با توجه گسترش روز افزون کمی و کیفی ورزش کشور و نقش اساسی پزشکی ورزشی در سلامت و افزایش کارآیی ورزشکاران و دیگر افراد جامعه ، نیاز به این علم هر روز بیشتر احساس می شود. با این وجود پزشکی ورزش از محدود رشته هایی است که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است .
نقش ورزش در زندگی افراد و همچنین پویایی و سلامت جامعه برهمگان مشخص است لکن ورزش در کشور ما به صورت سنتی دنبال شده و تمام تلاشهایی نیز که در جهت حرفه ای شدن آن صورت گرفته نتوانسته است تاثیرات مثبت خود را ایفا کند .
تغذیه ورزشی
مواد مغذی مورد نیاز بدن :
کربوهیدرات : اولین منبع انرژی در یک فعالیت ورزشی شدید کربوهیدرات ها هستند و سوخت عضلات و مغز نیز کربوهیدراتها می باشد حدود 60 درصد انرژی مورد نیاز روزانه (6تا10 گرم کربوهیدرات به ازای هرکیلو گرم وزن بدن ) باید از نشاسته و غذاهای پر کربوهیدرات مثل میوه ها ، سبزیها ، نان و حبوبات تامین گردد .
چربی :
چربی یک منبع انرژی ذخیره شده است که بیشتر در طی فعالیتهای کسب مثل مطالعه و خواندن و خوابیدن مصرف می شود برای داشتن یک کارآیی ورزشی خوب ، 25 درصد انرژی مورد نیاز روزانه خود را از چربیها تامین کنید .
پروتئین :
پروتئین برای ساخت و بازسازی عضلات ، گلبولهای قرمز ، مو، و دیگر بافتهای بدن و برای ساخت هورمون یک ماده اساسی و ضروری محسوب می شود وقتی که کربوهیدرات بطور کافی در دسترس نباشد می توان بجای آن از پروتئین استفاده کرد حدود 15 درصد انرژی مورد نیاز روزانه باید از غذاهای پر پروتئین مثل ماهی ، مرغ و تخم مرغ تامین گردد .
املاح :
املاح عناصری هستند که از مواد غذایی بدست می آیند و جزئی از ساختمان های بدن می باشند ( برای مثال کلسیم جزئی از استخوان است ) مهم ترین املاح عبارتند از : آهن، منیزیم ، کلسیم ، فسفر ، سدیم ، پتاسیم و روی املاح نیز مانند ویتامین ها قادر به تامین انرژی نیستند .
ویتامین ها :
ویتامین ها موادی هستند که سوخت و ساز بدن را تسریع کرده و واکنش های شیمیایی بدن را تنظیم می کنند بسیاری از ویتامین ها توسط بدن ساخته نمی شوند باید از طریق مواد غذایی وارد بدن شود، ویتامین ها منبع انرژی نیستند.
آب:
آب یکی از مواد ضروری بدن است و حدود 50تا60 درصد وزن بدن را آب تشکیل می دهد آب دمای بدن را تثبیت می کند ، مواد مغزی را به سلولها می برد ، مواد زاید را از سلولها دور می کند ، آب نیز انرژی زا نیست .
تغذیه قبل از مسابقه یا تمرین هر چه باشد دارای چهار اهمیت زیر است :
1-
2-
3-
4-
جریان خون کلیه با شروع مسابقه به شدت کاهش می یابد بنابراین خوردن فوری مایعات قبل از شروع مسابقه سبب می شود از تاثیرات نامطلوب احتباس ادرار جلوگیری گردد بهتر است که در یک ساعت مانده به شروع مسابقه از قندهای ساده استفاده نشود آزاد شدن انسولین به دنبال مصرف مواد قندی و فعالیت بدنی می تواند سبب ایجاد علایم کاهش قند خون را گردد .
تغذیه طی فعالیت ورزشی :
شامل مصرف آب ، کربوهیدرات و اکترولیتها است .
تغذیه بعد از فعالیت ورزش :
تغذیه بعد از فعالیت ورزشی باید در جهت جبران ذخایر از دست رفته ی بدن انجام گیرد پس از فعالیتهای بدنی استقامتی باید ذخیره ی گلیکوژن بدن جایگزین شود گلیکوژن با سرعتی حدود 5% در ساعت جایگزین می گردد . حداقل 20-10 ساعت وقت باید به این امر اختصاص یابد ظاهراً و عده های کربوهیدراتی حجیم موثر تر از وعده های کم حجم و متناوب نمی باشد لذا خوردن 50-100 گرم کربوهیدرات هر دو ساعت توصیه میگردد. مصرف کربوهیدرات بصورت نان ، برنج ، و.... نیز مفید است مصرف پروتئینهایی چون ماهی ، تخم مرغ محلی ، فراورده های شیر و آب میوه تازه برای جایگزینی پروتئین و مواد معدنی مفید خواهد بود .
رژیم غذایی ضربتی :
برخی از ورزشکاران با تغییر شدید و ناگهانی در رژیم غذایی سعی در کاهش وزن دارند . مسئله اساسی ای که در این ورزش از نظر دور میماند، عدم ایجاد تغییر در عادات تغذیه ای افراد است لذا معمولاً چنین رژیمی موقتی است و مفید نیست . از طرفی این رژیم ها باعث کاهش توانایی های فرد و افزایش میزان ابتلاء به بیماریهای عفونی و سرماخوردگی می گردد و ضعف و خستگی بوجود می آورد .