دانلود مقاله اعتیاد

تاریخ  بشر در اعصار مختلف گواهی از وجود موادی می دهد که مصرف آن باعث تغییراتی در رفتار و هیجانات مصرف کننده می شده است .

امروزه با به بازار آمدن انواع متعددی از این مواد ( طبیعی ، سنتتیک ) و نیز افزایش مصرف آنها در میان مردم در مراجع و نقل و انتقال قاچاق مواد مخدر به یک تجارت سود آور بزرگ تبدیل شده است .

امروزه با هدف مواد ، شناسایی بیماران ( مصرف کنندگان مواد ) و ارائه خدمات پیشگیری کننده و درمانی جزء فعالیت های جدی سیستم بهداشتی - درمانی بیشتر دولت های جهان قرار گرفته است .

در بررسی تاریخ، بشری را نمی توان یافت که با مسائل مربوط به مواد مخدر دست به گریبان نبوده و شاید بتوان گفت مواد مخدر همزاد با بشر در این جهان یافت شده و تا زمانی که انسان در این عرصه وجود دارد آن نیز پا بر جاست.

مسائل مربوط به مواد مخدر تازگی نداشته و اثرات آن نیز همواره در سرنوشت ملتها و اقوام قابل جستجو است.

در کتب تاریخی ایران و حتی در کتاب قانون ابن سینا از اثرات این مواد نامبرده شده است.

اما بیشتر گزارشات در مورد مواد مخدرمربوط به زمان صفویه و سپس قاجاریه تا عصر کنونی است همراه با فراز و نشیبهای این دوران که اشاعه مصرف مواد افیونی مورد توجه بوده است.

قوانین یکصد ساله در مورد محدود نمودن مصرف مواد نیز یافت میشود.

در زمان ما مسئله مواد مخدر شکل مخاطره آمیز و کاملا پیچیده ای به خود گرفته و در عین حال گسترش جهانی یافته است.

اعتیاد به مواد مخدر علاوه بر زیانهای جدی و خطرناک جسمی از قبیل ابتلا به بیماریهای عفونی واگیردار همچون ایدز - هپاتیت - سل- عوارض و مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی ازقبیل افزایش جرمهای مرتبط با مواد مخدر همچون جنایت و سرقت، فقر و تکدی گری و هدر رفتن سرمایه های کلان مادی کشورها را بدنبال داشته است.

کشور ما دارای جمعیتی جوان است.

بیش از 50%جمعیت کشور درسنین زیر 20 سال بوده و 62% از این جمعیت در شهرها ساکن بوده و از هر چهار نفر ایرانی یک نفر در معرض مهاجرت قرار دارد.

موقعیت استراتژیک ایران و قرارگیری آن در کنار کشورهایی همچون افغانستان و پاکستان که جزو تولید کنندگان عمده مواد مخدر بوده و از طرفی ما یک مسئله ترانزیت و عبور مواد مخدر به جهت ویژگیهای خاص منطقه ای از کشور ما یک مسیر مناسب جهت قاچاق مواد مخدرفراهم ساخته و هم بازار مصرف داخلی آن که رشد روز افزونی داشته است.                                         

   تاریخچه

پس از پیروزی انقلاب اسلامی علیرغم تلاش بی وقفه نظام مقدس اسلامی کشورمان و تقدیم بیش از 2700 نفر شهید از نیروهای نظامی و انتظامی این روند رو به رشده بوده است در نتیجه آمار معتادین و نیز عوارض ناشی از اعتیاد افراد افزایش داشته است.

برآوردهای رسمی اولیه و ساده از تعداد معتادین و سوء مصرف کنندگان مواد مخدر رقمی حدود  2میلیون نفر را ذکر مینماید و با در نظر گرفتن حداقل یک خانواده 5 نفری مرتبط با این افراد به رقمی حدود 10میلیون نفر انسان که در ارتباط نزدیک با معضلات و مشکلات ناشی از آن میباشند دست می یابیم.

