شیرهای طعمدارضمن داشتن انرژی بالاتر، همانند شیر طبیعی،حاوی مواد مغذی فراوان هستند. اختلاف عمده آن با شیر،بالاتر بودن میزان کربوهیدرات کل در شیر کاکائو بهخاطر افزودن ساکارز یا شربت ذرت(با میزان فروکتوز بالا) و سطح بالاتر میزان انرژی آن است. یک لیوان شیر کاکائو حاوی فیبر و آهن بیشتری نسبت به یک لیوان شیر طبیعی است. شیر و فرآوردههای آن از جمله شیر طعم دار،منابع عمده کلسیم در رژیم غذایی می باشند. توصیه شده که کودکان کلسیم مورد نیاز را از اولین غذاهای مصرفی بدست آورند. زیرا الگوهای غذایی مناسب در دوران کودکی، در طول دوران زندگی نیز دنبال میشوند. علاوه بر این مشخص شده که بهترین تامینکننده کلسیم مورد نیاز بدن، شیر و فرآوردههای آن است. شیرکاکائو و دیگر شیرهای طعمدار حاوی مقدار بالایی کلسیم میباشند. بههمین دلیل با عرضه شیر طعمدار به عنوان بخشی از برنامه غذای مدارس (در وعده غذایی صبحانه و ناهار) مصرف شیر و جذب مواد مغذی افزایش مییابد. کاکائو به علت داشتن ترکیبات کاهشدهنده تحریکات معدهای ممکن است در افرادی که نسبت به لاکتوز شیر حساس هستند باعث افزایش تحمل آنها به مصرف شیر گردد. در مطالعهای بر روی 600 کودک 8تا 13سال در آمریکا،حدود 78 درصد آنها با طعم و مزه شیرکاکائو موافق بودند. به همین دلیل شیرهای طعمدار مانند شیر کاکائو نه تنها به خوبی مورد پذیرش کودکان و نوجوانان قرار گرفته بلکه والدین،مدیران خدمات غذایی مدارس و متخصصان اطفال، مصرف این نوشیدنی را به دلیل ارزش تغذیهای بالای آن توصیه کردهاند. به هرحال تولید و عرضه شیر طعمدار سبب افزایش مصرف سرانه آن و در نتیجه افزایش جذب مواد مغذی در بدن میشود. به دلیل عدم وجود مدارک علمی معتبر در خصوص تاثیر برخی ترکیبات شیر کاکائو،از جمله شکر،کافئین و پودر کاکائو بر سلامت مصرفکنندگان ،توصیه میشود عرضه و تبلیغ مصرف شیر کاکائو از سوی مسئولان سلامت جامعه مورد توجه قرار گیرد.
مقدمه:
در حال حاضر انواع متنوعی از شیرهای طعمدار با طعم کاکائو،توت فرنگی ،وانیل، موز،تمشک،قهوه و ...در بازار مصرف وجود دارند که محبوبترین آنها شیر کاکائو است. شیر طعمدار به صورت کامل(پرچرب)یا بدون چربی تولید میشود. اما طی دهه گذشته رشد تولید شیر طعمدار در دنیا غالبا" در بین انواع کم چرب و بدون چربی بوده است.
شیر طعمدار؛ به ویژه شیر کاکائو؛ در میان کودکان و نوجوانان پذیرش بیشتری دارد. بررسی انجام شده در آمریکا بر روی 12000نفر از مصرف کنندگان شیر طعمدار مشخص کرد که بچههای کمتر از 12 سال و نوجوانان عمدهترین مصرف کنندگان آن هستند. ضمنا" مشخص شد بچهها تمایل دارند شیر طعمدار را به جای خانه در مدرسه بخورند.
سهم مواد مغذی شیر کاکائو
شیر طعمدار ضمن داشتن انرژی بالاتر، همانند شیر طبیعی، حاوی مواد مغذی فراوان است. جدول شماره یک مقایسه میزان مواد مغذی شیر کاکائو و شیر طبیعی با چربیهای متفاوت را نشان میدهد که در اکثر موارد با هم مشابه اند. اختلاف عمده آنها بالاتر بودن میزان کربوهیدرات کل در شیر کاکائو به خاطر افزودن ساکارز یا شربت ذرت (با میزان فروکتوز بالا) و سطح بالاتر میزان انرژی آن است.
یک لیوان شیر کاکائو حاوی فیبر (به مقدار کم) و آهن بیشتر نسبت به یک لیوان شیر طبیعی است(1).
شیر و فرآوردههای آن از جمله شیر طعمدار،منابع عمده کلسیم در رژیم غذایی هستند. هفتاد و دو درصد کلسیم قابل دسترس در رژیم غذایی مردم آمریکا با این فرآوردهها تامین میشود. مصرف و جذب مناسب کلسیم در طول زندگی به کاهش خطر شکستگی استخوانها در دوران کودکی و نوجوانی و کاهش پوکی استخوان در میانسالی و کهنسالی کمک میکند. توصیه شده که کودکان کلسیم مورد نیاز را از اولین غذاهای مصرفی بدست آورند. زیرا الگوهای غذایی مناسب در دوران کودکی،در طول دوران زندگی نیز دنبال میشود(2).
علاوه بر این مشخص شده که بهترین تامینکننده کلسیم مورد نیاز بدن،شیر و فرآوردههای آن هستند. شیر کاکائو و دیگر شیرهای طعمدار، از جمله مواد غذایی هستند که حاوی مقادیر بالای کلسیم میباشند.
شیر طعمدار با توجه به نیازهای تغذیهای مردم میتواند با انواع ویتامینها و مواد معدنی غنیسازی شود. غنی سازی با ویتامینهای محلول در چربیA و Dدر شیر طعمدار کم چربی یا بدون چربی بسیار رایج است. شیرطعمدار غنیشده با ویتامین D مانند شیر طبیعی منبع مهم ویتامین D است .این ویتامین جذب کلسیم بدن را افزایش میدهد و از نرمی استخوان در اثر کمبود ویتامین D پیشگیری میکند .به همین دلیل عرضه شیر طعمدار بهعنوان بخشی از برنامه غذائی مدارس در وعده غذایی ناهار و صبحانه نشان داده که مصرف شیر و جذب مواد مغذی افزایش مییابد .