملا بازسازی شد و در مدار قرار گرفت.
کارخانه نمکزدایی شماره 3 اهواز نیز که در سال 1360، 5 درصد خسارت دیده بود مورد بازسازی کامل قرار گرفت و هم اکنون در مدار عملیاتی قرار دارد.
همچنین کارخانه نمکزدایی شماره 5 اهواز که در سال 1360، پنج درصد مورد اصابت قرار گرفته و خسارت دیده بود بلافاصله پس از پایان جنگ به میزان 100 درصد بازسازی شد.
کارخانه بهره برداری منصوری نیز که در سال 1363، دو درصد خسارت دیده بود با 100 درصد پیشرفت فیزیکی مورد بازسازی قرار گرفت.
کارخانه بهره برداری لب سفید که بین سال های 1360 تا 1366، پنج درصد خسارت دیده بود کاملا بازسازی و وارد مدار عملیاتی قرار گرفت.
کارخانه بهره برداری شماره 1 مارون نیز که در سال 1365، 15 درصد خسارت دیده بود به میزان 100 درصد بازسازی شد.
کارخانه نمکزدایی شماره 1 مارون که در سال 1365 بر اثر بمباران هوایی به میزان 35 درصد خسارت دیده بود فوری مورد بازسازی قرار گرفت و وارد مدار شد.
کارخانه های گاز مایع 400، 400 الف، 200 و 500 که در سال های 60 تا 67 مورد حمله هوایی نیروهای رژیم بعث قرار گرفته بود و 5 تا 35 درصد خسارت دیده بودند، مورد بازسازی کامل قرار گرفتند.
منازل و ادارات در نواحی مختلف شرکت مل یمناطق نفت خیز جنوب نیز در امان نبودند و به طور مرتب مورد حملات هوایی شدید دشمن قرار می گرفتند.
این واحدهای مسکونی و اداری که سال های 1360 تا 67 به میزان 30 درصد تخریب شده بودند، بلافاصله پس از پایان جنگ مورد بازسازی کامل قرار گرفتند.
سایر واحدها و تاسیساتی تخریب شده در جنگ که به طور اضطراری بازسازی شدند کارخانه بهره برداری شماره 1 اهواز، کارخانه بهره برداری شماره 2 اهواز، تلمبه خانه اهواز (شهید مصاحب)، کارخانه گاز مایع 600، کارخانه بهره برداری چشمه خوش، کارخانه بهره برداری دهلران، کارخانه بهره برداری آب تیمور، خط لوله آبادان، کارخانه بهره برداری شماره 3 مارون، کارخانه تقویت فشار شماره 1 اهواز، کارخانه تقویت فشار شماره 2 اهواز، کارخانه تقویت فشار شماره 4 اهواز، ماشین آلات سبک و سنگین و هواپیمای توین آتر متعلق به ناوگان هواپیمایی نفت بارها مورد اصابت موشک و هجوم هواپیماهای جنگی دشمن قرار گرفتند.
همچنین پالایشگاه گاز مایع ماهشهر، بهره برداری شماره 2 آغاجاری، بهره برداری شماره 1 پازنان، کارخانه بهره برداری مارون 2، تلمبه خانه شماره 1 امیدیه، تلمبه خانه شماره 2 امیدیه، کارخانه تقویت فشار مارون 2، کارخانه بهره برداری کرنج، کارخانه گاز مایع 1000، کارخانه نمکزدایی 2 آغاجاری، تلمبه خانه های گوره الف، ب و ث، شیرخانه گناوه، کارخانه بهره برداری 1 بی بی حکیمه، کارخانه بهره برداری 2 بی بی حکیمه، کارخانه بهره برداری 2 گچساران، کارخانه بهره برداری 3 گچساران، کارخانه بهره برداری 2 پازنان، کارخانه گاز مایع 900، کارخانه تزریق گاز گچساران 2، کارخانه تزریق گاز گچساران3، کارخانه نمکزدایی پازنان، خطوط لوله صدمه دیده نفت و گاز، مخازن ذخیره نفت، اسکله های شرقی و آذرپا و کارخانه برق جزیره خارگ، تاسیسات مخابرات، سکوهای دریایی پارس، تاسیسات آب شیرینکن و تاسیسات جانبی مخازن و خطوط لوله در طول دوران جنگ تحمیلی لحظه ای از حملات هوایی و موشکی دشمن در امان نبودند.
