نظام هستی و آفرینش بر پایه عدل و قسط و برابری بر پا گردیده و اصول دینی و جهان بینی الهی نیز بر این امر استوار است .
( وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَع المیزان )[1] چه اینکه فلسفه بعثت انبیاء نیز بر اساس دعوت مردم به سوی خدا و پرهیز از شرک و نفاق از طرفی و بسط و گسترش عدالت و مساوات و جلوگیری از ظلم و تبعیض و بیداد فرادستان بر فرودستان از طرف دیگر صورت گرفته چنانکه قرآن کریم حکمت بعثت انبیاء را ارسال رسل به منظور برقراری حاکمیت عدل و قسط بر زندگانی بشر تصریح مینماید .
( لَقَد ارسلنا رُسَلنا بالبیّنات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط ) [2].
تاریخ زندگانی بشریت حاکی از وجود حاکمانی است که برای اعمال حاکمیت خویش به ابزارهای مختلفی متوسل گردیده و در این راستا آئین و مقررات متعددی را در تقدیس رفتار حاکمان و اعمال زور و فشار بر محکومان وضع نمودند .
آنچه که همواره در طول اعصار گذشته مورد اقبال جوامع بشری واقع گردیده مسأله عدالت طلبی و دفاع از کرامت انسانی دراحقاق حقوق حقه ای بوده که مورد ظلم و تعدّی حکومتها قرار می گرفته است .
پادشاهان و حاکمان به منظور تحکیم بنیان قدرت حاکمیت خویش و جلوگیری از آنارشیسم و موجه جلوه دادن حکومتشان ، محکمه های عدل و انصاف را به منظور دادخواهی کردن و دفاع از حقوق اشخاص تأسیس می نمودند و بزرگانی از قوم و قبایل را به انتخاب نمایندگان مردم به عنوان ریش سفید و داور ، جهت حل اختلاف و فصل خصومت در بین مردم تعیین نموده که این افراد نیز با توجه به آئین و قواعد و مقررات وضع شده از سوی شاه ، به احیای حقوق پایمال شده افراد می پرداختند .
گسترش تکنولوژی و علم و روابط تنگاتنگ بین دولتها و تبادل فرهنگی ناشی از این روابط میان ملتها و پیشرفت روزافزون بشری در زمینه های مختلف علوم ، نیازمند وضع قوانین و مقررات جدیدی در عرصه های بین المللی و داخلی بود و بر همین اساس حکومتها به وضع قوانین مدون در تمامی عرصه های علمی ، فرهنگی ، مذهبی و .
.
به منظور سازماندهی روابط بین دولت – ملت و همچنین روابط بین افراد یک اجتماع دست زدند و بدین ترتیب قوانین متنوعی را وضع نمودند .
با مرور زمان و با پیدایش محاکم عدل و انصاف و ایجاد دستگاه های قضایی در کشور ها ، رسیدگی به اختلافات و دعاوی ناشی از تعهدات افراد یک کشور با یکدیگر و یا با دولت مستلزم وضع قوانینی خاص در این زمینه بوده که به آئین دادرسی تعبیر شده است .
علم حقوق با توجه به شاخه های متفاوت آن رابطه خاصی را با علوم دیگر برقرار نموده که شناخت حدود قواعد آن را دشوار ساخته و آئین دادرسی نیز در هر یک از شاخه ها شکل خاصی از رسیدگی به اختلاف و دعاوی مربوط به آن شاخه و رشته را مورد بررسی قرار می دهد .
آئین دادرسی مجموعه ای مدون از مقررات و قوانینی است که به اختلافات و ترافعات ناشی از رابطه دولت – ملت یا روابط اشخاص یک کشور با یکدیگر رسیدگی و فصل خصومت نموده و در هر رشته نیز شکل خاصی از آئین دادرسی تنظیم شده است مثل آئین دادرسی تجاری ، آئین دادرسی مدنی و آئین دادرسی کیفری و همچنین شکل خاصی از آئین دادرسی رسیدگی به امور حسبی نیز منظور نظر است .
اینک از تصویب اولین قانون آئین دارسی مدنی در ایران بیش از یکصد سال می گذرد که در طول این مدت و در مراحل مختلف به بهانه های گوناگون قواعد آئین دادرسی دستخوش تغییر و تحول قرار گرفته و فراز و فرود بسیاری را پشت سر نهاده است .
