دانلود تحقیق روان درمانی گروهی

گروه درمانی

انسانها در گروههای اجتماعی متنوعی زندگی می‌کنند و فعال هستند.

در این شرایط عجیب نیست که بسیاری از مسائل احساسی و عاطفی آنها از روابط مخدوش شده این گروهها ناشی می‌شود.

با پی بردن به اهمیت روز افزون روابط اجتماعی و میان فردی در سالهای اخیر بجای توجه به عوامل درون شخصی توجه به عوامل حاکم میان افراد گروههای اجتماعی از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.

و بر این اساس در محیط بیمارستانهای روانی ، کلینیکها ، دفاتر مشاوره و روان درمانی و ...

به شکل بندیهای گروهی توجه خاص مبذول می‌شود.

امروزه انواع شیوه‌های گروه درمانی از جمله متداولترین شیوه‌های روان درمانی هستند.

در مقابل گروه درمانی ، روان درمانی انفرادی قرار دارد.

تاریخچه گروه درمانی

استفاده منظم از گروه‌ها در روان درمانی پدیده نسبتا تازه‌ای است.

هر چند التیام یابی گروهی سابقه‌ای به قدمت تاریخ دارد که نمونه‌های بارز آن را در تعالیم مذهبی می‌توان مشاهده کرد.

ژوزف پرات (1974) پزشک اهل بوستون را اغلب پدر گروه درمانی می‌دانند، در آغاز قرن بیستم ژوزف پرات مسأله گردهم آوری بیمارن معلول و آموزش جنبه‌های پزشکی بیماری آنها بطور دسته جمعی را مطرح ساخت.

او صرف نظر از کار تعلیم ، فضایی گروهی بوجود آورد تا بیماران در سایه آن در مقام کمک متقابل به یکدیگر برآیند.

چندین سال بعد ، تعدادی از روانپزشکان آمریکایی نقطه نظرهای پرات را در زمینه درمان روانی بکار بردند.

از جمله لازل و مارش که از یک شیوه آموزشی به صورت گروهی برای درمان ناخوشیهای دماغی استفاده می‌کردند.

این شیوه به زودی منسوخ گردید و جای آنرا روان تحلیلی گران پر کردند.

فروید شخصا به کار گروه درمانی نپرداخت، اما مقالاتی که در زمینه روان شناسی گروهی و تحلیل خود منتشر کرد، حاکی از اطلاع او از اهمیت پدیده گروهی بود.

آدلر شخصا از برنامه‌های گروه درمانی در مراکز هدایت کودکان و نیز معتادان به الکل استفاده نمود.

جنگ جهانی دوم به گروه درمانی وسعت تازه‌ای بخشید.

گروه درمانی برای توده‌های عظیم بیماران روانی که به ارتش بریتانیا فرا خوانده شده بودند، نقش مهم درمانی ایفا نمود.

بیمارستان نظامی نورت فیلد بخصوص مرکز مهمی برای ابداع شیوه‌های مختلف گروه درمانی بود.

از جمله سایر بانیان گروه درمانی در آمریکا می‌توان به گروهی از روانشناسان اجتماعی به سرپرستی کورت لوین اشاره نمود.

چه مشکلاتی با استفاده از گروه درمانی می‌توانند درمان شوند؟
مشکلات و مسائلی که با استفاده از گروه درمانی قابل هستند گسترش وسیعی دارند، از جمله مشکلات مرتبط به خود انگاره ، نداشتن احساس هویت ، عزت نفس و هدف و مقصود.

مشکلات نشانه‌ای شامل اضطراب ، افسردگی روان تنی ، عملکرد ضعیف شغلی ، برخورد غیر مؤثر با فشارهای روانی ، مشکلات عاطفی ، ناتوانی در ابراز اهمیت ، ناتوانی در کنترل احساسات ، پرخاشگری ، روابط اجتماعی نامناسب ، ناراحتی در مجمع ، ناتوانی در اعتماد به دیگران ، وابستگی شدید به دیگران ، ابراز وجود بیش از حد ، ناتوانی در برقراری ارتباط با جنس مخالف ، اعتیاد ، مشکلات زنانشویی مثل اختلافات و مشاجرات همسران و ...

.

ویژیگی افرادی که تحت گروه درمانی قرار می‌گیرند.

بسیار باید از انگیزه لازم برخوردار باشد، میل به تغییر داشته باشد و در راستای رسیدن به این هدف بکوشد.

ورود به برنامه گروه درمانی باید داوطلبانه باشد و بیمار به صرف توصیه دوستان و اقوام و مسئولین روان درمانی به این کار وادار نشود.

بیمار باید به گروه درمانی معتقد باشد و آنرا یک شیوه درمانی درست و مناسب بداند.

معتقد باشد که گروه نیازهای او را برآورده می‌سازد و مفید واقع می‌شود.

نظر به اینکه گروه درمانی اصولا فرآیند کلامی است، بیمار باید از مهارتهای کلامی و مفهومی کافی برخوردار باشد.