محبوسین زندانهای کشور در سال 77معادل 16.775نفر بوده که قریب به 60% آنان مرتبط با مواد مخدرو اعتیاد بوده اند.

 بر این اساس در ایران به ازای هر 100 هزار نفر ایرانی 260 نفر در زندان به سر میبرند و به عبارت دقیق تر به ازای هر 400 نفر ایرانی یک نفر در زندان میباشد.

در 20 سال گذشته قریب 836/53./1 کیلوگرم انواع مواد مخدرکشف و ضبط گردیده است در این سالها نزدیک به 381812 نفر قاچاقچی و699557 نفر معتاد شناسایی و دستگیر شده اند قریب 25652 نفر معتاد از سال 62 لغایت 77 درمراکز باز پروری کشور پذیرش شده اند که این تنها بخشی از آمارهای واقعی نشان دهنده وضعیت بغرنج و نگران کننده از انسانهای این جامعه است که به ورطه اعتیاد کشیده شده اند.

اعتیاد به عنوان یک آسیب ومعضل اجتماعی بهداشتی اقتصادی و فرهنگی با پیچیدگیهای خاص خود حاکمیت ملی امنیت و استقلال کشور ما را تحت تاثیر قرار داده است با توجه به مسائل جنبی آن میتوان ادعا نمود که ارزشهای انسانی و اسلامی و نیز هویت ملی ما در معرض خطر و آسیب این آفت بزرگ قرار گرفته است.

توجه به آمارها نشانگر رشد روزافزون معتادین در اجتماع رو به قوت ما دارد.

این موضوع که قشر جوان جامعه بیشتر در معرض آسیب و آماج اعتیاد می باشند وظیفه همگان را در موضع تقابل با این مشکل خطیرتر می سازد.

براستی وظیفه ما افراد این جامعه درقبال این دیو بدسیرت چیست؟

خانواده های ماو والدین ما چه وظیفه و مسئولیتی را بر عهده دارند ؟

دستگاههای تعلیم و تربیت ما چطور ؟آیا مشکل اعتیاد با زدن و بستن و به زندان انداختن و یا اعدام کردن قابل حل است؟

و یا اینکه عزم ملی و جزم تک تک افراد این جامعه در هر لباس و در هر مکان و هر زمان را می طلبد، براستی کدام یک چاره کار است ؟

    تعاریف اعتیاد

□ اعتیاد یعنی خوگرفتن و وابسته شدن جسمی‌، روانی و عصبی فرد به مواد مخدر که ترک یا فرار از آن ناممکن و یا بسیار مشکل است.

□ اعتیاد یعنی مصرف نابجا و مکرر مواد مخدر که موجب وابستگی به آنها می‌شود.

این وابستگی بدنی و روانی است، ترک مصرف مواد افیونی مشکلات و محرومیت های بدنی و روانی را در پی خواهد داشت ( از مقاله دکتر سید حسین فخر ).

□ اعتیاد عبارتست از وابستگی به عوامل یا موادی‌ که تکرار مصرف آنها با کم و کیف مشخص و درمان معین از دیدگاه معتاد ضروری می‌نماید.

( از مقاله دکتر احمد حسنی ).
□ اعتیاد یک بیماری روانی، اجتماعی، اقتصادی است که بر اثر فعل و انفعال تدریجی بین بدن انسان و مواد شیمیائی تحت تأثیر یک سلسله شرایط و اوضاع و احوال خاص روانی، اقتصادی، اجتماعی و سنتی به وجود می‌آید.

( از تحقیق خانم دکتر ربابه شیخ‌الاسلام ) 

( از مقاله دکتر احمد حسنی ).

□ اعتیاد یک بیماری روانی، اجتماعی، اقتصادی است که بر اثر فعل و انفعال تدریجی بین بدن انسان و مواد شیمیائی تحت تأثیر یک سلسله شرایط و اوضاع و احوال خاص روانی، اقتصادی، اجتماعی و سنتی به وجود می‌آید.

