هر چند شناخت و مقابله با تمامی آسیبهای اجتماعی از ظرافت و پیچیدگی خاصی برخوردار است اما شاید بتوان ادعا نمود که هیچکدام از آنها به پیچیدگی اعتیاد، در اوضاع و احوال کنونی جامعه بشری نباشد استفاده نابجا و اعتیاد به مواد مخدر بلای خانمان برانداز و آتش هستی سوز جوامع بشری است، آتشی که تا کنون صدها میلیون انسان را در کام خود فرو برده است و صدماتی که بر پیکره جوامع انسانی وارد نموده است که هیچگاه قابل جبران نیست.
برای خاموش کردن یا کم کردن گستره این آتش، اقدامات شایسته و تلاشهای فراوانی صورت گرفته اما مع الاسف روز به روز دامنه آن گسترده تر شده است.
به راستی آیامیتوان در چنین وضعی سپر انداخت و آیه یاسی خواند و نظاره گر این صحنه دردناک بود؟
چهره اعتیاد هر چند زشت است و نفرت هر انسانی را برانگیخته میکند، فرد معتاد را باید در چهره یک بیمار نگریست و بیمار را باید مداوا و معالجه کنند، در این راه هم، نخستین گام اطلاع رسانی درست و علمی و آگاهی دادن به جامعه است.
آمار و ارقام هشدار دهنده هستند و ما را به هویستاری بیشتر میخوانند.
بر اساس آمار دولتی تا کنون 2 میلیون معتاد در کشور وجود دارد، اما برخی از صاحبنظران معتقدند این تعداد بین 3 تا 6 میلیون نفر است و با جرم بودن اعتیاد باعث فقدان برنامه ریزی مناسب برای مبارزه با این آسیب اجتماعی شده، و مشکل یک میلیون و 200 هزار از این معتادین بسیار جدی و وخیم گزارش شده است.
اعتیاد به نظر شخصی بنده از هر نوع بیماری مانند، سرطان ، وبا و طاعون خطرناکتر و وحشتناکتر است چون فرد معتاد به هنگام نیاز همه شئونات اخلاقی را زیر پا میگذارد.
اعتیاد، نیروی کنترل و فرماندهی فرد را تصمیمگیری و اجرای هدف است را از او باز میستاند و فرد را همانند یک وسیله بازی و ناپایدار بار میآورد که برابر کوچکترین حادثه و مشکل او را از پای در میآورد.
و خلاصه اینکه این مسئله را باید یک امر مهم قلمداد کنیم و برای ریشه کن کردن آن همه و همه اعم از دولت، مردم و فرد فرد جامعه باید این تلاش را در این عرصه انجام دهند، چون این اعتیاد اگر به شکل گسترده وسعت یابد میتواند ریشه هر مملکتی را که افراد موریف فروبخش کارای هر جامعه است را بخشکاند، به این امید روزی که جامعه و مملکت عزیزمان ایران آری از هر گونه وجود اعتیاد در بین مردم باشد تا بتوانیم جامعه ای سالم و پویا داشته باشیم به امید آنروز.
2-1- تعریف موضوع تحقیق و هدف آن
با نگاهی واقعی به مساله اعتیاد ودر میان جوانان به مواد مخدر و سوء مصرف آنها به راحتی در مییابیم که سوء مصرف مواد افیونی از قرنها پیش وجود داشته است و اکنون نیز ، تقریبا کشوری وجود ندارد که از گسترش و سوء مصرف این گونه مواد در امان مانده باشد.
اگر چه از دیرباز در تمام جوامع بشری سوء مصرف مواد افیونی به عنوان عادتی غیر اجتماعی و نامعقول تلقی شده اسا، اما با وجود این عدم مقبولیت، طبقات مختلف اجتماع با این مسئله بصورت جدی درگیر میباشند.
به طوری که هم اکنون مردان و زنان زیادی خصوصا از سنین نوجوانی تا میان سالی مواد مخدر مصرف میکنند و به آن وابسته شدهاند ما در این تحقیق قصد و هدفمان این است که اطلاعات علمی روزی در خصوص نقش خانواده و بازیهای مختلف خانوادگی در گرایش فرد به اعتیاد ، موضع گیری های مختلف خانواده هنگام آگاهی یافتن از اعتیاد عضو خانواده سبب و علل گرایش به بیماری است و در مراحل مختلف زندگی ، از خانوادههای منشاء گرفته تا زمان کودکی، بلوغ و بزرگسالی، ارتباطات پدر و مادر با فرزندان و نقش آن در اعتیاد فرزندان و مداخلات درمانی از دیدگاه روابط خانوادگی بپردازیم.
و بررسی دیگر عوامل موثر درگرایش به این بیماری، مانند، دوست، طلاق، اعتیاد پدر و مادر بپردازیم.
3-1- اهمیت و انگیزه انتخاب موضوع :
امروزه در جامعهای زندگی میکنیم که بخش اعظم آن را جوانان و نوجوانان تشکیل داده اند و جوانها ستون جامعه ونیروی سازنده هستند که میتواند جامعهای را به اوج برساند.
ولی متاسفانه مشاهده میشود که بیماری اعتیاد یکی از بزرگترین و وسیع ترین مشکلاتی است که امروزه گریبانگیر جوانان و افراد بسیاری زیادی را از مرد و زن و جوان و پیر درگیر کرده است .
انگیزه انتخاب این موضوع این میباشد، که این معضل سبزرنگ امروز، تقریبا در اکثر خانواده ها مشاهده میشود، و درصد کثیری از جوانان به این بیماری مبتلا هستند.
من این موضوع را بدین خاطر انتخاب کردم تا با بحث و بررسی وتحقیق در این زمینه با بیان کردن عوامل ترک آن و علل پیشگیری آن بتوانم، به سهم کوچکی ذهن و چشم افراد را به این مرض روشن کرده و آنها را با این عوامل و علل آن آشنا سازم به امیدی که این بیماری ریشه کن میشود.
انگیزه انتخاب این موضوع این میباشد، که این معضل سبزرنگ امروز، تقریبا در اکثر خانواده ها مشاهده میشود، و درصد کثیری از جوانان به این بیماری مبتلا هستند.
من این موضوع را بدین خاطر انتخاب کردم تا با بحث و بررسی وتحقیق در این زمینه با بیان کردن عوامل ترک آن و علل پیشگیری آن بتوانم، به سهم کوچکی ذهن و چشم افراد را به این مرض روشن کرده و آنها را با این عوامل و علل آن آشنا سازم به امیدی که این بیماری ریشه کن میشود.
4-1- فرضیات و متغییرها: فرضیه اول).
اگر امکانات رفاهی افزایش یابد اعتیاد در بین جوانان کاهش مییابد.
م مستقل: امکانات رفاهی م وابسته: اعتیاد در بین جوانان فرضیه دوم).
اگر سطح فرهنگ جامعه افزایش یابد اعتیاد در بین جوانان کاهش مییابد.
م مستقل: سطح فرهنگ م وابسته: اعتیاد در بین جوانان فرضیه سوم).
اگر توجه خانواده بیشتر باشد پیدایش اعتیاد در بین جوانان کاهش مییابد.
م مستقل: توجه خانواده م وابسته: اعتیاد در بین جوانان فرضیه چهارم).
اگر عدم امکان دسترسی به مواد مخدر افزایش یابد اعتیاد در بین جوانان کاهش مییابد.
م مستقل: امکان دسترسی م وابسته: اعتیاد در بین جوانان متغیرهای ناخواسته : جدایی والدین – اعتیاد والدین – وضعیت اشتغال 5-1- قلمرو مکانی و زمانی : قلمرو مکانی دانشگاه آزاد اسلامی دانشکده مدیریت، واحد تهران مرکز و کارکنان دیگر از نهادهای دولتی و قلمرو زمانی این تحقیق از اواخر آذر ماه و اوایل دی ماه سال 84 میباشد.
6-1- روش تحقیق : توصیفی و علی : توصیفی به این دلیل که به بررسی اعتیاد در شرایط فعلی و وضع موجود میپردازد و روش علی به خاطر اینکه به بررسی رابطه بین علت و معلولی اعتیاد می پردازد.
7-1- روش جمع آوری اطلاعات : این تحقیق بر اساس اطلاعات بدست آمده از طریق پرسشنامه، مشاهده و تجربه و کتابخانه ای و مصاحبه جمع آوری شده است.
8-1- تعریف نمونه و جامعه روش نمونه گیری : تصادفی ساده 20 نفر از دانشجویان رشته مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز جامعه مورد تحقیق ، دانشجویان رشته مدیریت دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز .
9-1- محدودیت های تحقیق : محدود بودن زمان، محدود بودن منابع امتناع نمودن بعضی از افراد از پاسخ دادن به پرسشنامه و عدم امکان جمع آوری اطلاعات به طور مستقیم از افرادمعتاد به دلیل محدودیت زمانی 10-1- تعاریف و اصطلاحات خاص: 1- سازمان بهداشت جهانی میگوید: وابستگی به یک دارو و عبارت است از الف – احساس خوشی و تعادل کاذب پس از استعمال ب – احتیاج شدید و غیر قابل مقاومت برای به دست آوردن مواد[خماری] ج – تمایل به ازدیاد مقدار استعمال مواد به علت تحمل سلولهای بدن به مقادیر معمولی د – وابستگی به آثار روانی و گاهی بدنی، زیرا نرسیدن مواد به بدن موجب بروز آثار محرومیت میشود.
