دانلود مقاله فضای سبز، فضاهایی برای حفظ کیفیت زندگی

فضای سبز: عامل تعادل زیست محیطی

در فضاهای شهری، تعداد منابع مضر زیاد است. صدای موتورها و انفجارها، گازهای آلوده کننده هوا و... به وجود آمدن آب و هوایی منطقه ای و مختص فضای بیرون شهری ناشی از این آلودگی هاست که نوعی تیرگی جوی به دلیل وجود غبارهای آلوده کننده و بخارهای سمی و فقدان جریان هوا بوجود می آید فقدان جریان هوا به دلیل وجود ساختمانها که از جریان هوا جلوگیری می کند بوده و همین امر سبب تشکیل لایه ای از هوا برروی شهر می شود و جریان هوا را مجبور به عبور از روی آن می کند. به دلیل آلودگی هوا، کاهش قابل ملاحظه ای در جذب پرتوهای خورشیدی به وجود می آید. فضای سبز داخل شهری می توانند درجه حرارت را کاهش دهند و خود نشانگر وجود جریان هوا در سطح زمین هستند. فضای سبز وظیفه ضدعفونی کردن را نیز به عهده دارد در صورتی که فضاهای سبز کوچک در محله های پرتراکم و خالی از مناطق سبز با مکیدن غبار از محیط خود آلوده ترند. برای زدودن غبار به طور مؤثر به یک حداقل مساحت و یک میزان خاصی از فضای سبز در قبال فضای ساخته شده نیاز است این کودکان هستند که بیشترین قربانی های این قضایا هستند. کودکانی که احتیاج به پرتوهای خورشیدی مفید، هوای سالم و منزه از آلودگی دارند. – نمودار (الف) طبقه بندی فضاهای سبز شهری

فضایی برای دوران طفولیت

در این قرن انسان بیشتر به سرنوشت و آینده کودکان خود احساس توجه می کند و به همین علت نیز در هیچ یک از زمانها تا به این حد معلومات خود و در پی آن تدارک فضا برای فعالیتهای کودک را ناقص و ناکافی نیافته است. می توان مفهوم فضای سبز شهری را برمبنای شکل جدیدی به نام دوران طفولیت مورد بررسی قرارداد.در واقع این پرسش که چگونه باید محیط زیست مناسب حال کودکان و جوابگوی نیازهای اساسی از جمله بازی، شادی، فراگیری و فراغتی باشد، کلیه مشکلات مربوط به سازماندهی شهر را تحت الشعاع قرار می دهد. با احداث زمینهای بازی تلاش شده به این پرسش پاسخ داده شود این زمینها فضایی دقیق و خاص برای بازی کودکان هستند. این پاسخ مطمئنا ابتدای راه حل است. اگر شهر مکانی برای فعالیتهای شهری ونه تراکمی از مسئولیت ها باشد.

پس فضاهای بیرون شهری هم می توانند به عنوان قلمرو کودکان محسوب شوند.

مکان های باز کودکان کدامند؟ می توان فهرستی بی انتها از این اماکن تهیه کرد. مسیرهای عابرین فضای آزاد غیراختصاصی فضاهایی با عملکرد متفاوت به فضاهای بسته یا نیمه بسته، گوشه ای درامان از هجوم باد، فضاهای آفتابگیر و سایه دار، ورودی ساختمانها، میدان های کوچک، محل های ملاقات، گوشه ای برای بازی خردسالان، پارک، زمین ماجراجویی، استراحتگاهها، مدرسه، چمن بازی و ....

اما آیا کودک در شهر به عنوان شهروند جایی دارد همه چیز به لحاظ دید، جنس، ایمنی، .... برای بزرگسالان طراحی شده است. به جز فضاهایی چون مهد کودک ها و فضاهای بازی که آنها هم فاقد کیفیت مناسب هستند.

