یکی از عناصر عمده ای که تشکیل سازمان های آموزشی بدون آن امکان پذیر نیست نیروی انسانی آموزشی آن سازمانها یعنی معلم است هر چند امر تدریس در زمره حرف قلمداد شده است ولی با توجه به عملکرد معلم به دراز انتقال دانتتنی های صرف، می توان امر تدریس را یک هنر تلقی نمود برخوردار بودن از دانش و سیع و معلومات عمیق نمی تواند، ملاک اصلی برای اشغال پایگاه اجتماعی و مقام معنوی معلم باشد لذا شرط عمده احراز مقام معلمی، علاوه بر مستعد بودن فرد برای پذیرش دانستنیهای لازم و در رابطه با شغل آموزگاری این است که داوطلب این شغل، از شرایط خاص دیگری نیز برخوردار باشد، برخودراری معلم از شرایط خاص به منظور ایجاد دگرگونی های لازم در رفتار دانش آموزان و تکمیل انستنتاجات او از مفاهیم است پل برآورد این هدف با آمادگی های لازم معلم به قبل از پرداختن به انجام این وظیفه خطیر، رابطه مستحکم و غیر قابل انکاری پیدا می کند که محتوای برنامه تربیت معلم با برخورداری از کیفیتی خاص می تواند معلم را در رسالتش یاری دهد که گاهی اوقات مشاهده می شود که معلمین احساس نارضایتی از شغل خود می کنند که این می تواند علل یا عواملی را پیش رو داشته باشد به این صورت که نگذارد معلمین با روحیه ای بالا و همکاری بهینه در جهت پرورش دانش آموزان نقش مؤثری داشته باشند که نوع برخورد مدیران و نوع مشکلات فردی در ایجاد این نارضایتی می تواند نقش مهمی داشته باشد.
طرح مساله:
معلم در هر رده ای که باشد بر وی لازم است یک فرد اجتماعی و نمونه باشد بدین معنی سعی کند روح انضباط را در میام دانش آموزان ودانشجویان تبلور سازد خود نیز نمونه انضباط است این نکته گویای این منظور نظر است که معلم خود نمونه اخلاق در زندگی کاری و برون کاری باشد زندگی یک معلم به خصوص معلم دبستان و دبیرستان، در محیط کار و در آماده شدن برای ایفای نقش تربیتی او خلاصه نمی شودبلکه او در میان جمع باید خود را نشان داده چون ارتباط با دیگران بخصوص مشارکت در ناراحتی ها و حل مسائل اشخاص نمی تواند قرین راحتی باشد ولی گاهی مسائلی وجود دارد که معلمین نسبت به شغل خود احساس نارضایتی می کنند که می تواند در راستای این مطالب نوع مدیریت مدرسه ، نوع معلمین واقع در مدرسه، ایجاد تسهیلات و نوع تسهیلات و نوع مشکلات حاشیه ای در خانه عدم رضایت همسر از شغل خانم و نوع تربیت فرزندان که تمام این عناوین می تواند در نوع رضایت و یا عدم رضایت معلمین نقش بسزایی داشته باشد.
سؤال مساله:
1- آیا بین نوع مدیریت در مدرسه و نارضایتی معلمان رابطه وجود دارد؟
2- آیابین نارضایتی همسراز شغل خانم،ونارضایتی معلمین رابطه وجوددارد؟
2- آیابین نارضایتی همسراز شغل خانم،ونارضایتی معلمین رابطه وجوددارد؟
کلید واژه ها: نارضایتی شغلی معلمین نوع مدیریت نارضایتی همسر تعاریف واژه ها م ومفاهیم: نارضایتی شغلی عبارتند از احساس ناخوشایند و متعادلی که فرد از شغل خود دارد که گاهی این احساس نارضایتی از افراد و اشخاص نشات می گیرد و گاهی این نارضایتی جهت محیط کارو نامناسب بودن و شرایط محیطی و اجتماعی اوست.
نوع مدیریت: گاهی اوقات اداره نکردن یک محیط آموزشی مانند یک مدرسه توسط یک مدیر کارگشته و صبور می تواند در نوع برخورد معلمین با همدیگر وایجاد یک محیط صمیمی و کاری مناسب نقش داشته باشد که در صورت عدم مدیریت مناسب احساس نارضایتی در معلمین بیشتر و بیشتر خواهد بود.