2- اعتیاد: یعنی عادت کردن، تعلق خاطر، وابستگی و انس با یک شخص و کار یا شیء بگونهای که جدا شدن و فاصله گرفتن و ترک گفتن او برای انسان، دشوار و گاهی طاقت فرسا میسازد و زمانی که انسان به آن دسترسی دارد، احساس آرامش میکند.
انواع مواد مخدر، حشیش ، مواد افیونی، مشتقات گیاه شاهدانه، کوکائین، مواد استنشاقی، الکل، کتامین، GHB ، داروهای مسکن انواع مواد توهم زا، L.S.D، شیشه (ice).
اعتیاد از نظر دارویی : (Dung) هر مادهای که با تاثیر روی سیستم مرکزی اعصاب قادر به ایجاد تغییرات جسمانی، روانی و رفتاری در انسان باشد، مواد مخدر نامیده میشود.
از نظر جامعه شناسی (social) : هر داویی که پس از مصرف آنچنان تغییراتی در انسان ایجاد کند که از نظر اجتماعی این تجهیزات قابل قبول یا پذیرش نباشد و اجتماع نسبت به آن حساسیت یا واکنشی نشان دهد، آن دارو مخدر است.
1-2- تعریف اعتیاد به صورت جامع : بنابر تعریف علمی پذیرفته شده ، اعتیاد عبارت است از وابستگی جسمی و روانی فرد به یک ماده دارویی مخدر یا محرک.
امروزه در محافل دانشگاهی نیز به جای کلمه در اعتیاد « واژه وابستگی » را به کار میبرند و « معتاد» را هم شخص « وابسته » مینامند.
از نظر پزشکی، اعتیاد یا وابستگی ، نوعی سندروم یا نشانگان بالینی است که در پی مصرف مواد مخدر، در حالات رفتاری، شناختی و فیزیولوژیکی فرد مصرف کننده پدید میآید.
میزان وابستگی کمی است و شدت و ضعف دارد، اما در هر حال اعتیاد رفتاری مرضی یا بیمار گونه است، پس ، شخص معتاد یا وابسته درواقع بیمار است و رفتار جامعه با فرد معتاد میباید بر اساس این واقعیت علمی سامان یابد که معتادان را باید مداوا و معالجه کرد.
به تعریف دیگر، حالت مسمومیت متناوب و تدریجی است که مبتلایان آن ناچار هستند که هر چیز وقت مقداری بر مصرف روزانه خود بیافزایند تا اندازهای که بدان معتاد یا با مواد مخدر خو گیرد.
نیاز روانی و جسمانی مبرم به استعمال الکل یا داروی مخدر دیگر که اختیار مصرف و ترک آن از نیروی اراده شخص خارج شده باشد.
شخص به ماده مخدر وابستگی روانی و بدنی و فیزیولوژیک پیدا نموده و کوشش در افزایش اندازه ماده مخدر دارد.
2-2- تاریخچه مواد مخدر در جهان و ایران سابقه آشنایی با مواد مخدر به زمان تشکیل اولین تمدن های ایجاد شده بر روی کره زمین باز می گردد به استناد الواح گلی مکشوفه، سومریان در حدود یازده هزار سال قبل با شیره گیاه خشخشا و آثار او آشنایی داشتهاند.
به گفته محققین تا قبل از قرن هیجدهم همواره بشر از مواد مخدر در راه صحیح استفاده کرد.
این مواد عمدتا به مصارف پزشکی و دارو و درمان رسیده است.
پزشکان صعان همچون بوعلی سینا و زکریای رازی برای مداوای بیماران خود از این مواد استفاده میکردند و در آثار قلمی بجای مانده از ایشان به موارد استفاده پزشکی از این مواد پرداختهاند.
اما از زمانی که یکی از کمپانیهای پیر استعمار یعنی انگلستان به نام کمپانی هند شرقی به هندوستان پای نهاد و شروع به اجرای نقشه شوم خود نمود، و اونا مشروع و پدیده زحمت بار و نامبارک اعتیاد بوجود آمد بخاطر همین است که اعتیاد به مواد مخدر را ارمغان استمار نامیدهاند.
این کمپانی با ترفندهای مختلف اراضی گستردهای از کشور هندوستان را زیر کشت خشخاش برد و با لطایف العیل شروع به پخش کردن تریاک در بین مردم کشورهای منطقه نمود.
دولت چین که در مورد اعتیاد جوانانش احساس خطر جدی می نمود با این پدیده به مقابله پرداخت و واردات این مواد را به کشورش وضوع ساخت اما دولت انگلستان برای حمایت از کمپانی خود با چنی وارد جنگ شد .
جنگ های تریاک بین انگلستان و چین دوبار اتفاق افتاد و هر کدام به مدت دو سال به طول انجامید یکی در سال 1840 و دیگری در سال 1856 نتیجه این جنگ در هر دو مورد به نفع انگلستان بود و با تمجیل قرار داد «تین سیستان» برچین خاتمه یافت.
