مجهز سازی فضاهای سبز و باز شهری:
در این پایگاه اطلاعات لازم برای زیبا سازی، طراحی، بالا بردن تسهیلات و قیافه ظاهری پارک ها و فضا های سبز گنجانده شده است که قسمتی از آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
در ابتدا نیمکت ها:
در مجهز سازی فضاهای سبز و باز شهری ابتدایی ترین روش برای احساس آرامش و راحتی در پارک ها صندلیها و نیمکت های پارک می باشد.
طرز قرار گرفتن این صندلیها باید بصورتی باشد که دسترسی به آنها آسان و راحت بوده یعنی در سراسر پارک و به تعداد زیاد موجود باشد.
صندلی ها باید در روبروی مناظر زیبا اما در جایی که در مسیر رفت و آمد افراد قرار نگیرد، واقع شود.
صندلیهای مراکز عمومی شهر نیز می تواند برای آسایش و راحتی شهروندان در کنار مراکز خاص مانند ایستگاهها، کیوسک ها، باجه های تلفن، ظروف زباله و شیرهای آب قرار بگیرند.
بیشترین جایی که محل قرار گرفتن صندلیها در سطح شهر می تواند باشد مراکزی است که رفت و آمد مردم در آنجا زیاد است، بخصوص در مکان هایی که برای استراحت و تفریح مردم باشد.
فضاهای باز زیبا و مناسب عمومی به شهروندان این امکان را می دهد تا در کنار یکدیگر از طبیعت اطراف لذت ببرند و با داشتن مکان مناسبی برای نشستن احساس رضایت آنها چندین برابر شود.
افراد مختلف نوع های متفاوتی از صندلیهای پارک یا فضاهای سبز را می پسندند، که این سلایق متفاوت نحوه طراحی صندلیهای پارک را تعیین می کند و به آن تغییراتی می دهد.
برای مثال جوانان اغلب بر روی بالای صندلی یعنی تکیه گاه آن می نشینند تا بر روی خود صندلی و این مورد باید در طراحی صندلی های پارک یا فضاهای آزاد شهری مورد توجه قرار گیرد و صندلیهایی را که به این مراکز اختصاص می دهند از استحکام بیشتری در ناحیه پایه ها برخوردار باشد.
یا بطور مثال برای افراد مسن نیمکت هایی که دارای پشت یا تکیه گاه است راحتتر از نوع بدون پشت آن می باشد.
در صورتی که برای افراد معمولی صندلیهای بدون پشت به آنها این امکان را می دهد تا در دو طرف نیمکت بنشینند.
پس این را باید در نظر گرفت که در پارک یا فضاهای سبز شهری که امکان استفاده اقشار مختلف است باید تمام امکانات رفاهی در نظر گرفته شود و صندلیها و نیمکت ها طوری برای این مکان ها ساخته شوند تا مورد استفاده بیشتری برای همگان داشته باشند.
در همین راستا و برای پیشگیری از خراب کردن مبلمان عمومی شهر باید به این نکته توجه داشت که خرابی بیشتر شامل چه چیزهایی می شود، چه زمانی این خرابکاریها صورت می گیرد و توسط چه کسانی، سپس برنامه های پیشگیری را بکار بست.
ایستگاههای اتوبوس:
داشتن یک ایستگاه اتوبوس مناسب برای تمام سیستم های حمل و نقل درون شهری امری واجب و ضروری می باشد.
اما مناسب بودن این ایستگاهها بسته به نظرات شهروندانی که از آن استفاده می کنند دارد.
از دید مدیران شهری که مسئولیت رسیدگی به این موارد را بر عهده دارند یک ایستگاه مناسب، ایستگاهی است که به مراقبت و نگهداری کمتری احتیاج داشته باشد.
از دید شهروندان یک ایستگاه خوب باید دارای محیط دید بالا و امکان سوار شدن راحت به اتوبوس را داشته باشد.
