بطور کلی آزمایشات انجام شده برروی خودرو به دو دسته عمده زیر تفکیک میگردد :
الف – آزمایشات تایید قطعات و مجموعهها
ب – آزمایشات تایید کلی خودرو
که به ترتیب به آنها پرداخته خواهد شد.
الف – آزمایشات تایید قطعات و مجموعهها :
در طول مسیر طراحی خودرو پس از انجام فرآیند طراحی هر قطعه و مجموعه و ساخت نمونه آن توسط سازنده مربوطه مجموعهای از آزمایشات گوناگون روی نمونه ارسالی انجام گرفته و تنها پس از گذراندن این آزمایشات قطعه تایید شده است.
نوع و شیوه این آزمایشات بسته به حساسیت قطعه متغیر بوده است ولی در یک دیدگاه کلی بصورت زیر قابل تفکیک است :
- تست ابعادی
- تست عملکردی
- تست مواد
- تست عمر
تستهای فوق عمدتاً بوسیله مرکز طراحی خودرو و یا سازندگان قطعات انجام گردیده و در هر مورد خاص در صورت نیاز دستگاه تست مورد نیاز ساخته میشود.
درزمینه قطعاتی که از منابع خارجی تهیه میشود صلاحیت منبع تأمین قطعات مورد بررسی قرار گرفته و تنها از منابع شناخته شده و معتبر قطعه تهیه میشود.
ب – آزمایشات تایید کلی خودرو
به منظور تضمین کیفیت خودرو، پس از ساخت پیشگونه نهایی (Final Prototype) مجموعه آزمایشاتی بر روی انجام شده است. گذرانیدن این آزمایشات لازمه دستیابی به کیفیت لازم برای عرضه به بازار مصرف بوده است. کلیه آزمایشات فوق الذکر بر اساس استانداردهای جهانی خودرو همچون ISO JIS و ECE صورت گرفته است. بطور کلی این آزمایشات به دو دسته زیر قابل تفکیک هستند.
1- آزمایشات عملکردی
این آزمایشات بمنظور برآورد عملکردهای متفاوت خودرو انجام شدهاند و بشرح زیر میباشند :
- آزمایش حداکثر سرعت
- آزمایش شتابگیری
- آزمایشهای مصرف سوخت
- آزمایش میزان گازهای آلاینده خروجی اگزوز
- آزمایشهای خوش فرمانی
- آزمایشهای راحتی سفر
- آزمایشهای ترمز گیری
کلیه آزمایشات فوق با بهره گیری از ابزارهای پیشرفته بوسیله دستگاههای تست مربوطه، در جاده و یا در دو حالت بنا بر استاندارد تست شده و نتایج بدست آمده است.
2- آزمایشات عمر و دوام
دارا بودن عمر و دوام مناسب از مشخصههای مهم هر خودرو است. برای خودروها معمولاً عمری معادل 000/200 کیلومتر کارکرد در شرایط کاری نرمال در نظر گرفته میشود. جهت تایید این ویژگی علاوه بر آزمایشات عمر و دوام انجام شده بر روی قطعات و مجموعهها، کل خودرو نیز آزمایش میشود. بدیهی است تست خودرو از طریق پیمودن این مسافت مدت زمان بسیار طولانی لازم خواهد داشت لذا بنابر روشهای متداول جهانی با طراحی یک روش استاندارد تست شامل طی مسیرهای خاکی، جاده، ترافیک شهری، دست اندازهای تعریف شده که در مجموع یک شرایط کاری سنگین را شبیه سازی میکنند، معادل 000/200 کیلومتر کارکرد در شرایط نرمال با کارکرد 000/20 کیلومتر در این شرایط شبیه سازی شده است. خودرو در مراحل متعدد و پس از طی مسافتهای مشخص بازدید شده و نتیجه مشکلات احتمالی ثبت میگردد.
تاریخچه طراحی
مطالعات و بررسیهای کمی و کیفی بازار که بعنوان اولین فعالیتهای این پروژه در طی سالهای 1372 و 1373 صورت گرفت، نشان میداد که هماهنگ با گسترش فراگیری استفاده از خودروهای سواری کلاس VAN در مصارف شخصی و خدماتی در سطح جهان، در سالهای اخیر تقاضای بالقوهای برای این نوع خودرو در کشور به وجود آمده است. این در حالی بود که صنایع خودرو کشور چنین محصولی به بازار عرضه نمیکردند.
با توجه به این نتایج مطالعات که موید اقتصادی بوده طرح بودند، فعالیتهای پیشتاز و مطالعات اولیه پروژه طراحی خودرو کاروان شامل تعریف محصول و ایجاد شبکه زمان بندی و برنامه ریزی فعالیتهای پروژه در سال 1373 انجام شد و پروژه عملا مطابق زمانبندی مدون ازابتدای سال 1374 آغاز گردید.
بر اساس مطالعات اولیه تعریف محصول در جهت هر چه اقتصادی تر نمودن طرح Plat Form خودروی نیسان Z24 که تولید جاری کارفرمای پروژه، شرکت محترم سایپا بود بعنوان مبنا انتخاب شد و در جهت دسترسی به مشخصات تعیین شده و مورد انتظار، سیستمها و مجموعههایی همچون سیستم تعلیق، سیستم ترمز، سیستم انتقال قدرت، سیستمهای سوخت رسانی، اگزوز و خنک کاری اصلاح گردیده و طرح آن به روز آوری گردید، پیش گونه (Prototype) اولیه خودرو کاروان که صرفاً یک نمونه مفهومی (Conceptual Design) بود و در سال 1373 ارائه شد و به دنبال آن دومین پیش گونه در سال 1374 آماده گردید و از همان زمان تستهای عملکردی در جهت تصدیق اصلاحات انجام شده در plat form شروع شد.
در سالهای 1377 و 1378 سومین و چهارمین مجموعه از پیش گونههای خودرو که کاملا منطبق بر طراحی نهایی بدنه و سیستمهای مکانیکی بودهند، آماده شدند و تستهای نهایی خودرو بکمک آزمایشگاههای پیشرفته موجود در این مرکز و بر اساس روشهای استاندارد تست انجام گردیده است. علاوه بر این آزمایشات کلی، هر قطعه و مجموعه خودرو بوسیله دستگاههای خاص یا توسط سازندگان و با نظارت طراح و یا رأساً توسط مرکز تحقیقات آزمایش شدهاند. در مجموع نتیجه تمامی این آزمایشات موید احراز کلیه کیفیتهای لازم برای خودرو کاروان میباشد.
در طی روند طراحی ارتباط و هماهنگی کامل ما بین مرکز تحقیقات بعنوان طراح و سایر شرکتهای خانواده سایپا همچون مگاموتور، سازه گستر، قالبهای بزرگ صنعتی و غیره بعنوان تامین کننده قطعات و مجموعهها وجود داشته است که موید یک کار گروهی هماهنگ میباشد.
از اواخر سال 1377 کار تجهیز خطوط تولید خودرو در شرکت سایپا شروع شد و با توجه به اتمام طراحی و ساخت قسمت اعظم قطعات و مجموعهها در سال 1378، تولید خودرو از سال 1379 آغاز گردید.