سوء مصرف تریاک در ایران که در دوره قاجار به اوج خود رسیده بود و از مدتها قبل درباریان را آلوده ساخته بود زنگ خطر را در ایران به صدا در آورده بود.
بخاطر همین امر، علما و فقهای بیدار آن زمان شروع به روشنگری کردند و نسبت به عواقب زیان بار این پدیده هشدار دادند از مجله این عالمان «حاج ملاعلی گنابادی؛ بود که با نوشتن کتابی درباره حرمت مواد مخدر با عنوان در ذوالفقار، مظفرالدین شاه را مجبور نمود تا از اشاعه استعمال تریاک جلوگیری نماید.
قاچاق و سوء مصرف مواد مخدر روز به روز چه از لحاظ کمیت و چه از لحاظ تنوع مواد و شیوههای عرضه و مصرف آن بسیار گسترده شده است.
در حال حاضر حدود هزار نوع مواد مخدر ساخته شده و 280 هزار هکتار از اراضی کشاورزی در سطح جهان زیر کشت انواع گیاهاان و درختانی است که بدین منظور در نظر گرفته شده است.
بر اساس آمارهای موجود صدها میلیون نفر را در سطح جهان به اعتیاد کشانیده است و گردش مالی مواد مخدر در جهان بیش از هزار میلیارد دلار است.
باندهای بین المللی قاچاق این مواد به راحتی برخی از دولتها را عوض میکنند و برای اینکه دولتها دست آنان را در عرضه مواد مخدر باز بگذارند حاضرند بدهی های چند صد میلیون دلاری آنها را بپردازند.
کشور ما در کنار کانون تولید مواد مخدر ( هلال طلایی) قرار دارد.
بندر آزاد دبی که به بهشت قاچاقچیان مرسوم است.در زیر پای اوست و در مسیر اصلی عبور کاروانهای قاچاق این مواد واقع شده است.
از روزی که گروه طالبان در افغانستان اقتدار یافتهاند جنگی تمام عیار علیه جمهوری اسلامی ایران شروع کردهاند.
و گفته اند ما به ایران در حال جنگیم اما نه با سلاح گرم بلکه با مواد مخدر با ایران می جنگیم.
طالبان افزایش مصرف هروئین در کشور ما را در دستور کار خود قرار دادهاند و از زمان کردهاند که این کار را برای مبارزه با شیعه انجام میدهند.
3-2- نشانههای اعتیاد نشانه های اعتیاد نسبت به نواع داروی مصرف شده، مقدار دارو و شخصیت معتاد فرق میکند به این دلیل باید این عوامل را جداگانه مورد بررسی قرار داد.
تریاک، مورخین، هروئین که مشتقات اصلی تریاک هستند معمولا از راه بینی کشیدن یا تزریی زیر جلدی وارد بدن میشوند و آثار آن که بالافاصله دیده میشوند، عبارتند از: 1- تخفیف حرکتهای ارادی 2- کاهش میل جنسی 3- خواب آلودگی که با روشنی ذهن همراه است ( رویای خوش) 4- تکسین درد 5- انبساط خاطر همراه با احساس رضامندی و آرامش 6- رویاهای شیرین ومطبوع 7- احساس مبهم از زمان و مکان مدتی که برای معتاد شدن تریاک لازم است، ثابت نیست ولی تخمین زده شد است که استعمال مداوم آن برای یکماه کافی است که شخص را معتاد کند.
شخص معتاد در محیط که از فیزیولوژی وابسته به تریاک شده اس، زیرا هنگامیکه آن را به کار نمیبرد، بیمار میشود به علاوه ، معتادان به تریاک پایداریشان در مقابل دارو بالا میرود، و میزانی که برای ایجاد آثار مطلوب مورد لزوم است ، هر روز از روز پیش فرزونتر میشود.
4-2- عوارض اعتیاد به مواد مخدر الف – عوارض جسمی – روانی برخی از پیامدهای گروه جسمی – روانی که بخاطر استعمال مواد مخدر در کوتاه مدت یا دراز مدت عاید انسان میشود به قرار زیر است: 1- به گفته پزشکان مواد مخدر نوعی سم است و مصرف این مواد باعث نوعی مسمومیت میشود که به مرور آثار مخرب خود را بروی جسم و اعصاب و روان انسان میگذارد.
2- مواد مخدر اعصاب حسی و مراکز مغزی را تخدیر و بی حس نموده و طبعا از حساسیت آنها میکاهد در نتیجه منجر به کاهش میزان ادراک وحساسیت روحی شخص میگردد.
3- عوارض سوء مصرف مواد مخدر به مروز زمان بر جسم و روان آدمی به گونهای است که سلامت جسمی و روانی را از انسان میگیرد و بدین وسیله او را از هر حیوانی زبونتر میسازد او را تبدیل به موجودی میکند که نه حیوان است، نه انسان، حیوان نیست، چون جسمش سالم نیست.
انسان نیست چون فاقد عواطف و احساسات و اراده و ابتکار و خلاقیت است.
