با صدور فرمان تاریخی حضرت امام خمینی «ره» در پنجم آذر ماه سال ۱۳۵۸ مبنی بر تشکیل بسیج مستضعفین، پایگاه های مقاومت در مساجد، حسینیه ها، ادارات ، کارخانجات و مدارس بصورت خود جوش و مردمی شکل گرفت. با واگذاری مسئولیت بسیج به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اسلامی، پایگاه های مقاومت بسیج در مدارس نیز همچون دیگر اقشار بسیج برای جذب، آموزش و اعزام دانش آموزان واجد شرایط به جبهه های جنگ حق علیه باطل فعال شدند که در این میان نقش معلمان و فرهنگیان بسیجی ستودنی است.
در دوران هشت سال دفاع مقدس ( ۳۱/۶/۵۹ تا ۳۱/۶/۶۷) بیش از ۵۵۰ هزار نفر از دانش آموزان به دفعات مکرر به جبهه ها اعزام شدند که بیش از ۳۶۰۰۰ نفر شهید و مفقود الاثر، ۲۸۵۳ نفر جانباز و ۲۴۳۳ نفر آزاده تقدیم دفاع از انقلاب اسلامی و کشور عزیزمان ایران کردند.
حضور حماسی دانش آموزان در سالهای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نه تنها موجب گرمی و موفقیت جبهه ها شد بلکه شور و نشاط ویژه ای در داخل مدارس ایجاد کرد تا سایر دانش آموزان نیز با مراجعه به مسئولان مدارس، خواستار راه اندازی بسیج دانش آموزی در مدارس خود شوند و بدین ترتیب هسته های اولیه تشکیلات بسیج دانش آموزی در مدارس تشکیل و در مدت کوتاهی تبدیل به گسترده ترین تشکل دانش آموزی کشور گردید.
با توجه به توسعه سریع و ضرورت قانونمند شدن این تشکل دانش آموزی، در سال ۱۳۷۱ توافقنامه ای بین وزارت آموزش و پرورش و نیروی مقاومت بسیج تنظیم گردید که بموجب آن چگونگی هماهنگی و گسترش بسیج دانش آموزی در مدارس کشور تعیین شد. از آنجا که این توافقنامه فقط بین بسیج و وزات آموزش و پرورش بود برای تقویت و توسعه بسیج دانش آموزی ضرورت داشت تا سایر دستگاه ها نیز مشارکت داشته باشند فلذا با همکاری این دو دستگاه در سال۱۳۷۵ پیشنهادی به مجلس شواری اسلامی ارائه شد که مجلس محترم ضمن بررسی و اصلاح، آنرا در تاریخ ۹/۲/۷۵ به تصویب رساند و از آن به بعد قانون تشکیل و توسعه بسیج دانش آموزی جایگزین توافقات قبلی گردید که متن آن به شرح زیر است:
قانون تشکیل و توسعه بسیج دانش آموزی
ماده واحده: به منظور جذب، آموزش و سازماندهی دانش آموزان مدارس کشور در ارتش بیست میلیونی و ایجاد روحیه همیاری، مسوولیت پذیری و آمادگی دفاع همه جانبه از انقلاب اسلامی و بسط فرهنگ و تفکر بسیجی،واحدهای پویندگان و پیشگامان بسیج دانش آموزی به ترتیب در مدارس راهنمایی و متوسطه پسرانه و دخترانه کشور توسط نیروی مقاومت بسیج سپاه با هماهنگی و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش تشکیل می گردد.
تبصره ۱: در مدارس ابتدایی بر حسب شرایط و آمادگی دانش آموزان واحدهای امیدان بسیج دانش آموزی با سازماندهی و علائم مناسب با شرایط سنی آنها تشکیل می گردد.
تبصره۲: کلیه برنامه های امیدان ، پویندگان و پیشگامان بسیج دانش آموزی با حفظ درجات مصوب بسیج و تعیین سطوح سه گانه در هر درجه، مناسب با مقطع تحصیلی و در عضویت های عادی و فعال و ویژه انجام می شود.
تبصره ۳: شورای هماهنگی و پشتیبانی بسیج دانش آموزی به منظور هماهنگی لازم و پشتیبانی موثر از تشکیل، توسعه و تقویت فعالیت های بسیج دانش آموزی و آموزش آمادگی دفاعی مدارس با ترکیب اعضای ذیل تشکیل می شود:
- وزیر آموزش و پرورش به عنوان رئیس شورا
- فرماندهی نیروی مقاومت بسیج سپاه
- نمایندگی ولی فقیه در نیروی مقاومت بسیج سپاه
- معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش