دانلود تحقیق تمدنهای اژه ای

در 3000 تا 1000 ق.م  سه فرهنگ وابسته به هم در یونان و جزایر اطراف وجود داشتند که در کل به نام هنر اژه ای معروفند- که نام آنها از نام دریای اژه گرفته شده است.

این سه فرهنگ عبارتند از :

•فرهنگ سیکلادی :

واقع در جزایر بین کرت و یونان که " مینوسی پیشین " هم نام دارد.

•فرهنگ مینوسی :

متعلق به جزیره"کرت" که به عصرمفرغ متاخر بازمیگردد.1800ق.م

•فرهنگ میسنی :

 مربوط می شود به سرزمین اصلی یونان.2000 ق.م

تمدن کرت را می توان نخستین تمدن بزرگ مغرب زمین محسوب کرد.

از کاخ های به جای مانده- کنوسوس، فایستوس ومالیا را می توان نام برد.

بزرگترین این کاخها- کنوسوس- می باشد.

کنوسوس ساختمانی سه طبقه و بی نقشه که روی تپه ای کم ارتفاع بنا شده است.

این قصر برج و بارو ندارد.

هنر اژه ای

کاخ کنوسوس ( 1500 – 1600 پیش از میلاد )
بزرگ ترین کاخ در دوره ی مینوسی پسین که دارای ساختمانی بی نقشه بود .

زمین حیاط بزرگ مستطیل شکلی که تمام واحدهای کاخ گرداگرد آن ساخته شده اند ، در زمان کاخ کهن تسطیح شده بود و شیوه ی حلقه زدن ساختمان ها به دور آن حکایت از این دارد که نقشه اش پیشاپیش تهیه نشده بود بلکه چندین هسته ی مرکزی ساختمانی ، همراه با هم رشد می کرده اند و حیاط مزبور نیز نقش عامل سازمان دهنده ی اصلی را ایفا می کرده است .

دومین عامل سازمان دهنده ، دو دالان دراز بوده اند .

یک دالان شمالی-جنوبی در ضلع غربی حیاط ، اتاق های اداری و تشریفات را از انبارها که محل ذخیره سازی شراب ، غلات ، روغن و عسل در خمره های بزرگ بودند ، جدا می کرده است .

در ضلع شرقی حیاط ، یک دالان شرقی-غربی ، تالارهای مخصوص شاه و ملکه و تالارهای پذیرایی ( جنوب ) را از اتاق های کارگران و پیش خدمت ها ( شمال ) جدا می کند .

در کوشه ی شمال غربی کل مجتمع ساختمان ، " میدان " یا " محوطه ی تئاتر " با پله ها ( صندلی پله ای ؟

) در دو طرف – نخستین نسل تئاتر یونان در دوره های بعد – دیده می شود .

در زیر کاخ ، شبکه ی کارآمدی برای فاضل آب از لوله های سفالی ساخته شده است و به همین علت ، احتمال زیاد می رود که کنوسوس یکی از بهداشتی ترین شهرهای جهان تا پیش از سده ی بیستم بوده باشد .

این کاخ سه اشکوب با پله کان های ذاخلی داشت که به گرد روشنایی و هواکش های آن ساخته شده بودند .

از ویژگی های مشخص کننده ی ستونهای مینوسی ، که در آغاز از چوب ساخته شده بودند ولی بعدها با سنگ بازسازی شدند ( به اعتقاد امروزیان با تناسب های نادرست و بزرگ تر ) ، سرستون های پیازی شکل و بالشتکی و شیوه ی مخروطی شدن تنه ی ستون در سمت قاعده و پهن تر شدنش در رأس بود .

نگاهی به تالار بارگاه ملکه با تالار ستون ها و روشنایی آن شیوه ی نمونه وار تزیین دیوارهای اتاق های مهم کاخ کنوسوس را نشان می دهد .

در این نقاشی های دیواری ، بسیاری از جنبه های زنگی کرتی ها ( مسابقات گاوبازی ، رژه و مراسم مذهبی ) و طبیعت ( پرندگان ، چارپایان ، گل ها و زندگی دریایی با دلفین هایی که در میان دیگر جانداران دریایی به جست و خیز پرداخته اند ) تجسم یافته اند .

