نیروی هوایی آمریکا همواره در پی ساخت بهترین جنگنده های هوایی برای دفاع از مرزهای خود بوده و در میان تمامی مشخصات این هواپیما نگرش خاصی بر «برتری هوایی» داشته است.
تاکنون این وظیفه بر عهده جنگنده اف -۱۵ بود.
نیروی هوایی آمریکا برای خلق F-22 با تشکیل یک کنسرسیوم از سه شرکت متخصص و قدرتمند صنعت هواپیماسازی توانست هواپیمای شگفت آور Raptor یا F-22 را خلق کند.
این کنسرسیوم متشکل از شرکت های بوئینگ (Boeing)، لاکهید مارتین (Lockheed Martin) و شرکت پرت و ویتنی (Pratt and Whitney) بود که در اصل به دنبال یک جایگزین اصلح برای هواپیمای جنگنده F-15 بودند که در برتری هوایی از این عقاب آهنی قوی تر باشد و نتیجه تمام تحقیق ها و جست وجوها با ساخت هواپیمایی جنگنده برای قرن ۲۱ به نام F-22 بود.
در این راستا در آگوست سال ۱۹۹۱ میلادی دو ملاقات بین این ۳ شرکت و شرکت جنرال داینامیک برقرار شد و موضوعی به نام طرح گسترش مهندسی و ساخت (EMD)۱ هواپیمای جنگنده F-22 مطرح شد.
در همان ملاقات ها بودجه ای هم تخمین زده شد که ۹۱/۱۰ میلیارد دلار بود و قرار شد ۵۵/۹ میلیارد دلار برای ساخت بدنه و ۳۶/۱ میلیارد برای موتور کنار گذاشته شود.
در سال ۱۹۹۱ نیروی هوایی آمریکا (USAF) درخواست ۶۴۸ فروند F-22 را به ارزش ۶/۸۶ میلیارد دلار به این کنسرسیوم ارائه داد که بعد از ۲ سال یعنی در سال ۱۹۹۳ این درخواست به ۴۴۲ فروند به ارزش ۶/۶۱ میلیون کاهش یافت.
با تمامی این اوصاف یک مجمع تخمین هزینه (JET)۲ در ۱۹۹۶ پیرامون این موضوع آغاز به کار کرد تا با بازنگری بر برنامه F-22 بتواند بهترین برنامه ریزی را با کمترین هزینه ارائه دهد.
بعد از کمی تحقیق و بررسی، این مجمع اعلام کرد برای کم کردن هرگونه خطر احتمالی این برنامه احتیاج به بودجه و وقت بیشتری دارد که در آخر ۲/۲ میلیارد به علاوه ۱۲ ماه به بودجه و وقت پروژه اضافه شد.
پروژه گسترش ساخت و مهندسی F-22 در نهایت موفق شد در ۶ سپتامبر ۱۹۹۶ موفق ترین آزمایشات را بر روی این جنگنده قدرتمند انجام دهد و بعد از رضایت متخصصان قرار شد در هر سال ۳۶ فروند از این مدل هواپیما ساخته شود و این تولید تا ساخت کامل ۳۳۹ فروند ادامه یابد که در سال ۲۰۱۳ میلادی به پایان برسد.
اما بعد از تمامی این مشکلات هم اکنون هواپیمای جنگنده نیرومندی به نام F-22 با خصوصیات قدرت مانور بسیار بالا، رادار گریزی (stealth)، ایونیک نظام یافته پیشرفته، حالت آیرودینامیکی خاص برای رسیدن به سرعت های مافوق صوت (Supersonic) و دو موتور پیشرفته ساخته شده است.
اف-22 قدرت مانور بسیار بالایش را مدیون تلفیق دو امر مهم است؛ یکی طراحی آیرودینامیکی و حالت بدنه و دیگری موتورهای پرقدرت.
همان گونه که در اعضای کنسرسیوم دیده می شود آن قدر امر ساخت موتور مهم است که یکی از اعضا به نام پرت و ویتنی تنها مسئولیت طراحی موتور را برعهده می گیرد.
موتور F-22 طراحی منحصربه فردی دارد که با وجود طی پرواز طولانی مدت با سرعت مافوق صوت، سوخت کمی مصرف می کند و در سرعت های کم نیز همین گونه عمل می کند و باتولید نیروی پیشران بسیار بالا در مدت کمی به سرعت های مافوق صوت دست پیدا می کند.