اساساً در جوامع و ادبیات انسانی برخی کلمات همراهشان ارزش است و فارغ از اینکه آن جامعه در کجای جهان قرار دارد و یا به لحاظ تقسیم بندی اصطلاحاً جزو کشورهای پیشرفته و یا جهان سوم باشد، یکسری اصول انسانی است که تعریف آن را همه متوجه میشوند و دارای زبان مشترکی بوده که یکی از آن کلمات «دفاع» است.
دفاع از هر قاموس، بینش و مکتب یک بار ارزشی دارد و میتوان گفت در طول تاریخ هر دفاعی که در مقابل تجاوزی صورت گرفته باشد میتواند عنوان یک دفاع مقدس را بگیرد.
از آنجایی که سابقه دفاع ملت ایران در طول 8 سال جنگ تحمیلی بیشتر برخاسته از باورهای مذهبی بوده، چه از نظر انسانهایی که در نبرد شرکت داشتند و نیز فضایی که در آن میجنگیدند، لذا مکانهایی را که برای دفاع ایجاد می کردند رنگ و چهره دین و اعتقادات را داشت به همین خاطر دفاع « مقدس » خیلی مناسبتر برای این نبرد جا افتاده است.
حتی میتوان مدعی این قضیه بود که در دهه اول انقلاب که بیشتر با جنگ گره خورده، اصلاً بحث قالب کشور ما گفتمان دفاع مقدس بوده است.
بنابراین، دهه اول انقلاب را میتوان گفت دورانی بود که گفتمان دفاع مقدس بر آن حاکم بوده و این گفتمان در خودش شاخصههایی را به همراه داشت.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه سالهای دفاع مقدس یکی از نقاط خاص و روشن تاریخ انقلاب اسلامی است اظهار داشت: در اوایل جنگ با توجه به اینکه کشور وضعیت مناسبی را برای دفاع نداشت و برای مواجه با چنین جنگی آماده نبودیم مسلماً با برنامه ریزی، پشتیبانی و ابتکار عمل، طبیعی بود که برتری با دشمن باشد.
سیدعلی آقازاده افزود: با توجه به اینکه مردم از روحیه انقلابی برخوردار بودند توانستند بعد از مدتی با شکستهای اولیه دشمن را زمینگیر کنند و آمادگیهای نسبی فراهم شود.
وی خاطرنشان کرد: در آن زمان وضعیت ارتش به صورتی بود که مشکلات سازماندهی و ساختاری در این نیرو مطرح بود ولی در مجموع نیروهای نظامی کشور از آمادگی لازم برخوردار نبودند.
فرمانده سابق سپاه گیلان اذعان داشت: سپاه نیز به عنوان یک نیروی انقلابی، سازماندهی و تجهیزات لازم برای مواجه با چنین جنگ کلاسیک را نداشت و از طرفی در امور امنیتی داخل کشور درگیر بود.
به گفته وی برتری در اوایل جنگ با دشمن بود ولی بعد از مدتی وضعیت تغییر کرد.
آقازاده مهمترین نقطه قوت سالهای دفاع مقدس را فرماندهی آن توسط امام خمینی(ره) عنوان و تاکید کرد: با توجه به حجم وسیع نیروها و قدرت دشمن و همچنین عدم آمادگی ما، یکسری عوامل الهی، معنوی و تدابیر نیاز بود که بتوان از این بحران و آزمون بزرگ عبور کرده و نظام اسلامی نوپا را نجات داد که در اینجا نقش امام(ره) و فرماندهی صحنه جنگ کاملاً آشکار میشود.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی افزود: امام(ره) با توجه به شناختی که از مردم داشتند کشور را بسیج کردند و با روحیه انقلابی توانستند مواجه با دشمن، مدیریت اجتماعی و همه مشکلات و فراز و نشیبها، کشور را حفظ کنند.