و گاهی خود عدم نارضایتی همسر و شوهر از کار داشتن خانم در خارج از خانه باعث ایجاد مشکلاتی در محیط کاری می شود که احساس ناخوشایندی را در معلم به وجود می آورد.
روش و تکنیک تحقیق جامعه مورد مطالعه در تحقیق عبارتند از کارکنان معلم خانم که در مدارس شهرستان ابهر مشغول به تحصیل هستند و طبق برآورد کل جامعه آماری و تعیین حجم نمونه آزمون رضایت شغلی بر روی آنها اجرا گردیده که جهت انجام تحقیق و طرح و روش استفاده شده در تحقیق از روش زمینه یابی استفاده گردیده که در تحقیقات منطقی به منظور توصیفات جامعه ای که نمونه ای از آن انتخاب شده است اطلاعات در یک مقطع زمانی معین از نمونه جمع آوری می شوند که این روش نه تنها به منظور توصیف بلکه برای تعیین همبستگی بین متغییرها در زمان انجام تحقیق به کار برده می شود.
تجزیه و تحلیل برخی از طرحهای تحقیقی به صورت توصیفی یا تبیینی به محقق اجازه می دهد که اطلاعات جمع آوری شده از زمانهای مختلف را مورد مطالعه قرار دهد در چنین طرحهایی اطلاعات جمع آوری شده از زمانهای مختلف را مورد مطالعه قرار دهد.
در تحقیقات زمینه یابی از یک جامعه می توان نمونه انتخاب کرد و آن را در زمانهای مختلف مورد تحقیق قرار داد گرچه در نمونه های مختلف افراد متفاوتی وجود دارند اما در هر نمونه در زمان انتخاب نماینده جامعه است که در آن زمان از آن انتخاب شده است.
(دلاور – روش تحقیق - 1381) محتوا و موضوع 1- معلم و وظایف آن : یکی از عناصر عمده ای که تشکیل سازمان های آموزشی بدون آن امکان پذیر نیست نیروی انسانی آموزشی آن سازمانها یعنی معلم است هر چند امر تدریس در زمره حرف قلمداد شده است ولی با توجه به عملکرد معلم به دراز انتقال دانتتنی های صرف، می توان امر تدریس را یک هنر تلقی نمود برخوردار بودن از دانش وسیع و معلومات عمیق نمی تواند، ملاک اصلی برای اشغال پایگاه اجتماعی و مقام معنوی معلم باشد لذا شرط عمده احراز مقام معلمی، علاوه بر مستعد بودن فرد برای پذیرش دانستنیهای لازم و در رابطه با شغل «آموزگاری» این است که داوطلب این شغل، از شرایط خاص دیگری نیز برخوردار باشد، برخودراری معلم از شرایط خاص به منظور ایجاد دگرگونی های لازم در رفتار دانش آموزان و تکمیل انستنتاجات او از مفاهیم است پل برآورد این هدف با آمادگی های لازم معلم به قبل از پرداختن به انجام این وظیفه خطیر، رابطه مستحکم و غیر قابل انکاری پیدا می کند.
محتوای برنامه تربیت معلم با برخورداری از کیفیتی خاص می تواند معلم را در رسالتش یاری دهد.
چنین برنامه ای لازم است، از هدفهایی به شرحی که مذکور می افتد برخوردار باشد: معلم را به تشریح و تفهیم مسائل مختلف قادر سازد؛ حس ایجاد رابطه و گفت و شنود را در اوتقویت کند؛ نحوه گوش دادن به دانش آموزان و حس دفتع از حقایق را با شناخت مسائل اجتماعی در او بیدار سازد؛ در آموزش ایجاد یادگیری و شناخت های لازم به او مهارت بخشیده و او را با روشهای مختلف تدریس آشنا سازد؛ از اطلاعات کافی و لازم در مورد مواردی که مسئولیت تدریس آن را به عهده خواهد گرفت بهره ور سازد؛ جهت شناخت قانون زندگی جمعی، به او کمک نماید و در تبدیل محیط کلاس درس به جامعه کوچک او را آماده سازد؛ در ایجاد احساس مسئولیت به اوکمک نموده و او را در مقابل دانش آموزان مسئول سازد؛ برای توسعه شناخت های فرد هماهنگ با نیروی اخلاقی و فرهنگی او را قادر سازد؛ و به طور کلی از مجموع برنامه های تربیت معلم آزاد منشی و قضاوت صحیح ایجاد شود.