( از تحقیق خانم دکتر ربابه شیخ‌الاسلام ) □ از نظر فارماکولوژی اعتیاد عبارت است از حالت مقاومت اکتسابی که در نتیجه استعمال متمادی دارو در بدن حاصل می‌شود به قسمی که استعمال مکرر دارو موجب کاسته شدن اثرات تدریجی می‌گردد و پس از مدتی شخص می‌تواند مقادیر سمی دارو را در بدن بدون ناراحتی تحمل کند و در صورتی که دارو به بدن نرسد اختلالات جسمی و روانی موسوم به سندروم محرومیت بروز می‌کند.

در سال 1950 سازمان جهانی بهداشت تعریف زیر را برای اعتیاد ارائه دادند: □ اعتیاد داروئی حالتی است که در اثر مصرف دوره‌ای یا مداوم یک ماده شیمیائی ( طبیعی یا مصنوعی ) که برای انسان یا جامعه مضر باشد ایجاد می‌گردد و ویژگی‌های آن به قرار زیر است: 1- اشتیاق یا نیاز اجباری به استفاده مداوم آن ماده و ظهور رفتاری اجباری برای پیدا کردن آن به هر وسیله.

2- تمایل به افزودن به مقدار مصرف به مرور زمان.

3- پیدا شدن وابستگی‌های جسمی و روانی براثر استفاده از آن ماده.

این کمیته برای استفاده مداوم یا دوره‌ای مواد شیمیائی که برای فرد و جامعه مضر نبوده و نیز حالت ایجاد شده توسط آن خصوصیات بالا را نداشته باشد واژه عادت داروئی را در نظر گرفت.

ولی به مرور زمان مشخص گردید که تعاریف خصوصاً برای عادت داروئی نارسا هستند و به همین دلیل در سال 1957 میلادی تعاریف توسط کمیته کارشناسان سازمان جهانی بهداشت مجدداً به این صورت تصحیح گردید که وابستگی روانی به یک دارو “بدون پدیده محرومیت” را عادت و وابستگی روانی و جسمی “همراه با پدیده محرومیت” را اعتیاد نامیده‌اند.

اما تعاریف فوق نیز با شروع مصرف داروهائی از قبیل ال .

اس .

دی و آمفتامین‌ها نارسا شدند.

چون مصرف آمفتامین‌ برای گروهی موجب افزایش فعالیتهای روزانه می گشت و برای گروهی حمله جنون ایجاد میکرد .

به همین جهت در سال 1964 کمیته مزبور اصطلاح وابستگی دارویی را Drug Dependence برای هر دو حالت فوق انتخاب کرد و چنین استدلال نمود که یک بیمار ممکن است نسبت به داروی خاص وابستگی روانی پیدا کند، در حالی که بیمار دیگر نسبت به همین دارو، علاوه بر وابستگی روانی از لحاظ جسمانی نیز وابسته شود.

کمیته مزبور وابستگی داروئی را حالتی ناشی از استعمال مکرر یک دارو به طور دوره‌ای یا مداوم می‌داند، که خصوصیات آن بسته به ماده مورد استفاده متغیر است و به همین دلیل ذکر شده است که نام شیمیائی مورد بحث در جلو عبارت “وابستگی داروئی” قید گردد.

به هر حال با توجه به اینکه در کشور ما واژه اعتیاد از همه جهت قابل درک عموم می‌باشد در این سایت از کلمه اعتیاد بیشتر استفاده شده است.

با توجه به تعاریف فوق در رابطه با اعتیاد مشخصاً در چند مقوله با یکدیگر شریکند و آن اینکه: 1- وابستگی شدید وجود دارد.

2- وابستگی جسمی و روانی است.

3- قطع این وابستگی مشکلاتی را به همراه دارد.

