دانلود مقاله بررسی رابطه ی رضایت شغلی و استفاده بهینه از زمان

هدف این پژوهش بررسی عواملی بود که دانش آموزان را به سوی رشته های فنی و حرفه ای سوق می دهد تا با شناخت این عوامل و انگیزه ها را ه های تقویت آن را یافته وشوق و رغبت آنان را سوی این رشته ها بیشتر به وجود آورده باشد که با تربیت افراد متخصص در امور فنی و حر فه ای راه خود کفایی کشور سریع تر طی می شود.

برای این منظور تعدادی فرضیه تعیین شده و نتایجی نیز حاصل گردید که عبارت از : 1-بین نوع  شغل والدین و گرایش فرزندانشان به رشته های هنرستانی رابطه  وجود دارد؟

2- دانش آموزانی که در ترم اول  ودوم سال گذشته در کلاس اول از پیشرفت تحصیلی بر خوردار بوده اند کمتر از دانش آموزان دیگر به شاخه فنی گرایش دارند .

3- بین تحصیلات پدر و مادر و گرایش فرزندان به رشته های هنرستانی رابطه وجود دارد .

4- گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنر ستان بستگی به علاقه شخصی آنها دارد .

5- گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنر ستان ها بستگی به مهارت و استعداد فنی دارد .

6- تشویق افراد خانواده و دوستان در انتخاب رشته های  هنرستانی تاًثیر دارد .

7- عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیر ستان در انتخاب رشته های هنر ستانی تاًثیر دارد .

8- بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم  (دیپلم )و گرایش نو جوانان به رشته های هنرستان رابطه وجود دارد .

9- آسانی ورود به بازار کار در انتخاب رشته های هنر ستانی موًثر است

جامعه آماری عبارت از دانش آموزانن دختر هنر ستان حر فه ای ،که از این تعداد 120 نفر با استفاده از روش اندازه گیری تصادفی چند مر حله ای انتخاب شدند .

ابزار پژوهش را پرسشنامه ای که محقق ساخته ، تشکیل می داد.

داده های به دست آمده با استفاده از روش آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفت  نتایج نشان داد که :

- اکثریت اولیای دانش آموزان این رشته ها از خانواده های کارگر و کشاورز و تعدادی نیز از خانو ده های فر هنگی و کار مندی می باشد .

 -  پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سطح پایین و متو سط قرار دارد .

میزان تحصیلات پدر و مادر در سطح پایین  می باشد و تعدادی نیز متوسط می باشند .

علاقه و رغبت شخصی این محصلین تاءثیر زیادی در انتخاب رشته مورد علاقه شان داشته است .

دانش آموزان فوق اکثراض دارای علاقه به کار های دستی بوده و در آنها مهارت و استعداد وجود دارد .

 - تشویق اطرافیان در انتخاب رشته تاًثیر ضعیفی داشته است .

تقلید در انتجاب رشته نقش داشته است .

آنان تصور می کنند ،که نسبت به رشته های نظری راحت تر می توانند وارد مقطع کاردانی شوند و این تصور در انتخاب آنان تاًثیر دا شته است .

به تصور آنان راحت تر می توانند جذب بازار کار شوند .

بسیاری از جوانان و نو جوانان قادر به ادامه تحصیل نیستند و علاقه دارند که شغلی برای خود تعیین نموده و مستقلاًبه زندگی خود ادامه دهند و در این زمینه مدرسه می تواند با تهیه برنامه های حر فه ای و آماده کردن جوانان برای احراز مشاغلی که مورد نیاز جامعه است قدم های مو ثری برای ما در این  زمینه  بر دارد .

وظیفه معلم و مدرسه این است که از طریق راهنمایی در انتخاب شغل و گذر اندن معیشت به شاگردان کمک کنند .

هدف آموزش متوسطهبیشتر تربیت متخصص در حهت رفع نیاز مندی های جامعه خواهد بود ،به طوری که همه فارغ التحصیلان دوره متوسطه ، اعم از آنان که از رشته های نظری یا از رشته های فنی و حر فه ای فارغ  التحصیل شده باشند ، بتوانند بلافاصله به نیروی انسانی فعال بپیوندند .

زیرا هدف از این دوره صرفاً آماده کردن همه افراد برای ورود به دانشگاه نخواهد بود .

جوان حداکثر درصد از فارغ التحصیلان دوره متو سطه می توانند به دانشگاه ها راه یابند ،این گروه خود را در سطحی بالاتر برای خدمت آماده می کنند وبه خاطر تعمق بیشتر در تخصصی که به دست می آورند در خود کفایی کشور سهیم می شوند .

زیرا خود کفایی هر جامعه ای از جهات مختلف به کار آیی فارغ التحصیلان متوسطه عمومی و فنی و حرفه ای آن کشور بستگی دارد .