در گروه درمانی برای بیماران شدیدا افسرده ، بیمارن مبتلا به اسکیزوفرنی حاد ، اختلال شخصیتهای پارانوئید ، اختلال شخصیت اسکیزوئید شدید ، اختلال شخصیت جامعه ستیز ، افراد مبتلا به بیمار انگاری و اختلال شخصیت خود شیفته در صورتی که گروه درمانی بلند مدت باشد، نمی‌توانند مفید باشند.

مراحل طبیعی در فرآیند گروه درمانی

در آغاز تشکیل گروه ، گروه هنوز کاملا روشن نشده است.

به درمانگر وابسته است چرا که درمانگر را بوجود آورده و ادامه فعالیت گروه به نظر اعضاء گروه به درمانگر ارتباط دارد.

اعضاء گروه در انتظار راهنمایی و دستور العمل درمانگر هستند.

در نظر آنها درمانگر شخصی با معلومات و متخصص است و اعضاء خود را وابسته به درمانگر احساس می‌کنند و نیز تلاش می‌کنند رفتارهای مناسب داشته باشند تا بتوانند در گروه ماندگار شوند، هر چند آگاهی کامل از اهداف گروه ندارند.

در مرحله دوم وابستگی تغییر شکل می‌دهد و گروه یاد می‌گیرد که وابسته به درمانگر نباشد و مسئولیت پذیر باشد.

در مرحله سوم صمیمت بیشتری بین گروه ایجاد می‌شود.

احساسات خود را بیان می‌کنند و واکنشهای مناسب در مقابل احساسات دیگران نشان می‌دهند.

درمانگر در جلسه درمان حضور دارد، اما تنها اداره کننده جلسه نیست.

سعی می‌کند به عنوان یک عضو گروه انسجام جلسه را حفظ کند.

و از تکنیکهای مختلف در مورد اعضاء گروه و واکنشهای آنها استفاده کند.

ممکن است گروه درمانگر جلسه را با خطاب گروهی آغاز کند و ادامه جلسه را با تشویق و باز خورد به اعضاء تداوم بخشد.

ممکن است گروه درمانگر جلسه را با خطاب گروهی آغاز کند و ادامه جلسه را با تشویق و باز خورد به اعضاء تداوم بخشد.

روان درمانی گروهی سابقه فرهنگی - تاریخی روان درمانی بقراط روان درمانی علمی - تجربی را از پیش خبر داده بود.

این روش از اواسط قرن هیجده بطور مستمر در دنیای غرب مورد استفاده قرار داشته است.

آنتوان مسمر نخستین کسی بود که روش درمانی خود را استفاده علمی از خواب مصنوعی حیوان نامید.

با آن که نظریه‌های او بی‌اعتبار قلمداد شدند، روان درمانی علمی - تجربی به شکل هیپنوتیزم ادامه یافت و بعد به لطف نبوغ فروید از شهرتی همگانی برخوردار گردید.

در دهه‌های اخیر روان درمانی علمی - تجربی با استفاده از نظریه‌های پاولف و اسکنیر و نظریه‌های شناختی بیش از پیش گسترش یافته است.

انواع روان درمانی روان درمانی انواع خاص بسیاری دارد و تقسیم بندیهای مختلفی بر مبناهای مختلف برای آن صورت گرفته است.

از یک تقسیم بندی که طول زمانی روان درمانی مورد توجه بوده روان درمانی را به دو نوع بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم بندی کرده‌اند.

در تقسیم بندی دیگری بر حسب تعداد افراد شرکت کننده در روان درمانی دو نوع روان درمانی فردی و روان درمانی گروهی را معرفی کرده‌اند.

مهمترین تقسیم بندی بر حسب نوع رویکرد مورد استفاده در طول درمان انجام گرفته است.

در این دسته روان درمانی مبتنی بر رویکرد روانکاوی ، رفتار درمانی ، شناخت درمانی و روان درمانیهای مبتنی بر روند انسان گرایانه قرار می‌گیرند.

چه افرادی تحت روان درمانی گروهی قرار می‌گیرند؟

نظر به اینکه روان درمانی یک نهاد متکی بر فرهنگ است اشخاصی که مناسب آن تشخیص داده می‌شوند در جوامع مختلف متفاوتند.

ولی بطور کلی افراد ذیل عمدتا از روان درمانی بهره می‌برند: روان پریشها: برای این که بتوانند با شناسایی تشویقهای خود در موقعیتی قرار گیرند تا با این استرسها برخورد موثرتری داشته باشند.

روان رنجورها: اشخاصی که برای روبروشدن با فراز و نشیبهای زندگی تحت تاثیر تجربه‌های احتمالا ناخوشایند گذشته که به فرآیند رشد و یادگیری آنها لطمه زده است با دشواری روبرو می‌شوند.

این اشخاص و همینطور اشخاصی که تحت تاثیر مشکلات موقت زندگی دچار واکنشهای روانی مثل داغ دیدگی شده‌اند بزرگترین میزان افرادی را تشکیل می‌دهند که تحت روان درمانی قرار می‌گیرند.

گروه بعد افرادی را شامل می‌شود که رفتار و حالات روانی آنها برای خودشان بلکه برای دیگران آزار دهنده است و اغلب از طرف اطرافیان برای درمان هدایت می‌شوند.