4- مصرف کننده مواد به هر انگیزهای دست به چنین کاری زده باشد پس از لحظات یا ساعات سرخوشی دچار اندوه و یاس و نگرانی و اضطراب زاید الوصفی میگردد، به گونهای که اگر به قصد لذت مصرف کرده باشد در ام اوزهر میشود مردم به قصد فرار از نگرانی ها و مشکلات چنین کاری کرده باشد احساس میکند برای فرار از چاله به چاه افتاده است.
5- کسانی که تریاک و مشقات آن را مصرف میکند و دیر یا زود به عوارضی چون، بیدار خوبی، رعشه عضلات ، حالت تهوع، کاهش فشار خون، از دست دادن قدرت بیان ، بی دقتی در بینایی مبتلا میشوند.
ب – عوارض اقتصادی ومالی: 1- خسارت بر اقتصاد و وضعیت مالی خانواده معتاد این خسارت و هزینه تحصیلی غالبا قسمت قابل توجهی از درآمد مالی خانواده معتاد را شامل میشود.
امکاناتی که میبایست در جهت رفاه و آسایش و تعلیم و تربیت اعضای خانواده قرار میگرفت، دود می شود و به آسمان میرود.
2- خسارت وارد بر اقتصاد کشور ناشی از نگهداری معتادان در زندانها، بر اساس آمارهای موجود تعداد زندانیان کشور در سالهای 1377 و 1378 بین 150 تا 160 هزار نفر بوده است که بیش از 60% آنان یعنی ترتیب یکصد هزارنفر، آنان را معتادان و مجروحین مواد مخدر تشکیل دادهاند.
3- اعتیاد و قاچاق مواد مخدر مانعی بزرگ بر سر راه توسعه و رونق اقتصادی، خسارت های ناشی از سوء مصرف و قاچاق مواد مخدر بر اقتصاد مملکت سالانه بالغ بر 1500 میلیارد تومان است که در مقایسه با تعداد معتادان کشور سرانه هر معتاد بالغ بر دو هزار تومان در روز میشود.
4- هزینه های مبارزه علیه قاچاق و عرضه مواد مخدر، کشور جمهوری اسلامی ایران با 947 کیلومتر با افغانستان و 987 کیلومتر با پاکستان مرز مشترک دارند این دو کشور که در دنیا به عنوان « هلال طلایی» شناخته شده اند بزرگترین تولید کننده مواد مخدر در جهان میباشند و بیش از 90% مواد مخدر در جهان در این منطقه تولید میشود.
قرار گرفتن کشور ایران در کنار تولید مواد مخدر جهان از یک سو و عبور کوتاهترین خط ترانزیت مواد مخدر به مصرف عمدهترین کشورهای مصرف کننده یعنی کشورهای اروپایی و پایبندی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به ارزشهای والای انسانی مسئولین نظام را وادار کرده است سالانه مقدار قابل توجهی از بودجه مملکتی را به امر و مبارزه علیه این پدیده شوم اختصاص دهند ایران تا سال 1378 بیش از 900 میلیون دلار تنها برای انسداد مرزها سرمایهگذاری کرده است.
ج – عوارض فرهنگی – اجتماعی 1- اعتیاد و امنیت اجتماعی: وجود کانون مواد مخدر دنیا در همسایگی کشورمان و سرازیر شدن سیل مواد مخدر به مملکتمان و درگیرهای مسلحانه با اشرار و قاچاقچیان تهدید بزرگی برای امنیت جغرافیایی و ملی کشورمان محسوب میشود.
از این گذشته به گفته اغلب جرم شناسان حالت اعتیاد به خودی خود جرم زا است.
آکادمی ملی علوم در ایالات متحده تخمین میزند که 25% از تمامی جرائم مربوط به مسائل مالی و دارایی ها ( برای مثال سرقت خودرو و دزدی از منازل) با اعتیاد رابطه دارد.
2- اعتیاد تهدیدی علیه بهداشت عمومی: از آنجا که اغلب معتادان به سر و وضع ظاهری و نظافت خود اهمیت نمیدهند و نکات بهداشتی را رعایت نمیکنند.
مبتلا به انوع بیماریها میشوند خصوصا اگر مواد مخدر را به شیوه تزریق وارد بدن کنند، به دلیل استفاده آنان از سرنگهای مشتمل و مشترک و آلوده عامل اصلی بیمارهای مسری و خطرناکی همچون، ایدز، سل و هپاتیت میگردند یک تحقیق آماری 56% مبتلایان به ایدز در یک مرکز نگهداری معتادان در ایران، معتاد بودهاند و تنها در یک زندان تعداد چهل نفر از معتادان مبتلا به ایدز بودهاند.
این افراد به دلیل ارتباطی که با خانوادههای خود و آحاد جامعه دارند شدیدا بهداشت عمومی وبهداشت روانی جامعه را به مخاطره میافکنند.