بیان مسئله:

ضرورت پیوند عمیق میان علم و عمل جهت ترقی و پیشرفت در تمام زینه ها یک امر نا گسستنی است .

که باید آن را مورد توجه جدی قرار داد .

تا نسل جوان با رغبت وافر قادر به حل بسیاری از معضلات اجتماعی و اقتصادی باشد و ارزش های انقلاب را در مصاف با جملات ودر عمل از دشمنان محفوظ نگه دارد و از طرف دیگر به مقابله با آنها بپردازد .

این کار میسر نخواهد بود الا این که  آموزش و پرو ربا برنامه ریزی صحیح ،و ایجاد همکاری سایر موسسا ت ،نهاد ها ، و مراکز تولیدی و آموزش با این نهاد راستین ،آستین همت بالا زند و علاوه  بر تامین شغل برای افراد ،برای بر طرف کردن نیاز مند ی های جامعه افراد کار امد و متخصص و ماهر تربیت کند .

آگاهی از سوال انتخاب شاخه های فنی  آگاهانه و نا آگا هانه بدون انتخاب می تواند جامعه ای را در برنامه ریزی  های آموزشی و حرفه ای کمک نماید .

در این راستا سؤالات پژوهش حاضر عبارت است از :

چه علل و عواملی وجود دارد که دانش آموزان به شاخه های فنی هنرستان های فنی و حر فه ای گرایش پیدا می کنند ؟

آیا گرایش دانش آموزان به رشته های فنی و هنر ستا ن های فنی و حر فه ای از روی هدف معین و به طور آگاهانه صورت می گیرد ؟

 

اهمیت و ضرورت تحقیق :

برای این که در جامعه ای به ترقی و پیشرفت برسد ،باید به دانش کاربردی کشور اهمیت دهد .

در علوم و فنون و هنرهای گوناگون در پیوند با آرمان ها و با ورها و ارزش ها و هنجار های «مقبول » و «حقانیت یا فته های » اجتماعی ،جای خود را در کلیت ها باز یافته اند و از طریق «نهاد آموزش و پرورش » نگهداری شد و باروری پیدا کرده اند و در حر کت های تاریخی به نسل های دیگر انتقال یافته اند (قزوینی ،1374  )

در طول سال های گذشته به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح که منطبق بر روانشناسی صنعتی باشد ،از طرف حکامان سر سپرده رژیم گذشته در ارتباط با صنعتی کردن جامعه ،طرح ریزی صحیحی نشده بود ،در حالی که پیشرفت علم و صنعت(تکنولوژی )حداقل از بعد  قرن نوز دهم همچنان در بسیاری از کشور ها برای جبران عقب ماندگی های جامعه خود ،قدم های آهنین خود را برداشتند،به طوری که این امر وسیله ای شد در دست قدرت های بزرگ برای چپاول و غارت ثروتهای طبیعی ،ملت های مظلوم ،وهم چنین کشتن نبوغ و استعداد های در خشان ،ملتهای جهان سوم ایران عزیز ما که از این امر مستثنی نبود،دیدیم که سیاست استعمار یشان چگونه در تمامی عر صه های زندگی همانند تارهای عنکبوت بر گرد این ملت تنیده و افسار همه امور را تحت تسلط خود در آورده بو دند ،گر چه بعد از انقلاب شکوهمند جمهوری اسلامی بسیاری از سیاست های غارت گرانه استکبار از سر ملت ما کوتاه شد ه بود ولی حداقل در بخش عیناً مشاهده شده که در بسیاری از استاد کاران و تحصیل کرده هایمان در کار خانه های  کشور خودمان زیر دست و خدمه تکنولوژی غرب هستند .

در طول سال های گذشته به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح که منطبق بر روانشناسی صنعتی باشد ،از طرف حکامان سر سپرده رژیم گذشته در ارتباط با صنعتی کردن جامعه ،طرح ریزی صحیحی نشده بود ،در حالی که پیشرفت علم و صنعت(تکنولوژی )حداقل از بعد قرن نوز دهم همچنان در بسیاری از کشور ها برای جبران عقب ماندگی های جامعه خود ،قدم های آهنین خود را برداشتند،به طوری که این امر وسیله ای شد در دست قدرت های بزرگ برای چپاول و غارت ثروتهای طبیعی ،ملت های مظلوم ،وهم چنین کشتن نبوغ و استعداد های در خشان ،ملتهای جهان سوم ایران عزیز ما که از این امر مستثنی نبود،دیدیم که سیاست استعمار یشان چگونه در تمامی عر صه های زندگی همانند تارهای عنکبوت بر گرد این ملت تنیده و افسار همه امور را تحت تسلط خود در آورده بو دند ،گر چه بعد از انقلاب شکوهمند جمهوری اسلامی بسیاری از سیاست های غارت گرانه استکبار از سر ملت ما کوتاه شد ه بود ولی حداقل در بخش عیناً مشاهده شده که در بسیاری از استاد کاران و تحصیل کرده هایمان در کار خانه های کشور خودمان زیر دست و خدمه تکنولوژی غرب هستند .