اهداف روان درمانی گروهی علیرغم تفاوتهای قابل ملاحظه کلیه روشهای روان درمانی شش هدف را مد نظر دارند.

رابطه درمانی را تقویت می‌کنند.

ایجاد یک رابطه درمانی مناسب و قوی از الزامات اساسی در روان درمانی است.

بدون بوجود آمدن چنین رابطه تداوم درمان میسر نخواهد شد.

ایجاد امیدواری در بیمار برای دریافت کمک و ادامه درمان روشها و منطق درمانی به بیمار کمک می‌کند تا با کسب اطلاعات تازه درباره مسائل خود و راههای موجود برای کنار آمدن شناخت بیشتری پیدا کنند.

ایجاد انگیزش در بیمار افزایش احساس تسلط بر خود و زندگی در بیمار کاربرد آموخته‌ها در طول روان درمانی در زندگی واقعی شرایط لازم برای روان درمانی گروهی این شرایط را به سه دسته کلی می‌توان تقسیم بندی کرد: شرایط مربوط به موقعیت و مکان روان درمانی ، ویژگیهای روان درمانگر و نوع بیماری.

در شرایط مربوط به موقعیت و مکان روان درمانی اتاقی که روان درمانی در آن صورت می‌گیرد از حیث آرامش و به دور بودن از هر گونه مزاحمت ، آرایش و لوازم مورد نیاز مورد توجه بوده است.

ویژگیهای مربوط به درمانگر در مرحله نخست آشنایی و تسلط او را بر روان درمانی شامل می‌شود.

اغلب روان درمانگرها برای هدایت فعالیتهای خود از چارچوب خاصی استفاده می‌کنند و این چارچوب اغلب متناسب با شخصیت و علایق آنهاست.

برخی از درمانگرها در کار استفاده از هیپنوتیزم مهارت دارند.

بعضی در گروه درمانی موفق‌ترند.

برخی به اصلاح شناختهای فرد مبادرت می‌ورزند و جمعی دیگر معتقد به تغییرات رفتاری هستند.

ارتباط محترمانه و در عین حال جدی ، سلامت روان و پختگی شخصیت روان درمانگر از دیگر ویژگیهای مهم آنهاست.

انتخاب شیوه روان درمانی از سوی دیگر با نوع اختلال تحت درمان نیز مرتبط است.

برخی اختلالات همچون ترسها عمدتا با رفتار درمانی بهبود سریعتر و بهتری می‌یابند و برخی همچون افسردگی با درمان شناختی.

مجریان روان درمانی از دوران مسمر تا اواسط قرن بیستم روان درمانی از سوی پزشکان ، متخصصین اعصاب و بعدا روانپزشکان مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در دهه‌های اخیر باید به این گروه مددکاران اجتماعی دست اندرکار روانپزشکی و کمی دیرتر روان شناسان بالینی و پرستارهای روانی را اضافه کرد.

اما بطور کلی مجریان روان درمانی بسته بر فرهنگ و شرایط دیگر موجود در هر جامعه با اندک تفاوتهایی همراه است.

در ایالات متحده کثرت تقاضا برای روان درمانی موجب گسترش مراکزی که خدمات روان درمانی ارائه می‌دهند شده است.

در ایران این خدمات در بیمارستانهای روانی ، بخشهای اعصاب و روان سایر بیمارستانها ، مراکز دولتی از جمله بهزیستی و درمانهای اخیر در سایر ادارات و کارخانجات که بخشهای مشاوره و روان درمانی دایر کرده‌اند و همچنین در کلینیکهای خصوصی مشاوره و روان درمانی توسط روان شناسان ارائه می‌شود.

اطلاعاتی در مورد خدمات گروه درمانی دفاتر مشاوره دانشگاهها, در اغلب مراکز , خدمات مشاوره گروهی نیز ارائه می دهند.

هر گروه توسط یک روانشناس یا یک متخصص مشاوره هدایت می شود.

بعضی از موضوعات ویژه این گروهها اضطراب امتحان یا اداره استرس می باشد.

بعضی از گروههای مشاوره ای حالت عمومی داشته و به شرکت کننندگان کمک می کند تعداد زیادی از مشکلات شخصی, شامل احساس افسردگی, اضطراب افراطی, نگرانی, مشکلات مربوط به احساس ارزشمندی و مشکلات ارتباطی را حل و فصل نمایند.

چه چیزی در یک گروه مشاوره ای رخ می دهد؟

عموماً , گروهها از 4 الی 8 نفر که بطور منظم هفته ای یکبار به مدت 1 تا 5/1 ساعت دور هم جمع می شوند, تشکیل می شود.

حضور کامل در تمام جلسات از آغاز تا پایان هر جلسه بسیار مهم است.

در جلسات گروهی, شرکت کننده ها درباه علائق شان بحث می کنند.

در بعضی از گروهها, مشاور ممکن است با هر شرکت کننده بصورت فردی کار کند در حالی که نظر تعداد معدودی از سایر افراد گروه را نیز جویا می شود.

در صورتیکه گروههای دیگر عمدتاً بر مشاهدات و مباحث بین شرکت کنندگان و مشاور استوار هستند و مشاور در مواقع لزوم جهت تسهیل کار, مشاوره هایی را ارائه می دهد.

در حالی که مشکلات افراد متفاوت است چگونه گروه می تواند برایم مفید باشد؟

هر فرد موجودی منحصر بفرد است و بنابراین علائق اش نیز منحصر به فرد است.

با این همه به عنوان موجودات انسانی ما اشتراکات فراوانی نیز داریم (ما همگی در خانواده ها رشد و تحول را آغاز می کنیم, همه ما به یک شیوه نسبت به ضربه ها واکنش نشان می دهیم, همه ما در اساس از توانایی رشد و تغییر یکسانی بخورداریم)و تجربیات ما نشان می دهد گرچه مشکلاتی که افراد با آنها وارد مشاوره می شوند, می توانند متفاوت باشند اما علل زیربنایی ایجاد کننده این مشکلات در اغلب موارد مشابه هستند.

عامل اساسی مشکلات ما در زندگی, ریشه در الگوها و عاداتی دارد که در طی رشد یاد گرفته ایم و اکنون در پیشامدهای فعلی زندگی موثر نیستند و یا موجب عقب ماندگی ما می شوند.

(به عنوان مثال خانواده ممکن است به ما یاد داده باشد که از نشان دادن اشکال خاصی از بیان عواطف اجتناب کنیم, اما اکنون که با فشارهای طبیعی مربوط به زندگی بزرگسالی مواجه هستیم, احساسات سرکوب شده ناشی از این اجتناب علایمی همچون افسردگی, نگرانی یا واکنش افراطی را در ما برمی انگیزند.) هدف مشاوره، یادگیری در مورد عادات و الگوهای احساسی و رفتاری و چگونگی نقش آنها در مشکلات می باشد.

در نتیجه می توانیم عادات و رفتارهای جدیدی را یاد بگیریم که به موفقیت بیشتر ما کمک نمایند.

گرچه عجیب به نظر می رسد که فکر کنیم چیزهایی را که در مورد خود نمی دانیم ولی تجارب نشان می دهد که بسیاری از عادات و الگوهای رفتاری مشکل زای ما چیزهایی هستند که در زندگی خودمان انجام می دهیم ولی آنها آنقدر حالت خودکار پیدا کرده اند که حتی نمی توانیم فکر کنیم که شاید حاصل یادگیری بوده و اختیاری باشند.

گروه, شرایطی ویژه برای فهم و یادگیری درباره خودمان، دیگران و ما در رابطه با دیگران فراهم می کند.

در نتیجه ما قادر می شویم در روابط خود با دیگران و نیز در رابطه با خودمان در خارج از گروه کارآمدتر عمل کنیم.

گروه درمانی به ما فرصت می دهد تا از مشاهدات کمک کننده و حمایت دیگران جهت فهم و تغییر شیوه های زندگی استفاده کنیم.

آیا نمی توانم از روشهای (کمکی) فردی استفاده کنم؟

در حالی که مشاوره فردی در مورد مشکلات شدید خاص بسیار مفید است, تجارب نشان می دهد که گروه درمانی حتی در اغلب موارد درباره بسیاری از مشکلات مفیدتر است.

در مشاوره گروهی ما این فرصت را پیدا می کنیم که بفهمیم بسیاری از رازهای وحشت زا و جنبه های نفرت انگیز خودمان در واقع تجارب معمول انسانی هستند و این باز شناسی بسیار کمک کننده است.

شرم و خجالت بسیاری از مردم را از منافع گروه درمانی محروم می کند.

غلبه بر احساسات مربوط به این جنبه از خودمان بخش مهمی از زندگی و موفق تر شدن حیاتمان است.

گروه درمانی در این رابطه بسیار سودمند است.

اعتماد و حرمت (رازداری) هر چیزی که در گروه گفته می شود به صورت یک راز حفظ می شود.

آنها به خارج از گروه منتقل نمی شوند و حتی در خارج از گروه یا سایر اعضای گروه نیز مطرح نمی شوند.

هر عضو گروه موافقت خود را در التزام به این قاعده با امضا کردن (برگه توافق) اعلام میدارد.

(اگر می خواهیداز فرصت های مشاوره گروهی برای شناخت خودتان و تغییر جنبه‌های مشکل زای رفتارتان استفاده کنید با کارشناسان دفاتر مشاوره تماس حاصل نمائید روان درمانی روان درمانی چیست؟

چگونه یک درمانگر انتخاب کنم؟

چه نوعی از روان درمانی مورد استفاده قرار می گیرد؟

روان درمانی چه مدت وقت می گیرد؟

روان درمانی چیست؟

روان درمانی به شیوه هایی گفته می شود که در آن مشکلات روانی و عاطفی از طریق بیان مشکلات به یک درمانگر و گفتگو با او درمان می گردد.

روان درمانگر به شناخت شما از خود و بهتر شدن توانایی مقابله تان کمک می کند.

اهداف روان درمانی عبارتنداز: تغییر الگوهای آسیب زای رفتاری بهبود احساس ارزشمندی حل و فصل تعارض ها روان درمانی به یاد گرفتن مسائلی در مورد خودتان کمک می کند.

در بعضی از موارد، شما یاد می گیرید که چگونه گذشته را درک کرده و آن را با زمان حال تطبیق دهید.

در موارد دیگر شما از آن دسته از پاسخ هایتان که مشکلاتی را در زندگی شما ایجاد می کنند آگاه شده و شیوه های تغییر آنها را یاد می گیرید.

درمانگر شما باید شخصی باشد که در حضور او احساس آرامش کنید.

درمانگر ها شامل افراد زیر هستند: روانپزشکان، روانشناسان، پرستاران روانپزشکی، مددکاران اجتماعی، مشاوران آموزش دیده.

بسیاری از مردم از اشخاصی که عقیده آنها را می پذیرند، اسامی درمانگران را به دست می آورند.

این اشخاص عبارتند از: دوستان اعضای خانواده پزشکان حتی با وجود کمک گرفتن از دیگران هم، پیدا کردن یک درمانگر خوب امر بسیار شخصی می باشد.

مراقب باشید روان درمانگران زیادی وجود دارند که صلاحیت کافی برای این کار را ندارند.

مطمئن باشید شخصی که شما به عنوان یک درمانگر انتخاب می کنید، حتماً دارای مجوز کار باشد و اعتبار کافی برای این امر داشته باشد.

ممکن است که شما قبل از اینکه یک درمانگر انتخاب کنید، با درمانگران زیادی صحبت کنید.

هنگامیکه با اولین درمانگر ملاقات می کنید، درباره مطالب زیر از او بپرسید: حق الزحمه نوع درمانی که او برای شما به کار می برد مجوز قانونی کار مخصوص درمانگران به همان اندازه که شما مسائل شخصی خود را برای درمانگر بیان می کنید، انتظار دارید که به همان اندازه هم او در این رابطه با شما صحبت کند.

به مسائل زیر با دقت توجه کنید: چگونه درمانگر با شما ارتباط برقرار می کند.

به چه نحوی شنونده سخنان شماست.

درجه راحت بودن شما یا درمانگر.

داشتن مقداری احساس تنش و عصبیت در جلسه اول طبیعی است.

اگر درمانگر دارای صفاتی است که فکر می کنید آن صفات نخواهند گذاشت احساسات خود را به راحتی بیان کرده و یا به درمانگرتان اعتماد کنید، بهتر خواهد بود که درمانگر دیگری انتخاب نمائید.

در اولین جلسه به احساسات خود اعتماد کنید.

از احساسات خودتان خود به عنوان یک راهنما جهت تصمیم گیری در مورد ادامه کار با آن درمانگر و یا تغییر او استفاده کنید.

به محض پیدا کردن شخصی که در حضور او احساس آرامش می کنید، ضمن گشودن دریچه های ذهن خود شرایط را برای اعتماد به درمانگر مهیا کنید.

رک و صریح بودن در امر درمان نکته ای بسیار مهم است.

امروزه انواع بسیاری از درمان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع درمانهایی که متداول تر است، عبارتند از: رفتار درمانی شناختی: درمانگر به شناختن نگرش غیر واقعی تان نسبت به خود، دنیا و آینده کمک می کند.

این درمان به شما در تشخیص روش های فکری نادرست کمک می کند.

شما الگوهای رفتاری و فکری جدیدی پیدا خواهید کرد که شما را به سوی زندگی سالم تری رهنمون می شود.

درمان متمرکز بر درمانجو (روان درمانی بی رهنمود): درمانگر با هدف کشف تجارب و احساسات نیمه آگاه و عمیق مربوط به دوران کودکی به شما گوش می دهد.

شما معمولاً درمانگرتان را هر هفته یک بار یا بیشتر و برای چندین سال باید ملاقات کنید.

روان درمانی پویشی: در این روش درمانگر بدون استفاده از روانکاوی رسمی، احساسات ناخودآگاه شما را به آگاهی آورده و آن را تعبیر و تفسیر می کند.

این نوع درمان، اغلب متضمن این است که هر چه به ذهنتان می آید، بگویید.

(تداعی آزاد) پسیکودرام (نقش گذاری روانی): از این نوع درمان برای بیان احساسات پنهان استفاده می شود.

از شما خواسته می شود که در نقش مردم مختلفی که در زندگیتان وجود دارند، بازی کنید و خود را به جای آنان قرار دهید.

این روش هم می تواند به صورت گروهی انجام شود و هم به صورت دو نفره.

مشاوره زناشوئی: درمانگر زن و شوهر را به بهبودی روابطشان تشویق می کند و به آنها در فائق آمدن بر مشکلات زندگیشان کمک می کند.

هر دو نفر (زن و شوهر)، برای یاد گرفتن الگوهای رفتاری جدید، تلاش می کنند.

گاهی اوقات زوج پیمان یا توافق نامه ای را مبنی بر چگونگی تغییر رفتارشان می نویسند.

روان درمانی خانواده: این شکل روان درمانی به جای توجه به تک تک اعضا، خانواده را به عنوان یک کل مورد توجه قرار می دهد.

این روش بر این عقیده استوار است که شخص مشکل دار را جدای از محیط خانوادگی اش، نمی توان شناخت.

درمانگر بیان آزاد احساسات را در بین افراد خانواده تشویق می کند.

روان درمانی خانواده اغلب برای خانواده هایی که دارای بچه هایی با مشکلات رفتاری هستند و نیز برای خانواده هایی که با سوء استفاده جنسی، بیماری های خطرناک و سایر حوادث آسیب زا مواجهند، مناسب می باشد.

گروه درمانی (روان درمانی گروهی): یک گروه حدوداً از هشت نفر که مشکلات یکسانی دارند به طور منظم با درمانگر ملاقات می کنند، تشکیل می شود.

آنان در مورد مشکلاتشان با یکدیگر و با درمانگر مذاکره می کنند.

گروه درمانی بیشتر برای مسائل رفتاری مانند مشکلات شخصیتی، استفاده از الکل و مواد مخدر، اختلالات در خوردن و انواع مشخصی از افسردگی کاربرد دارد.

ممکن است روان درمانی جلسات محدودی وقت بگیرد و یا سالیان زیادی طول بکشد.

این مسئله بستگی به وسعت مشکلات شما و اهدافی که در معالجه تان مدنظر است، دارد.

هم شما و هم درمانگر لحظه به لحظه پیشرفتتان را تشخیص می دهید.

شما باید به طور جدی در مورد اینکه چه مدت تحت درمان قرار بگیرید، تصمیم بگیرید.

شما، (نه درمانگر)، تصمیماتی که می گیرید، بر روی زندگیتان تأثیر مهمی دارد.

روان‌درمانی فردی منظور از روان‌درمانی فردی آن شکلی است که فرد با روان‌درمانگر خود در جلسات ملاقاتی که فقط آن دو در آن شرکت می‌کنند حضور می‌یابد.

در روان‌درمانی فردی این امکان فراهم می‌آید که فرد با احساسات و افکار خود آشنایی عمیق بیابد، به علت وجود آنها پی‌ببرد، روابط فردی خود را با دیگران و با چیزهایی که زندگی جمعی را می‌سازند آشکارتر درک کرده و آنها را بهتر بشناسد و در نگاه کلی شخصیت خود را بهتر درک ‌کند.

تنها بعد از این مرحله است که فرد می‌تواند برای رفع مشکلاتی که وی را فرسوده کرده‌اند اقدام کند، بدون اینکه مانند گذشته دائما حالت ضعف، ناتوانی، درد، خودخوری، سرکشی، پرخاش و خشونت و غیره جلوی رفع مشکلاتش را بگیرند.

سرعت و شکل رفع مشکلاتی که هر شخصی برای کنارآمدن با آنها به روانشناس رجوع می‌کند از فرد تا فرد متفاوت است.

ولی بصورت کلی می‌توان گفت که رهایی از مشکلات یعنی یادگیری جدید، یعنی یادگیری چیزها و روابط به نوعی دیگر، به نوعی که دیگر فرد دست وپابسته اسیر مسائلش نباشد.

این یادگیری روندی است که سرعت و کیفیت آن در جریان روان‌درمانی کاملا بعهده خود فرد است و روان‌درمانگر بحکم کسی است که تشریح این راه، نحوه شروع آن، پیش‌بردن آن و به سرانجام رساندن آنرا حمایت می‌کند.

روان درمانی گروهی روان‌درمانی گروهی شکل دیگری از روان درمانی است که برای مسائل معینی برقرار می‌گردد.

و معمولا شکل پیشرفته‌تری نسبت به روان‌درمانی فردی دارد.

برای تشخیص اینکه روان‌درمانی گروهی بدرد چه کسی می‌خورد هر فردی تعدادی جلسات روان‌درمانی فردی را پشت سر می‌گذاردو سپس می‌تواند به جمعی از کسانی که همان مشکلات را دارند بپیوندد.

در این حال اعضاء شرکت‌کننده در گروه رفته‌رفته به شکل روابط نزدیک هر عضو دیگر درآمده و هر عضو گروه از حمایت کنترل‌شده اعضای گروه برخوردار شده و تمام نقش‌های جدید و چیزهایی را که می‌خواهد یادبگیرد تا به رابطه بهتری با دنیای درون و دنیای بیرون خود دست بیابد در تمرین با دیگران آنها را در خود درونی کند.

درمانهای روان‏شناختی معمولاً نیاز به دانش و خلاقیت بالا و صرف زمانی نسبتاً طولانی دارد.

در کشور ما بسیاری از افراد از پس هزینه‏های یک درمان روان‏شناختی مؤثر برنمی‏آیند بررسی نمونهای از روان درمانی بررسی تاثیر روان درمانی گروهی بر افسردگی واضطراب زنان نازا مقدمه : با وجود افزایش بی رویه جمعیت در دنیای امروز ، عده ای از زنان ((بدون بچه)) باقی می مانند.حدود 50 الی 80 میلیون نفر از زنان دردنیا مسئله نازایی رنج می بردند(1).

در آمریکا حدود 8/6 میلیون نفر از زنان درگیر مسئله نازایی هستند(2).

تعداد زنان نازا در انگلیس حدود 600000 نفر می باشد (3).

در ایران با جمعیتی حدود 60 میلیون نفر، چنانچه آمار جهانی 15 درصد نازایی را در نظر بگیریم ، حدود 5/1 میلیون زن نازا وجود دارد(4).