وی روحیه شهادت طلبی را از جمله عوامل اصلی بازدارندگی دشمن عنوان کرد و گفت: همه دستاوردهای جنگ که سراسر موفقیت و عزت در میدانهای نظامی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را در بر میگرفت و برای نظام اسلامی افتخار به ارمغان آورد مربوط به نقش و رهبری امام(ره) بوده است.
فرمانده آموزش تخصصهای دریایی رشت نیز به خبرنگار فارس گفت: سقوط رژیم شاهنشاهی و پیروزی انقلاب اسلامی و پیامدهای آن که به طور طبیعی مربوط به دگرگونیهای بنیادی در ساختار نظام پیشین بود نیروهای ایران را به یک حالت از هم پاشیدگی کامل سوق داد.
دریادار دوم حسین آزاد افزود: سربازگیری نه تنها تقویت نشد بلکه با تقلیل پرسنل وظیفه از دو سال به یک سال، نیروی انسانی ارتش که بر نیروی وظیفه متکی بود ضربه شدیدی خورد و سازمان یگانهای عملیاتی و رزمی به حالت غیر فعال درآمد و سطح توان ارتش کاهش یافت.
وی ادامه داد: هرچند نظام انقلاب اسلامی خیلی سریع متوجه اهمیت وفاداری ارتش به خود و به ویژه موفقیتهای آن در مقابله با شورشهای داخلی در پارهای از نقاط کشور شده بود و قدمهایی نیز برای ارتقای ارتش و بازسازی روانی آن برداشت ولی به هر حال نیروهای نظامی از نظر توان نسبت به قبل از انقلاب تنزل کرده و توانایی کلی ارتش آسیب دید.
این کارشناس ارشد نظامی با اشاره به اقدامات روحیه شکن گروهکهای وابسته به ویژه گروههای چپ، منافق و عناصر ناآگاه و نیز تعدادی از مسئولان سادهاندیش که فریاد انحلال ارتش را سر داده بودند بیان داشت: اختلال در انضباط که اساس و بنیان ساختاری ارتش است و متوقف شدن یا کاهش امور حیاتی نظامی مانند تعمیر، نگهداری و آموزش، توان رزمی ارتش جمهوری اسلامی ایران را به طور موقت کاهش داد و فرصت برای بهرهبرداری دشمنان فراهم آمد.
آزاد اذعان داشت: قدرت رزمی ارتش ایران که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آن را به عنوان یکی از قویترین ارتشهای خاورمیانه به حساب میآوردند در جریان انقلاب و حوادث بعد از آن شاید به کمتر از نصف تقلیل یافت و توازن قدرت نظامی به نفع عراق تغییر کرد.
وی خاطرنشان کرد: با آغاز حرکت انقلاب اسلامی و از شهریور ماه 1357 عملاً برنامههای آموزشی و نگهداری در تمام یگانهای ارتش ایران متوقف و در هنگام به ثمر رسیدن انقلاب، بعضی از پادگانها از کنترل ارتش خارج شد و تجهیزات و جنگ افزارهای سبک و تا حدودی پارهای وسایل سنگین نیز به تاراج رفته و یا به آتش کشیده شد.
فرمانده آموزش تخصصهای دریایی ارتش با بیان اینکه پس از پیروزی انقلاب، نقل و انتقالات پرسنلی غیر منطقی در سطح گسترده در یگانهای ارتش انجام میگرفت تأکید کرد: بسیاری از درجهداران متخصص و فنی واحدها به یگانهای غیر فنی منتقل شده و برنامههای آموزشی و نگهداری عملاً متوقف شد.
به گفته آزاد، حرکات ضد انقلابی در شمال غرب کشور و پارهای از نقاط دیگر از اوایل سال 1358 شروع شد و در مدت 18 ماه قبل از شروع جنگ تحمیلی قسمتی از توان رزمی ارتش در این درگیریها آسیب دید.
وی ادامه داد: به رغم مشکلات و معضلات کمرشکن مذکور و با وجود حوادث سهمگین که بر ارتش ایران گذشت، روحیه وفاداری، میهن دوستی، حسن انجام وظیفه و ادای تکلیف به ملت و کشور به حد اعلا در نظامیان وجود داشت و سبب شد که در مواجهه با ارتش مهاجم عراق بسیاری از کمبودهای فیزیکی جبران شود.