ارتباط کودکان با طبیعت

بر طبق این نظریه، بازی راه  خروج انرژی طبیعی بدن انسان است. انسان دارای مقدار مشخصی انرژی برای کار و زندگی است و زمانی که دارای انرژی مازاد باشد، به بازی می پردازد. کودکان به نسبت بزرگسالان تمایل بیشتری به بازی کردن دارند ودرنتیجهاز انرژی مازاد بیشتری برخوردار هستند. با خروج انرژی مازاد در حین  بازی ، تعادل دوباره به بدن انسان باز میگردد.این نظریه با تاکید بر جنبه های بیولوژیکی در بازی های جسمانی ، سایر گونه های بازی همانند بازی های نشستنی و آزام را نادیده گرفته است.

1_ (Spencer 1973) Surplus energy theory

اهمیت آن برای رشد بچه ها

تقریبا 150 سال پیش، روانشناس قرن نوزدهم هربرت اسپنسر1 کتاب خود را به نام اصول روانشناسی منتشرکرد که در آن از نظریه انرژی مازاد طرفداری کرد و آن را دلیل اصلی برای بازی بچه ها دانست که بچه ها باید از انرژی مازاد خود استفاده کنند. این نظریه سرانجام بدی دربرداشت که برروی طراحی فضای باز برای کودکان اثر سوئی داشت. در نتیجه نظر اسپنسر حیاط یا زمین های بازی به عنوان فضاهایی برای بازی فیزیکی در نظر گرفته شد.

نظریه مدیران و طراحان تسهیلات مبنی براینکه حیاط باید برای نظارت بچه ها طراحی شود، اهمیت سهولت نگهداری و مراقبت از بچه ها بیشتر از تحریک آنها، به طرح بیهوده وبی نتیجه محیط های خارجی (باز) کودک کمک کرده اند.

در اینجا طرح زمین های بازی مطرح شد که در آن نه سایه و پناهگاهی و نه فرصت هایی برای تماس با طبیعت وجود دارد طرح زمین بازی، عدم درک از چگونگی کیفیت مهارت های اجتماعی و یادگیری محیطی را منعکس می کند.

به طوری که رگرهارت اظهار داشت این مفهوم نادرست از بازی در فضاهای بازی که برای بچه ها ایجاد می کنیم درز کرده است و محیط های بی روح و بی ارزشی را ایجاد می کند.

تاریخچه بچه ها در تماس با طبیعت

درگذشته انسان ها تکامل یافته و در تماس نزدیک با طبیعت- کشت و زرع- گیاهان، حیوانات اهلی و خانگی به نیاکان ما اجازه می داد تا در مکان های طبیعی زندگی کنند. در طول تاریخ اولین انتخاب بچه ها اغلب گریختن از فضای زندگی و رفتن به نزدیکترین حیاط وحش بوده حال این منطقه ممکن است منطقه ای پوشیده از درختان تودرتو باشد. چندسال قبل بیشتر بچه ها روزهای خود را اطراف زمین های کشاورزی و مراتع یا طبیعت سپری می کردند. اما امروزه محیط پیرامون آنها پوشیده از پیاده روها و پارک ها و خیابانهاست و نسبت به گذشته محدودیت های بی شماری را داراست

نابودی تجربه کودکان

زندگی کودکان امروز بسیار متفاوت است. امروزه کودکان فرصت های کمی برای بازی در فضای خارجی و تماس با طبیعت دارند. محدودیت های فیزیکی به چندین عامل بستگی دارد1.

‌ یکی از آنها ترس والدین از ایمنی و امنیت بچه هاست. بررسی و تحقیقات سال 2004 نشان می دهند که مادرانی که دارای بچه های 3 تا 12 سال هستند از مسائل ایمنی و جنایی می ترسند و اجازه نمی دهند بچه ها در فضای خارجی یا بیرون از خانه بازی کنند.

 عامل بعدی خطر غریبه هاست و یا ترس از اینکه بازی بچه ها باعث مزاحمت همسایه ها شود.