قابل ذکر است که آموزش فنی و حر فه ای در نظام فعلی دارای ضعف هایی بوده است که توانایی جذب نوجوانان به هنر ستان ها را نداشته و حتی بعد از تحصیلات هنرستانی بسیاری از فارغ التحصیلان به راحتی نمی توانسته اند خود را با بازار کار رونق دهنده و یا با ماشین آلات جدید کار خانه ها وکار گاه ها کار کنند .

.

این به دلیل فرسوده و قدیمی بودن ماشین آلاتی است که در هنرستان ها موجود است .

البته در نظام جدید به این مهم توجه شده و استفاده از کار گاه های مختلف و یا ایجاد هنر ستان های جوار کار خانه ها تا حدود زیادی این معضل حل گشته است.

نظام آموزش متوسط با کسب اطلاع از عواملی که شوق جوانان را در جهت گرایش به فنی و حرفه ای و کار و دانش بر می انگیزد .

از جوانان مستعد در هنرستان ها و د بیرستان ها استفاده کرده و بهترین جوانان را جذب مکان های فوق نماید .

این پژوهش تلاشی است ،در جهت همین هدف و به منظور دستیابی به علل و عوامل بر انگیزاننده ای که ممکن است در دسترس جوانان نباشد و یا ما بدان توجه نداشته باشیم .

اگر ما می خواهیم کشوری مستقل و آباد داشته باشیم ، احتیاج به تولید انواع کالای مورد نیاز و خدمات داریم .کالاها و خدماتی که بتوانند نیاز های هزار گونه این جامع متحول و پر تلاش را تاءمین نموده و حتی به خارج از کشور صادر کند .

برای تولید کالاهای خوب و خدمات مالی نیاز به انسان هایی با کیفیت بالا داریم .

این انسان ها باید در آموزش و پرورش تر بیت شوند .

آموزش و پرورشی که به تحصیلات فنی و حرفه ای توجه دارد .

باید بداند .

که چگونه می تواند این نیروها و جوانان را جذب کرده ، آموزش دهد و وارد بازار کار نماید .

هدف تحقیق : هدف از این تحقیق بررسی علل و انگیزه هایی است که جوانان را به رشته های فنی و حرفه ای سوق می دهد .پس از شناخت این عوامل در جهت توسعه و تقویت این انگیزه ها برآئیم ، به جهت این که هزینه ها و نیروی زیادی از سر مایه های کشور صرف تحصیلات این گونه از دانش آموزان می شود .

شناخت برخی از ویژگی های فردی ، هنر جویان که گاهی با مشکلاتی در مدرسه ، یا محیط کار تواءم است ، ضروری است مثل :نداشتن انگیزه تحصیلی ، در رشته ای که تحصیل می کند ، انگیز ه های جسمی و روانی ،تفاوت هایی فردی ، نقایص و محدودیت های آمو زشی از نظر نور ، رنگ ، رطوبت ، و وسایل کار و نظایر آن نیاز مندی های آموزشی یکایک یاد گیرنده ها نقایص و اشکا لات سر پرستی و از جمله عواملی هستند که باید مورد دقت و شناسایی قرار گیرد و موجب بی رغبتی هنر جویان گردد.

فرضیه های تحقیق : بین نوع شغل والدین و گرایش فرزندانشان به رشته های هنرستان رابطه وجود دارد ؟

بین تحصیلات پدر و مادر و گرایش فرزندان به رشته های هنر ستانی رابطه وجود دارد .

گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها بستگی به علاقه شخصی آنها دارد .

گرایش دا نش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها بستگی به مهارت و استعداد فنی دارد .

تشویق افراد خانواده و دو ستان در انتخاب رشته های فنی و حرفه ای موءثراست .

عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیرستان در انتخاب رشته های هنرستانی تاءثیر دارد.

بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم و گرایش نو جوانان به رشته های هنر ستانی رابطه وجود دارد .

آسانی ورود به بازار کار در انتخاب رشته های هنرستانی موءثر است.

تعارف عملیاتی متغیر های تحقیق : گرایش به رشته : گرایش در لغت به معنی رغبت و تمایل می باشد،گرایش به رشته یعنی ،تصمیم به انتخاب رشته خاص .(عمید 1374 ) علاقه شخصی :میلی که دانش آموز را از درون مجبور به انتخاب می کند .