این متخصص در امور نظامی اذعان داشت: در ورای توطئه ضد انقلاب نا اهلان و منافقان، امام خمینی (ره) با اعلام 29 فروردین به عنوان روز ارتش جمهوری اسلامی ایران و بیان این مهم که «مردم ارتش را یاری و تقویت کنید،آنکه میگوید ارتش باید منحل شود منافق است و ارتش باید بماند»، با رهنمودهای حکیمانه ایشان ارتش برای صیانت از انقلاب و دفاع از کشور حفظ شد و نیات پلید استکبار و دشمنان انقلاب نقش بر آب شد اما فشارهای ضد انقلاب و منافقان بر روی ارتش با هدف فروپاشی آن کماکان ادامه داشت.
آزاد با بیان اینکه با آغاز جنگ تحمیلی و یورش دشمن به مرزها، ارتش جمهوری اسلامی ایران استراتژی نظامی خود را بر پایه کند کردن و متوقف نمودن پیش روی دشمن بر چهار راهبرد بنا نهاد، اظهار داشت: راهبرد «مقاومت» که در یک ماه اول جنگ با هدف جلوگیری از پیشروی هرچه بیشتر دشمن انجام گرفت و راهبرد «تثبیت و پدافند» که در یک سال اول جنگ با هدف آماده سازی نیروها و جمعآوری اطلاعات بود و نیز راهبرد «حمله و آفند» که در سال دوم جنگ با هدف آزاد سازی سرزمینهای تحت اشغال به مرحله اجرا در آمد ضمن اینکه راهبرد «بازدارندگی» که پس از آزادسازی خرمشهر در ماههای پایانی سال دوم تا قبول قطعنامه ادامه یافت، اهداف متعددی را شامل میشد.
وی افزود: اهداف کلی راهبردهای مذکور باید منجر به کاهش توان نظامی عراق برای جلوگیری از تجاوز مجدد (رفع فتنه)، تنبیه متجاوز و رسیدن به مواضع برتر نظامی برای پشتیبانی مذاکرات سیاسی میشد.
فرمانده مرکز آموزش تخصصهای دریایی ارتش گفت: عملاً نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران متشکل از ارتشیان غیور، پاسداران جان برکف، بسیجیان و نیروهای مردمی از جان و مال گذشته در تثبیت این راهبردها نقش اساسی و همسو ایفا کردند به گونهای که پس از توقف پیشروی دشمن، نیروهای ارتش، سپاه و بسیج مردمی با اتکال به خداوند لایزال و هدایت فرماندهان نظامی و مردان سیاسی نظام که همگی همدل، هم صدا و هم رای بودند (نیروهایی مانند بنی صدر و همفکران وی از چرخه سیاسی خارج شده بودند)، توانستند ضمن تحمیل نبرد به دشمن موجب کشاندن نیروهای احتیاط عراق به سراسر جبههها شوند که فرسودگی آنان را همراه با غافلگیری داشت ضمن اینکه آزادسازی مناطقی از میهن عزیز اسلامیمان را شاهد بودیم و این پیروزیها موجب ایجاد انگیزه مضاعف در توان رزمی نیروهای مسلح ایران شد.
وی ادامه داد: عراق وقتی در جبهههای جنگ با توان نظامی و نیروهای مسلح ایران ضربهپذیر و شکست خورده شد به اقدامات غیر متعارف و کشاندن جنگ به شهرها از طریق بمباران هوایی و موشک باران متوسل شد که در این میان نقش بی بدیل حضرت امام (ره) در کاهش آلام مردم در پشت جبههها بینظیر بود.
آزاد با بیان اینکه هجوم عراق به ایران با این فرض طرحریزی شده بود که ارتش نظام جدید جمهوری اسلامی ایران فاقد توان لازم برای مقابله است، اظهار داشت: اگرچه این مطلب صحت داشت که ارتش دچار مشکلات و صدمات روحی، پرسنلی، آموزشی و تجهیزاتی شده بود، اما بدنه و پیکره اصلی آن نسبت به امنیت کشور و حراست از انقلاب اسلامی احساس مسئولیت میکرد و لذا آمادگی لازم را برای مشکلات امنیتی و بحرانهای گوناگون از جمله وضعیت جنگی را به سرعت بدست آورد.