سرانجام با حذف 5 مرجع قضایی از سازمان قضاوتی ایران و ایجاد دادگاهی با صلاحیت عام ( اعم از حقوقی و جزایی ) و تصویب قوانین آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی و کیفری قواعد جدیدی در زمینه آئین دادرسی بوجود آمد که در سالهای بعد اصلاحاتی در احیاء دادگاه خانواده و سرانجام احیاء مجدد دادسراها شکل یافت .
گستردگی منابع و پراکندگی موضوعات آئین دادرسی مدنی و عدم منبعی کم حجم با توجه به تألیفات ارزنده اساتید بزرگوار حقوق ، همواره مشکلات و نارسائیهای زیادی را در شناخت و یادگیری و نحوه به کارگیری قواعد کامل آئین دادرسی مدنی برای اساتید و دانشجویان حقوق بوجود آورده و مارا بر آن داشت تا با عزمی راسخ اقدام به جمع آوری و تدوین اثری پر محتوا ، کم حجم و در عین حال برخوردار از بخش اعظم مطالب آئین دادرسی مدنی نمائیم .
هدف از تنظیم این اثر ارائه دور نمای کلی از چگونگی رسیدگی به دعاوی و حل و فصل خصومت و احقاق حقوق از دست رفته اشخاص در دادگاه ها بوده است .
در ابتدای این کتاب به تبیین ساختار تشکیلات دادگستری و سازمان قضایی ایران و مراجع وابسته و مرتبط با آن ، حدود صلاحیت مراجع قضایی و غیر قضایی در رسیدگی به دعاوی مرجوع الیه و شرایط و چگونگی طرح دعوا پرداخته و سپس نحوه رسیدگی و دادرسی در دادگاه بدوی ، انواع دعاوی طاری و ادله اثبات مربوط به دعوا را مورد بررسی قرار داده و نحوه صدور آراء و انواع احکام و قرار های صادره از محاکم و چگونگی تجدید نظر خواهی و فرجام خواهی از احکام را عنوان نموده و در پایان نیز به انواع مواعد و شرایط آن ، آثار و شرایط داوری و چگونگی تعیین داور و نحوه تعیین هزینه دادرسی و انواع خسارات و نحوه پرداخت آنها اشاره شده است .
اثر حقوقی حاضر که با الهام و استفاده از اثرات و تألیفات بسیار ارزشمند اساتید و علمای بزرگوار حقوق و باتوجه به قانون آئین دادرسی مدنی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی تدوین گردیده ، بی شک به عنوان نخستین اثر مؤلفین خالی از اشکال و ایراد نبوده و در این راستا از انتقادات و نظرات و پیشنهادات گرانسنگ اساتید فرهیخته و عموم صاحب نظران و دانشجویان عزیر استقبال نموده و امید آن داریم که ما را از لطف بیکران خود محروم نفرمائید .
د رخاتمه نیز از استاد فرهیخته جناب آقای دکتر بهرام بهرامی که از راهنماییهای ایشان بهرهمند بودیم و همچنین همه کسانی که ما را در خلق این اثر حقوقی یاری رساندند بویژه سرکار خانم فاطمه آهنگری (کارشناس حقوق قضایی) و جواد افسران (دانشجوی کارشناس ارشد حقوق خصوصی) تشکر و قدردارنی می نمائیم .