با تعمق در هدفهای فوق الذکر، می توان گفت که تربیت نیروی انسانی آموزشی آموزش و پرورش با کیفیت و نقش محتوای تعلیماتی که مورد نظر سازمانهای آموزشی استارتباط دارد.
ولی به شرطی می توان به تاکید برنامه های با کیفیت مراکز تربیت نیروی انسانی امیدوار شد که عهده دار تعلیمات در آن مراکز معلمان شایسته تری باشند.
تربیت معلمان شایسته، علاوه بر تهیه و تنظیم برنامه های کامل، با کیفیت داوطلبان این شغل نیز در رابطه است.
بدین جهت لازم است، قبل از تربیت معلم، تمایلات و استعدادهای داوطلبان که متفقا" در ایجاد انگیزش و گرایشهای شغلی داوطلبان این حرفه مؤثر است، مورد توجه قرار گرفته و اشکالات روانی و اجتماعی آنها سنجیده شود.
توجه به نکات مذکور، خطیر بودن مسئولیت پذیرش داوطلبان شغل معلمی و الزام مبتنی بودن آن را به اصول منطقی مسجل می سازد.
متاسفانه در اکثر جوامع، به علت تزلزل موقعیت معلم، به جهت ازدیاد تعداد شاغلین دراین صنف، وعدم توجه بر دریافتهای آنان، اکثراٌ داوطلبان با کیفیت با گرایش وجذب در سایر مشاغل، میدان را برای عده ای که این شغل را ازروی استیصال پذیرفته وهیچ گونه علاقه ای بدان ندارند خالی می گذارند.
مهمتر ازاین، دراثر بی توجهی مسئولان آموزش وپرورش، که فاقد برنامه های آینده سازند، تأمین نیروی انسانی در امر تدریس، از طریق درج آگهی در جراید، بدون توجه بر کیفیت علمی و سنجش علاقه وآگاهی از روش تدریس صورت می گیرد.
ویا مراکز تربیت معلم، در مقابل نیازهای روزافزون سازمان آموزش وپرورش، تربیت عده ای معدود را به عهده می گیرند که خود مزیدی بر تأسفهاست.
اگر بر تربیت نیروی انسانی آموزشی آموزش وپرورش تأکید می کنیم، وبر آن برنامه های با کیفیت را لازم می شماریم، مربیان این مراکز را نیز فراموش نمی کنیم.پس معلمان آینده را به دست کدام مربی باید بسپاریم.
متاسفانه در اکثر جوامع، بویژه در ممالک توسعه نیافته، تربیت معلم، برای مراکز تربیت نیروی انسانی تعلیم و تربیت که در برگیرنده، دانشگاهها و دانشسراها در این زمینه است، تدبیری نشده است.
چه بسا، ملاک تدریس در این مراکز، ارائه مدرکی است که در آن عنوانی منعکس باشد؛ غافل از اینکه صاحب مدرک، از روش تدریس و علوم تربیتی و انسانی که لازمه مدرسین در این مراکز است بویی نبرده است.
مدرسان مراکز تربیت معلم لازم است که در مورد تدریس خود، کاملا" پخته و متبحر باشند.
و در عین حال، از تجارب و تعلیمات آموزشگاهی که باید دائما" به تحقیق و بررسی، در آموزشگاهها و مدارس، جهت نوآوریهای آموزشی انجام بدهند برخوردار باشند.
بعلاوه، امکانات تحقیقات تربیتی از هر نظر، در اختیار مدرسان مراکز تربیت معلم قرار گیرد و نتایج تحقیقات تربیتی دراقصی نقاط جهان در اختیار آنان گذاشته شود.
با توجه به آنچه که مشروح افتاد، می توان اظهار نمود که در نتیجه تربیت معلم متکی بر کیفیت، می توان بنیان زندگی فردی و اجتماعی را از راه تربیت واقعی استحکام بخشید.
چنانچه تربیت معلم مورد دقت نظر نبوده و یا فاقد برنامه های با کیفیت باشد، هر چند معلمانی با تربیت نسل آینده گمارده خواهد شد؛ ولی تربیت چنین معلمانی را باید رفع کننده نیازهای فردی، با صرف زمانی محدود تلقی نمود، نه رفع کننده احتیاجات وکسب کارایی از محتوا و سوق متعلم به سوی ترقی و تعالی.
2- نگهداری معلم کیفیت و کمیت عملکرد سازمانها، بویژه مؤسسات آموزشی، به تک تک افراد سازمانی بستگی دارد، که در مجموع گروه شاغل در سازمان را تشکیل می دهند.