این کارشناس ارشد نظامی با اشاره به بررسی مراحل اولیه جنگ که نشان میدهد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به رغم عدم برابری توان رزمی (از نظر کمی) با دشمن، موفق شد تهاجم عمومی ارتش عراق را طی هفته اول جنگ متوقف کند، اذعان داشت: در ماههای اول جنگ تسریع در سد کردن پیشروی عراق و تثبیت نیروهای متجاوز و متعاقب آن تقویت توان نیروهای موجود و کسب آمادگی برای اجرای عملیات متقابل و آزادسازی مناطق اشغالی از اهداف اصلی نیروهای مسلح بود.
وی نکته قابل اهمیت در سال اول جنگ را فعالیتهای شدیدی عنوان کرد که برای سازمان دادن جبههها و قرارگاههای عملیاتی و سر و سامان دادن به وضع یگانها و جبههها به عمل آمد، به نحوی که کمتر از شش ماه اول، جبههها برخلاف اوایل جنگ وضعیت مشخص و روشنی به خود گرفت و نحوه استقرار و موقعیت نیروها در هر منطقه و مواضع کاملاً بر مبنای ارزیابی تهدیدات و اصول تمرکز و صرفه جویی صورت گرفت و این امر کمک بسیار اساسی برای طرح ریزی بزرگ و اساسی مراحل بعدی کرد.
آزاد تصریح کرد: کسب اعتماد به نفس روز به روز در جنگ ارتقا مییافت و عملیات سال اول جنگ توانست روحیه تهاجمی پایدار رزمندگان ایران را به دشمن بعثی نشان داده و از این بابت نتایج مثبتی را به همراه داشته باشد.
وی اضافه کرد: به طور خلاصه در سال اول جنگ نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به همراه بسیج، جهاد سازندگی و گروه جنگهای نامنظم دکتر چمران ضمن ارائه یک مقاومت دلیرانه و تاریخی با کسب پیروزیهای متعدد، توانستند رشد روحی و تجربی رزمی خوبی را بدست آورده و اعتماد به نفس قابل توجهی را کسب کنند.
فرمانده آموزش تخصصهای دریایی رشت تأکید کرد: نیروی دریایی ارتش در آغازین ماههای سال اول جنگ توان عملیاتی نیروی دریایی ارتش عراق را از کار انداخت و از صحنه آبهای خلیج فارس خارج کرد و توانست این وضعیت را تا پایان جنگ حفظ کند.
وی با بیان اینکه نیروی هوایی ارتش در همان روز اول جنگ و به فاصله دو ساعت پس از حمله هوایی به پایگاههای خودی، با دو گروه هواپیماهای شکاری بمب افکن در یک اقدام تلافی جویانه پایگاههای شعیبه و کرکوک در جنوب و شمال عراق را مورد هجوم قرار داد، خاطرنشان کرد: در روز دوم جنگ نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با اجرای یک عملیات گسترده هوایی غیر منتظره و تحسین آمیز با 140 سورتی پرواز از پایگاههای مختلف اهداف متعددی را در خاک عراق درهم کوبید که این اقدام نیروی هوایی از نظر روانی برای نیروهای خودی و تاثیر شدید بر فعالیتهای نظامی دشمن بسیار موثر واقع شد.
آزاد اذعان داشت: در پایان سال اول جنگ، قدرت نظامی قوای مسلح جمهوری اسلامی ایران به رغم تحریم نظامی بهبود یافته بود ضمن اینکه تلاش برای تعمیر و راهاندازی تجهیزات و تلاشهای کارکنان فنی در ابداعات و نوآوریهای فنی و ورود به تعمیر و ساخت قطعات پیچیده و پارهای تغییرات در مسئولیتهای فرماندهی سبب شد که توان و آمادگی رزمی قوای مسلح ارتقای قابل توجهی داشته باشد.
وی ادامه داد: حذف بنیصدر و تفکرات همسوی با وی از صحنه سیاسی و مهمتر اینکه عزل وی از فرماندهی کل قوا موجب شد تا سپاه پاسداران عرصه بارزتر و مساعدتری را برای رشد و نمو خود یابد و با تلاش فراوان در صدد توسعه سازمانی و تجهیزات خود برآید و نقش فعالتری را در جبههها ایفا کند.