تجربه حاملگی ، زایمان ، مادر شدن وابراز عشق از طریق مراقبت وتغذیه یک موجود انسانی دیگر ، یکی از نیازهای طبیعی زن محسوب می گردد .

داشتن فرزند مرحله ای از رشد وتکامل و ورود به مرحله بالغ شدن محسوب می شود.

زنان مادر شدن را نقش اولیه خود می دانند ومسئله نازایی موجب احساس ناتوانی وبی کفایتی در آنان می گردد .

از طرفی زنان نازا بیشتر در گیر درمان های طبی از نظر صرف وقت وتحمل درد می باشند.

استفاده از داروهای قوی ،‌روشهای درمانی خطرناک ، صرف هزینه بالا، کنترل دوره ای ومرتب وطولانی بودن دوره درمان موجب واکنشهای روانی ـ اجتماعی در زنان نازا میگردد(5).

در این راستا دخالتهای بی مورد اقوام نزدیک زوجین احساس بی ثباتی ازدواج وفزونی طلاق نیز زنان نازا را تحت فشار قرار می دهد وموجب بروز افسردگی واضطراب می گردد که این حالات روانی خود جنبه های فردی ، اجتماعی وروانی زندگی زن را تحت تاثیر قرار می دهد.

در بعد فردی ، کیفیت زندگی وسلامت جسمی وروانی ، نگرش فرد نسبت به محیط فیزیکی واجتماعی وافرادی که با وی مرتبط هستند را تحت تاثیر قرار می دهد وموجب کاهش علائق وغرایز می گردد وبدنبال آن روابط فردی وخانوادگی به مخاطره می افتد(6) در بعد اجتماعی موجب فقدان انگیزش وناتوانی در انجام کار گشته وتوانائیهای فرد در زمینه اجتماعی وحرفه ای تنزل می یابد.

فرد افسرده ومضطرب نسبت به مسائل اجتماعی ، تفریحات وامور معمول زندگی بی میل ودلسرد می گردد واز طرفی زمینه شیوع اعتیاد به مواد مخدر والکل ونیز اقدام به خودکشی فراهم می گردد(7).

بکارگیری روشهای درمانی درجهت کاهش افسردگی واضطراب برای بیمار، همسر وی وتیم درمانی مفید وسودمند است وموجب بهبود کیفیت زندگی زوج نازا وبالا بردن سازگاری آنان در برخورد با مشکل موجود می گردد وتاثیر بسزایی در پیگیری، درمان وپیش آگهی آن نیز دارد(8).

بررسی های انجام شده بیانگر این مسئله است که روان درمانی گروهی توام با استفاده از تکنیک آرامش عضلانی موجب کاهش افسردگی واضطراب در زنان نازا می گردد.

در روان درمانی گروهی بیماران همگون از نظر تشخیصی در یک گروه 9 تا 12 نفری گذاشته می شوند وروان درمانگر نقش راهنمائی کننده دارد واین راهنمایی به منظور کمک یک بیمار به دیگری است که تغییرات خاصی از جهت تشخیصی ، شناختی، بصیرت به خود وآنچه مورد نظر درمان است صورت گیرد(9).

استفاده از روان درمانی گروهی بعنوان یک روش درمانی جهت کاهش افسردگی واضطراب زنان نازا در کشور ما متداول نبوده ونتایج تحقیقاتی وآماری دراین زمینه در دسترس نمی باشد .

امید است یافته های این پژوهش بتواند نتایج آماری در جهت اثر بخشی این شیوه درمانی ارائه نماید وموجبات استفاده گسترده تر از آن را درجهت بهبود وضعیت روانی زنان نازا فراهم نماید.

روش بررسی : پژوهش حاضر مطالعه ای نیمه تجربی است که در آن پژوهشگر با ایجاد وضعیت خاص یعنی روان درمانی گروهی ،چگونگی تاثیر آن را بر اضطراب وافسردگی زنان نازا مورد بررسی قرار داده است.

جامعه پژوهش در این مطالعه شامل جمعیت زنان نازای مراجعه کننده به درمانگاههای زنان و زایمان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز بوده است.

روش نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری مبتنی بر هدف بوده است .

تعداد 60 خانم نازا که همگی متاهل وباسواد بوده ، سن آنها بین 18 تا42 سال بوده، تشخیص نازایی اولیه را توسط پزشکان متخصص زنان وزایمان در درمانگاههای مذکور داده شده است.

همچنین سابقه بیماری روانی را قبل از تشخیص نازایی ونیز سابقه بیماری جسمی را نداشته اند ، درزمان پژوهش تحت درمان نازائی بوده ودرجاتی از اضطراب وافسردگی را نیز دارا بوده اند ، انتخاب وبا استفاده از روش تصادفی به دوگروه آزمایش وکنترل تقسیم گردیده اند.

جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش، از فرم اطلاعاتی وپرسشنامه استفاده گردیده است .فرم اطلاعاتی توسط پژوهشگر تهیه گردیده وحاوی سوالاتی پیرامون خصوصیات جمعیت شناسی ونیز برخی متغیرها بوده است .

پرسشنامه حاوی دو آزمون استاندارد بک1 وهامیلتون2 جهت سنجش میزان افسردگی واضطراب بوده است پژوهشگر به کلیه خانمهای نازا مراجعه کننده به درمانگاهها که مایل به شرکت در پژوهش بودند،فرم اطلاعاتی وپرسشنامه را ارائه وپس از تعیین نمره افسردگی واضطراب وخصوصیات جمعیت شناختی ،60 نفر از نمونه های واجد شرایط را انتخاب وبا استفاده از گمارش تصادفی ، 30 خانم نازا را بعنوان گروه کنترل و30 خانم نازا را به عنوان گروه آزمایش تعیین نموده است .

خانمهای نازا در گروه آزمایش به منظور روان درمانی گروهی در سه گروه 10 نفری قرار گرفتند.

برنامه درمان شامل 12جلسه روان درمانی گروهی بوده است.

فاصله جلسات 5 روز ومدت هر جلسه 2 ساعت بوده است .

هرجلسه با آموزش وتمرین آرامش عضلانی شروع وپس از آن از فرآیند گروه وروشهای حمایتی وشناختی ، جهت کاهش افسردگی واضطراب استفاده شده است .

پژوهشگر مراحل مختلف گروه شامل :مرحله قبل از شروع ،مرحله شروع،مرحله کار ومرحله اختتام را درگروه تسهیل ودرجهت اهداف هرمرحله ،گروه راسازماندهی نموده است .

همچنین اوقاتی را به بحث وآموزش پیرامون علل وروشهای تشخیصی ودرمانی متداول در نازایی ،جنبه های روانی نازایی وتاثیر افسردگی واضطراب بر سیستم تولید مثل وفرآیند بحران اختصاص داده وبرای هرگروه یک جلسه اضافی جهت نمایش فیلم در زمینه سیستم تولید مثل وفرآیند لقاح وبرخی درمانهای متداول در نازایی در نظرگرفته شده بود.

پس از اتمام جلسات روان درمانی گروهی مجددا پرسشنامه دراختیار زنان نازا در گروه آزمایش وکنترل قرار گرفته ونمرات افسردگی واضطراب تعیین ومورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفته است .

جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس 1 استفاده گردیده است و روشهای آماری مجذور خی 2 ، رگرسیون 3 ، آزمون تی 4 وآزمون فیشر5 ، مورد استفاده قرار گرفته است .

نتایج : یافته های پژوهش بیانگر آن است که میانگین سن زنان در گروه آزمایش 1/27 ودرگروه کنترل 6/26 بوده است .

اکثریت زنان خانه دار بودند ومیزان تحصیلات اکثریت زنان وهمسران آنان در هر دوگروه در حد دیپلم وبالاتر می باشد .

همچنین اکثریت واحدهای مورد پژوهش بیش از یک نوع درمان را در مدت کمتراز 6 سال تجربه کرده بودند .

بررسی خصوصیات جمعیت شناختی در دو گروه آزمایش وکنترل از نظر متغیرهای :سن، سن زمان ازدواج، میزان تحصیلات زن وشوهر، شاغل بودن زن ، شغل همسر، درآمد زن وشوهر ، نحوه واکنش همسر وخانواده همسر ، بیانگر آن است که بین دوگروه تفاوت آماری معنی داری وجود نداشته است وتنها واکنش خانواده همسر در دوگروه متفاوت بوده است ودر گروه کنترل 50 درصد واکنش مطلوب و50 درصد واکنش نامطلوبی نسبت به نازایی ------------ 1)Beck 2) داشته اند .مربی خی تفاوت معنی داری بین دو گروه (0 00/0= p ) را نشان می دهد باتوجه به آنکه میانگین کاهش نمره اضطراب وافسردگی بعد از روان درمانی گروهی در گروه آزمایش رابطه معنی داری با نحوه واکنش خانواده همسرشان نشان نداده است و بنابراین تفاوت مذکور تاثیری در نتایج پژوهش نداشته است .

نمرات افسردگی واضطراب قبل از روان درمانی گروهی در دو گروه آزمایش وکنترل با استفاده از آزمون آماری تی مورد مقایسه قرار گرفته است ونتایج بیانگر عدم وجود تفاوت معنی دار آماری بین دوگروه بوده است .

یافته های تحقیق نشان داد که میانگین نمره اضطراب زنان در گروه آزمایش قبل از روان درمانی گروهی 1/45 بوده است که به 2/28 بعد از روان درمانی گروهی کاهش یافته است .

آزمون تی تفاوت آماری معنی داری را در سطح ( 000/0=p )نشان می دهد.

درحالی که میانگین نمره اضطراب گروه کنترل 6/43 بوده است که دوماه بعد به 6/45 افزایش یافته است .

آزمون تی تفاوت معنی داری را دربین آن دو نشان نمی دهد (جدول 1).همچنین میانگین نمره افسردگی قبل از روان درمانی گروهی در گروه آزمایش 5/21 بوده است که با انجام روان درمانی گروهی به 6/7 کاهش یافته است .آزمون تی تفاوت آماری معنی داری رابین آن دو نشان نمی دهد.(جدول 2).