موتورهای شرکت پرت وویتنی با مدل F-119-PW-100 در واقع یکی از شاهکارهای صنعت موتورسازی به حساب می آید که قدرت پیشرانی حدود ۲ برابر موتورهای جنگنده های دیگر مهیا می کند.
یکی از نکات جالب طراحی موتور F-119 این است که حتی بدون پسسوز (afterburner) قدرت بیشتری نسبت به موتورهای مجهز به پسسوز دارد.
البته خود این موتور نیز مجهز به پسسوز است.
هرکدام از دو موتور F-22 قادرند ۳۵ هزار پوند نیرو تولید کنند که در مقابل تاکنون تمام جنگنده ها در نیروی هوایی آمریکا مجهز به موتور جت با مأموریت برتری هوایی توانسته اند ۲۳ هزار تا ۲۹ هزار پوند نیرو فراهم کنند.
در اصل F-22 سرعتش را مدیون این موتورها است.
طراحی خاص باعث شده که موتورها با وجود این قدرت زیاد حرارت زیادی از خود نداشته باشند تا در برابر رادارهای حساس به حرارت از خود عکس العمل نشان ندهند و از دید آنها مصون بمانند.
نکته جالب دیگر هزینه ساخت این موتور است که نصف هزینه موتورهای دیگر است و از نظر حجم و اندازه حدود ۴۰ درصد کوچک تر از آنها است.
در اصل می توان گفت این موتورها ساخته ۴۰ سال تجربه شرکت پرت و ویتنی است.
همان گونه که دیده می شود در بسیاری از قسمت ها مانند موتور و طراحی بدنه بسیار شبیه به YF-22 (پنجره سیاه) است و دلیلش هم واضح است زیرا طراحی هر دوی آن ها بعد از پروژه جنگنده پیشرفته تاکتیکی (ATF)۳ بود که در ضمیمه جوان شماره ۱۵ به آن اشاره شد.
هرکدام از دو موتور F-22 قادرند ۳۵ هزار پوند نیرو تولید کنند که در مقابل تاکنون تمام جنگنده ها در نیروی هوایی آمریکا مجهز به موتور جت با مأموریت برتری هوایی توانسته اند ۲۳ هزار تا ۲۹ هزار پوند نیرو فراهم کنند.
همان گونه که دیده می شود در بسیاری از قسمت ها مانند موتور و طراحی بدنه بسیار شبیه به YF-22 (پنجره سیاه) است و دلیلش هم واضح است زیرا طراحی هر دوی آن ها بعد از پروژه جنگنده پیشرفته تاکتیکی (ATF)۳ بود که در ضمیمه جوان شماره ۱۵ به آن اشاره شد.
مواد بدنه متشکل از ۳۹ درصد تیتانیوم، ۲۴ درصد مواد مرکب کربن (Composito)، ۱۶ درصد آلومینیوم و یک درصد ترموپلاستیک و دیگر فلزات است.
درصد بالای تیتانیوم برای استحکام بالا در مقابل فشارهای ناگهانی است.اما یکی از خصوصیات مهمش رادارگریزی (Stealth) است.
در زمینه رادارگریزی دو شیوه مهم وجود دارد یکی چگونگی و حالت و شکل بدنه است که با کم کردن سطح مقطع راداری - (Radar Cross Section) باعث کم کردن دید رادارهای دشمن می شود و دیگری تکنولوژی استفاده مواد جاذب امواج رادار Radar-absorbing) (Material است که امواج راداری را جذب کرده و هیچ کس عکس العملی از خود در مقابل آنها نشان نمی دهد .«اولین کشوری که از فناوری استفاده مواد جاذب RAM استفاده کرد آلمانی ها در جنگ جهانی دوم بودند.» حال تجسم کنید که این فناوری که از دهه ۱۹۴۰ آغاز شده چه نتایجی در رادارگریزی F-22 خواهد داشت.
در میان تمامی هواپیماهای حال حاضر نیروی هوایی آمریکا دو هواپیمای F-117 و بمب افکن B-2 به عنوان پیشرو تکنولوژی رادارگریزی به حساب می آیند که حتی در بعضی از قسمت ها گفته می شود این هواپیماها نیروی امواج راداری را تا ۹۰ درصد کاهش می دهند و دیگر هیچ جوابی به آنتن رادارها بر روی زمین نمی رسد .
در F-22 آمیخته ای کامل و بدون نقص از این دو فناوری دیده می شود و حتی نقص هایی که در F-117 و B-2 بوده نیز رفع شده است و به طور میانگین ۹۰ تا ۹۵ درصد امواج را جذب می کند.
اف-۲۲ حتی در بخش های ورودی و خروجی موتور نیز نهایت احتیاط را انجام داد و از نوعی مواد با زمینه سرامیکی خاص استفاده کرده که نسبتاً حرارتی از خود نشان نمی دهند و در مقابل رادارهای مادون قرمز نامرئی هستند.
البته در نهایت باید اشاره کنیم که حالت رادارگریزی در هواپیماها، آن ها را از دید رادارها به صورت کامل نامرئی نمی سازد بلکه یافتن آنها در هوا بسیار سخت تر می شود.
برای نبردهای هوایی F-22 می تواند ۶ موشک هوا به هوای میان برد AIM-120C و ۲ موشک هوا به هوای کوتاهبرد و AIM (Sidewinder) را با خود حمل کند که هر دو از موشک های پیشرفته هوشمند هستند.
موشک های هوا به هوای AIM-120C کمی کوچک تر از مدل های قبلی است زیرا اکثر موشک های F-22 در داخل بدنه جا داده می شوند و برای جاگیری بهتر در محفظه تسلیحاتی طراحی شده اند و حتی موشک های AIM-9 که جزو موشک های کوتاهبرد هدایت شونده حساس حرارتی هستند طی طراحی جدید به نام AIM-9X که آمریکایی ها مشغول ساخت آن ها با دم ها و اندازه کوچک تر هستند تنها برای استفاده در F-22 است.
در سال ۱۹۹۴ نیروی هوایی آمریکا از شرکت لاکهید مارتین درخواست کرد تا قابلیت نبردهای هوا به زمین نیز برای F-22 به وجود آورند که در این راستا توانستند موشک های ۱۰۰۰ پوندی GBU-30 و GBU-32 را به آن ها اضافه کنند و همچنین ۲ موشک هوا به زمین (JDAM) که مجهز به سیستم GPS است نیز به آنها اضافه شدند.
اکثر موشک هایی که به F-22 ملحق می شوند به صورت داخلی است که این امر چندین نتیجه مطلوب دارد، مانند بالا رفتن قدرت مانور، کمتر شدن قابلیت دید راداری دشمن و بیشتر شدن برد.
اضافه بر تمام اینها F-22 در زیر بال هایش ۴ آویزگاه (hard point) نیز دارد که هر کدام توانایی تحمل بادی به اندازه ۵ هزار پوند را دارد.
در بعضی ماموریت ها که F-22 احتیاج به برد بالایی دارد ۴ مخزن بنزین که هر کدام ۶۰۰ گالن حجم دارد را با خود حمل می کند و در حالت گشت هوایی (Air Patrol) به ۲ مخزن بنزین و ۴ موشک تجهیز می شود.
از یک مسلسل M61A2 ساخت شرکت مارتین بهره می برد که در واقع مدل پیشرفته مسلسل بسیار قوی به نام M-61 است که قابلیت شلیک ۱۰۰ گلوله در ثانیه را دارد.
یک رادار بسیار قوی به نام AN/APG-77 به F-22 هدیه داده شده است که کار خلبان را بسیار راحت می کند و دید او را تا حد توان گسترش می دهد.
کابین خلبان مجهز به مدرن ترین سیستم های دیجیتالی است و از صندلی پرتاب ACES)II)۵ بهره می برد که ساخت شرکت مک دانل داگلاس است و در اکثر هواپیماهای جنگنده و بمب افکن آمریکا مانند اف ۱۵ ، ب۱ ، آ۱۰ ، اف۱۱۷ و اف ۱۶ و(ب۲ استفاده شده است.
این صندلی پرتاب خود به صورت هوشمند عمل می کند و در صورت فشار بالا بر خلبان اگر بیهوشی در پی باشد نسبت به ارتفاع و وضعیت های خاص دیگر خودش چترش باز می شود و خلبان را صحیح و سالم به زمین هدایت می کند.
حال با شنیدن تمامی خصوصیات آیا رقیبی در هوا می توانید معرفی کنید که حریف این جنگنده شود؟!
مشخصات: نوع ..................................................................جنگنده چند منظوره مبنای قدرت ..........................................دو موتور توربو فن مدل F-119-PW-100 پیشینه وزن بر خواستی .................
۶۰۰۰۰ پوند طول ...............
۱۸/۹۲ متر ارتفاع ...........................................................
۵ متر فاصله دو سر بال ...................................
۱۲/۵۶ متر بیشینه سرعت ..........................................
۲۳۳۵ کیلومتر سقف پرواز ...............................
۵۰۰۰۰ فوت تعداد خدمه ........................................
یک نفر