این کارشناس ارشد نظامی بیان داشت: در سال دوم جنگ با عملیات ثامنالائمه(ع)، راهبرد عملیاتی ایران بین نیروهای عمل کننده وارد مرحله جدیدی شد که براساس همکاری و مشارکت کامل نیروهای سپاه و ارتش بود که بلافاصله عملیات متعدد دیگری از جمله عملیات بیتالمقدس نشات گرفته از این موهبت به اجرا درآمد.
وی بیان داشت: پیروزیهای پی در پی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در 9 ماهه سال دوم جنگ نه تنها در داخل کشور نتایج مهم و بازتاب وسیعی داشت، بلکه رژیم متجاوز را نیز به شدت متاثر کرده و عراق را ناگزیر ساخت تا یک طرفه اعلام آتش بس کند و این موضوع در منطقه خاورمیانه تاثیرات مهمی برجای گذاشت و نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران توانست توانمندی نظامی خود را در مقابل مخالفان خارجی و داخلی در منطقه و در عرصه بینالمللی تثبیت کند.
آزاد گفت: در سال سوم جنگ بر اثر تجارب بهدست آمده، تجدید قوا و اعتماد به نفس حاکم شده با محوریت نیروهای مردمی و انقلابی، قوای مسلح توانستند ضمن آماده بکار نگه داشتن تجهیزات در اختیار با استفاده از روحیه شهادت طلبی و هدایت فرماندهی کل قوا امام خمینی(ره) اکثر عملیاتها را در مناطقی فراتر از مرز انجام دهند.
وی تصریح کرد: علیرغم همراهی بیش از 40 کشور منطقهای و فرا منطقهای و ارسال تجهیزات و نیروی انسانی متخصص و کمکهای مالی بیشائبه به دولت تجاوزگر عراق، نیروهای مسلح ایران با اجرای عملیات آفندی محدود در جبهههای میانی و شمالی به دشمن ضرباتی وارد کردند و در این میان شوروی سابق که خود را بی طرف نشان میداد، ارسال سلاح به عراق را از سر گرفت و دولت فرانسه نیز هواپیماهای مجهز سوپر استاندارد به عراق واگذار کرد.
فرمانده مرکز آموزش تخصصهای دریایی رشت، سال چهارم جنگ را کاهش توان رزمی ایران به دلیل تحریمهای نظامی و عدم دسترسی به جنگ افزارهای مورد نیاز و متقابلاً افزایش بنیه دفاعی عراق به علت کمکهای بیدریغ سیاسی، اقتصادی، مالی و تجهیزاتی دیگر کشورها عنوان کرد و افزود: ماهیت جنگ از حالت تهاجمی به فرسایشی سوق داده شد که با راهبرد عملیاتی قوای مسلح ایران اسلامی همسو نبود.
وی بیان داشت: تدابیر فرماندهان نظامی موجب شد جنگ از خشکی به آب با ویژگی مناطق باتلاقی کشیده شود تا امکان غافلگیری دشمن فراهم آید و در همین سال عراق با حمله هوایی به پایانههای نفتی به ویژه در جزیره خارک و جنگ نفتکشها امیدوار بود با قطع درآمدهای نفتی، جمهوری اسلامی ایران را از ادامه حمله به عراق منصرف کند.
به گفته آزاد در پایان سال پنجم جنگ میتوان گفت نوعی تعادل قدرت بین ایران و عراق علیرغم پشتیبانی گسترده از عراق و تحریم ایران برقرار بود که مانع میشد جنگ به سرنوشت قطعی خود منتهی شود و باز هم حالت فرسایشی داشته باشد و در این میان روحیه و انگیزه بالا و شهادت طلبی رزمندگان موجب برتری ایران بود که ضعفها و کاستی های فیزیکی را جبران می کرد.
وی اذعان داشت: در سال ششم جنگ علاوه بر عملیات والفجر 8 (فتح فاو)، جمعاً 7 عملیات دیگر که عمدتاً در جبهههای میانی و شمالی به عمل آمد به جز عملیات فاو، دیگر عملیاتها جنبه فرسایشی داشت و هدف شکست روحی و روانی و انحلال نیروی انسانی دشمن بود.