در این نقاشی های دیواری ، بسیاری از جنبه های زنگی کرتی ها ( مسابقات گاوبازی ، رژه و مراسم مذهبی ) و طبیعت ( پرندگان ، چارپایان ، گل ها و زندگی دریایی با دلفین هایی که در میان دیگر جانداران دریایی به جست و خیز پرداخته اند ) تجسم یافته اند .

سرزندگی و خودجوشی ، سجیه ی متمایز کننده ی نقاشی دیواری از گاوبازی است .

با آن که فقط تکه هایی از این نقاشی دیواری کشف شده اند ، همین تکه ها از لحاظ تجسم حرکات قوی دخترها و مرد جوان که در هوا نشان داده شده و شاید هم شاخ های گاو را گرفته و بر پشتش معلق زده بوده باشد ، فوق العاده اند .

تفاوتی که در نقاشی های مینوسی می بینیم در رابطه ی گاو – شاید هم در این جا حتی در مقام یک خدا نمایانده شده – با آدمیان است .

ارگ تیرونز ( 1400 – 1200 پیش از میلاد ) این ارگ در فاصله ی پانزده کیلومتری میسن قرار دارد .

دیوارهای تنومند تیرونز در نقطه ی مقابل کاخ های بی حصار کرتی قرار دارند و آشکارا نشان می دهند که جنبه ای دفاعی داشته اند .

ساختمان های درون محدوده ی دیوارهایی به ضخامت 6 متر در یک امتداد واقع شده اند و به نظر می رسد که از روی نقشه ای از پیش تعیین شده ساخته شده اند .

گاه از میان دیوارهای مزبور ، دالان های سنگ چین عبور داده می شد که احتمالا ً به عنوان بخشی از شبکه ی دفاعی یا بخشی از یک راه نمایشی و تشریفاتی که از طریق یک هشتی و یک دهلیز به تالار بارگاه یا اتاق اصلی کاخ منتهی می شد ، مورد استفاده بوده است .

بر خلاف بی نقشگی و گاه آشفتگی موجود در کاخ های کرتی ، نقشه ی میسنی نمونه ای از ترتیب صریح و ساده ی قرار گرفتن واحدها در کنار هم به شمار می رود .

تالار بارگاه ، با نقشه ای سه اتاقه در قلب ساختمان و مرکز زندگی ارگ ، تجسمی از نخستین نمونه ی معابد کلاسیک یونان است .این شیوه ی بنیادی ساختمان سازی ، در کاخ های کرت ظاهر نمی شود ولی با شگفتی تمام در اوایل سال 2000 پیش از میلاد به ظهور می رسد .این تالار که تالاری رسمی بود به شکل مستطیل با یک آتشدان در وسط و چهار ستون برای نگه داری سقف ساخته شده بود .

نقاشی های دیواری ، حکاکی ها و دست کم پیکره های عظیم ساختمانی در میسن – دروازه ی شیران – از عبوسی این کاخ های دژمانند می کاست .

این دروازه ی بیرونی دژ که از سمت چپ به وسیله ی یک دیوار و از سمت راست به وسیله ی یک باروی دوپهلوی برجسته حفاظت می شد ، از دو تک سنگ عظیم عمودی با یک حمال افقی بر روی آن ها ساخته شده است و ردیف های فوقانی سنگ به صورت یک تاق برجسته درمی آیند و روزنه ای مثلثی شکل پدید می آورند که باعث کاسته شدن سنگینی و فشار قطعات بالایی بر حمال افقی می شود .

فضای تاق نما با قطعه سنگی پر شده که رویش نقش برجسته ی دو شیر در دو سوی یک ستون احتمالا ً مقدس مینوسی حکاکی شده که رو در روی هم ایستاده اند و پایشان را بر قاعده ی آن نهاده اند .

( این ستون دروازه ی شیران ، نمونه ی سنگی ستون های چوبی منهدم شده ی مینوسی است .

) سوراخ های روی چهره ی جانوران نشان می دهد که سر این شیرها ، که دیگر وجود ندارد ، از تکه سنگ یا فلز جداگانه ای ساخته شده بود .

گنج خانه ی آترئوس این نام اشتباهاً توسط شلیمان بر آن نهاده شد .

زیرا او گمان می کرد بنای پرشکوه مزبور در میان گروهی از بناهای مشابه ، مخزن گنج های آترئوس پدر آگاممنون و منلائوس است .