وابستگی به مواد ( Substance Dependence ) امروزه در محافل دانشگاهی به جای اعتیاد از وابستگی نام برده میشود هر چند که درمیان مردم این بیماری به اعتیاد و خود بیمار به عنوان معتاد شناخته شده است .

بر اساس آخرین جمع بندی های علمی که در دهه هشتاد انجام گرفت وابستگی یک نشانگان بالینی است که در پی مصرف مواد علائمی در حالات رفتاری ، شناختی و فیزیولوژیکی فرد مصرف کننده ظاهر میگردد میزان وابستگی کمی است و به درجات مختلفی می تواند وجود داشته باشد شدت وابستگی با وفتارهای متعاقب مصرف مواد سنجیده میشود بیمار وابسته به مواد علیرغم تجربه مشکلات متعدد ناشی از مصرف مواد قادر به قطع مصرف آن نیست و به طور اجباری و وسواس گونه به مصرف آن ادامه میدهد مصرف مواد یک الگوی رفتاری غیر انطباقی و بیمار گونه است که بروز علائم رفتاری فیزیولوژیکی و شناختی به اختلالهای بالینی در فرد مصرف کننده منجر میشود این اختلالها عبارتند از : 1 - ایجاد تحمل : بیمار در دفعات بعدی مصرف برای رسیدن به سطح قبلی روانی و جسمانی ناشی از اثر مواد باید مقادیر بیشتری از آن را مصرف کند .

2 - بروز علائم ترک : عدم مصرف مواد علائم جسمانی و روانی ترک مانند بیقراری ، اضطراب ، بیخوابی ، درد عضلات ، اسهال و استفراغ ظاهر میشود .

3 - تمایل بعدی در بیشتر بیماران برای قطع مصرف مواد وجود دارد ولی بیمار قادر به این کار نمی باشد .

4 - بیمار برای تهیه مواد هزینه ، وقت و سرمایه های دیگران و خانواده را مصرف می کند .

5 - در پی استمرار مصرف مواد و تغییرات روانی و رفتاری در بیمار ، مشارکت وی در فعالیت های خانوادگی ، اجتماعی تفریحی و شغلی کاسته میشود .

6 - علیرغم آگاهی بیمار از عوارض جسمانی و روانی مصرف مواد ، بیمار قادر به عدم استفاده از آن نمی باشد .

در تعریف آکادمیک برای اینکه فردی را بیمار وابسته به مواد بدانیم لازم است حداقل 12 ماه الگوی مستمر مصرف مواد را داشته باشد .

آنچه باید خانواده بداند علل و عوامل موثر بر اعتیاد اعتیاد یک بیماری زیست شناختی ، روانشناختی و اجتماعی است عوامل متعددی در اتیولوژی سوء مصرف و اعتیاد موثر هستند که در تعامل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می شوند .

عوامل موثر بر فرد محیط فرد و عوامل اجتماعی ، عوامل در هم بافته ای هستند که بر یکدیگر تاثیر میگذارند درک کلیه علل و عوامل زمینه ای موجب میشود تا روند پیشگیری ، شناسایی ، درمان و پیگیری به طور هدفمند طرح ریزی شود .

بنابراین ، آشنایی با عوامل زمینه ساز مستعد کننده بروز اعتیاد و نیز عوامل محافظت کننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد .

1 - شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامهای پیشگیرانه لازم برای آنان 2 - انتخاب نوع درمان و اقدامهای خدماتی و حمایتی و مشاوره ای لازم برای معتادان عوامل مخاطره آمیز عوامل مخاطره آمیز مصرف مواد شامل عوامل فردی ، عوامل بین فردی و محیطی و عوامل اجتماعی است عوامل مخاطره آمیز فردی + دوره نوجوانی + استعداد ارثی + صفات شخصیتی : * صفات ضد اجتماعی * پرخاشگری * اعتماد به نفس پایین + اختلالهای روانی * افسردگی اساسی * فوبی + نگرش مثبت به مواد + موقعیت های مخاطره آمیز * ترک تحصیل * بی سرپرستی + تاثیر مثبت مواد بر فرد در اینجا به شرح هر یک از عوامل فوق می پردازیم : دوره نوجوانی : مخاطره آمیز ترین دوران زندگی از نظر شروع به مصرف مواد دوره نوجوانی است .

نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و کسب هویت فردی و اجتماعی است در این دوره میل به استقلال و مخالفت با والدین به اوج خود میرسد و نوجوان برای اثبات بلوغ و فردیت خود ارزشهای خانواده را زیر سوال میبرد و سعی در ایجاد و تحلیل ارزشهای جدید خود دارد مجموعه این عوامل ، علاوه بر حس کنجکاوی و نیاز به تحرک تنوع و هیجان فرد را مستعد مصرف مواد می نماید .

ژنتیک : شواهد مختلفی از استعداد ارثی اعتیاد به الکل و مواد وجود دارد تاثیر مستقیم عوامل ژنیتیکی عمدتا از طریق اثرات فارماکوکینتیک و فارکودینامیک مواد در بدن میباشد که تعیین کننده تاثیر مواد بر فرد است برخی از عوامل مخاطره آمیز دیگر نیز تحت نفوذ عوامل ژ نیتکی هستند مانند برخی اختلال های شخصیتی و روانی و عملکرد نامناسب تحصیلی ناشی از اختلالهای یادگیری .

صفات شخصیتی عوامل مختلف شخصیتی با مصرف مواد ارتباط داند از این میان ، برخی از صفات بیشتر پیش بینی کننده احتمال اعتیاد هستند و به طور کلی فردی را تصویر می کنند که با ارزشهای یا ساختارهای اجتماعی مانند خانواده مدرسه و مذهب پیوندی ندارد و یا از عهده انطباق ، کنترل یا ابراز احساسهای درد ناکی مثل احساس گناه ، خشم و اضطراب بر نمی آید این ثفات عبارتند از : عدم پذیرش ارزشهای سنتی و رایج مقاومت در مقابل منابع قدرت نیاز شدید به استقلال ، صفات ضداجتماعی ، پرخاشکری شدید ، احساس فقدان کنترل بر زندگی خود ، اعتماد به نفس پایین ، فقدان مهارت مقاومت د ربرابر پیشنهاد های خلاف دیگران ، فقدان مهارتهای اجتماعی و انطباقی از آنجا که اولین مصرف مواد معمولا از محیطهای اجتماعی شروع می شود هر فدر فرد قدرت تصمیم گیری و مهارت ارتباطی بیشتری داشته باشد بهتر می تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت کند .

اختلال های روانی : در حدود 70 درصد موارد همراه با اعتیاد اختلال های دیگر روانپزشکی نیز وجود دارد شایع ترین تشخیصها عبارتند از : افسردگی اساسی ، اختلال شخصیت ضد اجتماعی ،‌فوبی ، دیس تایمی ، اختلال و سواسی جبری اختلال پانیک ، مانیا ، اسکیزوفرنی نگرش مثبت به مواد : افرادی که نگرشها و باوردهای مثبت و یا خنثی به مواد مخدر دارند احتمال مصرف و اعتیادشان بیش از کسانی است که نگرشهای منفی داند این نگرشهای مثبت معمولا عبارتند از کسب بزرگی و تشخص رفع دردهای جسمی و خستگی ، کسب آرامش روانی ، توانایی مصرف مواد بدون ابتلا به اعتیاد موقعیت های مخاطره آمیز فردی : بعضی از نوجوانان در موقعیت ها یا شرایطی قرار دارند که آنان را در معرض خطر مصرف مواد قرار می دهد مهمترین این موقعیتها عبارتند از : در معرض خشونت قرار گرفتن در دوران کودکی و نوجوانی ، ترک تحصیل بی سرپرستی یا بی خانمانی ، فرار از خانه ، معلولیت جسمی ، ابتلا به بیماریهای یا دردهای مزمن حوادثی مثل از دست دادن نزدیکان یا بلایای طبیعی ناگهان نیز ممکن است منجر به واکنشهای حاد روانی شود در این حالت فرد برای کاهش درد و رنج و انطباق با آن از مواد استفاده میکند.

تاثیر مواد بر فرد : این متغیر وقتی وارد عمل میشود که ماده حداقل یکبار مصرف شده باشد چگونگی تاثیر یک ماده بر فرد تابع خواص ذاتی ماده مصرف کننده به میزان قابل توجهی به مشخصات او بستگی دارد این مشخصات عبارتند از : شرایط جسمی فرد انتظار فرد از مواد تجربیات قبلی تاثیر مواد بر فرد مصرف کننده به میزان قابل توجهی به مشخصات او بستگی دارد این مشخصات عبارتند از شرایط جسمی فرد انتظار فرد از مواد ، تجربیات قبلی تاثیر مواد و مواد دیگری که هم زمان مصرف شده اند مواد مختلف نیز تاثیر های متفاوتی بر وضعیت فیزیولوژیک و روانی فرد دارد مثلا هروئین و کوکاثین سرخوشی شدید ، الکل آرامش و نیکوتین مختصری هشیاری و آرامش ایجاد می کند .

عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی - عوامل مربوط به خانواده غفلت از فرزندان وجود الگوی نامناسب در خانواده خانواده آشفته - عوامل مربوط به دوستان دوستان مصرف کننده مواد - عوامل مربوط به مدرسه فقدان محدودیت فقدان حمایت عوامل مربوط به محل سکونت شیوع خشونت و اعمال خلاف در اینجا به شرح هر یک از عوامل فوق می پردازیم عوامل مربوط به خانواده : خانواده اولین مکان رشد شخصیت باورها و الگوهای رفتاری فرد است خانواده علاوه بر اینکه محل حفظ و رشد افراد و کمک به جل استرس و پاتولوژی است منبعی برای تنش ، شکل و اختلاف نیز میباشد .

نا آگاهی والدین ، ارتباط ضعیف والدین و کودک ، فقدان انضباط در خانواده ، خانواده متشنج ی آشفته و از هم گسیخته ، احتمال ارتکاب به انواع بزهکاریها مانند سوء مصرف مواد را افزاریش میدهد .

همچنین واالدینی که مصرف کننده مواد هستند باعث می شود فرزندان با الگو برداری از رفتار آنان مصرف مواد را یک رفتار بهنجار تلقی و رفتار مشابهی پیشه کنند .

تاثیر دوستان : تقریبا در 60 درصد موارد اولین مصرف مواد به دنبال تعارف دوستان رخ میدهد ارتباط و دوستی با همسالان مبتلا به سوء مصرف مواد عامل مستعد کننده قوی برای ابتلای نوجوانان به اعتیاد است مصرف کنند گان مواد برای گرفتن تایید رفتار خود از دوستان سعی می کنند آنان را وادار به همراهی با خود نمایند گروه همسالان به خصوص در شروع مصرف سیگار و حشیش بسیار موثر هستند بعضی از دوستیها صرفا حول محور مصرف مواد شکل میگیرد نوجوانان بع تعلق به یک گروه نیاز مندند و اغلب پیوستن به گروههایی که مواد مصرف می کنند بسیار آسان است هر چه پیوند فرد با خانواده مدرسه و اجتماعات سالم کمتر باشد احتمال پیوند او با این قبیل گروه ها بیشتر می شود .