این کارشناس ارشد نظامی عملیات فتح بندر فاو عراق را یکی از مهمترین عملیاتهای جنگی ایران دانست و تاکید کرد: فتح فاو آثار نظامی، سیاسی و روانی مهمی بر عراق، منطقه و حتی معادلات جهانی در قبال جنگ ایران و عراق داشت زیرا با این عملیات ارتباط دریایی مستقیم عراق با خلیج فارس قطع شد و قوای ایران به بصره و مرز عراق با کویت نزدیک شدند.
وی ادامه داد: پس از فتح فاو در سال هفتم احساس تغییر توازن در جنگ به نفع ایران و آسیب پذیری خطوط دفاعی دشمن در مقابل تهاجم قوای خودی و طرح ریزی برای اجرای یک عملیات بزرگ با امید یکسره کردن کار جنگ آغاز شد.
به گفته آزاد در سال هشتم جنگ، فشارهای سیاسی آمریکا و شوروی بر ایران تشدید شد و اعمال تحریمهای اقتصادی و نظامی بر ایران ظرفیت و توانایی کشور را در مقابله با عراق هرچه بیشتر تحلیل میداد و در عوض عراق با دریافت کمکهای اطلاعاتی از آمریکا و کمکهای تسلیحاتی از شوروی و پارهای از کشورهای غربی، نیروهای مسلح خود را تقویت نموده و توازن قدرت نظامی به سود عراق تغییر کرده بود.
وی با بیان اینکه آمریکا با حمله به سکوهای نفتی ایران، یگانهای شناور دریایی و هواپیمای مسافربری عملاً در صحنه دریا جنگ رویارو با نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را آغاز کرده بود تصریح کرد: عراق نیز با تهدید به ادامه جنگ شهرها و بمباران از اقدامات غیر انسانی و غیر متعارف شیمیایی در صحنه جنگ ناجوانمردانه استفاده میکرد.
فرمانده مرکز آموزش تخصصهای دریایی رشت گفت: با توجه به تهدیدهای جدید و تشدید فشارهای بینالمللی و کمبود تسلیحات علیرغم روحیه شهادت طلبی، ایثارگری و جان بر کف بودن قوای مسلح ایران، با تدبیر امام(ره) قطعنامه مشهور 598 از طرف ایران پذیرفته شد.
وی اضافه کرد: در سالهای پایانی جنگ علیرغم اینکه کمکهای نظامی و اقتصادی از طریق ابر قدرتها به عراق افزایش یافت و متقابلاً محدودیتهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه تدارک نیازمندیهای نظامی بیشتر شد، ولی تواناییهای نیروهای مسلح ایران برای همگان غیر قابل انکار بود و لذا جهانیان در معادلات سیاسی خود تمایل به پیروزی نهایی هیچ کدام از طرفین را نداشتند و تلاش میکردند از طریق مجامع رسمی بینالمللی طوری به این جنگ خاتمه دهند که طرف پیروز مشخص نشود.
آزاد با بیان اینکه ما خود را پیروز جنگ میدانیم تصریح کرد: پس از جنگ دولت متخاصم عراق مجبور شد عهدنامه 1975 را بپذیرد و زمینهای متصرفی را رها کرده و به کشور خود برگردد ضمن اینکه به ساقط کردن نظام نوپای جمهوری اسلامی موفق نشد و در نتیجه حامیان عراق نیز که حیله آنان به دست صدام آغاز شده بود به اهداف شوم خود نرسیدند اما ما به اهداف دفاعی خود رسیدیم.
وی تعریف قدرت را در دنیای امروز صرفاً شامل عوامل موثر در آن ندانست و بیان داشت: قدرت فقط دارای جنبه آشکار نیست بلکه جنبه نامرئی قدرت محور تشکیل دهنده آن است که عناصر مهم این جنبه، رهبری، وفاق، وحدت ملی، انگیزه، صبر و مقاومت، شان و منزلت و وفاداری در مسیر هدف است و ایران اسلامی و خاصه قوای مسلح در زمان جنگ و هم اکنون از این عناصر در بالاترین مرتبه برخوردار بودهاند.