د) عوارض معنوی بخاطر وجود پدیده شوم قاچاق و سوء مصرف مواد مخدر به فرد مصرف کننده، خانواده واطرافیان او و به عموم جامعه خسارت مهایی وارد می شود که به هیچ عنوان حتی با هزینه کردن میلیاردها تومان جبران نمیگردد.
برخی از این خسارتها به قرار زیر است: 1- محروم شدن کودکان از داشتن پدری دلسوز و مهربان و از دست نوازشی که بر سرشان کشیده شود.
از فرزند یکی از معتادان پرسیدند که بهترین دوست تو کیست؟
پاسخ داد: قناری زردی که در قفس است.
او هنوز پدر معتاداش را بهترین دوست خود میداند.
برای او هنوز پدر ، کل است ، اما زرد و پژمرده، تنها آرزویش این است که روزی این بهترین دوست از قفس اعتیاد آزاد شود.
2- متلاشی شدن کانون گرم و با صفای خانواده، از هم گسیخته شدن عشق مشترک، همان که شب زفاضی کمتر از صبح پادشاهی نیست.
همه اینها با اعتیاد و سرزان میشود، آشفته میشود.
آمارهای موجود در حال حاضر 34% کل طلاقهایی که در سطح کشورمان اتفاق میافتد، از اعتیاد و مسائل مرتبط با مواد مخدر ناشی میشود.
3- از دست رفتن و نابود شدن سرمایههای ارزشمند و غرور آفرین و آینده ساز مملکت ، یعنی جوانان پرشور و پر تلاش و خلاق، در حالی که متاسفانه معتادان عمدتا افراد صاحب ذوق و هنرمند و دارای بهره هوشی مطلوب هستند که هر کدامشان چه خدماتهایی که نمیتوانستند برای پیشرفت و ترقی این مرز و بوم نمایند طوفان اعتیاد تمامی این امیدها به باد میدهد.
در حال حاضر بر اساس آمارهای موجود ماهانه یکصد هزار نفر از معتادان در اثر سوء مصرف مواد فوت میکنند طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی.
5-2- عوامل اعتیاد 1) وراثت وراثت عبارت است انتقال بسیاری از صفات جسمانی و روانی و مجموعهای حالات اخلاقی و علمی از پدر و مادر یا خویشاوندان به نسلهای بعدی.
سرایت و انتقال خصوصیات جسمی و روانی و شخصیتی والدین به فرزندان از نظر بزرگان دین و تحقیقات علمی امری مسلم و قطعی است اما درمورد این سوال آیا اعتیاد هم به ارث میرسد یا خیر ؟
تحقیقات نشان میدهد که در صورت معتاد بودن مادر،نوزاد هم معتاد به دنیا میآید اما اعتیاد پدر مستقیما به فرزندان منتقل نمیشود .
بنابراین اگر در زمان انعقاد نطفه، پدر معتاد باشد فرزند معتاد به دنیا نمی آید بلکه با قاطعیتی تمام میتوان ادعا نمود که اعتیاد پدر معمولا علامت و نشان وجود اختلالات روانی و شخصیتی اوست که این روحیات قطعا به فرزندان منتقل میشود و زمینه بنای برای اعتیاد فرزندان بوجود میآید.
اما به دلیل اینکه اکثر معتادان از یک زمینه شخصیتی ناسالم و نامتعادل برخوردارند و بیشتر آنان افرادی عصبی، زودرنج، نگران و مضطرب عجول و افسرده، سست اراده، ناتوان در تحمل مشکلات، نامطمئن، با انتقال این خصوصیات به فرزندان خود نسلی کاملا مساعد برای ابتلا به انواع انحرافات از جمله اعتیاد به مواد مخدر تحویل جامعه میدهند.
2) لذت طلبی و هوسرانی: علت گرایش برخی از افراد به مصرف مواد مخدر لذا و خوشگذرانی است.
میخواهند به گفته خودشان کیف کنند، خوش باشند، حال کنند، خود را بسازند، خود را روشن کنند و ...
حقیقت این است که با استعمال مواد مخدر لااقل در دفعات اول یک نوع حالت بی دردی، سرخوشی، نئشگی، به فرد استعمال کننده دست میدهد .
سوال اساسی در اینجا این است که اگر مواد مخدر انسان را به لذت و شف میرساند و رنجهای زندگی او را از یادش میبرد و چهره دنیا را برایش مطلوب و دوست داشتنی میکند؟
چرا باید ممنوع و حرام باشد؟
مگر خداوند ما را به این دنیا آورده است که فقط زجر بکشیم؟
اگر چنین است این همه مواهب و نعمت برای چه آفریده شده است؟
چه اشکال دارد که مواد مخدر را هم یکی از نعمتها و مواهب الهی بدانیم؟
بهتر است پاسخ سوال فوق را از زبان بزرگان دین بشنویم.
چه کسی نعمت های پاکیزه و سودمند را بر بندگان خدا حرام کرده است؟
در حالی که دین مواهب حقیقت در این دنیا برای بندگان شایستهاش آفریده است، خداوند فقط اعمال زشت و ناپسندو گناهان و ظلم و شرک و افتراء به خداوند را حرام نموده است.
حضرت علی (ع) میفرماید: کم من شهوه ساعه قد اورثت حزنا طویلا «چه بسیارند لذتها و خوشگذرانیهای کوتاه مدت که حسرت و پشیمانی طولانی در پی دارد» آری مصرف مواد مخدر آن هم مادامی که بصورت وابستگی در نیاید انسان را در آسمانها سیر میدهد اما پس از لحظاتی او را به سر به زمین میکوبد.
برای لحظاتی چهره زندگی اش عوض میشود اما پس از لحظاتی میفهمد که اینها همه خیال بوده است و مشکلی بر مشکلاتش افزوده شده است.
آری خداوند نه بخیل است نه حسود اگر واقعا این مواد برای انسان خوشی و سلامتی و نشاط خالص و مستمر به ارمغان میآورد و به تعبیر قرآن جزء «طیبات» بوده هیچ کس حق نداشت انسان را از استفاده از آن محروم سازد.
2- عدم آگاهی نسبت به عواقب خطرناک اعتیاد: مولای متقیان حضرت امام علی (ع) میفرماید: در ریشه تمامی بدبختیهای بشر جهالت و نادانی است.
کسیکه به استفاده نابی از موارد مخدر مبادرت میکند نمیداند که این مواد لعنتی با زندگی او چه خواهد کرد.
نمیداند که با افروختن این شعله، آتشی به پا میشود که حتی اورا خواهد سوخت.
نمیداند که این کار دیر یا زود او را به خاک ذلت خواهد نشاند.
نمیداند که این محبوب سیه چرده و عجوزه سپید موی ، دنیا و آخرت او را سیاه خواهد کرد.
مصرف مواد مخدر یک بارش زیاد و هزاران بارش کم است.
بسیاری از افراد فکر میکنند عواقب و عوارض و بدبختیها در انتظار معتادان است اما اگر این مواد به صورت کیفی و تفریحی و هراز چندگاهی یک مرتبه مصرف شود هیچ ضرری ندارد غافل از اینکه این سخن، از تسویلات شیب معین است اکثریت قریب به اتفاق معتادان اظهار داشتهاند که ما در آغاز، این مواد را به صورت تفریحی مصرف میکردیم اما یکبارگی متوجه شدیم دردلم عنکوبت اعتیاد اسری و گرفتار شدهایم.
از دیدگاه معارف دینی انسانی که اهل تعقل ، تدبر، عاقبت اندیشی نباشد از هر حیوانی پست تر خواهد شد.
و حیات او توام با نکبت و پلیدی میگردد.
آری بسیاری از مشکلات و تیره روزهای او معلول جهالت و نادانی و اقدام بدون تفکر متامل است افتادن در دام اعتیاد هم یکی از همین بدبختی ها است.
4) اضطراب ، افسردگی و احساس پوچی این مطلب را در این زمینه با اعتراف یکی از معتادان به مواد مخدر شروع میکنیم.
« در زندگی با داشتن همه چیز احساس پوچی و بطالت و بی کفایتی میکردم.
مواد مخدر آرامش نسبی و موقتی به این درد درونی من میداد.» یاسی و نومیدی و بیهدفی و احساس پوچی و اضطراب و نگرانی معلول هر عاملی که باشند واقعیت تلخ دنیای ما انسانها هستند که تلاش روانپزشکان و روانکاران برای شناخت ریشه ها و عوامل آن قابل تقدیر و ستایش است.
همچنین باید بدانیم که این حالات اختصاصی به سنین خاص و گروههای خاصی از مردم ندارد.
زن و مرد و پیر و جوان و فقیر و غنی و بی سواد و تحصیلکرده را نمیشناسد و همگان را کم و بیش میآزارد.
برخی از جوانان به دلیل اینکه جرات و جسارت و همت مقابله و برخورد معقول و سنجیده و استفاده از مکانیسمهای دفاعی و روانی سالم را ندارند ترجیح میدهند برای لحظاتی صورت مساله را از ذهن خود پاک کنند و در دنیای دیگری سیر نمایند غافل از اینکه با این کار در دریای تشویش و اضطراب و بدبختی غرق خواهند شد.
« عاقل آن است که اندیشه کند پایان را » پس چه باید کرد؟
1- دکتر پل راشی در کلید اصلی رهایی از استرس در این دیدگاه نهفته است که شرایط نامطلوبی را که میتوان تغییر داد ، تغییر دهید، و آنچه را که میتوانید، بپذیرید.» 2- این فرموده خداوند یعنی همان آیه شریفه الا بذکر الله تطمئن القلوب از صمیم قلب و از اعمال دل قبول میکنیم و آن را درونی کنیم و حقیقت باورمان بشود که آرامش حقیقی وهمیشگی تنها درسایه یک ارتباط عاشقانه دوست میسّر و ممکن است.
5) غلفت جوانی: زیباترین موجود هستی به فرموده خداوند متعال انسان است و جوان زیباترین انسان، بنابراین موجود هستی انسان جوان است.
زیباترین و دوست داشتنیترین صحنه و تابلوی هستی، صحنه راز و نیاز و توبه مرا نامه به جوان است.
پیامبر ا کرم (ص) میفرمایند: « محبوبتر از هر چیز نزد خداوند جوانی است که از گناه توبه می کند و از پیشگاه الهی طلب آمرزش مینماید.» از دیدگاه قرآن دوره جوانی دوره اقتدار وشکوفایی استعداد ها ونیروهاست اماهمین جوانی دارای خطرات وآفت هایی هم هست از جمله خصوصیات جوان ماجراجویی وهیجانات کنداست .
انکار افراطی برای او جالب وجذاب است و زندگی توام با خطر را بر زندگی آدام ترجیح میدهد.
طالب آزادی، آن هم از نوع نسبتا تند و افراطی است .
جوانی اگر در کنار برخی از عوامل همچون ثروت و بیکاری قرار گیرد به گفته برخی ، وضعیت خطرناکی به وجود میآید.
و اینک چند توصیه کوتاه: 1- جوانان عزیز قدر و ارزش خود را بدانند که بزرگان فرمودهاند: کسیکه قدر خود را نشناسد گمراه میشود.
2- قبول کنیم که جوانی هم آفتهایی دارد یکی هم کم تجربگی و غرور و خامی است.
خود را از راهنمایی پیران تجربه بینیاز ندانیم.
3- جوانان عزیز چند لحظه لذت و خوشی اما به چه قیمتی؟
نگوئید یک بار است یک شب است همه معتادان هم که به خاک ذلت نشستهاند.
چنین فکر میکردند.
نگوئید طوری مصرف میکنم که معتاد نشوم آنها هم همین خیال را داشتهاند.
6) عشق خود برزگ جلوه دهی گاهی اوقات برخی از جوانان و نوجوانان به دلایلی که عمدتا ریشه در محرومیت ها گذشته دارد مبادرت به اعمال و رفتارهایی میکنند که ثابت میکنند به جرگه بزرگ قرنها در آمدهاند و آنها دیگر آن کودک ضعیف و مطیع گذشته نیستند.
اعمالی نظیر خالکوبی روی بدن، استعمال دخانیات و احیانا سوء مصرف مواد مخدر ، سرقت و ...
گاهی دیده شده است که اگر ارتکاب این رفتارها توام با زندان و مقابله با پلیس باشد بیشتر برای آنان رضایت بخش و افتخار آفرین خواهد بود.
بهترین توصیهای که جهت پیشگیری از وقوع بزهکاری این افراد و هدایت آنان میتوان ارائه نموده این است که وجود این روحیات را به عنوان یک واقعیت بپذیریم و زمینه مناسب برای ابزار وجود و عرضه اندام این چنین افرادی فراهم آوریم این سیل خروشان را به کانال مشخص و از پیش آماده شدهای هدایت کنیم.
و بدین وسیله سخن کنترل بهترین استفاده ممکن را در جهت تربیت فرد وتعالی اجتماع، ببریم، حال که نوجوان میخواهد لیاقت و قابلیت خود را به رخ اجتماع بکشد چرا این کار را در میادین ورزشی و قهرمانی و در عرصه های هنری و مسابقات علمی و پژوهشی انجام ندهد؟
6-2) عوامل اجتماعی و خانوادگی 1) معاشرت با دوستان نابات: نخست موعظه پیرمی خروش این است که از معاشر ناجنس احتراز کنید.
«حافظ» یکی از عوامل مهم آلودگی به مواد مخدر و استفاده ناجا از آن ، معاشرت و ارتباط با دوستان و همسالان ناباب و نالایق است.
در تحقیقات ونظر سنجیهای به عمل آمده از معتادان به مواد مخدر این نتیجه بدست آمده است که بیش از 60% از آنان علت شروع به استفاده نابجا از مواد مخدر را معاشرت با دوستان ناباب ذکر کردهاند.
انتخاب دوست و همنشین همواره یکی از مهمترین و سرنوشت سازترین انتخابهای بشری بوده است.
تاثیری که دوستان بر ساختار شخصیت انسان دارند، از دیگر عوامل شکلگیری شخصیت، کمتر نیست .
این تاثیر گذاری در دوره نوجوانی به حد اعلای خود میرسد.
ارتباط با خوبان و افراد سالم و دوستان خیرخواه، آنقدر در زندگی انسان تاثیر دارد که حضرت امام علی (ع) میفرمایند: