بسیاری از ما ضرب المثل «خواستن توانستن است» را شنیده ایم. اما آیا فقط خواستن موجب توانستن می شود یا در کنار این هدف باید توانایی، شناخت و عوامل دیگری نیز باشد؟
بسیاری از ما ضرب المثل «خواستن توانستن است» را شنیده ایم. اما آیا فقط خواستن موجب توانستن می شود یا در کنار این هدف باید توانایی، شناخت و عوامل دیگری نیز باشد؟
بدون شک خواستن شاخصه هایی دارد که هر جوانی در صورت رعایت آن، می تواند به اهداف مورد نظر خود دست یابد. موفقیت در کنکور، پیروزی در عرصه های ورزشی، ازدواج موفق، رسیدن به شغل مناسب و... تنها در سایه خودباوری، اعتماد به نفس و تلاش مجدانه قابل تحقق است و هرگاه «توانستن» موجود شد می توان «بودن» را حس کرد.
● خودباوری
خودباوری را می توان از ابعاد مختلف مورد بررسی قرارداد و با رویکردهای متفاوت تعریف کرد. اما شاید صحیح ترین تعریف از منظر روانشناختی باشد. براین اساس خودباوری عبارت است از: «باور داشتن داشته های روانی و جسمانی خود و استفاده از آن ها در راه بهینه و در جهت شکوفایی استعدادها و توانایی های فردی و اجتماعی.
روانشناسان شناخت گرا نیز دیدگاه جالبی در این خصوص دارند. آن ها معتقدند که از افکار سالم، احساس سالم متولد می شود و از احساس سالم، رفتارهای سالم نمایان می گردد. بنابراین خودباوری یک مقوله شناختی است و تا زمانی که نوجوان یا جوان به شناخت منطقی از خود نرسد نمی تواند ادعا کند که به خودباوری رسیده است.
از سویی نباید فراموش کرد که خودباوری با خودخواهی و یا خودشیفتگی متفاوت است.
در خودخواهی شاید هیچ باوری به صورت منطقی وجود نداشته باشد. فرد خودخواه فقط خود را می بیند و می خواهد. بنابراین همیشه تنهاست اما انسان خودباور با دیگران است و باورهای او با کمک و همکاری دیگران متجلی می شود.
● انسان خودباور
افراد خودباور، اهداف خود را مشخص و از زمان و مکانی که در آن قرار دارند، خوب استفاده می کنند و آن ها معتقدند که هم خدای متعال و هم قوانین طبیعت دست به دست هم داده اند تا انسان موفق شود.
یک جوان خودباور دارای سعه صدر و صبوری است. آینده را روشن می بیند و در راه رسیدن به هدف از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند. بنابراین در زندگی فردی و اجتماعی، خودباوری تلاشی است که با یک ایمان قلبی و امیدواری به آینده همراه است. انسان همان چیزی است که باور دارد و نوع نگرش او به خود و دیگران و چگونگی برخورد با محیط و تفسیر حوادث پیرامونی و نتیجه گرفتن از آن ها میزان خودباوری را نشان می دهد.
● اعتماد به نفس داشته باشیم
اگر همیشه به خود بگوییم: «نمی توانم برای مردم و جامعه مفید باشیم، اگر امسال در کنکور قبول نشوم، آینده ام چه خواهد شد، اگر... و...» و اگر کاسه چه کنم چه کنم به دست گرفتیم، بدانیم که اعتماد به نفس ما ضعیف است.
یک تعریف روانشناسانه از اعتماد به نفس می گوید: «خود پنداره ای که فرد را نسبت به انجام کاری توانمند می سازد!»
در واقع در تشریح نقش خودپنداره می توان گفت: «معمولاً هر فردی در درون خود احساسی دارد که با آن توان انجام کار را در خود می آزماید. این احساس از خودپنداره افراد نشأت می گیرد. اگر خودپنداره فرد ضعیف و تصویری که از خود و توانایی اش دارد، کمرنگ باشد، اعتماد به نفس ضعیفی در او وجود خواهد داشت و اگر این احساس قوی باشد، اعتماد به نفس او قوی خواهد بود.
اگر فردی خودپنداره قوی داشته باشد، در مواجهه با انجام کار دچار تردید نخواهد شد.
● مفید باشید
شما یک جوان پرشور و سرشار از توانستن و یک جوان مملو از استعداد و انرژی برای انجام کارهایی که قادر به تحقق آن ها هستید، می باشید.
اگر به این باور رسیدید و این تفکر مبتنی بر شناخت صحیح از خویشتن واقعی شما باشد بدانید که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار هستید.
اما مهم ترین راه برای تقویت اعتماد به نفس، تقویت خویشتن است، یعنی تقویت خودپنداره ای که شما در درون خود دارید و اصلاح تصور از فردیت خود و توانمند ساختن خویشتن! خوب است بدانید که تمام افراد موفق سرشار از خویشتن آگاهانه هستند.
بی تردید شما یک ابرقهرمان نیستید اما در دورانی از زندگی به سر می برید که در سایه برخورداری از اعتماد به نفس قوی، خودباوری واقعی و تلاش پیگیر، می توانید کارهای مفید بسیاری برای خود و دیگران انجام دهید و روند خواستن، توانستن و شدن را به خوبی طی کنید.
تأثیر وضعیت خانوادگی بر خودباوری نوجوانان
دختران در سن نوجوانی بیشتر نیاز به خودشناسی و درک کم و طیف استعدادها، توانمندی ها و رغبت ها دارند و این امر، حضور والدینی را می طلبد که در این راه به آنان کمک کنند، در غیر این صورت آنان به عنوان افرادی منفعل و نه فعال در جامعه حضور خواهند داشت .