قاسم (امیر) افسران – سید ابوذر علوی پائیز 1385 فصل اول کلیات فصل دوم مراجع قضایی ایران فصل سوم انواع دعاوی و شرایط اقامه آنها فصل چهارم در صلاحیت دادگاهها فصل پنجم وکالت در دعاوی فصل ششم دادرسی نخستین مبحث اول – انواع دادخواست ، شرایط و آثار آن مبحث دوم – اقسام خواسته و نحوه تعیین بهای آن مبحث سوم – اقسام و شرایط ابلاغ مبحث چهارم – ایرادات و موانع رسیدگی مبحث پنجم - بررسی چگونگی تشکیل ، تجدید ، تأخیر و توقیف جلسه دادرسی مبحث ششم – اقسام ، شرایط و آثار قرار تأمین خواسته مبحث هفتم – ورود شخص ثالث مبحث هشتم – جلب شخص ثالث مبحث نهم – دعوای متقابل مبحث دهم – اخذ تأمین از اتباع بیگانه مبحث یازدهم – تأمین دلیل مبحث دوازدهم – اظهارنامه مبحث سیزدهم – دعاوی تصرف عدوانی ، ممانعت از حق و مزاحمت مبحث چهاردهم – سازش فصل هفتم رسیدگی به ادله اثبات دعوا مبحث اول – کلیات ادله مبحث دوم – اقرار مبحث سوم – اسناد مبحث چهارم - گواهی مبحث پنجم – امارات مبحث ششم – معاینه محل و تحقیق محلی مبحث هفتم – کارشناسی مبحث هشتم – سوگند مبحث نهم – نیابت قضایی فصل هشتم رأی مبحث اول – اقسام رأی و تفاوت آنها مبحث دوم – بررسی انواع حکم ، ارکان و آثار آن مبحث سوم - انواع قرار ، مصادیق و آثار آن فصل نهم واخواهی فصل دهم ویژگیها ، آثار و شرایط درخواست دستور موقت فصل یازدهم تجدیدنظر فصل دوازدهم فرجام خواهی مبحث اول – بررسی آراء قابل فرجام ، انواع ، شرایط و آثار آن مبحث دوم – اعتراض شخص ثالث مبحث سوم – اعاده دادرسی فصل سیزدهم مواعد ، اقسام و شرایط آن فصل چهاردهم آثار و شرایط داوری و چگونگی تعیین داور فصل پانزدهم هزینه دادرسی ، اعسار و مطالبه خسارت مبحث اول – هزینه دادرسی مبحث دوم – اعسار مبحث سوم - انواع خسارات ، شرایط و نحوه مطالبه آن مبحث چهارم – مستثنیات دین در قوانین «فهرست منابع و مآخذ» الف- کتب و آثار حقوقی 1- شمس ، دکتر عبدالله ، آئین دادرسی مدنی ، انتشارات دراک ، تهران ، چاپ چهارم ، سال 1384 ، جلد اول .
2- شمس ، دکتر عبدالله ، آئین دادرسی مدنی ، نشر میزان ، تهران ، چاپ چهارم ، سال 1382 ، جلد دوم .
3- شمس ، دکتر عبدالله ، آئین دادرسی مدنی ، انتشارات دراک ، تهران ، چاپ سوم ، سال 1384 ، جلد سوم .
4- بهرامی ، دکتر بهرام ، آئین دادرسی مدنی کاربردی ، انتشارات نگاه بیّنه ، تهران ، چاپ ششم ، سال 1382.
5- بهرامی ، دکتر بهرام ، آئین دادرسی مدنی کاربردی ، انتشارات نگاه بیّنه ، تهران ، چاپ نهم ، سال 1385 ، جلد دوم .
6- مدنی ، دکتر سید جلال الدین ، ادله اثبات دعوا ، انتشارات پایدار ، تهران ، چاپ هفتم ، سال 1382 .
7- امیری ، داریوش ع قانون آئین دادرسی مدنی ( موضوعی ، موادی ، کاربردی ) انتشارات بهنامی ، چاپ اول ، سال 1382 .
ب- مجموعه قوانین و مقررات 1- قانون اساسی 2- قانون مدنی 3- قانون تجارت 4- قانون آئین دادرسی مدنی 5- قانون اجرای احکام مدنی 6- قانون امور حسبی 7- قانون مسئولیت مدنی 8- قانون ثبت اسناد و املاک 9- قانون ثبت احوال 10- قانون کار 11- قانون آئین دادرسی کیفری 12- قانون دیوان عدالت اداری 13- قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب 14 – قانون مجازات اسلامی 15- قانون روابط مؤجر و مستأجر مصوب 1356 16- قانون روابط مؤجر و مستأجر مصوب 1362 17- قانون روابط مؤجر و مستأجر مصوب1376 18- قانون افراز و فروش املاک مشاع مصوب 1357 19- قانون حمایت خانواده 20 – قانون دادگاه خانواده مستند قانونیمرحله دادرسیمیزان خواستهدرصد هزینهمیزان هزینهملاحظاتقسمت الف بند 12بدوی – مالیتا ده میلیون ریال5/1% ارزش خواستههزار تومان 150 