نفت خام مجموعه ای از هیدرو کربورها که بسته به فشار و درجه حرارت آن بشکل جامد ،مایع و گاز می باشد و هنگام خروج از چاه مقداری آب نمک و مواد جامد همراه دارد . نر باینکه این ناخالصیها را مواد غیر نفتی تشکیل می دهند ، لذا هر چه درصد شان کمتر باشد مرغوبیت نفت بیشتر می شود. بهمین منظور برای جلوگیری از ضایعات ناشی از وجود این مواددر تاسیسات نفتی ایجاد کارخانه نمک زدائی در مسیر نفت خروجی کارخانجات بهره برداری و قبل از ورود به پالایشگاه ها ضروری است .
مسیر جریان نفت در یک واحد نمک زدائی بقرار زیر است .
مخزن ائتلاف کننده ثقلی مخزن نوسانگیر تلمبه
دستگاه گرم کننده مخزن ائتلاف کننده الکتریکی تلمبه
کارخانه بهره برداری
نفت خام قبل از ورود به نمک زدائی در کارخانه بهره برداری گاز آن جدا و نفت مرده وارد کارخانه نمک زدائی شده در ابتدا وارد مخزن ائتلاف کننده ثقلی می شود و قبل از ورود شدن به مخزن مقداری آب شیرین به آن اضافه می شود در این مخزن به علت ساختمان خاصی که دارد به راحتی قطرات دردشت تر آب نمک از آن جدا می گردند و ته نشینی می شوند ( در اینجا بحث انتقال جرم پیش می آ ید که در فصل اول این پروژه کاملاً مورد برسی قرار گرفته است ).
بعد از مخزن ائتلاف کننده ثقلی ، مخزن نوسان گیر قرار دارد و منور از آن این است که چون بعد از این مخزن تلمبه های تقویتی نصب شده اند لذا وجود این مخزن باعث می شود که نوسانات فشار در لوله ورودی به تلمبه ها را خنثی نمایند و در مواقع قطع جریان نفت به عنوان ذخیره از آن استفاده می شود بعد از مخزن نوسان گیر دستگاه گرم کننده برای گرم نمودن نفت وجود دارد و حرارت دادن به غلظت ووزن مخصوص نفت بستگی دارد و در نفتهای سنگین بعلت دیر جدا شدن ذرات پراکنده آب نمک (امولسیون ) حرارت دادن الزامی است ولی در نفتهای سبک این کار بندرت صورت می گیرد و سپس نفت وارد دستگاه ائتلاف کننده الکتریکی می شود یک مولکول که در نفت بحالت پراکنده یافت میشود به شکل کروی قرار دارد ولی تحت تاثیرنیروی الکترواستاتیکی تغییر شکل داده و به صورت بیضی در می آید و در این حالت است که قطرات مجاور به همدیگر متصل و ته نشین می شوند ولی اگر قطرات خیلی بزرگ باشند جریان الکتریسته آنها را متلاشی و تبدیل به قطرات کوچک می کند .
فصل اول
کلیات در باره آب نمکی موجود در نفت خام
نفت خام معمولاً هنگام خروج از چاه با مقداری آب همراه است . در آبیکه بدین ترتیب از اعماق زمین همراه نفت خارج می شود مقداری از نمکها بصورت محلول وجود دارد . محلول نمک طعام کلرورسدیم Nacl و نکمهای منیزیم و کلسیم نیز از این جمله بشمار می روند .
وقتی نمک در نفت خام نام ببریم منظور کلیه نمکهای نامبرده است . در مناطق نفت خیزجهان آب نمک همراه با نفت مشاهده شده است . خروج آب نمک از یک منبع در اثر قدمت و کثرت بهره برداری تکثیر می یابد ، زیرا این امر باعث می شود که حجم گاز و نفت در منبع بتدریج تقلیل یافته و سطح آب شور که در قسمت زیر ین قرار دارد بالاه آمده و جای نفت وگاز کم شده را اشغال کرده و در نتیجه مقدار آب نمک بیشتری از چاه خارج شود . به چاهایکه مقدار زیادی آب نمک با نفتشان همراه است wet wells یا نفت توام با آب نمک می گویند .
میزان را در چاههائیکه منحصر بخود دارند میتوان با تقلیل نفت خروجی تحت کنترل قرار داد، در بعضی مواقع برای کنترل مقدار آب نمک مجبور می شوند چاههائی را که دارای آب نمک زیاد هستند بسته نگه دارند تا نفت بقیه چاهها را که بعداً با آن مخطوط می شود با آب نمک آلوده نسازد البته چنانچه بهره برداری از یک ناحیه نفتخیز بمیزان حداکثر باشد ممکن است جریان یک یا چند چاه که آب نمک تولید می کنند در بالا بردن نمک مجموعه نفت اثر قابل ملاحظه ای نداشته باشد . مقدار واقعی نمک را در مخزنهای بندر بارگیری در نظر می گیرند . هر چه بپایان بهره دهی چاه یا منبعی نزدیکتر شویم نفت و گاز چاه بتدریج کم می شود و بالاخره روزی خواهد رسید که تنها محصول آن آب شور باشند .
نفت خام مجموعه ای است از هیدرو کربورها که بسته به فشار و درجه حرارت آن بشکل جامد ، مایع و یا گاز می باشد و هنگام خروج از چاه مقداری آب نمک و مواد جامد همراه دارد . نظر باینکه این ناخالیصیها را مواد غیر نفتی تشکیل می دهند لذا هر چه درصد شان کمتر باشد مرغوبیت نفت بیشتر می شود . بهمین منظور برای جلوگیری از ضایعات ناشی از وجود این مواد در تاسیسات نفتی ایجاد کارخانه های نمک زدائی در مسیر نفت خروجی کارخانجات بهره برداری و قبل از ورود نفت به پالیشگاه ضروری است .
هدف از نمک زدائی حذف و یا تقلیل دادن میزان نمک همراه نفت تا میزان 8 پوند در هزار بشکه ( 8p.T.B) میباشد.
مزایای نمک زدائی
1- کاهش خوردگی در تاسیسات نفتی
2- کاهش انسداد مجازی سیستم های مبادله حرارتی
3-حفاظت در عمل کاتلیست ها ( کاتلیستها مواد سریع کننده فعل و انفعالات شیمیایی میباشند.)
4- بهبود کیفیت نفت خام
5- استفاده از حداکثر حجم لوله ها و ظرفیت پالایشگا هها
6- جلوگیری از هدر رفتن انرژی مصرفی در پالایشگاهها ( مثلاً صرف بیمورد انرژی جهت تبخیر آب همراه نفت که هشت برابر نفت است ).
روش های نمک زدائی