سقط جنین، به معنای پایان یافتن بارداری در هر مرحلهای است که زندگی نوزاد در جریان است، اگرچه غالبا به لحاظ فنی و تخصصی، خاتمه یافتن بارداری به واسطهی جراحی یا خارج کردن جنین یا رویان از رحم(پیش از آنکه قادر به ادامه حیات باشد)را سقط جنین میگویند.∗سقط جنین یا بصورت خود به خود رخ میدهد که به آن معمولا سقط جنین غیرعمدی(ناخواسته) گفته میشود، یا میتواند عامدانه باشد.اصطلاح سقط جنین اغلب به سقط جنین خودخواسته اطلاق میشود.
مقدمه
در کشورهای توسعه یافته، سقط جنین در مواقعی که خود خواسته باشد، مطابق با قوانین علمی، از جمله امن ترین روشها در پزشکی است.[۱] با این حال سقط جنین ناسالم (که توسط فرد، بدون آموزش مناسب و یا خارج از محیطهای پزشکی انجام میشود)سالانه حدود ۷۰ هزار مرگ مادر و ۵ میلیون معلول، در سطح جهان به جا میگذارد.[۲] سالانه حدود ۴۲ میلیون سقط جنین انجام میشود که تخمین زده شدهاست که ۲۰ میلیون از آنها به شکلی ناسالم انجام شدهاست. [۳] چهل درصد زنان حاملۀ جهان از داشتن امکانات درمانی و حق انتخاب برای سقط جنین محروم هستند.[۴] سقط جنین عمدی(خواسته) دارای سابقۀ تاریخی طولانی است و توسط روشهای مختلفی چون سقط کنندههای گیاهی، استفاده از ابزار تیز، آسیب جسمانی، و دیگر روشهای سنتی انجام میشدهاست.علم پزشکی معاصر با بهره گیری از داروها و روشهای جراحی، سقط جنین را راحت کردهاست. قانونی بودن، همه گیر بودن، وضعیت فرهنگی، و وضعیت مذهبی در نوع نگاه به سقط جنین، تفاوت قابل ملاحظهای ایجاد میکند.در بسیاری از نقاط جهان، بحثهای جنجالی بر سرِ قانونی و اخلاقی بودن، سقط جنین وجود دارد. از آنجایی که دسترسی به آموزش و خدمات تنظیم خانواده برای پیشگیری از بارداری در سراسر جهان، در حال افزایش است، سقط جنین به طور گستردهای در حال کاهش است.[۵]
تاریخچه
سقط جنین خود خواسته دارای سابقۀ طولانیای میباشد و میتوان ردههایی از آن را در تمدنهای مختلفی چون چین در زمان شننونگ (۲۷۰۰ قبل از میلادی)، مصر باستان در زمان ابریهای پاپیروس( ۱۵۵۰ قبل از میلاد)و امپراطوری روم در زمان جوونال (۲۰۰ قبل از میلاد) یافت.[۶] شواهد نشان میدهد که سقط جنین از طریق روشهایی چون گیاهان، ادوات تیز، استفاده از فشارهای شکمی و روشهای دیگر انجام میشدهاست. برخی از محققان پزشکی و مخالفان سقط جنین خاطر نشان میکنند که سوگند دانشجویان پزشکی در یونان باستان، آنها را از انجام سقط جنین منع میکردهاست.[۷] با این حال دستهای دیگر از پژوهشگران با این تفسیر مخالف اند[۸] متون پزشکی مربوط به طب بقراط، حاوی شرح روشهای نافرجام و یادداشتهایی مربوط به خطرات ناشی از سقط جنینِ ناامن است .[۹] در مسیحیت، پاپ (۹۰-۱۵۸۵) به عنوان اولین پاپ اشاره کرد که سقط جنین بدون در نظر گرفتن اینکه در چه مرحلهای از حاملگی باشد، قتل محسوب میشود.