به طوری که در صفحات قبل مذکور افتاد، امور آموزشی در دستگاههای تربیتی که مستقیما" در راه برآورد هدف کوشش می کنند، از معلمان تشکیل می شود.
معلمانی که، هماهنگ کننده ارتباطات در میان دانش آموزان می باشند.
تا بدین وسیله جهت تحقق تربیت، زمینه مساعدی فراهم سازند.
تربیتی که راه ارتباط با دیگران را بیاموزد، روشن بینی و نیک اندیشی ایجاد کند و ضمن آمادگی متعلم جهت جذب در بازار کار، او را به زیور عملکردهای اخلاقی بیاراید.
مساعد ساختن محیط تربیتی، مرهون ایجاد شرایطی است که معلم را به کار خود دلگرم ساخته و در حمایت از او کارگر باشد.
هر آینه سازمانهای آموزشی، در حمایت و حفظ و نگهداری معلم در مفهوم نیروی انسانی آموزشی، کوششی بسزا روا ندارند، و شرایطی لازم در رابطه با این منظور ایجاد نکنند، در حسول مقاصد خویش کوتاهی نموده و نخواهند توانست، از قوه معنوی بهتری در دستگاه عظیم آموزش و پرورش برخوردار باشند.
پاره ای از شرایط را که می توانند، در نگهداری معلم در سازمانهای آموزشی مؤثر باشند، به شرح ذیل ذکر می کنیم: ایجاد شرایط مساعد در محیط کار جهت تحکیم روابط بین معلمان.
به طوری که آنها بتوانند به معنی و مفهوم واقعی گروه، در سازمانهای آموزشی در قالب یک سیستم فعالیت نمایند.
بالطبع در این زمینه محترم شمردن نظرات و پیشنهادات مربوط به امور جاری مؤسسه نیز مورد توجه قرار گیرد؛ ایجاد شرایط لازم در محیط کار، جهت تحکیم امنیت شغلی؛ بدین طریق معلم با اطمینان و دوری از نگرانی و حراس، به کار خود می پردازد؛ ایجاد فرستهای مناسب، جهت به ثمر رسانیدن استعدادها و توان نهفته معلمان؛ تا بدین وسیله معلم بتواند ضمن افزایش بر آگاهیها و شناختهای خود، از تارهای دست و پا گیر وسلب کننده راه تلقی در امان باشد؛ پرداخت حقوق مناسب با هزینه زندگی؛ بدین معنی که با توجه به شاخص زندگی در جامعه، دریافتهای معلم را با هزینه های تامین زندگی متعادل نمود؛ ایجاد شرایط تشخیص و سنجش میزان شایستگی و اعطای امتیازات در خوراستحقاق؛ تا بدین وسیله بر وحدت علاقه مندان افزوده شده و اعمال نیک و بد، در رابطه با دریافت پاداشها تمیز داده شوند؛ ایجاد ملاکهای اصلاح؛ تا بدین گونه با ارائه طریقها، معلمان را به اشتباهات خود واقف نموده و در راه رفع و تصحیح اشتباهات آنها را رهنمون شد؛ ایجاد تسهیلات برای تهیه مسکن؛ بدین نحو که از طرف وزارت آموزش و پرورش وآموزش عالی خانه هایی در شهرها به وجود آمده و معلمان بی خانه را در خود جای دهد.
بالطبع هزینه های نگهداری وسایل رفاهی و مصرفی موجود در آن خانه ها، از طریق خود معلمان پرداخت خواهد شد؛ و یا اینکه معلمان با دریافت هزینه مسکن متناسب محل سکونت خود را به دلخواه تهیه نمایند؛ تنظیم برنامه های گذران ایام فراغت وتعطیل؛ بدین منظور ایجاد اردوگاهها، درجاهای خوش آب وهوا، چون کرانه های دریا وکوهپایه های سبز وخرم، واحداث باشگاههای ورزشی و تفریحات سالم ضروری است.
بالطبع با گردهمایی های معلمان مناطق مختلف دریک مکان ، می توان ملاقاتهای معنوی بین آنان ایجاد نموده ودر تحکیم پایه های سازمانی سعی بیشتری نمود؛ ایجاد فروشگاههای تعاونی، جهت تهیه مایحتاج زندگی با هزینه کمتر، در تقلیل زندگی معلمان مؤثر خواهد افتاد؛ ایجاد فرصتهای بازآموزی؛ معلمان به صرف اینکه دوره های لازم را جهت تدریس طی نموده اند، نباید در بوته فراموشی باقی مانده وتا پایان خدمت با اندوخته های قبل از اشتغال انجام وظیفه کنند.
