شنوایی شناسی معادل فارسی واژه (Audiology ) است که به معنای شناخت، بررسی و تحقیق در زمینه علم شنوایی می باشد و مسائلی از قبیل ارزیابی های کمی و کیفی شنوایی، تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل، حفاظت و پیشگیری از اختلالات مربوط به سیستم شنوایی و همچنین انجام توانبخشی شنوایی برای افراد کم شنوا و نا شنوا را در بر دارد.
قدمت شنوایی شناسی به جنگ جهانی دوم بر می گردد. زیرا مشکلات متعدد ایجاد شده در سربازان بازگشته از جنگ و ناشنوایی های تمارضی احتیاج مبرم به شنوایی شناسی را بیشتر از همیشه مشخص می کرد. به درستی مشخص نیست که چه کسی اولین بار از عبارت شنوایی شناسی استفاده کرد اما یکی از کسانی که در طرح و ترویج این عبارت و شناساندن این رشته تخصصی نقش به سزایی داشته، Reymond Carhart بوده است. شنوایی شناسی در دهه 40 میلادی آکادمیک گردید و با پیشرفتی که تا کنون داشته است، امکان ادامه تحصیل در آن تا درجه دکترا وجود دارد و نه تنها تا کنون از اهمیت آن کاسته نشده است بلکه به واسطه صنعتی شدن جوامع و همچنین افزایش جمعیت سالمندان - به دلیل توفیقات بشر در غلبه بر بیماری ها- جایگاه جدیدی یافته است.
این رشته تحصیلی در ایران نسبتا˝ نو پا بوده و اولین بار در سال 1355 در مقطع کارشناسی در دانشکده علوم توانبخشی، که در آن زمان به طور مستقیم زیر نظر وزارت علوم بوده، تاسیس شده است (البته قبل از آن چند دوره در مقطع کاردانی در دانشگاه شهید بشتی تدریس شده است). مقطع کارشناسی ارشد این رشته نیز در سال 1371 راه اندازی گردیده و هر سال تعداد محدودی دانشجو در این مقطع پذیرفته می شوند.
شنوایی سنجی
دید کلی
شنوایی شاید مهمترین حسی باشد به نحوی که بدون بهره‌مندی از آن توانایی انسان در ایجاد ارتباط با پیرامون خود بطور محسوسی کاهش می‌یابد. این توانایی بالا در ایجاد و ارتباط ، انسان را در مقایسه با سایر موجودات از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌سازد. متأسفانه تعدادی از بیماریها با ایجاد اختلال در سیستم شنوایی باعث محدودیت در این توانمندی می‌شوند. بنابراین بررسی اختلالات شنوایی دقت بیشتری را طلب می‌کند.
شنوایی سنجی با صدای خالص ، متداولترین روش شنوایی سنجی در کلینیک محسوب می‌شود، با اینحال این روش تنها قادر به تشخیص کم شنوایی متقارن و دو طرفه حسی - عصبی بوده در حالی که علت اختلال قابل تشخیص نمی‌باشد. شنوایی سنجی گفتاری در صورت دسترسی از دو حیث کمک کننده است، اول اینکه اختلال شنوایی سنجی گفتار نسبت به تون خالص از ارزش تشخیصی بیشتری برخوردار است و این روش می‌تواند اختلال در ناحیه حلزون و اختلال عصبی یا اختلال مرکزی را مشخص کند.
شنوایی سنجی با صدای خالص
PTA) Pure - tone audionetry) با استفاده از دستگاه شنوایی سنج با صدای خالص ، اصواتی با فرکانسهای مختلف به فرد می‌دهند و آستانه شنواییهای تعیین شده برای انتقال هوایی و انتقال استخوانی بطور جداگانه اندازه‌گیری شده و به ترتیب توسط خطوط ممتد و نقطه چین بهم متصل می‌شوند.
ادیوگرام
ادیوگرام دارای دو ستون است. ستون عمودی شدت صوت را نشان می‌دهد (برحسب دسی بل). در این ستون عدد صفر بیانگر حداقل شدت صوتی است که بیش از نیمی از افراد نرمال می‌توانند بشنوند. اگر فردی قادر به شنیدن یک فرکانس مفروض در 10_دسی بل باشد، یعنی وی می‌تواند فرکانس مذبور را بهتر از یک فرد میانگین بشنود. شنوایی طبیعی وقتی است که آستانه شنوایی گوش از 25 دسی بل بالای صفر بیشتر نباشد. ستونهای افقی فرکانسهای بکار رفته را نشان می‌دهند. معمولا هفت فرکانس از 250 تا 8000 هرتز که بیشتر سر و کار داریم مورد بررسی قرار می‌گیرند.
محاسبه میزان کاهش شنوایی
برای محاسبه میزان کاهش شنوایی ، میانگین شنواییها را برای فرکانسهای 500 ، 1000 و 2000 بر حسب هرتز حساب می‌کنند. در حد آستانه شنوایی انتقال هوایی و استخوانی را اندازه گرفته و انتقال هوایی را به خط ممتد و انتقال استخوانی را به نقطه چین و بالاتر از انتقال هوایی ترسیم می‌کنند. گوش راست را با رنگ قرمز و گوش چپ را با رنگ آبی ، نشان می‌دهند. در شنوایی نرمال دو خط بر هم منطبق هستند و در نمودار هر دو بالای 20 هرتز هستند. در کاهش شنوایی عصبی دو خط برهم منطبق هستند و هر دو زیر 20 هرتز می‌باشند. در کاهش شنوایی انتقالی دو خط بیش از 10 هرتز باهم فاصله دارند.