هر دو این نظرات خوب و به جا می باشد، زیرا ساختن ایستگاههایی که مورد استفاده کمتری دارند، تنها هدر دادن سرمایه و ایجاد مشکل برای مسئولان است.
طراحی و ساخت مناسب آن می تواند مدت زمان انتظار برای اتوبوس را لذت بخش کند.
برای تصمیم گیری در مورد اینکه چه نوع ایستگاهی در نقاط مخصوص باید ساخته شود و کسب اطلاعات پیرامون طراحی و نحوه ساخت، مطالب زیر را بررسی می کنیم:
_ آیا به ایستگاه اتوبوس نیازی است؟
_ ایستگاه باید در کجا واقع شود؟
_ چگونه طراحی کردن ایستگاهها؟
_ چگونگی مدیریت و نگهداری از ایستگاهها؟
آیا به ایستگاه اتوبوس نیازی است:
مکانهای بسیاری هستند که به علت نداشتن سایه بان، مکان های تجاری پر رفت و آمد، مکانی که آمد و شد افراد سالمند در آنجا بیشتر است و مکان هایی که آب و هوا اعتدال مناسبی نداشته باشد، برای رفاه شهروندان احتیاج به نصب ایستگاههای اتوبوس درون شهری است.
ایستگاه باید در کجا واقع شود:
بهترین مکان برای قرار دادن ایستگاههای اتوبوس در نزدیکی مغازه ها و در نزدیکی تقاطع ها است، که در این صورت باید 10 فوت از مسیر عبور و مرور عقب تر باشد تا ایجاد ترافیک و برخورد با افراد پیاده را نکند.
و چنانچه ایستگاه از تقاط دور باشد، سایه بان ایستگاه باید 40 فوت از پیاده رو عقب تر باشد تا برای ایستادن اتوبوس مشکلی را ایجاد نکند.
و چنانچه ایستگاه از تقاط دور باشد، سایه بان ایستگاه باید 40 فوت از پیاده رو عقب تر باشد تا برای ایستادن اتوبوس مشکلی را ایجاد نکند.
ایستگاهها همچنین باید در مسیر موازی با پیاده رو ها قرار گیرد تا تداخلی با افرادی که در پیاده روها در حال عبور و مرور هستند، پیدا نکند.
طرز قرار گرفتن این ایستگاهها باید بصورتی باشد که مردم از باد و باران در فصل زمستان و از تابش اشعه خورشید در فصل تابستان محافظت شوند.
هرچند این نکته مهم است که ایستگاه دقیقاً باید به سمت خیابان باشد تا به افراد امکان آمد و شد راحتتر را بدهد.
کیوسک ها یا دیگر مراکز فروش یا دستفروشی باید در سمت پایین این ایستگاهها واقع شوند.
طراحی: ایستگاههای طراحی شده باید به صورتی باشد که گویای نماد شهری که در آن این ایستگاه قرار دارد بوده و از موادی که منحصر همان شهر است ساخته شود.
گاهی ایستگاههای استاندارد تماماً از نوع مشخصی از مواد ساخته و طراحی می شوند.
بجز موارد عنوان شده در طراحی این مراکز باید میدان دید، تسهیلات ، راحتی و دسترسی آسان به اتوبوس را نیز مد نظر داشت.
میدان دید مناسب: میدان دید مناسب مردم را قادر می سازد تا آمدن اتوبوس را ببینند.
ایستگاههایی که از نظر طراحی ضعیف هستند به سبکی طراحی شده اند که برای دیدن رفت و آمد اتوبوس حتماً باید ایستگاه را ترک کرد و به لب پیاده رو آمد.
دسترسی آسان: نوع دیگر طراحی باید به صورتی باشد که سوار شدن اتوبوس برای افراد به راحتی صورت گیرد.
این مورد یکی از موارد مهم در طراحی ایستگاههای اتوبوس می باشد.
زیرا مردم دوست دارند به راحتی به اتوبوس مورد نظر خود برسند.
تسهیلات و راحتی: ایستگاهها باید دارای مکانی برای نشستن مسافرین باشند تا در مواقع بارانی یا هوای نامساعد احساس راحتی کنند.
اطلاعات: مردم به اطلاعاتی در مورد زمان ورود و خروج به ایستگاه نیاز دارند.
وجود تابلوهای اطلاع رسانی در ایستگاه ها برای شهروندان و توریست ها بسیار جالب و مفید خواهد بود.
روشنایی خیابانها و طراحی آن: در بسیاری از مراکز شهری بخصوص در مراکزی که افراد به میزان امنیت بیشتری نسبت به دیگر مراکز احتیاج دارند مانند پارک ها، مراکز خرید و دیگر مراکز عمومی باید از تعداد بیشتری از چراغ های روشنایی در خیابان و مکان های فوق استفاده شود.
طراحی این چراغ ها در سطح شهر به فن آوری طراحی این نوع چراغ ها و وسعت خیابان یا مراکزی که این چراغ ها در آن نصب می شود بستگی دارد.
اگرچه میزان استفاده بیشتر از این تمهیدات در شب صورت می گیرد اما از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
بطور مثال مواردی که در این زمینه وجود دارد عبارتند از: _ چرا روشنایی در سطح شهر اهمیت دارد؟
_ روشهای استفاده از روشنایی خیابان ها؟
_ چه تعداد چراغ برای روشنایی در سطح خیابان ها کافی است ؟
_ چه مقدار باید در بین چراغ ها فاصله باشد؟
اهمیت وجود روشنایی در سطح شهر: _ افزایش ایمنی در سطح خیابان ها بخصوص در مراکز پر رفت و آمد _ راهنمایی جهت ها در سر تقاطع ها، چهارراه ها، پل ها ، ساختمان ها _ تشخیص هویت و موقعیت محل چراغانی شهر: در بسیاری از شهر ها و کشور ها برای جلب بیشتر توجه افراد و برای برگزاری اعیاد و مراسم جشن، شهر و درختان آن را چراغانی می کنند که این علاوه بر زیبا سازی شهر به مکان های عمومی نیز روشنایی بیشتری می بخشد.
ایستگاههای وسایط نقلیه شهری: در ایستگاههایی که چراغ های روشنایی آن روشن باشد شهروندان برای انتظار کشیدن احساس امنیت و آرامش بیشتری می کنند.
وجود روشنایی در دربهای ورودی ساختمان: در کنار درهای ورودی ساختمان های مسکونی نیز وجود چراغ های روشنایی اهمیت بسیاری در رفت و آمد افراد دارد.
حتی وجود چراغ در هنگام تعطیل بودن مراکز نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
ظروف زباله: ظروف زباله ای که در سطح شهر قرار می گیرند به مصارف مختلفی می رسند.
سطل های زباله ای که در سطح شهر قرار می گیرند باید قابل دسترسی آسان، تعداد زیاد و احتیاج به محافظت نداشته باشند.
یکی از اشتباهات مهمی که در شهر ها اتفاق می افتد این است که سطل های زباله را در جایی قرار می دهند که بتوان به راحتی آنها را خالی کرد نه اینکه به راحتی برای شهروندان قابل دسترسی باشد.
و نتیجه آن خیابان های پر از زباله و سطل های خالی است.
زیرا مردم وقت خود را برای یافتن سطل زباله صرف نمی کنند.
برای تعیین این که در چه جاهایی باید سطل زباله قرار بگیرد ، یکسری از موارد را باید در نظر داشته باشیم.
بطور مثال وجود مواردی از مبلمان شهری در خیابان، نوع و موقعیت طبقات اول مانند ساختمانها، فروشگاهها و رستوانها، که همچنین باید نوع و میزان زباله های این مراکز نیز با سطل های گذاشته شده متناسب باشد.
بهترین مکان برای گذاشتن سطل های زباله مکان های تجاری و پر رفت و آمد در حاشیه پیاده روها، در نزدیکی اغذیه فروشی ها و کنار صندلی های ایستگاهها است.
تعداد سطل های زباله که در یک مکان باید قرار داده شود به تعداد افرادی که در آن مسیر رفت و آمد دارند و میزان زباله های آن محل بستگی دارد.
طراحی: صدها مدل مختلف سطل زباله وجود دارد هرچند که تعداد معدودی از آنها برای مصارف شهری به درد می خورند.
برخی از موارد را در طراحی سطل های زباله باید در نظر داشت مانند تفاوت در طراحی سطل های زباله با سطل مواد بدردنخور و بلا استفاده، کیفیت مواد موجود در سطل، نداشتن سر یا دریچه برای ریختن زباله درون سطل، بزرگی سطل، که بستگی به میزان استفاده و محل قرار گرفتن سطل دارد، همچنین سطل ها باید محکم باشند تا در اثر نشستن برخی افراد بر روی آنها نشکند.
موارد زیر در هنگام ساخت سطل های زباله باید در نظر گرفته شود: _ استقامت و دوام، _ موارد ضد حریق ، رنگ، مقاوم در برابر آلودگی ، _ لعاب داشتن سطل که شامل رنگی می شود که به راحتی ورقه نشود _ سطح پر از منفذ _ آلومینیوم که معمولاً ماده خوبی برای استفاده در این مورد است _ پلاستیک های مقاوم _ ورقه های استیل گالوانیزه بیشتر سطل ها را باید بتوان به راحتی توسط مامورین شهرداری تخلیه کرد که بیشتر از طرف سر سطل تخلیه می شوند.
تخلیه آن دسته از سطل هایی که از طرفین باز می شود کار سختی است، و در برخی از مواقع موجب شکستن سطل و درب آن می شود.
سطل ها همچنین باید دارای سطحی باشند که از خروج مایعات درون سطل به بیرون جلوگیری کند که برای رفع این مشکل از کیسه های داخلی پلاستیک درون آن استفاده می کنند.
این کیسه ها از نوع فلزی خود بهتر می باشند.
در پارک ها در قسمت هایی که مخصوص پخت کباب است از لایه های فلزی استفاده می کنند اما در سطح شهر از نوع پلاستیک آن استفاده بیشتری می شود.
اخیراً در نیویورک استانداردهای جدیدی برای کیسه های زباله وضع شده است که از پارگی و نامرغوبی کیسه ها کاسته است و این یک کیسه پلی اتیلنی 30 لیتری به ضخامت 5/ 1 میلیمتر می باشد و قیمت آن تنها 9 سنت است.
در هر صورت برقراری یک برنامه صحیح برای محافظت و بهسازی موارد فوق یک ضرورت برای حصول نتیجه بهتر خواهد بود.
چند پیشنهاد برای زیباسازی شهرها براساس یک تجربه مقوله زیباسازی و بهسازی محیط همیشه از موارد بسیار مهم و در مراکز توجه تمامی شهرداری های شهرهای دنیاست .
شهرداری ها و شوراهای شهر تمام تلاش خود را به کار می بندند تا با زیبا کردن شهرها به وجود آوردن مراکز ، ساختمانها ، پارکها و گردشگاههای زیبا و جالب ، توجه گردشگران و مسافران داخلی و خارجی را به شهرهای خود جلب کنند تا از آن طریق بتوانند هتلها ، مراکز خرید و بالاخره تمامی مردم را در امور اقتصادی کمک کنند تا براساس آن اقتصاد شهری به جریان افتاده و شهروندان با کار و تلاش بیشتر زندگی بهتر و مرفه تری داشته و از حقوق بیشتری برخوردار بوده و شهرها نیز متجددتر و به پیشرفت های فرهنگی ، مالی و در رتبه بالاتری قرار گیرند .
در این میان نقش مسئولان و برنامه ریزی آنها و بخصوص بودجه های اختصاص داده شده همیشه نقش اصلی را دارند .
البته نباید از نظر دور داشت که نقش مسئولین همیشه مهم تر از بودجه های در نظر گرفته شده است .
برنامه های زیباسازی و درختکاری و فضای سبز دو برنامه متقدم در امور شهرهاست که همکاری مدیریت شهرداری و مشارکت مردم را می طلبد .
بی تردید موفقیت در این امر نیازمند فعالیت های متعددی است .
اینکه کمیته ای با حضور مستقیم گروه های مختلف مردم برای امور زیباسازی و امور پارکها معین شود تا در نتیجه این امر ، شهر به طور فعال به سمت زیباسازی املاک خصوصی و سرمایه گذاری مردمی در این بخش متمرکز شود .
هر شهر و سیستم مدیریت شهری باید این مسئله را گسترش داده و این مورد را مسئله ای مثبت قلمداد کرده تا شهروندان بدان تشویق شوند .
از نمونه های مدیریتی بسیار جالب می توان به برنامه های اجرا شده توسط شهرداری شهر فلورانس اشاره نمود که در راستای اجرای طرح زیباسازی و پاکیزه نگهداشتن شهری ، رتبه دوم را در کشور ایتالیا داراست و در سال ۲۰۰۴ توانست جایزه ویژه این بخش را به خود اختصاص دهد .
این جایزه دارای شرایط خاص برای احراز می باشد که می بایست مطالعات و کوشش های عملی موفقی در جهت تشویقی عموم مردم به جلوگیری از افزایش تولید زباله ، امور زیباسازی ، کاهش فاضلاب و بهبود سطح زندگی مردم انجام شود یکی از عوامل مهم این موفقیت کار مداوم و پیگیری مسئولین و همکاری مردم در راستای اجرای طرح شهر پاکیزه بود .
برای اجرای این طرح نیز همکاری اهل مشاغل ، شهروندان عادی ، گروه ها و مؤسسات دولتی و غیردولتی ، اماکن مذهبی ، مدارس و دیگر اقشار باعث پیشرفت و سرعت در کار شد .
زیرا از زندگی خوب همیشه برای انسانهای نیکوکار و داوطلبین نیکوکاری خواهد بود ؛ و این انسانهای بزرگند که می توانند کارهای بزرگ انجام دهند و به دست اوردن جایزه ویژه واقعاً بدون این هماهنگی و همکاری غیر ممکن است .
اجرای طرح شهر پاکیزه ، در پایان هر هفته انجام می شود و در این برنامه حدود ۲۵۰۰نفر شرکت می کنند .
در انجام اولین بار این طرح حدود ۱۸تن (۳۶هزار پوند) زباله ، ۱۶۸۹ حلقه لاستیک و ۲۰درخت و مقدار بسیار زیادی شاخ و برگ جمع آوری و بازیافت شد .
در این برنامه نیروهای داوطلب حدود ۱۴۴ کیلومتر (۹۰مایل) خیابان ، ۵پارک و ۱۴محله را تمیز کردند .
از دیگر برنامه هایی که می توان اشاره کرد ، تشویق نوجوانان و جوانان از طریق مدارس با به وجود آوردن گروه های چند نفره و با تقسیم بندی خیابان ها و بنا به درخواست گروه ها ، واگذاری هر خیابان به یک یا چند گروه است .
این کار با هماهنگی واحد جمع آوری زباله برگزار می شود و چند کیسه زباله در اختیار هر گروه قرار می گیرد تا بتوانند ضمن جمع آوری زباله ها آنها را در کیسه ریخته و سپس در جاهای مشخص گذارده تا واحد جمع آوری زباله آنها را منتقل و دفع کند .
بی تردید در اجرای این طرح می توان از دیگر اقشار مردم نیز کمک گرفت ، زیرا اجرای این برنامه به بالا رفتن کیفیت زندگی برای همه مردم کمک می کند و با همکاری خودشان و در راستای تمیزی و زیبایی مناطق مسکونی خود آنها انجام می گیرد .
این برنامه و یا به عبارتی این مأموریت ، شهروندان را وارد و وادار و عهده دار حل مسایل پاکی و زیبایی شهر ، از بین بردن زباله ها ، زیبایی محیط زیست و بسیاری از مسایل دیگر می کند .
هر کس می تواند بخش و کمکی برای حل مسایل زیبایی و پاکیزگی محیط ، انتقال و انحلال زباله ها در شهر باشد و با عضویت در گروه های مختلف نقش مؤثری در زیبایی و بهبود و کیفیت زندگی در کوچه و محله خود ایفا کند .
این برنامه ها می توانند به طور خودمختار وارد عمل شوند .
تجار ، گروه های اجتماعی ، سازمان های اداری ، اماکن مذهبی ، مدارس و اشخاص معمولی نیاز به تأمین موفقیت هایی برای ریشه کنی زباله ها در این برنامه دارند .
این مسأله فرصت و مجالی برای انجام کارهای بزرگی همچون گرداندن امور شهری است .
در همین راستا و در جامعه امروزی که تمام مردم اعم از زن و مرد همگام با هم مشغول تحصیل و کار و تلاش هستند زنانی که علاقه فراوانی به محیط زیست داشته و وقت زیادی برای زیبایی محیط صرف می کنند و حتی در سازمان های غیردولتی و NGO ها عضو بوده و به این مسأله به عنوان یک امر مهم می نگرند .
مسئولان امر زیباسازی می توانند با دعوت و تشویق زنان و گروه های آنان ، پاره از امور را به آنان واگذار کنند .
شهرداری می تواند با در اختیار گذاشتن ابزار ، مواد و راهنمایی های لازم به آنان ، در امر زیباسازی و داشتن شهری پاکیزه از نیروی آنان استفاده کند .
با توجه به اینکه فصل پاییز در پیش است ، از دیگر برنامه هایی که کمک فراوانی به زیباسازی در این فصل می کند ، جمع آوری زباله های درختی و گیاهی (در صورت امکان با خرد و ریز کردن آنها) و تبدیل به کود گیاهی است .
این برنامه جزو کارهای سودمند و پرارزش در این فصل به شمار می رود .
سازمان زیباسازی می تواند با تشویق شهروندان ، پس از هرس کردن درختان و گیاهان منزل خود در یک ساعت و روز معین آنها را به محل های مشخص شده ای انتقال داده تا مأموران مربوط به جمع آوری و بازیافت آنها اقدام ورزند .
این کار باید به صورت رایگان انجام پذیرد تا مردم تشویق به این امر شده و بتوانند در آن شرکت کنند .
از سویی این برنامه برای کودکان و نوجوانان نیز مفید و جذاب خواهد بود و به آنها یاد خودهد داد که بازیافت مواد ، مسأله بسیار مهمی در دنیای امروز است و آنان باید از اکنون این مسأله را بیاموزند .
تمامی افراد اعم از زن و مرد ، دختر و پسر می توانند در این برنامه شرکت کننده و به این طریق می توان به آرامی فرهنگ بازیافت را در میان قشر جوان و نسل آینده گسترش داد .
زیرا نسل آینده نیاز به منابع انرژی و منابع دیگر دارد چرا که این منابع روزی نه چندان دور به پایان خواهند رسید و آن زمان مشکلات چندین برابر خواهند شد ؛ و اگر از همین امروز برای آینده زندگی ، فکر و چاره ای نیندیشند دشواری های زندگی گریبانگیز خود آنان خواهد بود .