لذا بازآموزی معلم ودر مسیر آخرین تغییرات رشته های تخصصی خود قرار دادن او، بازدهی معلم را افزایش می دهد.
ازاین روست که باید معلم در دوره هایی که سازمان آموزش وپرورش در رابطه با تغییرات نظام ومحتوای تعلیمات خود جایز می داند بازآموزی شود.
این امر نیز به نوبه خود به برآورد هدف نگهداری معلم، که همان بازدهی عالی تربیتی است کمک مؤثری خواهد نمود.
با دقت نظر در مطالب مشروح درباره نیروی انسانی آموزش و پرورش و هدف مدیریت، می توان گفت که تامین نیروی انسانی آموزشی واجد شرایط، موقعی می تواند سازمان تعلیم و تربیت را سالیانی یاری دهد که از حمایت و نگهداری معلم برخوردار باشد.
گوشه ای از شرایط لازم در این زمینه را یادآور شدیم.
مطالب مشروح صرفا" متوجه مسئولان و برنامه ریزان آموزش و پرورش هر جامعه است.
لذا هر آینه امر خطیر آموزش و پرورش در هر جامعه ای از مدیریت صحیح و با کیفیت نشات گیرد می تواند، در تربیت کیفی و کمی معلم مؤثر افتد.
ما درباره مدیریت در صفحات بعد سخن می گوییم.
ولی در کنار ابعاد تربیت و نگهداری معلم، خود «معلم» قرار دارد.
معلمی که شخصا" مسئولیت کلاس درس را بر عهده گرفته و با سکانداری خویش به تعلیم و تربیت می پردازد.
حال بهتر است روی سخن با خود «معلم» باشد.
تا او نیز ضمن آشنایی بیشتر با خود و شغل خویش، با انجام بهتر مسئولیت مربوطه در بهبود بازدهی عملکرد مدیریت سهیم باشد.
چون معلم نمی تواند جدا از ارکان مدیریت آموزش و پرورش محسوب گردد، در ضمن تشریح وضع آموزشی معلم، مددکار ارزیابی مدیران از عملکرد آنها باشد.
3- فرهنگ فردی معلم معلم نباید فراموش کند، که او کارگری است روحانی و ملزم به زندگی با نقش خود، علاقه مند به تمام اشیاء پیرامونی خود که الهام بخش راهنمایی هستند.
محیط و پیرامون معلم می تواند مکمل فرهنگ فردی او باشد.
معلم آگاه که به تدریس خود فکر می کند.
همیشه باید در فکر باروری کلاس درس خود باشد.
از این راه است که او می تواند، موقعیت کاری خود را استحکام بخشد.
تکمیل معلومات معلم بستگی به مطالعه او و استفاده او از کتب و منابع علمی مختلف خواه در زمینه خواه در حاشیه مواد تدریس دارد.
ولی اغلب داشتن یک کتابخانه شخصی برای هر معلمی امکان پذیر نیست.
رفع این مشکل می تواند، در شهرستانها به وسیله کتابخانه های دولتی ، و در شهرهای فاقد این مکان عمومی، با خودیاری معلم به وسیله آموزش و پرورشمتبوع و مدرسه مربوط مرتفع گردد.
کتاب خوانی و غنی ساختن فرهنگ برای دانش آموزان نیز الزامی است.
در این مورد معلم می تواند، با راهنمایی خود، متعلمان را به خرید کتابهای مفیدتشویق کرده و با خرید چند کتاب به طور دسته جمعی، در سال چندین کتاب در کلاس خوانده شود.
و از این راه مقدمات تاسیس کتابخانه آموزشگاه نیز فراهم شود.
کتابهای تازه و مفید را از طریق مکاتبه با ناشرین می توان خریدو مورد استفاده قرار داد.
علاوه بر کتابهای مفید معلم باید در جریان مجلات و نشریات علمی هم قرار گیرد.
این امر نیز می تواند به طریق بالا عمل شود.
حرفه مدرسی در تدریس به دیگران خلاصه نمی شود.
بلکه یک معلم، باید علاقه به خودآموزی نیز داشته باشد.