بنای مزبور از نوع مقابر به اصطلاح لانه زنبوری است و در دل یک تپه ساخته شده و راه ورودیش از یک گذرگاه طولانی یا دوموس می گذرد ; شکل لانه زنبوری اتاقک مدور یا گنبد تدفینی با روی هم چیدن رج های پیش آمده ی سنگ بر قاعده ای مدور به دست آمد ، به طرز باشکوهی در انحنای دیوار جا گرفت و باعث پدید آمدن گنبدی مرتفع شد که ارتفاعش در نمونه ی کنونی به دوازده متر می رسد .

این ، بزرگ ترین ساختمان تاق بندی شده بدون استفاده از تیرهای داخلی در کل جهان باستان تا پیش از ساخته شدن معبد پانتئون رم در 1500 سال بعد بود .

منبع متن : هنر در گذر زمان ، هلن گاردنر http://tarikhema.ir/ancient/greece/247/%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86 ■ معماریارگ تیرونز (تصویر 115) در فاصله پانزده کیلومتری میسن که هر دو احتمالاً بارها تحت حاکمیت فرمانروای واحدی بوده اند، در نزد هومر به تیرونز صد دیوار و در نزد مردمان روزگار باستان به زادگاه هرکول قهرمان پرقدرت افسانه ای شهرت داشت.

پاو سانیاس سیاح و سفرنامه نویس جهان باستان، دیوارهای تیرونز را به اندازه اهرام مصر جالب و تماشایی می دانست.

این دیوارهای تنومند در نقطه مقابل کاخهای «بی حصار» کرتی قرار دارند و آشکارا نشان می دهند که جنبه ای دفاعی داشته اند.

ساختمانهای درون محدوده دیوارهایی به ضخامت 6 متر در یک امتداد واقع شده اند و به نظر می رسد که از روی نقشه ای از پیش تعیین شده ساخته شده اند.

بر خلاف بی نقشگی و گاه آشفتگی موجود در کاخهای کرتی، نقشه میسنی نمونه ای از ترتیب صریح و ساده قرار گرفتن واحدها در کنار هم به شمار می رود.

تالار بارگاه (تصویر 116)، با نقشه ای سه اتاقه در قلب ساختمان و مرکز زندگی ارگ، تجسمی از نخستین نمونه معابد کلاسیک یونان است.

این شیوه بنیادی ساختمان سازی، در کاخهای کرت ظاهر نمی شود ولی با شگفتی تمام در اوایل سال 2000 پیش از میلاد به ظهور می رسد.

این تالار که تالاری رسمی بود به شکل مستطیل با یک آتشدان در وسط و چهار ستون برای نگهداری سقف ساخته شده بود.115 – نقشه ساختمانی ارگ تیرونز، حدود 1400 – 1200 ق م یونانیان دوره های بعد، دیوارهای مستحکم و تناور تیرونز و دیگر نقاط تاریخی میسن را که از سنگ نتراشیده یا نیم تراشیده ساخته شده بودند کار سیکلوپها (غولان اساطیری یک چشم) دانستند و معتقد شدند این بناهای عظیم، کار همان نژاد غولان افسانه ای است، گاه از میان دیوارهای مزبور دالانهای سنگ چین (تصویر 117) عبور داده می شد، که احتمالاً به عنوان بخشی از شبکه دفاعی یا بخشی از یک راه نمایشی و تشریفاتی که از طریق یک هشتی و یک دهلیز به تالار بارگاه یا اتاق اصلی کاخ منتهی می شد، مورد استفاده بوده است.

در دالان سنگ چینی که در اینجا می بینیم، همچنان که از نامش پیداست، از سنگها نتراشیده به حالت طبیعی استفاده شده است.

ظاهر زمخت و درشت این ساختمانهای سیکلوپی، از لحاظ عظمت خامی که دارد، بیش از هر ساخته دست بشر توجه ما را به خود جلب می کند و تحرکی خاکی از هر ساخته موج می زند که در هیچ یک از دیگر سبکهای پیچیده معماری روزگار باستان به چشم نمی خورد.نقاشی های دیواری، حکاکیها و دست کم پیکره های عظیم ساختمانی در میسن – دروازه شیران (تصویر 118) – از عبوسی این کاخهای دژ مانند می کاست.