شهرت فنی :انجام دادن کار با سرعت و دقت .

استعداد فنی :ْآمادگی جسمی و ذهنی و روانی برای انجام دادن امور فنی .

پیشرفت تحصیلی :معدل بالای 15 دروس .

تشویق دانش آموزان :به معنای وادار کردن و ایجاد رغبت کردن دانش آموز .

مشاوران : کارمندانی که در مدارس متوسطه به عنوان مشاور یا دبیر راهنما مشغول به خدمت هستند .

اولیا ء دبیرستان : منظور کسانی هستند که در تعلیم و تربیت محصلین نقش مستقیم دارند.

رشته های هنرستانی :رشته تحصیلی که به نوعی تحصیل حرفه و فن قلمداد می گردد.

10 - شغل: به معنی به کار واداشتن کسی است و آنچه مایه مشغولیت می باشد .(صافی ،1374 ) 11-کار :فعل و عمل و کردار است و آن چه از شخصی صادر می گرددو خود را به خود مشغول می دارد .

حرفه : به معنی صناعت و ساختن ماهراته است .

مهارت :به مجموع توان های تجربی و تحصیلی که جهت تصدی و انجام وظایف هر شغل لازم است .(شفیع آبادی ،1371 ) ادبیات تحقیق : نگاهی به نظرات علمای تعلیم و تربیت با بررسی نظرات تعداد کثیری از علمای تعلیم و تربیت به این باور می رسیم که این دانشمندان اکثرا ًمعتقد بودند که تعلیم و تربیت واقعی از راه علم نتیجه واقعی نخواهد داد .علمای تعلیم و تربیت مقدم به این مسئله توجه کمتری داشته اند و بیشترین توجه آنها به ذهنیات و مسائل معنوی بوده است .شاید به دلیل این بوده است که احساس نیاز به موضوع نمی شده و یا علم تعلیمی و تربیت هنوز قدم های اولیه خود را بر می داشته است .ولی متاٌ خرین به این نتیجه عالی دست یافته اند که به کودکان و نوجوانان از طریق عمل و تجربه تعلیم دهند ، و آنان را تربیت کنند.لذا دریافت این موضوع باعث شده که آنان در خصوص فوق نظراتی را ارائه و این نظرات به صورت نوشته ها و کتاب ها وقتی به صورت فلسفه های تعلیم و تربیت ظاهر شده و جوامع به اطا عت از اجرای آن نظرات تشویق شده اند.

دیوئی عقیده دارد که ،دانش تجربه است و تجربه واقعی در عمل نهفته است .یک شئ برای چیست ؟

به کاربرد آن کدام است ؟

آیا یک معدن زغال سنگ یک مخزن فیزیکی است یا عملکرد ی دارد ؟اگر چنین است آن عملکرد چیست ؟این سواءل ها به تجربه انسان معنی می بخشد ، ولی بدون تجربه قبلی به آنها نمی توان پاسخ داد، عمل پیشاپیش دانش حرکت می کند .

عمل پیش از تجربه یعنی دانش ، که مبنای تجربی نداشته باشد ،وجود خارجی ندارد .

هر چه می دانیم ،از فعالیت های ما ناشی شده است ،کوشش های ما برای بقاءبه دست آوردن غذا ،مسکن و لباس ، موجب دانش اندوزی ما می شود .روشی که دیوئی برای دانش اندوزی زندگی توصیه می کند ،روشی تجربی است از نظر رژکرسن استانیز آلمانی (1932 -1854 )هدف آموزشی وپرورش دستیابی به ارزش های شهر وند است .وی معتقد بود که کودک بر اثر فرایندی که از یک رشد درونی بزرگ می شود ،آن چه کسب می کند، زمانی که با نوعی فعالیت شخصی جذب نشود .به طور واقعی جزء وجودی او نمی شود .

به گفته او اگر هدف غائی را تعلیم و تربیت و تشکیل شخصیت بدانیم ، بهترین سازمان تربیتی آن خواهد بود .

که فرصت های لازم را برای رشد شخصیت فراهم کند و با ید دانست که شخصیت تنها از راه عمل رشد می کند .

تاًکید او بر عمل باعث شد .که او را بنیانگذار مدرسه فعالیت بدانند .او مدرسه خود را جایگاهی برای آزاد ساختن انرژی خلاق و بالقوه می دانست و اصل فعالیت را به مقیاس وسیع در مدارس دولتی مونیخ معرفی کرد.

او البته فعالیت دوار صنعتی و دستی را آغاز کرد .

لیکن بعداً مفهوم را گسترش داد و جنبه های ذهنی و اخلاقی رفتار نیز به آن افزود .(صفوی ،1375 ) شاگردان مؤسسه ما کار نکو به صورت گروه های دائمی در آمد ، و هر یک فرماندهی برای خود داشتند .