[۱۰].کلیسا قبلا بر سر اینکه آیا سقط جنین قتل محسوب میشود یا نه، مجزا شده بود و مخالفت با سقط جنین تا قرن ۱۹، به طور سرسختانهای ادامه داشت.[[۱۱] سقط جنین در اسلام تا زمانی مجاز است که به اعتقاد مسلمانان روح در جنین دمیده نشده باشد.[۱۲] در زمانِ دمدیده شدن روح در جنین، بین متکلمان اختلاف وجود دارد، عدهای معتقدند این زمان ۴۰ روز بعد از لقاح است و عدهای دیگر این زمان را ۱۲۰ روز بعد از لقاح در نظر گرفتهاند.[۱۳] با این حال سقط جنین عمدتا در مناطق اسلامی با اعتقاد بالا همچون محدودۀ خاومیانه و شمال آفریقا، بهشدت محدود میشود و یا اینکه ممنوع است. پیشرفت تکنیکهای سقط جنین در اروپا و آمریکا، از قرن ۱۷میلادی آغاز شد. با این وجود، محافظهکاری اغلب پزشکان در رابطه با مسایل جنسی، از گسترش وسیع تکنیکهای امن سقط جنین جلوگیری به عمل آورد [۱۴]. برخی پزشکان به تبلیغ خدمات ...خود دست زدند و فعالیتهای آنان تا قرن ۱۹ یعنی زمانی که سقط جنین هم در آمریکا و هم در بریتانیا ممنوع شد، تحت کنترل و نظارت گسترده قرار نداشت [۱۵]. گروههای مرتبط با کلیسا و نیز پزشکان در جنبشهای ضدِ سقطِ جنین شدیداً تاثیرگذار بودهاند [۱۶]. در آمریکا، تا حدود ۱۹۳۰سقط جنین از زایمان به مراتب خطرناکتر بود، در این زمان بهبود فزاینده شیوههای سقط جنین نسبت به زایمان، موجب امنتر شدن سقط جنین میشد [یادداشت۴]. اتحاد جماهیر شوروی (۱۹۱۹)، ایسلند (۱۹۳۵) و سوئد (۱۹۳۸) از اولین کشورهایی بودند که برخی یا همه اشکال سقط جنین را قانونی کردند [۱۷]. در آلمانِ نازیِ ۱۹۳۵، قانونی تصویب شد که به موجب آن سقط جنین برای کسانی که "به طور ارثی بیمار" تلقی میشدند مجاز شمرده میشد، در حالیکه زنانی که به نژاد آلمان تعلق داشتند، به ویژه، از سقط جنین منع میشدند [۱۸].
انواع
سقط جنین عمدی (خودخواسته)
هرسال در جهان حدود ۲۰۵ میلیون بارداری اتفاق میافتد. بیش از یک سوم آنها ناخواسته هستند و در حدود یک پنجم به سقط جنین عمدی ختم میشوند.[۱۹] بیشتر سقطها ناشی از بارداریهای ناخواسته میباشند.[۲۰] یک بارداری میتواند به طور خودخواسته به شیوههای گوناگون به سقط جنین بیانجامد. شیوه ی انتخاب شده معمولا به سن رویان یا جنین وابستهاست ،[۲۱] که اندازه اش در جریان بارداری رشد میکند.[۲۲] همچنین ممکن است روشهای ویژهای با توجه به قانون، دسترس پذیری در منطقه، و ترجیح پزشک یا بیمار انتخاب گردد. دلایل انجام سقطهای عمدی:
درمانی سقط در پزشکی هنگامی درمانی گفته میشود که برای حفظ جان زن باردار، پیشگیری از آسیب به سلامت جسمی یا روحیِ زن، دلالت نشانهها بر بالا بودن احتمال ابتلای جنین به بیماری یا مرگ پیشرس یا معلولیت، یا کاهش انتخابی تعداد جنینها به منظور پایین آوردن احتمال خطر برای سلامت جنین در بارداریهای چندگانه انجام شود.[۲۳]