عوامل مربوط به مدرسه : از آنجا که مدرسه بعد از خانواده مهم ترین نهاد آموزشی و تربیتی است می تواند از راههای زیر زمینه ساز مصرف مواد در نوجوانان باشد : بی توجهی به مصرف مواد فقدان محدودیت یا مقررات جدی منع مصرف در مدرسه استرسهای شدید تحصیلی و محیطی فقدان جمایت معلمان و مسئولان از نیازهای عاطفی و روانی به خصوص به هنگام بروز مشکلات و طرد شدن از طرف آنان * عوامل مربوط به محل سکونت : عوامل متعددی در محیط مسکونی می تواند موجب گرایش افراد به مصرف مواد شود فقدان ارزشهای مذهبی و اخلاقی شیوع خشونت و اعمال خلاف وفور مشاغل کاذب آشفتگی و ضعف همبستگی بین افراد محل و حاشیه نشینی از جمله این عوامل هستند .

عوامل مخاطره آمیز اجتماعی فقدان قوانین و مقررات جدی ضد مواد مخدر بازار مواد مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی کمبود فعالیتهای جایگزین کمبود امکانات حمایتی ، مشاوره ای و درمانی توسعه صنعتی ،‌محرومیت اجتماعی - اقتصادی مشخصات فردی و عوامل محیطی بخشی از علل اعتیاد هستند و بخش دیگر را بازار های بین المللی مواد و عوامل اجتماعی - اقتصادی حاکم بر جامعه تشکیل می دهند این عوامل عبارتند از : قوانین : فقدان قوانین جدی منع تولید ، خرید و فروش حمل و مصرف مواد موجب وفور و ارزانی آن میشود .

بازار مواد : میزان مصرف مواد با قیمت آن نسبت معکوس دارد هرچه قیمت مواد کاهش یابد تعداد افرادی که بتوانند آن را تهیه کنند افزایش می یابد .

همچنین سهل الوصول بودن مواد به تعداد مصرف کنندگان آن می افزاید مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی : در جوامعی که مصرف مواد نه تنها ضد ارزش تلقی نمی شود بلکه جزئی از آداب و سنن جامعه و یا نشان تمدن و تشخص و وسیله احترام و پذیرایی است ، مقاومتی برای مصرف مواد وجود ندارد و سو، مصرف و اعتیاد شیوع بیشتری دارد .

کمبود امکانات فرهنگی ، ورزشی ، تفریحی : کمبود امکانات لازم برای ارضایث نیازهای طبیعی روانی و اجتماعی نوجوانان و جوانان از قبیل کنجکاوی تنوع طلبی هیجان ماجراجویی مورد تایید و پذیرش قرار گرفتن و کسب موفقیت بین همسالان موجب گرایش آنان به کسب لذت و تفنن از طریق مصرف مواد و عضویت در گروههای غیر سالم می شود .

عدم دسترسی به سیستمهای خدماتی ، حمایتی مشاوره ای و درمانی : در زندگی افراد موقعیتها و مشکلاتی پیش می آید که آنان را از جهات مختلف در معرض خطر قرار می دهد فقدان امکانات لازم یا عدم دسترسی به خدماتی که در چنین مواقعی بتواند فرد را از نظر روانی ، مالی ، شغلی ، بهداشتی و اجتماعی حمایت نماید فرد را تنها و بی پناه بدون وچود سطح مقاومت اجتماعی رها میکند .

توسعه صنعتی جامعه ، مهاجرت ، کمبود فرصتهای شعلی و محرومیت اقتصادی - اجتماعی : توسعه صنعتی جوامع را به سمت شهری شدن و مهاجرت از روستاها به شهر ها سوق می دهد مهاجرت باعث می شود تا فرد برای اولین بار با موانع جدیدی برخورد نماید .

جدایی از خانواده ، ارزشهای سنتی و ساختار حمایتی قبلی به تنهایی به انزوا و ناامیدی فرد می انجامد کم سوادی فقدان مهارتهای شغلی عدم دسترسی به مشاغل مناسب و به دنبال آن محدودینت در تامین نیازهای حیاتی و اساسی زندگی و تلاش برای بقا فرد را به مشاغل کاذب با خرید و فروش مواد میکشاند و یا برای انطباق با زندگی سخت روزمره و شیوه جدید زندگی به استفاده از شیوه های مصنوعی مانند مصرف مواد سوق میدهد .

عوامل مربوط به مدرسه : از آنجا که مدرسه بعد از خانواده مهم ترین نهاد آموزشی و تربیتی است می تواند از راههای زیر زمینه ساز مصرف مواد در نوجوانان باشد : بی توجهی به مصرف مواد فقدان محدودیت یا مقررات جدی منع مصرف در مدرسه استرسهای شدید تحصیلی و محیطی فقدان جمایت معلمان و مسئولان از نیازهای عاطفی و روانی به خصوص به هنگام بروز مشکلات و طرد شدن از طرف آنان عوامل مربوط به محل سکونت : عوامل متعددی در محیط مسکونی می تواند موجب گرایش افراد به مصرف مواد شود فقدان ارزشهای مذهبی و اخلاقی شیوع خشونت و اعمال خلاف وفور مشاغل کاذب آشفتگی و ضعف همبستگی بین افراد محل و حاشیه نشینی از جمله این عوامل هستند .

مواد اعتیاد آور تاریخ بشر در اعصار مختلف گواهی از وجود موادی می دهد که مصرف آن باعث تغییراتی در رفتار و هیجانات مصرف کننده می شده است .

امروزه با هدف مواد ، شناسایی بیماران ( مصرف کنندگان مواد ) و ارائه خدمات پیشگیری کننده و درمانی جزء فعالیت های جدی سیستم بهداشتی - درمانی بیشتر دولت های جهان قرار گرفته است .

در بررسی تاریخ، بشری را نمی توان یافت که با مسائل مربوط به مواد مخدر دست به گریبان نبوده و شاید بتوان گفت مواد مخدر همزاد با بشر در این جهان یافت شده و تا زمانی که انسان در این عرصه وجود دارد آن نیز پا بر جاست.

قوانین یکصد ساله در مورد محدود نمودن مصرف مواد نیز یافت میشود.

در زمان ما مسئله مواد مخدر شکل مخاطره آمیز و کاملا پیچیده ای به خود گرفته و در عین حال گسترش جهانی یافته است.

موقعیت استراتژیک ایران و قرارگیری آن در کنار کشورهایی همچون افغانستان و پاکستان که جزو تولید کنندگان عمده مواد مخدر بوده و از طرفی ما یک مسئله ترانزیت و عبور مواد مخدر به جهت ویژگیهای خاص منطقه ای از کشور ما یک مسیر مناسب جهت قاچاق مواد مخدرفراهم ساخته و هم بازار مصرف داخلی آن که رشد روز افزونی داشته است.

+ تاریخچه پس از پیروزی انقلاب اسلامی علیرغم تلاش بی وقفه نظام مقدس اسلامی کشورمان و تقدیم بیش از 2700 نفر شهید از نیروهای نظامی و انتظامی این روند رو به رشده بوده است در نتیجه آمار معتادین و نیز عوارض ناشی از اعتیاد افراد افزایش داشته است.

برآوردهای رسمی اولیه و ساده از تعداد معتادین و سوء مصرف کنندگان مواد مخدر رقمی حدود 2میلیون نفر را ذکر مینماید و با در نظر گرفتن حداقل یک خانواده 5 نفری مرتبط با این افراد به رقمی حدود 10میلیون نفر انسان که در ارتباط نزدیک با معضلات و مشکلات ناشی از آن میباشند دست می یابیم.

محبوسین زندانهای کشور در سال 77معادل 16.775نفر بوده که قریب به 60% آنان مرتبط با مواد مخدرو اعتیاد بوده اند.

بر این اساس در ایران به ازای هر 100 هزار نفر ایرانی 260 نفر در زندان به سر میبرند و به عبارت دقیق تر به ازای هر 400 نفر ایرانی یک نفر در زندان میباشد.

و یا اینکه عزم ملی و جزم تک تک افراد این جامعه در هر لباس و در هر مکان و هر زمان را می طلبد، براستی کدام یک چاره کار است ؟