از این راه او کمبودهای خود را جبران می کند بعلاوه محشور شدن با سایرین به خصوص در رده آموزگاری دبستان و دبیرستان، در شهرهای دورافتاده موجبات خودسازی او را فراهم می سازد.
این ارتباط داشتن با دانش آموزان و اولیای آنها خود مطالعه رفتاری و اجتماعی محیط کاری و اجتماعی هر فرد است.
معلم ضمن نقش آموزشی، دارای راهنمایی و هدایت دانش آموزان و دانشجویاننیز دز زمینه های مختلف است.
لذا ایجاب می کند که در فعالیتهای تحقیقی، ورزشی و ایام فراغت آنها شرکت نماید.
محیط کاری در آموزشگاه، داشتن رابطه حسنه با همکارانرا نیز برای معلم فریضه می سازد.
بخشی از برقراری این ارتباط مربوط به مسئولان آموزشگاه و یا دانشگاه است.
ایجاد ارتباطات، روابط درخور تجارب آموزشی در رشته های مشابه مواد درسی در باروری تدریس معلم کمک می کند.
ما در این باره در صفحات قبل سخن گفته و اهمیت برخوردهای تجربی و فرهنگی آن را که از اسکان دادن معلمان به صورت شبانه روزی و ترتیب دادن کلاسهایی به صورت تحرک جمعی برای آنان حاصل می شود یادآور شدیم.
شرکت کردن معلم در کارها و امور مختلف کوی و برزن و یا سازمانهای موجود در حوزه آموزشی، او را بهتر می تواند در قالب یک مربی اجتماعی جلوه گر سازد.
در صورتی این ایده ها جامه عمل می پوشند، که معلم تحت مدیریت صحیحی قرار گیرد.
مدیریتی که او را از نظر زندگی فردی به معنای واقعی آن تامین ساخته و از او توقع تدریس واقعی، خودسازی و همیاری تربیتی را داشته باشد.
نتیجه گیری و پیشنهادات: معلم یا معلمان در هر رده ای که باشند بر آنها لازم است که یک فرد اجتماعی و نمونه باشندبدین معنی سعی کنند همانطوری که می خواهند روح انضباط را در میان دانش آموزان و دانش جویان متبلور سازند رفتار یک معلم در رده های مختلف آموزش و پرورش ایجاب می کند تا به متعلمان عملا" نشان دهند که در مقابل قانون وظیفه، بزرگ و کوچک افراد است و فرودستی وجود دارد که با تمام این اوصاف گاهی این وظایف و انجام یک سری از کارهای محول شده به معلمین و گاهی سختی کار و حضور مستمر در کلاس درس باعث عدم خشنودی از کار و یا احساس نارضایتی را برای کارکنان داردکه می توان گفت که این احساس با بالا رفتن مسئولیت های زندگی و رسیدن به همسر وتربیت فرزندان گاهی بیشتر خود را نشان می دهد اما به دور از این مطالب گاهی مواردی وجود دارد که این نارضایتی را بالا برده مانند عدم تسهیلات و امکانات و همینطور حقوق پایین و مزایا و سختی کاری و یا دوری از خانواده که می تواند در نارضایتی شغلی دخالت داشته باشد که در تحقیق حاضر هدف این است که علل وعوامل آن شناسایی شده و آنها را توصیف و تجزیه کرد.
پیشنهادات ارائه شده در رابطه با این تحقیق که بتوان با ارائه مطالب بهتر و جامع علل و عوامل نارضایتی معلمان زن را بیشتر بررسی کرد و هر علتی را تعمیم به کارکنان دیگر مناطق شهری و روستایی به غیر از شهر ابهر پرداخت .
همین طور در رد یا تایید هر فرضیه و عللی که باعث نارضایتی شده را یک راه حل برای از بین بردن آن قرار داد.
و همین طور استفاده از نظرات معلمین و خواسته های آنان و همین طور به مقایسه رضایت شغلی در بین کارکنان خانم معلم و آقایان معلم پرداخت که مشاهده می شود کدام یک در عدم رضایت شغلی بر دیگری پیشی دارند.
فهرست منابع بهرنگی - محمد رضا – 1382 – نظارت در مدیریت – انتشارات گلچین بهرنگی – محمد رضا – 1380 – آموزش و معلمین – انتشارات اشکان دلاور – علی – 1381 – روش تحقیق در علوم تربیتی – انتشارات رشد عسگریان – مصطفی – 1379 – معلم و رضایت شغلی – انتشارات فرهنگ