تعداد اعضای هر گروه بین 7 تا 15 نفر بوده اند .عضویت در هر گروه به نوع کار بستگی داشت .

به عنوان مثال ، تمام کسانی که در کار مراقبت از دام شرکت داشتند ،عضو یک گروه بودند .

به همان ترتیب گروههایی برای آهنگری ، باغبانی و تجاری و نجاری ، تشکیل شد ، که فعالیت آنان در مجموع شامل برنامه منظمی برای کار مولد و آموزش رسمی بود ، که در عین حال با خواسته های جامعه مزبور ارتباط داشت .شاگردان برای خود کشاورزی ، خیاطی ، آهنگری نجاری و کارگاه های صنعتی ، سبک داشتند که از این طریق احساس موفقیت در امر تولید نصیبشان می شد .(صفوی ،1375 )هدف تعلیم و تربیت از دید گاه ماکارنکو :ماکارانکو ویژگی ها و وظایف زیر را برای انسان مورد نظر خود مشخص می کرد .(ما می خواهیم کارگر روسی با فرهنگ تربیت کنیم.) باید تربیتی اتخاذ کنیم که وی بتواند از تعلیم و تربیت به ویژه آموزش متوسط بر خوردار شود .می باید به او آموزش فنی و حرفه ای بدهیم .(صفوی ،1375 ) ادموند مولنیس (1907 -1825 )که یک جامعه شناس فرانسوی بود .با الهام ارزدی و با دلی اقدام به تاءسیس یک مدرسه نمود.در این مدرسه هر کس باید کار عملی انجام می داد .

زراعت در باغچه مدرسه ، فرصت هایی برای فراگیر ی کشاورزی ابتدایی فراهم می ساخت .

کارهای پیشرفته تر کشاورزی در مدارس کشاورزی مجاور آموخته می شد .کارگاه های نجاری و آهنگری کاملاً مجهز بودند.

مکانی برای تعمیر دوچرخه در نظر گرفته شده بود .که پسران در آن دوچرخه را تعمیر می کردند .تعدادی استودیو برای کارهای هنری تربیت یافته بود .

در مدرسه روس ها هدف کارهای عملی تنها به خاطر دلایل آموزشی آن نبود ،بلکه ملاحظات اجتماعی نیز در نظر گرفته می شد.

(صفوی ، 1375 ) پتالوزی و فرویل نیز ، برکشاورزی به عنوان یک ماده ی درسی تاءکید می کردند ، البته باغبانی نه به روش کتابی ، بلکه در عمل و آن چنان که مرسوم بود .

پتالوزی می گفت : یادگیری باید بر اساس عمل انجام گیرد و پیشنهاد می کرد ، که بازی به عنوان یک ماده ی درسی در برنامه های کلاسی گنجانده شود .

(فرجاد ،1373) سیر تحول آموزشی فنی و حرفه ای در ایران: در سال 1335 قمر ی(1293 شمسی ) مدرسه فلاحت در رشت تاءسیس شده است و در سال 1285 شمسی اولین هنرستان صنعتی با دو رشته درودگر وفلزکاری در تهران تاءسیس گردید و متعاقب آن در سال 1308 قمری (1269 شمسی ) مدرسه صنایع مستطرفه در تهران با شعبه های نقاشی ، حجاری و قالیبافی دایر گردیده است هر سال تحصیلی 1304 -1303 مدرسه صنعتی ایرانی و آلمانی سابق که دارای شعب صنعتی و علمی بوده است تاءسیس گردیده است .

در این سال دبیرستان تجارت دایر گردید و مدت تحصیل آن را سه سال و دارابودن حداقل سن 15 سال و حداکثر 20 سال از ضوابط این مدرسه اعلام کرد ه اند.

از سال تحصیلی 14 – 1313 یک دبیر ستان کشاورزی و نه دبیرستان صنعتی در کشور دایر گردیده است .تعداد محصلین مدارس حرفه ای در این سال 793 نفر ذکر کرده اند .

بررسی سیر شناخت آموزش فنی و حرفه ای قبل از اجرای طرح اصلاح آموزش و پرورش کشورشان می دهد که آموزش فنی وحرفه ای از لحاظ در جات تحصیلی به سه دسته تقسیم شده است .

دسته اول تعلیماتی است که در اردو های کار داده می شد .

در این اردو ها اطفال علاوه بر تعلیم خواندن و نوشتن حرفه ای می آموختند .

این حرفه ها متنوع بوده و شامل درود گری ، آهنگری ، لوله کشی ، سیم کشی ، جوشکاری ، رانندگی تراکتور ، بنائی ، قالی یا حصیر یا پارچه یا پتو بافی ، نانوایی ، صندلی سازی ، کفش دوزی ، آشپزی و ....

