) موضوع کار : آشنایی با ترازیاب و استادیمتری
وسایل کار :
1) دستگاه ترازیاب و اجزای آن
عامل ابتدا حلقه دور چشمی را به چپ و راست می چرخاند تا خطوط رتیکول را واضح ببیند.
پیچ تنظیم شیئی را آنقدر می چرخانیم تا هدف (میر) به طور واضح دیده شود و خطوط رتیکول و تصویر هر دو واضح دیده شوند.
2)سه پایه : پایه ای که بوسیله سه یا چهار پیچ تراز کننده روی صفحه زیرپایه تکرار میکند
3) میر : شاخص خط کش چوبی است که با تقسیم به سانتی متر مدرج شده است وبرای سهولت خواندن ان سانتیمترها غالبا یک در میان به رنگ قرمز ویا سیاه در زمینه سفید رنگ نشان داده شده اند و هر ده سانتیمتر با خط بزرگتر مشخص شده است. از این وسیله برای تعیین اختلاف بین دو نقطه استفاده میشود و روی نقطه مورد نظر به حالت قایم قرار داده میشود.برای قایم قرار دادن میر معمولا ترازی در کنار ان نصب میشود . این وسیله معمولا از چوب مقاومی ساخته میشود و طول ان 2یا3یا4 متر و عرض ان بین 12-7 سانتیمتر است.
4) تراز میر: تراز کوچکی است که ان را در کنار میر قرار می دهند و برای تراز کردن میر به کار میرود .
شرح کار عملی :
ابتدا دوربین را تراز میکنیم. سپس یکی از اعضای گروه ، میر را میگیرد و آنرا در حالی که تراز شده است نگه میدارد و دیگر عضو گروه با استفاده از ترازیاب شروع به قرائت تارهای بالا ، وسط ، پایین میکند. بدین ترتیب که ابتدا تار بالا ، سپس تار وسط و در انتها تار پایین را میخواند و آن را یادداشت میکند. برای کنترل درستی این عملیات ، میانگین تار بالا و تار پایین را محاسبه میکنیم و آن را با مقدار تار وسط اندازه گیری شده مقایسه میکنیم. اگر اختلاف آنها بیش از یک میلیمتر باشد ، عملیات باید مجددا انجام شود و در غیر اینصورت عملیات صحیح بوده است.
DH= 100L رابطه به کار رفته برای محاسبه طول افقی
L : اختلاف تار بالا و پایین
S1: (1680 + 1560 ) ÷ 2= 1620 , L= 1680 – 1560 = 120 , DH=12,000 m
S2: (1833 + 1691 ) ÷ 2 = 1762 , L= 1833 – 1691 = 142 , DH = 14,200 m
S3: (1698 + 1565 ) ÷ 2 = 1631.5 , L = 1698 – 1565 = 133 , DH = 13,300 m
2) موضوع کار : ترازیابی تدریجی و کنترلی
وسایل کار:
1)دستگاه ترازیاب و اجزای ان
2)سه پایه : پایه ای که بوسیله سه یا چهار پیچ تراز کننده روی صفحه زیرپایه تکرار میکند
3) میر : شاخص خط کش چوبی است که با تقسیم به سانتی متر مدرج شده است وبرای سهولت خواندن ان سانتیمترها غالبا یک در میان به رنگ قرمز ویا سیاه در زمینه سفید رنگ نشان داده شده اند و هر ده سانتیمتر با خط بزرگتر مشخص شده است. از این وسیله برای تعیین اختلاف بین دو نقطه استفاده میشود و روی نقطه مورد نظر به حالت قایم قرار داده میشود.برای قایم قرار دادن میر معمولا ترازی در کنار ان نصب میشود . این وسیله معمولا از چوب مقاومی ساخته میشود و طول ان 2یا3یا4 متر و عرض ان بین 12-7 سانتیمتر است.
4) تراز میر: تراز کوچکی است که ان را در کنار میر قرار می دهند و برای تراز کردن میر به کار میرود .
ترازیابی: برای تعیین اختلاف ارتفاع نقاط ثابت ، ارتفاع ساختمانهای بلند و انواع کارهای مهندسی به کار می رود.ترازیابی های هندسی یا مستقیم بر حسب وضع منطقه و منظور آن ممکن است به صورت ترازیابی های مختلف بشرح زیر انجام می شود :
ترازیابی تدریجی :
اگر دو نقطه که منظور اختلاف ارتفاع آنها است ، دور باشند یا شیب زمین زیاد باشد یا با یک بار ایستگاه گذاری پیدا کردن اختلاف ارتفاع ممکن نباشد ، برای تعیین ارتفاع نقطه احتیاج به یک سری نقاط کمکی و چندین بار ایستگاه گذاری داریم. این روش را روش ترازیابی تدریجی گویند.
روش کار عملی :
ابتدا ترازیاب را تراز میکنیم و سپس میر را در ایستگاه S1 قرار داده و در فاصله 20 قدمی میر ، ترازیاب را مستقر میکنیم وتار وسط را قرائت میکنیم و آنرا به عنوان BS نقطه S1 یادداشت میکنیم . سپس میر را به نقطه TP1 منتقل کرده و پس از چرخاندن ترازیاب و تراز کردن مجدد آن ، تار وسط را میخوانیم و آنرا به عنوان FS نقطه TP1 یادداشت میکنیم. سپس میر را چرخانده و دوربین را 20 قدم جلوتر از آن منتقل میکنیم و دوباره آن را تراز میکنیم . بیشترین خطا ممکن است در این مرحله و در چرخاندن میر رخ دهد . بنابراین نقطه ای را به عنوان نشانه در نظر میگیریم که دچار خطا نشویم. حال تار وسط را خوانده و آن را به عنوان BS نقطه TP1 یادداشت میکنیم. حال میر را با فاصله 20 قدم از دوربین در نقطه TP2 مستقر میکنیم و دوباره مراحل گفته شده را انجام میدهیم.در انتها میر را بر نقطه S2 مستقر کرده و انرا به عنوان FS نقطه ی S2 یادداشت میکنیم.حال برای محاسبه ∆H از فرمول زیر بهره میگیریم.