این دروازه بیرونی دژ که از سمت چپ به وسیله یک دیوار و از سمت راست به وسیله یک باروی دو پهلوی برجسته حفاظت می شد، از دو تک سنگ عظیم عمودی با یک حمال افقی بر روز آنها ساخته شده است، و ردیفهای فوقانی سنگ به صورت یک تاق برجسته در می آیند و روزنه ای مثلثی شک پدید می آورند که باعث کاسته شدن سنگینی و فشار قطعات بالایی بر حمال افقی می شود.

فضای تاق نما با قطعه سنگی پر شده که رویش نقش برجسته دو شیر در دو سوی یک ستون احتمالاً مقدس مینوسی حکاکی شده که رو در روی هم ایستاده اند و پایشان را بر قاعده آن نهاده اند.

(این ستون دروازه شیران، نمونه سنگی ستونهای چوبی منهدم شده مینوسی است.) سوراخهای روی چهره جانوران نشان می دهد که سر این شیرها، که دیگر وجود ندارد، از تکه سنگ یا فلز جداگانه ای ساخته شده بود.

شیران با اندامی ستبر و پرقدرت حکاکی شده اند و کل طرح مزبور به طرز ستایش انگیزی فضای سه بعدی بالای تیر حمال را پر می کند و از لحاظ ابهت، قدرت و مقیاس نوعی هماهنگی با سنگها کوه پیکر دیوارها و دروازه پدید می آورند.

گروههای مشابهی از شیران را با نقش ریز بر روی مهرهای کرتی می بینیم و آدمی به محض دیدن این مهرها احساس می کند که این شیرها فاصله چندانی با ترکیب بندی اشارتی هنر بین النهرین ندارند.

در درون دروازه و سمت راست آن، دایره مقبره ها واقع شده که محوطه ای است مسدود و شامل تعدادی مقبره ساده چاهکی و گودیهای سنگ چین شده به عنوان مقابر پادشاهان و خانواده های ایشان، که رویشان پوشیده و با یک لوح سنگی علامت گذاری شده است.

اخیراً دایره مقابر مشابهی در بیرون محدوده دیوارهای میسن کشف شد.

هر دو دایره مزبور به حدود 1600 – 1500 پیش از میلاد مربوط می شوند.

اما در این زمان، مقابر چاهکی تدریجاً جایشان را به مقابر به اصطلاح لانه زنبوری می دادند، که بهترین نمونه باقیمانده آن بنای پرشکوه گنج خانه اَترئوس (تصویرهای 119 و 120) است که این نام اشتباهاً توسط شلیمان بر آن نهاده شد؛ زیرا او گمان می کرد بنای پرشکوه مزبور در میان گروهی از بناهای مشابه، مخزن گنجهای آترئوس پدر آگاممنون و منلائوس است.

بنای مزبور در دل یک تپه ساخته شده و راه ورودیش از یک گذرگاه طولانی یا دوموس می گذرد، شکل لانه زنبوری اتاقک مدور یا گنبد تدفینی با روی هم چیدن رجهای پیش آمده سنگ بر قاعده ای مدور به دست آمد، به طرز باشکوهی در انحنای دیوار جا گرفت و باعث پدید آمدن گنبدی مرتفع شد که ارتفاعش در نمونه کنونی به دروازه متر می رسد.

این، بزرگترین ساختمان تاق بندی شده بدون استفاده از تیرهای داخلی در کل جهان باستان تا پیش از ساخته شدن معبد پانتئون رم در 1500 سال بعد بود.■ سفالگری، نقش برجسته و صنایع دستیبیشتر مقابر لانه زنبوری، مدتها پیش از کشف دوباره شان در روزگار ما، یکسره غارت شده بودند.

از طرف دیگر، در مقابر چاهکی میسن آثار گرانبهای بسیاری به دست آمد.

چندین خنجر مفرغی با مرصّع کاری طلا و نقره که در این مقابر به دست آمده، حکایت از نفوذ سبک پیکره سازی مینوسی دارد (لوحه رنگی 9) روی بلندترین تیغه از سه تیغه نشان داده شده، سه شکارچی نیز در حال حمله با نیزه، کمان و سپر به شیری که شکارچی چهارم را نقش زمین کرده و دو شیر دیگر پا به فرار گذاشته اند دیده می شود.