بوده است .

دسته دوم مدارس فنی را آموزشگاه های حرفه ای نامیده اند و شرایط ورود به آنها داشتن گواهینامه شش ساله ابتدایی بوده است .

طبق اسا سنامه مصوب شورای عالی فرهنگ مورخه 1337 دوره آموزشگا ه حرفه ای2- 3 سال در رشته تحصیلی را درودگری ،فلز کاری ، برق و ساختمان ذکر کرد ه اند .

هدف از آموزش های حرفه ای پسران را مصوب شهریور 1341 شورای عالی فرهنگ با رشته های خیاطی و طراحی ، آشپزی ماشین نویسی – منشی گری – اطو کشی –رخت شوی و کارهای دستی مانند : کلاه دوزی –کیف سازی – تزئین منزل به تناسب امکانات شرایط هر منطقه دایر شده است .

مدت تحصیل در آموزشگاه ها ی حرفه ای دختران سه سال و در پایان هر که حال از آموختن رشته معینی باذکر مدت تحصیل و کار آموزی بوده است .

در برنامه هر رشته لااقل دو ماه کارآموزی در آموزشگاه یا کارگاه های آزاد تاءکید شده است .(تعلیم و تربیت ،1365 ) دسته سوم : مدارس متوسط فنی و حرفه ای بوده است که دارندگان کارنامه قبولی سال سوم متوسط در آنها وارد می شده اند ، مدارس متوسط فنی و حرفه ای طبق اساسنامه های مصوب شورای عالی فرهنگ توسط وزارت آموزش و پرورش یا وزارتخانه و صاحبان صنایع دایر گردیده است .

این مدارس شامل هنرستان های صنعتی ، دانشسراها ی کشاورزی ، دبیرستان های کشاورزی و بازرگانی ، آموزشگاه های پرستاری ، آمو زشگاه های بهیاری ، آموزشگاه های پست تلگراف ، هنر های زیبا و غیره بوده است .

رشته تحصیلی هنرستان های طبق اساسنامه خرداد 1337 مصوب شورای عالی فرهنگ عبارت بوده است از فلز کاری ، برق ، درود گری ، مکانیک اتومبیل ،ساختمان ، رنگرزی و نساجی که به تناسب نیلز و در محل تاءسیس می شده است .

دوره تحصیل در این هنرستان ها 3 سال است که در سال اول برنامه همه رشته ها مشترک بوده و از سال دوم هنر جویان بر اساس ذوق استعداد تحصیلات خود را در یکی از رشته های مذکور ادامه می داده اند.

به فارغ التحصیلان رشته های هنرستانی گواهینامه پایان تحصیلات رشته را گذارنیده بودند داده می شود که این گواهینامه از لحاظ استخدام و نظام وظیفه برابر با دیپلم کامل متوسطه بوده است .

رشته های تحصیلی دبیرستان های کشاورزی ،طبق اساسنامه مصوب 1337 شورای عالی فرهنگ زراعت و دهداری ، دامپروری ، ماشین آلات کشاورزی ،هنر های روستایی ،باغبانی ،تربیت مروج کشاورزی، و بهیاری برای وزارت کشاورزی وبهداری بوده است .

دوره تحصیل سه سال وبه فارغ التحصیلان گواهینامه متوسط کامل در کشاورزی داده می شده است .

برنامه های درسی در ده سال اول مشترک ودر سال دوم براساس استعداد دانش آموزان و نیاز های محل و وجود امکانات مالی و وسایل و برنامه اختصاصی به تناسب رشته های مذکور تدریس می شده است .

طبق اساسنامه مصوب اردیبهشت 1341 شورای عالی فرهنگ ،دوره گواهینامه متوسطه کامل در رشته بازرگانی داده می شده است .در برنامه ریزی این دوره تاًکید شده است که در تابستان هر سال دانش آموزان لااقل دو ماه در بانک یا موسسات ویا شرکت های تجاری کار آموزی نمایند .(تعلیم و تربیت 1365) در سال تحصیلی 1334-35 طبق مصوبات شورای عالی فرهنگ در دوره دوم متو سطه تغییراتی حاصل شده است و شعب ادبی ،ریاضی ،طبیعی ،و خانه داری (برای دختران )در رشته های فنی و حر فه ای در دوره دوم متوسطه سه شال و ابتدا به فارغ التحصیلان مدارکی داده شده است که از نظر استخدام و نظام وظیفه معادل کامل متوسطه بوده است .

ساخت آموزش متوسطه در مهر ماه 1383 سال اجرایی این دوره در طرح شماره چهار مر بوط به نظام آموزش متوسطه شاخه های تحصیلی این دوره رابه سر شاخه تحصیلات متوسطه نظری ،تحصیلات متوسطه جامع و تحصیلات متوسطه فنی و حرفه ای تقسیم کرده اندبرا ساس طرح مزبور ، فارغ التحصیلان دوره راهنمایی می توانند در تعلیمات متوسطه حرفه ای و فنی ادامه تحصیل دهند .

فارغ التحصیلان دوره راهنمایی می توانند در تعلیمات متوسطه حرفه ای و فنی ادامه تحصیل دهند .

مدت تعلیمات حرفه ای بر حسب نوع حرفه حداکثر دو سال بوده و هدف از این دوره تربیت کارگر و کشاورز ماهر در رشته ها و حرف و فنونی است که به تحصیلات عالی نیاز ندارند .

مدت تعلیماتی فنی چهار سال ژیش بینی شده و هدف از این دوره تربیت استاد کار و تکنسین در صنایع و کشاورزی و خدمات اداری و صنعتی و بازرگانی است .

تحصیلات فنی و حر فه ای شامل سه بخش کشاورزی ،خدمات و حرف روستایی بوده است (تعلیم و تربیت ،1365 ) دوره متوسطه فنی و حرفه ای (نظام فعلی )در حال اجرا : این دوره شامل سه شاخه آمزش فنی، بازر گانی و آموزش کشاورزی است و شاخه های آموزش فنی ، بازر گانی و حر فهای و کشاورزی پساز انقلاب اسلامی به دلیل پاره ای ضروریت ها تغییراتی از نظر رشته های تحصیلی ،حذف و یا ازدیاد آن دیده می شود .

شاخه آموزش بازرگانی و حرفه ای شامل دوره دو ساله است که دو سال اول در برگیرنده گرو های فنی و هنری ، بهداشتی ، اداری ، و بازرگانی است و دو سال دوم تخصصی است و شامل رشته های خیاطی ،نقشه کشی ، معماری ، گرافیک ، بهداشت محیط ، کودکیاری ، حسابداری ، بازرگانی و غیره می با شد .

در آموزش فنی از 25 رشته سخن رفته است که با مطالعات مستمر دفتر آموزش فنی ،تغییراتی در این رشته صورت گرفته است .

به فارغ التحصیلان رشته های فنی ، دیپلم کامل متوسطه در رشته مر بوط داده می شود .(تعلیم و تربیت ،1365 ) هدف شاخه متوسطه فنی و حر فه ای : هدف از شاخه متوسطه فنی و حر فه ای، اعتلای سطح فرهنگ و دانش عمومی و شناخت بهتر استعداد و علاقه دانش آموزان و ایجاد زمینه مناسب برای هدایت آنان سمت اشتغال مفید و احراز آمادگی نسبی برای ادامه تحصیلات عالی تر کاربردی ،علمی است .

این شاخه مشتمل بر چند گروه است از جمله :صنعت ، کشاورزی ، اداری ،بازر گانی ، هنر ، مدیریت خانواده ، بهیاری ،تربیت بدنی ، دانش آموزان طی سه سال باید حدود 96 واحد درس بگذارنند که حدود شصت واحد آن دروس مشترک تمام گرو هها است .

بیشتر در دو پایه اول و دوم ارائه می شود .

این دروس با دروس مشترک شاخه نظری همسان است .

دروس اختصاصی در هر رشته نیز 36 واحد است که بیشتر در پایه اول ارائه میشود.

(صافی ،1374 )شاخه متوسطه کار دانش :هدف از شاخه متوسطه کار و دانش (مهارت آموزی ) تربیت نیروی انسانی ، سطوح نیمه ماهر و استاد کار و سر پرست مورد نیاز بخش های صنعت ، کشاورزی ،خدمات بر اساس نیاز های اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی کشور است به نحوی که هر یک از افراد شاغل یا متقاضیان اشتغال در جامعه برای کاری که انجام می دهند یا داوطلب انجام آن هستند ، دانش ومهارت کافی کسب کنند .

فارغ التحصیلان این شاخه در صورت احراز شرایط می توانند در دور ههای علمی – کار بردی ادامه تحصیل دهند .

به فارغ التحصیلان دوره راهنمایی یا معادل آن پس از گذراندن 32 واحد پودمان مهارت و توفیق در آزمون جامع استاندارد مهارت در حرفه مر بوط ،گواهینامه درجه دوم مهارت داده می شود .

دارند گان گواهینامه درجه دوم مهارت یا معادل آن پس از گذراندن حدود شانزده واحد پودمان مهارت و توفیق در آزمون جامع استاندارد مهارت در حرفه مربوط، گواهینامه درجه دوم مهارت داده می شود .

دارندگان گواهینامه درجه دوم مهارت یا معادل آن ، پس از گذراندن حدود شانزده واحد پودمان مهارت و توفیق در آزمون استانداردمهارت به دریافت گواهینامه درجه یک مهارت نائل می شوند به کسانی که دیپلم کاردانی داده می شود ، که علاوه بر اخذ گواهینامه درجه یک مهارت یا معادل آن در حرفه مورد نظر 48 واحد دروس عمومی شاخه های نظری و فنی و حرفه ای را بگذرانند .

(صا فی ، 1374 ) با ایجاد مدارس فنی و حرفه ای و کار و دانش : عدم تساوی امکانات آموزش از میان می رود .

از عدم علاقه به مدرسه و ترک تحصیل دانش آموزان کاسته می شود .

شکست های تحصیلی در بین دانش آموزان کم می شود .

تاءکید بیش از حد بر رشته ای خاص کاسته می شود .

از ساختمان مدرسه در تمام سال حداکثر استفاده به عمل می آید .

بیگانگی ، یاس و نا کامی به دلیل عدم پیشرفت تحصیلی از میان می رود .

فارغ التحصیلان این دبیرستان ها هنگامی که تصمیم به اشتغال بگیرند مدرک تحصیلی آنها مهارت و علاقه آنها را در زمینه ای خاص به وضوح نشان می دهد .

در حالی که فارغ التحصیلان دروس نظری تازه باید بیندیشند که علاقه آنها در چه زمینه ای است .

برنامه تحصیلات حرفه ای: دوره تحصیلات حرفه ای بدین منظور مطرح گردیده است که دانش آموزان را جهت اشتغال به کار سود مند ، بلافاصله پس از اتمام این دوره دبیرستان آماده سازد .

به طور کلی در این برنامه دانش آموزان نیمی از وقت خود را صرف آموزش های عمومی و نیمی دیگر را صرف درس های حرفه ای می کنند .

حدود 20% محصلین دبیرستانی سراسر کشور در این برنامه تحصیل می کنند .

میزان بیکاری در بین فارغ التحصیلان دبیرستان در رشته تعلیمات حرفه ای از 5% در مقایسه با 12% یا بیشتر گروه سنی خود در رشته های دیگر ،کمتر است .بیش از 20% فارغ التحصیلان از مدارس ، احساس می کنند که در درجه دوم اهمیت قرار دارند و یا هوش و استعداد کافی ندارند .

لیکن این ها سریع تر کار پیدا می کنند .از مشاغل خود فنی تر هستند و بیش از فارغ التحصیلان رشته های دیگر دبیرستان کارهای خود را نگه می دارند .

کمک به هر محصل در آماده شدن برای یک شاخه : مدارس کشور معمولاً از اهداف مختلفی بر خوردار ند، که یکی از اهداف موضوع آماده سازی دانش آْموزان برای کار بعد از فارغ التحصیل شدن می باشد .

در دبیرستان های آمریکا همیشه به منزله وسیله جهت آماده سازی افراد برای کار محسوب شده اند .

اغلب کار فرمایان انتظار دارند که تعلیم و تربیت فرد او را در زمینه مهارت های مربوط ارتباط و تبادل نظر ، عادات مطلوب کار و احساس مسوولیت آماده سازد .

در حالی که افرادی که به دانشگاه می روند پیوسته رو به تزاید است .

اغلب دانش آموزان به تحصیلات رسمی خود ،بعد از کلاس دوازدهم یا قبل از آن ، خاتمه می دهند .

این دسته از محصلین طالبی آمادگی برای کاری هستند ، که در آمدی ثابت داشته و امنیت آنها را تا حدی تاءمین نماید .

این ها به دنبال مشاغلی هستند که نیازمند مهارت هایی است که در خلال سال های تحصیلی خود کسب کرده اند .

کار زمان کارگرانی را می خواهند که ماهر ، قابل اعتماد و دقیق ووقت شناس بوده ، بتوانند با همکاران و سر پرستان خود کنار آیند و علاقمند به منافع شرکت باشند .(بروس ،1369 ) هر جامعه ای برای رشد و شکوفایی افراد خود برنامه هایی را متناسب با وضع موجود در زمینه های مختلف ارائه می دهد ، تا زمینه ترقی و رشد برای جامعه و افراد آن تسریع گردد.

یکی از برنامه ریز ی ها در ارتباط با نیازمندی های صنعتی جامعه است که کشور ما با درایت پایه ای و اساسی طرح ریزی نگردد ، همان خواهد شد که در سایر رشته ها انبوه تحصیل کرده متوسطه و عالی داشته باشیم ولی جامعه ما در حل بسیاری از معضلات اجتماعی و مشکلات علمی و صنعتی عاجز مانده باشد .