ریال-قسمت الف بند 12بدوی – مالیبیش از ده میلیون ریال2% نسبت به مازاد ارزش خواستههزار تومان 200 ریال--بدوی – کیفری--20000 ریالدر خواست تعقیب کیفریقسمت ب بند 12تجدیدنظر – واخواهیهر مبلغ که باشد3% نسبت به ارزش محکوم به حکم صادرههزار تومان 300 ریال-قسمت ج بند 12دیوان عالی کشور – اعاده دادرسی – اعتراض ثالثتا ده میلیون ریال3% ارزش محکوم بههزار تومان 300 ریال-قسمت ج بند 12دیوان عالی کشور - اعاده دادرسی - اعتراض ثالثاز ده میلیون ریال به بالا4% نسبت به مازاد ارزش محکوم بههزار تومان 400 ریال-بند 21تجدید نظر از احکام کیفری--000/10 ریال-بند 11هزینه دادرسی دیوان عدالت--2000 ریال-بند 13دعاوی غیر مالی تأمین دلیل تآمین خواسته-- -5000 ریال 5000 ریال 5000 ریالاز نظر صلاحیت ارزش خواسته همانست که تقویم شده مستند قانونیمرحله دادرسیمیزان خواستهدرصد هزینهمیزان هزینهملاحظاتبند 14هزینه دادرسی دعاوی مالیخواسته مشخص نیست-2000 ریالدادگاه مکلف به تعیین خواسته قبل از صدور رأی است که باید تمبر الصاق شودبند 15اجرای موقت احکام--500 ریالدر تمام مراحلبند 16تجدید نظر از قرارها--1000 ریالبند 4تمبر ورودی--1000 ریالبند 17تطبیق و تصدیق اوراق--200 ریالدر تمام مراجعبند 22هزینه اجرای احکام تخلیه اعیان مستاجره--30% اجاره بهای یک ماهه-بند 22هزینه اجرای احکام دعاوی غیر مالی و احکامی که محکوم به تقویم نشده--از ده هزار تا پنجاه هزار ریالبه تشخیص دادگاه تعیین می شودبند 18هزینه ابلاغ اظهار نامه و واخواست نامه--1000 ریال-بند 6بهای اوراق دادخواست اظهارنامه و برگ اجرائیه احکام دادگاه و هیئتهای حل اختلاف--100 ریالهر برگ مستند قانونیمرحله دادرسیمیزان خواستهدرصد هزینهمیزان هزینهملاحظاتبند 19شکایت کیفری علیه صادر کننده چک بلا محلتا مبلغ 1 میلیون ریال-1000 ریالبند 19شکایت کیفری علیه صادر کننده چک بلا محلمازاد بر 1 میلیون ریال تا 10 میلیون ریال-4000 ریالبند 19شکایت کیفری علیه صادر کننده چک بلا محلمازاد بر 10 میلیون ریال-10000 ریالبند 20صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفریبرای نسخه اول نسخه های بعدی- -1000 ریال 200 ریالقسمت ج بند 12دعاوی غیر منقول و خلع ید از غیر منقولبر حسب ارزش منطقه ای املاک محاسبه می شود .--- سالعدد شاخصسالعدد شاخصسالعدد شاخص131505/0133988/0136367/6131607/0134089/0136413/71317پ07/0134190/0136582/8131808/0134291/0136626/11131909/0134395/0136752/14132013/0134495/0136805/17132125/0134596/0136958/18132254/0134696/0137043/22132355/0134798/0137190/27132447/0134801/1137226/34132542/0134903/1137332/46132644/0135009/1137419/69132749/0135115/1137526/85132851/0135228/1137600/100132942/0135348/1137708/118133046/0135463/1137883/141133149/0135590/1137971/159133253/0135637/213809/177133362/0135761/2138198/205133463/0135891/2138218/238133568/0135959/3138346/274133671/01360420/4138456/307133772/0136126/5133881/0136204/6 « علایم اختصاری »« علایم اختصاری »قانون اساسیق.ا.قانون مدنیق.م.قانون مجازات اسلامیق.م.ا.قانون تجارتق.ت.قانون آئین دادرسی مدنیق.آ.د.م.قانون آئین دادرسی کیفریق.آ.د.ک.قانون اجرای احکام مدنیق.ا.ا.م.قانون امور حسبیق.ا.حقانون دیوان عدالت اداریق.د.ع.ا.قانون روابط مؤجر و مستأجرق.ر.م.م.قانون مسئولیت مدنیق.م.م.قانون ثبت اسناد و املاکق.ث.قانون ثبت احوالق.ث.ا.قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلابق.ت.د.ع.ا.اداره حقوقی قوه قضائیها.ح.ق.دیوان عالی کشورد.ع.ک.رجوع کنیدر.ک.جلدجصفحهصصفحاتصصشمارهش