موضوع از کارهای مشابه هنرمندان بین النهرین الهام گرفته ولی لباسها کرتی اند و حرکات قوی و روح دار شکارچیان، قدرت توأم با نرمش و جهش شیرها حکایت از سلیقه ای مینوسی دارند.در مقبره های چاهکی، چندین نقاب چکش کاری شده (یا کوبیده) که به چهره های امیران مومیایی شده میسنی چسبیده بودند (تصویر 121) کشف شده است.

این نقابها که ویژگیهای چهره شخص متوفی را به طرز رئالیستی نیرومندی ثبت کرده اند، دلیلی بر جریان طلا از مصر به این سرزمین نیز هستند.

این واقعیت و تکمیل مراسم تدفین، تأیید محکمی بر این فرض است که انگیزه یا نیروی محرک آغاز این مرحله عالی تمدن میسنی، تا حدودی از مصر و تاحدودی نیز از کرت سرچشمه گرفته است.فرهنگ طلایی میسن، شاهکارهای پرارزشی چون جامهای مشهور وافیو (تصویر 122) از خود به یادگار نهاد.این جامهای زیبا که در یک مقبره لانه زنبوی کشف شدند هنوز مایه مباحثه ای گرم میان کارشناسانی هستند که معتقدند جامهای مزبور از کرت ریشه گرفته اند و کارشناسانی که مصرانه می گویند این جامها علیرغم تشابه قطعی شان به سبک پیکره سازی مینوسی، همچنان میسنی اند.

جامها یک جفتند، هر کدام از دو ورق طلا ساخته شده اند: یک ورق مخصوص چکش کاری برای برجسته نمایی بیرونی و دیگری برای ایجاد سطح هموار داخلی، ورقهای طلا به یکدیگر متصل و دسته ها به بدنه جامها پرچ شده بودند و سپس برخی از جزییات بر آن حکاکی شده بود.

موضوع برجسته کاری جامها به نظر می رسد که مینوسی باشد (مردها به شیوه مینوسی لباس پوشیده اند) و به مراسم گاوبازی مربوط می شود؛ گاوها به تله افتاده و گرفتار شده اند و در یک مورد از یک او ماده برای به دام انداختن آنها استفاده شده است.

در روی یک جام، گاوی برای به دام انداختن آنها استفاده شده است.

در روی یک جام، گاوی را می بینیم که در یک تور گرفتار شده است.

گاو دوم که دیوانه وار یورش آورده، مردی را که دستیارش به کناری افتاده با شاخهایش سوراخ سوراخ کرده است.

گاو سوم دیوانه وار از معرکه می گریزد.

در جام دوم، صحنه ای آرامتر دیده می شود.

در سمت راست، گاو نر به سوی گاو ماده پیش می آید، در وسط به گاو ماده می رسد و کنارش می ایستد؛ در سمت چپ، گاو نر که دستگیر شده و پابند به پایش خورده، ماغ می کشد.

این سه صحنه با چند درخت و یک مرد به صورتی یکپارچه در می آیند و ترکیب طرح کلی آن به طرز ستایش انگیزی در فضای جام می گنجد.

در هر دو جام، فضاهایی که با پیکره های جانور و انسان پر نشده، با موضوعات منظره گونه ای از درخت، کوه و ابر مشابه آنچه در نقاشیها دیده می شود پر شده اند.

کم عمقی نقش برجسته و نمایش سنتی درختها منظره سرشاری از نور و سایه همراه با زمینه های گوناگون پدید می آورد.دوریها با خودشان سلاحهای آهنی آورده بودند که بر سلاحهای مفرغی و نرمتر میسنیها برتری داشتند و پیروزی ایشان تجسمی از این اعتقاد عامیانه است که می گوید تکنولوژی برتر می تواند بر تمدنی که از جهات دیگر بسیار پیشرفته تر است چیره شود.

«عصر ظلمت» چند صد ساله ای را که در پی انهدام فرهنگ اژه ای آغاز شد، گرچه مدارک چندانی از آن بر جای نمانده است، نمی توان صرفاً یک دوره خلاء تاریخی پنداشت.

نیروهای تازه ای برهم انباشته می شدند که توانستند یکی از بزرگترین تمدنهای شناخته شده بشری را پی افکنند، تمدنی نو، بی مهابا، متکی به خود و «مدرن».