 عامل بعدی اشعه فرانبخش خورشید است که باعث سوختگی وبیماری های پوستی دیگر می شود.

فرهنگ اینکه بچه ها می توانند در خارج از خانه و در فضای بیرونی بازی کنند روزبه روز از بین می رود و به پرورش و نگهداری در داخل منزل تبدیل می شود. بنابراین تماس بچه ها و بدست آوردن تجربیاتی که خودشان از طبیعت بدست می آورند کاهش می یابد.

تجربیات تبدیل شده

امروزه زندگی بچه ها هیچ تماسی با طبیعت و حیات طبیعی ندارد. تجربیات آنها اکثرا در رسانه ها تبدیل یافته و با عکس ها و نوشته ها شکل می گیرد. عوامل مجازی جایگزین عوامل طبیعی و واقعی شده است. تلویزیون حیات وحش را به آنها نشان می دهد. و بازیهای کامپیوتری جای تمام بازیهای کودکانه دیگر را گرفته است.

از آنجایی که کودکان دنیای اطراف خود را نوعی زمین بازی تصور میکنند، طبیعت بستر مناسبی است که میتواند آنها را ساعت ها به خود مشغول سازد

1_ see:

1_1_www.barnenstandskap.com

1_2_www.children'slandscape.com

1_3_www.children'slayanea.org.

بچه ها طبیعت خارجی و اطراف خودرا درک نکرده و هیچگونه تماسی با آن ندارند تا اطلاعات و تجربیاتی را از دنیای طبیعی بدست آورند

کودک و ضرورت تماس با طبیعت

در دهه 1960، وقتی که مربیان و محققان این فرض را پذیرفتند که عقل و شعور، مخصوصا در 8 سال اول زندگی اصلاح شدنی و متکی برتجربه است. نقش کلیدی محیط را هم تصدیق کردند. رشد عقلانی و رشد ادراکی، شناختی به تجربه وسیع تری در محیط ارتباط دارد و این کاملا اثبات شده است که یادگیری براساس تجربه  و کار عملی مؤثرترین شیوه است.1

تحقیقات نشان می دهد که اکثر بزرگسالان از یک فضای بیرونی به عنوان استثنائی ترین و بااهمیت ترین خاطره دوران کودکی یاد می کنند. بسیاری از مهارت ها و شایستگی هایی که در خلال سال های اولیه زندگی در کودک ایجاد می گردد، در محیط بیرون از ساختمان شکل می گیرد و فضای بیرونی اغلب برای بچه ها جالب تر و جذاب تر است.

این نظر که بازی در فضای آزاد به طور روزانه و موقت غیرضروری است بسیار بد و اسفناک است، مخصوصا برای بچه های شهرنشین که احتمالا در آپارتمان زندگی می کنند، برعکس تفریحگاه ها و پارک ها در جریان رشد بچه های پیش دبستانی مکمل اصلی است و به رشد کودک در زمینه های گویایی، خواندن و نوشتن و .. کمک می کند.

فضاهای طبیعی و بیرونی فرصت های بی نهایتی برای یادگیری منظم تر و سازمان یافته تر دربردارد. مثلا در یک باغ می توانند گیاهان را نامگذاری کنند. در آن چاله حفر کنند، دانه بکارند و رشد و نمو گیاهان را مشاهده کنند. حشرات، کرمها و... را مورد مشاهده قرار دهند، میوه ها را جمع آوری کنند، یک ساعت آفتابی، باران سنج، دماسنج و هرنوع وسیله ای که با آفتاب کار می کند را مشاهده کنند.

فضاهای طبیعی برای مفاهیم زمان، فصل، آب و هوا مورد استفاده قرار می گیرد و می توان از هربخش فضای بیرون برای نشان دادن اصول و مفاهیم استفاده کرد. یکی از اجزاء مهم محیط کودک طبیعت و ارتباط با طبیعت است بویژه برای آن دسته از بچه هایی که این تنها فرصت انس با طبیعت برای آنان محسوب می شود.